Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CZ 40/10
POSTANOWIENIE
Dnia 18 czerwca 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Irena Gromska-Szuster
SSN Grzegorz Misiurek
w sprawie ze skargi Fundacji „C.(...)”
w J. w likwidacji
o wznowienie postępowania w sprawie z powództwa Skarbu Państwa – Prezydenta
Miasta J.
przeciwko Fundacji „C.(...)” w J. w likwidacji
o zapłatę,
zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 11 grudnia 2002 r.,
sygn. akt I ACa (…)
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 18 czerwca 2010 r.,
zażalenia skarżącego na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 18 lutego 2010 r.,
sygn. akt I ACa (…),
oddala zażalenie i zasądza od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii
Generalnej Skarbu Państwa kwotę 2.700 (dwa tysiące siedemset) złotych tytułem
zwrotu kosztów postępowania.
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny w sprawie z powództwa Skarbu Państwa – Prezydenta Miasta J.
przeciwko Fundacji „C.(...) w J.” o zapłatę wyrokiem z dnia 11 grudnia 2002 r. oddalił
2
apelację strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego w J. z dnia 9 lipca 2002 r., I C
(…).
Pozwana Fundacja w dniu 13 stycznia 2010 r. (data nadania pisma na poczcie)
wniosła od powyższego wyroku skargę o wznowienie postępowania wskazując jako
podstawę wznowienia fakt wykrycia prawomocnego orzeczenia Sądu Rejonowego w J.
z dnia 14 grudnia 2009 r., który pozwana otrzymała w dniu 28 grudnia 2009 r. Zdaniem
skarżącej wykryty wyrok dotyczy tego samego stosunku prawnego, a z jego treści
wynika, że pozwana nie była użytkownikiem wieczystym nieruchomości, zatem nie była
zobowiązana do płacenia opłaty za użytkowanie wieczyste. W kolejnych pismach
procesowych stanowiących „uzupełnienie skargi” skarżąca wnosząc o uwzględnienie
skargi („przyjęcie skargi”) podniosła zarzut naruszenia art. 5 k.c.
Sąd Apelacyjny zaskarżonym postanowieniem z dnia 18 lutego 2010 r. odrzucił
skargę pozwanej wskazując w uzasadnieniu, że została wniesiona po upływie siedmiu
lat od prawomocnego zakończenia postępowania, którego dotyczy. Wyjaśnił, że w
świetle jednoznacznej treści art. 408 k.p.c., który normuje prekluzję żądania wznowienia,
nie jest już ono dopuszczalne. Sąd Apelacyjny podniósł nadto, że w skardze nie
powołano żadnej z podstaw wznowienia wymienionych w art. 408 k.p.c. in fine, w
konsekwencji przekroczenie terminu, w którym wznowienie jest możliwe nie budzi
wątpliwości.
Pozwana wnosząc zażalenie na powyższe postanowienie zarzuciła Sądowi
Apelacyjnemu naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art.
361 k.p.c.; art. 401 pkt 2 w zw. z art. 408 k.p.c. a nadto naruszenie art. 5 k.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skargę o wznowienie postępowania wnosi się w terminie trzymiesięcznym, przy
czym termin ten liczy się od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie
wznowienia, a gdy podstawą jest pozbawienie możności działania lub brak należytej
reprezentacji – od dnia, w którym o wyroku dowiedziała się strona, jej organ lub jej
przedstawiciel ustawowy (art. 407 § 1 k.p.c.). Zgodnie jednak z art. 408 k.p.c., nie
można żądać wznowienia postępowania po upływie lat pięciu od uprawomocnienia się
wyroku, z wyjątkiem wypadku, gdy strona była pozbawiona możności działania lub nie
była należycie reprezentowana. Z powyższego wynika, że ustawodawca ograniczył
możliwość wniesienia skargi o wznowienie postępowania dwoma terminami. Pierwszy z
nich, ujęty w art. 407 § 1 k.p.c., jest jednakowy w wypadku wszystkich przyczyn
wznowienia i wynosi trzy miesiące, z kolei drugi wynosi pięć lat i dotyczy wszystkich
3
podstaw wznowienia za wyjątkiem pozbawienia strony możności działania oraz braku
należytej reprezentacji. Wskazane terminy biegną niezależnie od siebie, termin trzy
miesięczny, co do zasady, rozpoczyna bieg w dniu, w którym strona dowiedziała się o
podstawie wznowienia, zaś termin pięcioletni rozpoczyna swój bieg w momencie
uprawomocnienia się wyroku.
