II UK 341/09
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:24-06-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II UK 341/09
POSTANOWIENIE
Dnia 24 lutego 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec
w sprawie z wniosku Z. P.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w G.
o emeryturę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 24 lutego 2010 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 18 czerwca 2009 r., sygn. akt […],
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 18 czerwca 2009 r. Sąd Apelacyjny zmienił wyrok z dnia 12
listopada 2008 r. Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w G.
z siedzibą w G. z dnia 12 listopada 2008 r. i oddalił odwołanie Z. P. od decyzji
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - Oddziału w G. z dnia 11 marca 2008 r.,
odmawiającej wnioskodawcy prawa do wcześniejszej emerytury dla pracowników
opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki.
W skardze kasacyjnej od powyższego wyroku wnioskodawca zarzucił
naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię, a mianowicie: 1) § 2
pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 maja 1989 r. w sprawie uprawnień
do wcześniejszej emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi
stałej opieki (Dz.U. Nr 28, poz. 149) w związku z art. 186 ust. 3 ustawy z dnia 17
grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
2
poprzez przyjęcie, że warunkiem koniecznym skorzystania przez wnioskodawcę
subsydiarnie (w miejsce żony) z prawa do wcześniejszej emerytury na podstawie §
2 pkt 1 rozporządzenia jest niepozostawanie przez niego w stosunku pracy w dniu
31 grudnia 1998 r.; 2) § 2 pkt 1 rozporządzenia z dnia 15 maja 1989 r. w związku z
art. 186 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r., poprzez przyjęcie, że prawo do
wcześniejszej emerytury na podstawie tego przepisu nie przysługuje w sytuacji, gdy
względem syna wnioskodawcy orzeczono niezdolność do pracy istniejącą od
urodzenia (przed 31 grudnia 1998 r.), lecz orzeczenie to nastąpiło po 31 grudnia
1998 r. w następstwie zdiagnozowania w 2003 r. choroby genetycznej, co w
konsekwencji nie pozwala na przyjęcie, że syn wnioskodawcy wymagał w dacie 31
grudnia 1998 r. sprawowania nad nim stałej opieki.
Wskazując na powyższe zarzuty wnioskodawca wniósł o uchylenie
zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi drugiej instancji do ponownego
rozpoznania.
Wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania uzasadniony został w
pierwszym rzędzie potrzebą wykładni przepisów budzących poważne wątpliwości
oraz wywołujących rozbieżności w orzecznictwie, a mianowicie zajęcia stanowiska
czy wobec treści § 1 ust. 1 pkt 2 w związku z § 2 pkt 1 rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia 15 maja 1989 r. w związku z art. 186 ust. 3 ustawy z dnia 17
grudnia 1998 r. wnioskodawca, by skorzystać z prawa do wcześniejszej emerytury,
mógł w dacie 31 grudnia 1989 r. pozostawać w stosunku pracy. W tym zakresie
skarżący wskazał na występujące rozbieżności w orzecznictwie, wynikające w jego
ocenie z wyroków Sądu Najwyższego z dnia 16 marca 1999 r., II UKN 518/98 oraz
z dnia 27 kwietnia 2004 r., II UK 297/03. W dalszej kolejności skarżący wskazał na
występujące w sprawie istotne zagadnienie prawne, czy na podstawie orzeczenia
lekarza organu rentowego można uznać, że w dniu 31 grudnia 1998 r. spełniona
została przesłanka, że syn wnioskodawcy w tej dacie wymagał jego osobistej
opieki, a w związku z tym spełniona została przesłanka z § 1 ust. 1 pkt 2
rozporządzenia, uprawniająca wnioskodawcę do wcześniejszej emerytury.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
W sprawie, w której wniesiona została niniejsza skarga kasacyjna nie
zachodzi ani potrzeba wykładni wskazanych przez skarżącego przepisów
3
prawnych, ani też nie występuje na ich tle istotne zagadnienie prawne. Kwestie
podnoszone przez skarżącego zostały już - wbrew jego twierdzeniom - jednolicie
rozstrzygnięte w orzecznictwie Sądu Najwyższego, w którym przyjmuje się, że art.
