II CZ 109/09
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:27-08-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CZ 109/09
POSTANOWIENIE
Dnia 17 marca 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Krzysztof Strzelczyk
w sprawie z wniosku J. K.
przy uczestnictwie A. K. i A. B.
o zmianę postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po F. B.,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 17 marca 2010 r.,
zażalenia uczestniczki postępowania A. B.
na postanowienie Sądu Okręgowego w G.
z dnia 30 października 2009 r., sygn. akt V Ca (…),
uchyla zaskarżone postanowienie.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 30 października 2009 r. Sąd Okręgowy w G. odrzucił
apelację uczestniczki postępowania A. B. od postanowienia Sądu Rejonowego w M. z
dnia 26 sierpnia 2009 r., zmieniającego postanowienie tegoż Sądu z dnia 10 maja 2001
r. o stwierdzeniu nabycia spadku po zmarłej F. B.. Sąd Okręgowy wskazał, że
postanowienie zaskarżone apelacją ma charakter orzeczenia o stwierdzeniu nabycia
spadku. Pełnomocnik uczestniczki postępowania, wnosząc apelację od tego orzeczenia,
powinien – stosownie do art. 50 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.) – zapłacić wpis w
kwocie 100 zł. Tymczasem wniósł on opłatę w kwocie 50 zł, a więc w wysokości
2
zaniżonej. W takiej sytuacji, zgodnie z art. 373 w związku z art. 370 i art.1302
§ 1 k.p.c.,
apelacja podlega odrzuceniu.
W zażaleniu na to postanowienie uczestniczka postępowania A. B. wniosła o jego
uchylenie, podnosząc zarzut naruszenia art. 370 w związku z art. 1302
§ 1 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażaleniu nie można odmówić słuszności.
Trafnie zarzuciła skarżąca, że Sąd drugiej instancji powołując jako podstawę
odrzucenia apelacji art. 1302
§ 1 k.p.c. ( w związku z art. 373 i art. 370 k.p.c.) nie
uzasadnił przesłanek zastosowania tego przepisu.
Zgodnie z art. 1302
§ 1 k.p.c., pismo wniesione przez adwokata, radcę prawnego
lub rzecznika patentowego, które nie zostało należycie opłacone, przewodniczący
zwraca bez wezwania o uiszczenie opłaty, jeżeli pismo podlega opłacie w wysokości
stałej lub stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu sporu.
Stosowanie tego przepisu pozostaje w ścisłym związku z możliwością naprawienia
uchybienia obowiązkowi wniesienia wymaganej opłaty w drodze czynności dokonanej
przez stronę. Stosownie bowiem do dyspozycji art. 1302
§ 2 k.p.c., uiszczenie brakującej
opłaty w terminie tygodniowym od doręczenia zarządzenia o zwrocie pisma powoduje,
że pismo wywołuje skutek od daty jego pierwotnego wniesienia.
W orzecznictwie trafnie zwrócono uwagę, że unormowania zawartego w art. 1302
§ 2 k.p.c. nie stosuje się do pisma procesowego będącego środkiem odwoławczym bądź
też środkiem zaskarżenia. Pisma takie (nieopłacone) podlegają bowiem odrzuceniu z
mocy postanowienia sądu, a więc orzeczenia, które – wobec braku wyraźnego
unormowania – nie może zostać pozbawione skuteczności w wyniku działania strony.
Nie można przy tym, bez podstawy przewidzianej w ustawie, pogorszyć sytuacji
procesowej strony przez odmówienie jej możliwości usunięcia skutków uchybienia (zob.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 2010 r., IV CZ 107/09, niepubl.).
Konsekwencje nieopłacenia środków odwoławczych lub środków zaskarżenia
wniesionych przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego,
podlegających opłacie w wysokości stałej lub stosunkowej obliczonej od wskazanej
przez stronę wartości przedmiotu zaskarżenia, uregulowane zostały – co umknęło
uwadze Sądu Okręgowego – w art. 1302
§ 3 k.p.c. Wprawdzie przepis ten, nakazujący
sądowi odrzucenie nieopłaconego środka odwoławczego lub środka zaskarżenia
wniesionego przez wymienionych kwalifikowanych pełnomocników, uchylony został z
mocy art. 1 pkt 3 lit. a) ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks
3
postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 08.234.1571), jednakże –
zgodnie z art. 8 ust. 1 tej ustawy – stosuje się go do postępowań wszczętych przed
dniem wejścia w życie tej regulacji, tj. przed 1 lipca 2009 r. Sąd Okręgowy kwestii tej nie
rozważył, wychodząc z błędnego założenia, że nienależyte opłacenie apelacji wniesionej
przez pełnomocnika uczestniczki postępowania podlega ocenie przez pryzmat art. 1302
§ 1 k.p.c.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 3941
§ 3 w związku z art. 39815
zdanie pierwsze k.p.c. orzekł, jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
Dnia 17 marca 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Krzysztof Strzelczyk
w sprawie z wniosku J. K.