Sąd dokonując oceny dopuszczalności skargi o wznowienie postępowania w
zakresie zachowania terminu do jej wniesienia powinien w pierwszej kolejności ustalić
na jakiej podstawie (podstawach) skarga została wniesiona, a następnie zbadać, czy w
świetle wskazanych przez skarżącego podstaw zostały zachowane oba terminy do
wniesienia skargi (art. 407 § 1 w zw. z art. 408 k.p.c.).
Skarżąca we wniesionej skardze o wznowienie postępowania jako podstawę
skargi wyraźnie wskazała, ujętą w art. 403 § 2 k.p.c., okoliczność późniejszego wykrycia
prawomocnego wyroku, dotyczącego tego samego stosunku prawnego. Skarga nie
została natomiast oparta na przyczynach nieważności w postaci braku należytej
reprezentacji lub pozbawienia możności działania (art. 401 pkt 2 k.p.c.), zatem jej
wniesienie ograniczone było pięcioletnim terminem liczonym od dnia uprawomocnienia
się zaskarżonego wyroku, tj. od 11 grudnia 2002 r. W konsekwencji Sąd Apelacyjny
zasadnie przyjął, że skarżąca wnosząc skargę w dniu 13 stycznia 2010 r. uchybiła
pięcioletniemu terminowi z art. 408 k.p.c. i z tej przyczyny uznał skargę za
niedopuszczalną. Wprawdzie skarżąca w zażaleniu na postanowienie Sądu
Apelacyjnego odrzucające skargę o wznowienie wskazała okoliczności, które w jej
ocenie świadczą o tym, że w prawomocnie zakończonym postępowaniu, którego
dotyczy skarga była pozbawiona możności działania, a nadto, że nie była należycie
reprezentowana, to jednak okoliczności te z punktu widzenia wniesionej skargi i
postępowania zażaleniowego nie mają żadnego znaczenia. Sąd Najwyższy w
postępowaniu zażaleniowym dokonuje wyłącznie oceny zasadności odrzucenia skargi.
Zważyć też należy, że zażalenie nie pełni funkcji skargi o wznowienie, skarżąca nie
może w jego treści przytaczać nowych przyczyn wznowienia, sąd nie może oceniać ich
zasadności, a tym bardziej orzec o dopuszczalności wznowienia postępowania. Na
marginesie tylko należy wskazać, że sam fakt pozbawienia wolności osoby, która pełni
funkcję organu osoby prawnej będącej stroną procesu, podobnie jak zła kondycja
finansowa i niemożność skorzystania z profesjonalnej pomocy prawnej, nie jest tożsamy
z brakiem należytej reprezentacji strony, czy też pozbawieniem jej możności działania.
4
Pozostałe zarzuty podniesione w zażaleniu sprowadzają się w istocie do
twierdzenia, że utrzymanie w obrocie prawnym zaskarżonego orzeczenia rażąco
narusza zasady współżycia społecznego. Również i ta okoliczność jest bez znaczenia z
punktu widzenia oceny ustawowych przesłanek dopuszczalności skargi o wznowienie.
Zważyć też należy, że niniejsza skarga podlegała odrzuceniu i z tej przyczyny, że
nie została oparta na ustawowej podstawie. Nie ulega bowiem wątpliwości, że
podstawa, na której została oparta, tj. późniejsze wykrycie prawomocnego wyroku, jest
spełniona tylko wtedy, gdy wykryty prawomocny wyrok był już prawomocny, zanim
zapadł wyrok w postępowaniu, którego wznowienia się żąda (zob. post. SN z 26
czerwca 1997 r., I CKN 149/97, OSNC 1998, nr 1, poz. 9). Jak wynika z treści skargi
wykryty przez skarżącą wyrok został wydany 14 grudnia 2009 r., zatem już po
uprawomocnieniu się wyroku, którego dotyczy skarga o wznowienie.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy na podstawie art. 3941
§ 3 k.p.c. w
zw. z art. 39814
k.p.c. rozstrzygnął jak w sentencji, orzekając o kosztach postępowania
zgodnie z art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 99 k.p.c. oraz art. 108 § 1 k.p.c.