Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CSK 604/09
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 14 maja 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Barbara Myszka (przewodniczący)
SSN Józef Frąckowiak
SSN Marian Kocon (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa A. K.
przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł.
o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej
w dniu 14 maja 2010 r.,
skargi kasacyjnej powódki
od wyroku Sądu Okręgowego w Ł.
z dnia 19 marca 2009 r., sygn. akt III Ca (…),
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu w Ł. do
ponownego rozpoznania oraz orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.
2
Uzasadnienie
Sąd Rejonowy w Ł. wyrokiem z dnia 20 listopada 2008 r. zobowiązał pozwaną
Spółdzielnię Mieszkaniową do złożenia oświadczenia woli o przeniesieniu na rzecz
powódki A. K. prawa odrębnej własności bliżej określonego lokalu. U podłoża tego
rozstrzygnięcia legło stanowisko, że powódka w okresie obowiązywania art. 12 ust. 1 i
11
ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (jedn. tekst: Dz. U.
Nr 119, poz. 1118) spełniła wszystkie przesłanki wynikające z tych przepisów, w tym
także zobowiązanie dotyczące uiszczenia wkładu mieszkaniowego określonego w § 4
umowy zawartej przez strony w dniu 19 lutego 2003 r. o ustanowieniu spółdzielczego
lokatorskiego prawa do lokalu. Wysokość tego wkładu mieszkaniowego ustaliła Rada
Nadzorcza w drodze określenia ceny metra kwadratowego.
W wyniku apelacji pozwanej Spółdzielni Sąd Okręgowy w Ł. wyrokiem z dnia 19
marca 2000 r. zmienił powyższy wyrok i powództwo oddalił. Podzielił stanowisko
skarżącej, że wkład mieszkaniowy określony w umowie z dnia 19 lutego 2003 r. został
wyliczony na zasadach sprzecznych z art. 10 ust. 4 ustawy o spółdzielniach
mieszkaniowych w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 19 grudnia 2002 r. o zmianie
ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 240,
poz. 2058), przez co został zaniżony. Sąd uznał, że umowa z dnia 19 lutego 2003 r. w
zakresie, w jakim ustala wysokość wkładu mieszkaniowego jako sprzeczna z prawem
jest nieważna (art. 58 § 1 i 3 k.c.). Powódka zatem nie wniosła wkładu mieszkaniowego
w prawidłowej wysokości, a tym samym nie spełniła jednej z niezbędnych przesłanek do
przekształcenia spółdzielczego prawa do lokalu w odrębną własność.
Skarga kasacyjna powódki od wyroku Sądu Okręgowego – oparta na obu
podstawach z art. 3983
k.p.c. – zawiera zarzut naruszenia art. 12 ust. 1 i 11
prawa o
spółdzielniach mieszkaniowych, a także art. 10 ust. 4 tej ustawy, art. 58 § 1 i 2 k.c., art.
381, 382, 321 k.p.c., i zmierza do uchylenia tego wyroku oraz przekazania sprawy do
ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Stosownie do nieobowiązującego już, ale mającego zastosowanie
w rozpoznawanej sprawie art. 10 ust. 4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych (jedn.
tekst: Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 ze zm.), w brzmieniu nadanym ustawą z dnia
19 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz niektórych
3
innych ustaw (Dz. U. Nr 240, poz. 2058), jeżeli między datą wygaśnięcia lokatorskiego
prawa do lokalu a datą ustanowienia nowego uległa zmianie wartość rynkowa lokalu,
nowy członek, będący nabywcą prawa, wnosił wkład mieszkaniowy zwaloryzowany
według wartości rynkowej lokalu. Przepis ten jest nieprecyzyjny, nie niemniej jednak
wynika z niego, że ustalenia wysokości tak zwaloryzowanego wkładu mieszkaniowego
dokonuje spółdzielnia, a jego konsekwencją jest obowiązek nowego członka zapłacenia
spółdzielni tego wkładu.
W sprawie Spółdzielnia dokonała zwaloryzowania wkładu mieszkaniowego
według wartości rynkowej poprzez określenie wartości metra kwadratowego mieszkania,
i wartość tego wkładu określiła w zawartej ze skarżącą umowie z dnia 19 lutego 2003 r.
o ustanowieniu spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu. Niepodobna zatem
podzielić stanowiska Sądu Okręgowego, że skoro czynność zwaloryzowania wkładu,
który - jak się okazało - został zaniżony, dokonana została przez Spółdzielnię w oparciu
o błędne kryterium, to jako sprzeczna z art. 10 ust. 4 ustawy o spółdzielniach
mieszkaniowych, dotknięta jest nieważnością z przyczyny określonej w art. 58 § 1 k.c.
Zbyt daleko idący jest wniosek Sądu Okręgowego, że wystarczającym uzasadnieniem
tej nieważności jest zarzut, że w wyniku uchybień Spółdzielni przy ustalaniu wartości
zwaloryzowanego wkładu mieszkaniowego została ona zaniżona. Przeciwko temu
wnioskowi przemawiają już tylko wymagania bezpieczeństwa obrotu. Stanowisko
przyjęte przez Sąd Okręgowy prowadziłoby w istocie do nieograniczonej możliwości
dokonywania przez spółdzielnię „weryfikacji” wartości wkładu mieszkaniowego i do tego,
że przyjęta wartość mogłaby być w każdym czasie podważana i korygowana przez
spółdzielnię. Nie sposób przecież nie zauważyć, że przewidziana w art. 10 ust. 4 ustawy
o spółdzielniach mieszkaniowych wartość rynkowa, to wartość oparta na hipotezie, a
więc niepewna, możliwa do „weryfikacji” w zależności od przyjętych kryteriów. Rację
przeto ma skarżąca, że spełniła zobowiązanie uiszczenia wkładu mieszkaniowego przez
zapłatę kwoty określonej jako jego wartość w umowie z dnia 19 lutego 2003 r. Skoro
Sąd Okręgowy oddalając żądanie pozwu wyszedł z odmiennego założenia, to
zaskarżony wyrok nie mógł się ostać.
Z tych przyczyn orzeczono, jak w wyroku.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13