przy uczestnictwie A. K. i A. B.
o zmianę postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po F. B.,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 17 marca 2010 r.,
zażalenia uczestniczki postępowania A. B.
na postanowienie Sądu Okręgowego w G.
z dnia 30 października 2009 r., sygn. akt V Ca (…),
uchyla zaskarżone postanowienie.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 30 października 2009 r. Sąd Okręgowy w G. odrzucił
apelację uczestniczki postępowania A. B. od postanowienia Sądu Rejonowego w M. z
dnia 26 sierpnia 2009 r., zmieniającego postanowienie tegoż Sądu z dnia 10 maja 2001
r. o stwierdzeniu nabycia spadku po zmarłej F. B.. Sąd Okręgowy wskazał, że
postanowienie zaskarżone apelacją ma charakter orzeczenia o stwierdzeniu nabycia
spadku. Pełnomocnik uczestniczki postępowania, wnosząc apelację od tego orzeczenia,
powinien – stosownie do art. 50 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.) – zapłacić wpis w
kwocie 100 zł. Tymczasem wniósł on opłatę w kwocie 50 zł, a więc w wysokości
2
zaniżonej. W takiej sytuacji, zgodnie z art. 373 w związku z art. 370 i art.1302
§ 1 k.p.c.,
apelacja podlega odrzuceniu.
W zażaleniu na to postanowienie uczestniczka postępowania A. B. wniosła o jego
uchylenie, podnosząc zarzut naruszenia art. 370 w związku z art. 1302
§ 1 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażaleniu nie można odmówić słuszności.
Trafnie zarzuciła skarżąca, że Sąd drugiej instancji powołując jako podstawę
odrzucenia apelacji art. 1302
§ 1 k.p.c. ( w związku z art. 373 i art. 370 k.p.c.) nie
uzasadnił przesłanek zastosowania tego przepisu.
Zgodnie z art. 1302
§ 1 k.p.c., pismo wniesione przez adwokata, radcę prawnego
lub rzecznika patentowego, które nie zostało należycie opłacone, przewodniczący
zwraca bez wezwania o uiszczenie opłaty, jeżeli pismo podlega opłacie w wysokości
stałej lub stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu sporu.
Stosowanie tego przepisu pozostaje w ścisłym związku z możliwością naprawienia
uchybienia obowiązkowi wniesienia wymaganej opłaty w drodze czynności dokonanej
przez stronę. Stosownie bowiem do dyspozycji art. 1302
§ 2 k.p.c., uiszczenie brakującej
opłaty w terminie tygodniowym od doręczenia zarządzenia o zwrocie pisma powoduje,
że pismo wywołuje skutek od daty jego pierwotnego wniesienia.
W orzecznictwie trafnie zwrócono uwagę, że unormowania zawartego w art. 1302
§ 2 k.p.c. nie stosuje się do pisma procesowego będącego środkiem odwoławczym bądź
też środkiem zaskarżenia. Pisma takie (nieopłacone) podlegają bowiem odrzuceniu z
mocy postanowienia sądu, a więc orzeczenia, które – wobec braku wyraźnego
unormowania – nie może zostać pozbawione skuteczności w wyniku działania strony.
Nie można przy tym, bez podstawy przewidzianej w ustawie, pogorszyć sytuacji
procesowej strony przez odmówienie jej możliwości usunięcia skutków uchybienia (zob.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 2010 r., IV CZ 107/09, niepubl.).
Konsekwencje nieopłacenia środków odwoławczych lub środków zaskarżenia
wniesionych przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego,
podlegających opłacie w wysokości stałej lub stosunkowej obliczonej od wskazanej
przez stronę wartości przedmiotu zaskarżenia, uregulowane zostały – co umknęło
uwadze Sądu Okręgowego – w art. 1302
§ 3 k.p.c. Wprawdzie przepis ten, nakazujący
sądowi odrzucenie nieopłaconego środka odwoławczego lub środka zaskarżenia
wniesionego przez wymienionych kwalifikowanych pełnomocników, uchylony został z
mocy art. 1 pkt 3 lit. a) ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks
3
postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 08.234.1571), jednakże –
zgodnie z art. 8 ust. 1 tej ustawy – stosuje się go do postępowań wszczętych przed
dniem wejścia w życie tej regulacji, tj. przed 1 lipca 2009 r. Sąd Okręgowy kwestii tej nie
rozważył, wychodząc z błędnego założenia, że nienależyte opłacenie apelacji wniesionej
przez pełnomocnika uczestniczki postępowania podlega ocenie przez pryzmat art. 1302
§ 1 k.p.c.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 3941
§ 3 w związku z art. 39815
zdanie pierwsze k.p.c. orzekł, jak w sentencji.