Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZ 22/10
POSTANOWIENIE
Dnia 21 lipca 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Antoni Górski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Barbara Myszka
SSN Marek Sychowicz
w sprawie z wniosku M. G. i G. G.
przy uczestnictwie T. P.
o przysposobienie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 21 lipca 2010 r.,
zażalenia wnioskodawców
na postanowienie Sądu Okręgowego w K.
z dnia 8 marca 2010 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 2 marca 2010 r. Sąd Okręgowy w K. oddalił wniosek
M. R. G. i odrzucił wniosek G. G. o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o
doręczenie uzasadnienia postanowienia Sądu Okręgowego w K. z dnia 21 stycznia
2010 r. zapadłego w sprawie z wniosku M. R. G. i G. G. z udziałem T. P. o
przysposobienie. Zdaniem Sądu zgodnie z treścią art. 168 § 1 k.p.c. jedynie brak
winy strony w uchybieniu terminowi do dokonania czynności procesowej uzasadnia
jego przywrócenie. Tymczasem na uzasadnienie wniosku o przywrócenie terminu
wnioskodawcy załączyli zaświadczenie lekarskie, z którego wynikało, iż w okresie
od 25 stycznia do 3 lutego 2010 r. pełnomocnik wnioskodawców adwokat M. O. –
R. miała zaburzenia wzroku spowodowane przyjmowaniem leków rozszerzających
źrenice, co doprowadziło do błędu pełnomocnika w postaci omyłkowego
oznaczenia we wniosku o doręczenie uzasadnienia postanowienia sygnatury akt
sprawy. Choroba wnioskodawcy lub pełnomocnika, która nie uniemożliwia podjęcia
działania przy pomocy osób trzecich, nie uzasadnia przywrócenia terminu do
dokonania czynności procesowej. Pełnomocnik wnioskodawców miała możliwość
podjęcia właściwego działania przy pomocy adwokata, korzystając w sprawie z
zastępstwa substytucyjnego. Z tych względów Sąd Okręgowy oddalił wniosek M.
R. G. o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o doręczenie uzasadnienia.
Natomiast wniosek G. G. Sąd Okręgowy odrzucił na podstawie art. 171 k.p.c.
z uwagi na fakt, iż wnioskodawca nie był w sprawie reprezentowany w sprawie
przez adwokat M. O. – R., wobec czego złożony przez nią w jego imieniu wniosek
był niedopuszczalny.
W konsekwencji tych rozstrzygnięć postanowieniem z dnia 8 marca 2010 r.
Sąd Okręgowy odrzucił wnioski M. R.G. i G. G. o doręczenie im postanowienia
Sądu Okręgowego z dnia 21 stycznia 2010 r.
Zażalenie na to orzeczenie wnieśli M. R. G. i G. G., zaskarżając je w całości
i zarzucając naruszenie: art. 168 § 1 k.p.c. przez przyjęcie, że zaburzenia widzenia,
spowodowane stanem chorobowym oczu, które doprowadziły do błędnego
sformułowania wniosku o sporządzenie uzasadnienia, nie stanowią podstaw do
uznania braku winy w uchybieniu terminu, podczas gdy stan ten nie uświadamiał
3
możliwości popełnienia błędu; art. 168 § 1 k.p.c. przez uznanie, iż pomyłkowe
podanie złej sygnatury i daty orzeczenia w sytuacji tożsamości stron, Sądu, a także
znacznego podobieństwa cyfr, nie może być poczytane za brak winy; art. 328 § 2 z
zw. z art. 361 i 391 § 1 k.p.c. przez pominięcie w uzasadnieniu wykazanym,
złożonym na rozprawie pismem, faktu nieświadomej pomyłki popełnionej w czasie
zbieżnym z datą składania wniosku i z tych samych co w przedmiotowej sprawie
przyczyn, pomimo że okoliczność ta miała istotne znaczenie dla
uprawdopodobnienia braku winy w uchybieniu terminu; art. 130 § 1 w zw. z art. 391
§ 1 k.p.c. przez przyjęcie, że G. G. nie był skutecznie reprezentowany mimo
złożonego przez niego pełnomocnictwo, a Sąd przy założeniu, że jest ono
nieprawidłowe, nie wezwał do uzupełnienia tego braku formalnego. W konkluzji
wnieśli o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Nie jest zasadne stanowisko Sądu Okręgowego w zakresie oddalenia
wniosku wnioskodawczyni M. R. G. o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o
doręczenie uzasadnienia orzeczenia, a w konsekwencji odrzucenia wniosku o
doręczenie postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 21 stycznia 2010 r. Sąd
Okręgowy powołuje się na utrwalony w orzecznictwie Sądu Najwyższego pogląd
(por. m.in. postanowienia z dnia 27 października 2005 r., III CZ 79/05, z dnia 11
stycznia 2007 r., II CZ 116/06, niepubl., z dnia 11 grudnia 2008 r., IV CZ 102/.08,
niebubl., z dnia 24 listopada 2009 r., V CZ 57/09, niebubl., z dnia 27 stycznia 2005
r., IV CZ 172/04, niebubl.), że choroba strony lub jej pełnomocnika, która nie
uniemożliwia podjęcia działania choćby przy pomocy osób trzecich, nie uzasadnia
przywrócenia terminu do dokonania czynności procesowej. Trzeba jednak zwrócić
uwagę, iż stanowisko to wynika z faktu, że zgodnie z art. 168 § 1 k.p.c.
przywrócenie terminu może nastąpić tylko wtedy, gdy strona nie dokonała w
terminie czynności procesowej bez swej winy. Brak winy strony w uchybieniu
terminowi podlega ocenie z uwzględnieniem wszystkich okoliczności danej sprawy,
w sposób uwzględniający obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać
od strony dbającej należycie o swoje interesy. W związku z tym, w okolicznościach
rozpatrywanej sprawy, należy przyjąć, iż błąd w oznaczeniu sygnatury sprawy,
4
popełniony podczas redagowania pisma procesowego przez pełnomocnik M. O. –
R., w warunkach przyjmowania przez nią leków, których skutkiem ubocznym
działania były zaburzenia ostrości widzenia, nie był zawiniony w rozumieniu art. 168
§ 1 k.p.c. Pełnomocnik nie była bowiem świadoma popełnionej omyłki i działała
w przekonaniu, że sporządzone przez nią pismo procesowe pozbawione jest
błędów. Wobec braku tej świadomości, nie można wymagać od pełnomocnika, aby
korzystała ona z pomocy osób trzecich, w tym z pomocy innego adwokata.
Skarżący trafnie zarzucili również naruszenie przez Sąd Okręgowy art. 130
§ 1 k.p.c., regulującego sposób usuwania braków formalnych pisma procesowego.
Zgodnie z tym przepisem sąd powinien wezwać pełnomocnika do uzupełnienia
braku formalnego pisma przez dołączenie pełnomocnictwa od wnioskodawcy G. G.,
a dopiero w razie nieusunięcia tego braku w terminie, zastosować odpowiednią
sankcję procesową. Odrzucenie wniosku o doręczenie uzasadnienia
pełnomocnikowi bez wdrożenia tego postępowania sanacyjnego było więc
przedwczesne.
Z przytoczonych względów zażalenie okazało się zasadne, a zatem Sąd
Najwyższy na podstawie art. 39815
k.p.c. w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.,
postanowił jak w sentencji.
jz