186 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227)
utrzymał co prawda możliwość skorzystania z dotychczasowych zasad
przechodzenia na emeryturę na podstawie przepisów rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia 15 maja 1989 r., jednakże wyłącznie w stosunku do tych osób,
które do dnia wejścia w życie powołanej wyżej ustawy (1 stycznia 1999 r.) spełniały
wszystkie warunki nabycia prawa do tego świadczenia, a więc także warunek
zaprzestania zatrudnienia ze względu na stan zdrowia dziecka i konieczność
sprawowania nad nim stałej opieki. W rezultacie nabycie prawa do wcześniejszej
emerytury przez pracownika opiekującego się dzieckiem wymagającym stałej opieki
zależy od łącznego zaistnienia przed dniem 1 stycznia 1999 r. przesłanek
niemożności kontynuowania przez rodzica (legitymującego się na tę datę
wymaganym stażem ubezpieczeniowym) zatrudnienia pracowniczego z powodu
stanu zdrowia dziecka, które - bez względu na wiek - wymagało w tej dacie stałej
opieki oraz pielęgnacji lub pomocy w czynnościach samoobsługowych (por. między
innymi wyroki z dnia 28 marca 2001 r., II UKN 285/00, OSNAPiUS 2002 nr 22, poz.
556 i z dnia 10 stycznia 2007 r., III UK 112/06, OSNP 2008 nr 3-4, poz. 42). W
wyrokach z dnia 6 maja 2004 r., II UK 350/03 (OSNP 2004 nr 23, poz. 408), z dnia
6 maja 2008 r., I UK 362/07 (OSNP 2009 nr 17-18) i z dnia 3 lutego 2009 r., I UK
245/08 (LEX nr 489010) wyrażono jednolity pogląd, że warunkiem nabycia prawa
do wcześniejszej emerytury określonej w § 1 rozporządzenia jest niemożność
podjęcia pracy albo konieczność jej zaprzestania, które powinno nastąpić do dnia
31 grudnia 1998 r. Kontynuowanie zatrudnienia po tej dacie wyklucza nabycie
prawa do wcześniejszej emerytury, nawet wówczas, gdy stan zdrowia dziecka
wymagał stałej opieki. Nic innego nie wynika również z powołanego przez
skarżącego wyroku z dnia 16 marca 1999 r., II UKN 518/98 (OSNAPiUS 2000 nr 9,
poz. 371), zapadłego w stanie faktycznym, w którym na niemożność podjęcia
zatrudnienia z powodu konieczności sprawowania opieki powoływał się ojciec
dziecka przebywającego w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym.
4
Z tych względów na podstawie art. 3989
§ 2 k.p.c. Sąd Najwyższy odmówił
przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
/tp/
POSTANOWIENIE
Dnia 24 lutego 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec
w sprawie z wniosku Z. P.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w G.
o emeryturę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 24 lutego 2010 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 18 czerwca 2009 r., sygn. akt […],
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 18 czerwca 2009 r. Sąd Apelacyjny zmienił wyrok z dnia 12
listopada 2008 r. Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w G.
z siedzibą w G. z dnia 12 listopada 2008 r. i oddalił odwołanie Z. P. od decyzji
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - Oddziału w G. z dnia 11 marca 2008 r.,
odmawiającej wnioskodawcy prawa do wcześniejszej emerytury dla pracowników
opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki.
W skardze kasacyjnej od powyższego wyroku wnioskodawca zarzucił
naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię, a mianowicie: 1) § 2
pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 maja 1989 r. w sprawie uprawnień
do wcześniejszej emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi
stałej opieki (Dz.U. Nr 28, poz. 149) w związku z art. 186 ust. 3 ustawy z dnia 17
grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
2
poprzez przyjęcie, że warunkiem koniecznym skorzystania przez wnioskodawcę
subsydiarnie (w miejsce żony) z prawa do wcześniejszej emerytury na podstawie §
2 pkt 1 rozporządzenia jest niepozostawanie przez niego w stosunku pracy w dniu
31 grudnia 1998 r.; 2) § 2 pkt 1 rozporządzenia z dnia 15 maja 1989 r. w związku z
art. 186 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r., poprzez przyjęcie, że prawo do
wcześniejszej emerytury na podstawie tego przepisu nie przysługuje w sytuacji, gdy
względem syna wnioskodawcy orzeczono niezdolność do pracy istniejącą od
urodzenia (przed 31 grudnia 1998 r.), lecz orzeczenie to nastąpiło po 31 grudnia
1998 r. w następstwie zdiagnozowania w 2003 r. choroby genetycznej, co w
konsekwencji nie pozwala na przyjęcie, że syn wnioskodawcy wymagał w dacie 31
grudnia 1998 r. sprawowania nad nim stałej opieki.
Wskazując na powyższe zarzuty wnioskodawca wniósł o uchylenie
zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi drugiej instancji do ponownego
rozpoznania.
Wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania uzasadniony został w
pierwszym rzędzie potrzebą wykładni przepisów budzących poważne wątpliwości
oraz wywołujących rozbieżności w orzecznictwie, a mianowicie zajęcia stanowiska
czy wobec treści § 1 ust. 1 pkt 2 w związku z § 2 pkt 1 rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia 15 maja 1989 r. w związku z art. 186 ust. 3 ustawy z dnia 17
grudnia 1998 r. wnioskodawca, by skorzystać z prawa do wcześniejszej emerytury,
mógł w dacie 31 grudnia 1989 r. pozostawać w stosunku pracy. W tym zakresie
skarżący wskazał na występujące rozbieżności w orzecznictwie, wynikające w jego
ocenie z wyroków Sądu Najwyższego z dnia 16 marca 1999 r., II UKN 518/98 oraz
z dnia 27 kwietnia 2004 r., II UK 297/03. W dalszej kolejności skarżący wskazał na
występujące w sprawie istotne zagadnienie prawne, czy na podstawie orzeczenia
lekarza organu rentowego można uznać, że w dniu 31 grudnia 1998 r. spełniona
została przesłanka, że syn wnioskodawcy w tej dacie wymagał jego osobistej
opieki, a w związku z tym spełniona została przesłanka z § 1 ust. 1 pkt 2
rozporządzenia, uprawniająca wnioskodawcę do wcześniejszej emerytury.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
W sprawie, w której wniesiona została niniejsza skarga kasacyjna nie
zachodzi ani potrzeba wykładni wskazanych przez skarżącego przepisów
3
prawnych, ani też nie występuje na ich tle istotne zagadnienie prawne. Kwestie
podnoszone przez skarżącego zostały już - wbrew jego twierdzeniom - jednolicie
rozstrzygnięte w orzecznictwie Sądu Najwyższego, w którym przyjmuje się, że art.
186 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227)
utrzymał co prawda możliwość skorzystania z dotychczasowych zasad
przechodzenia na emeryturę na podstawie przepisów rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia 15 maja 1989 r., jednakże wyłącznie w stosunku do tych osób,
które do dnia wejścia w życie powołanej wyżej ustawy (1 stycznia 1999 r.) spełniały
wszystkie warunki nabycia prawa do tego świadczenia, a więc także warunek
zaprzestania zatrudnienia ze względu na stan zdrowia dziecka i konieczność
sprawowania nad nim stałej opieki. W rezultacie nabycie prawa do wcześniejszej
emerytury przez pracownika opiekującego się dzieckiem wymagającym stałej opieki
zależy od łącznego zaistnienia przed dniem 1 stycznia 1999 r. przesłanek
niemożności kontynuowania przez rodzica (legitymującego się na tę datę
wymaganym stażem ubezpieczeniowym) zatrudnienia pracowniczego z powodu
stanu zdrowia dziecka, które - bez względu na wiek - wymagało w tej dacie stałej
opieki oraz pielęgnacji lub pomocy w czynnościach samoobsługowych (por. między
innymi wyroki z dnia 28 marca 2001 r., II UKN 285/00, OSNAPiUS 2002 nr 22, poz.
556 i z dnia 10 stycznia 2007 r., III UK 112/06, OSNP 2008 nr 3-4, poz. 42). W
wyrokach z dnia 6 maja 2004 r., II UK 350/03 (OSNP 2004 nr 23, poz. 408), z dnia
6 maja 2008 r., I UK 362/07 (OSNP 2009 nr 17-18) i z dnia 3 lutego 2009 r., I UK
245/08 (LEX nr 489010) wyrażono jednolity pogląd, że warunkiem nabycia prawa
do wcześniejszej emerytury określonej w § 1 rozporządzenia jest niemożność
podjęcia pracy albo konieczność jej zaprzestania, które powinno nastąpić do dnia
31 grudnia 1998 r. Kontynuowanie zatrudnienia po tej dacie wyklucza nabycie
prawa do wcześniejszej emerytury, nawet wówczas, gdy stan zdrowia dziecka
wymagał stałej opieki. Nic innego nie wynika również z powołanego przez
skarżącego wyroku z dnia 16 marca 1999 r., II UKN 518/98 (OSNAPiUS 2000 nr 9,
poz. 371), zapadłego w stanie faktycznym, w którym na niemożność podjęcia
zatrudnienia z powodu konieczności sprawowania opieki powoływał się ojciec
dziecka przebywającego w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym.
4
Z tych względów na podstawie art. 3989
§ 2 k.p.c. Sąd Najwyższy odmówił
przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
/tp/