II PK 111/10
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:14-11-2012
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Wyrok z dnia 4 listopada 2010 r.
II PK 111/10
Niepodjęcie przez radę miasta (gminy) uchwały w sprawie odmowy wyra-
żenia zgody na rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem będącym radnym
w terminie 30 dni od doręczenia pisma pracodawcy o zamiarze rozwiązania sto-
sunku pracy nie może być uznane za wyrażenie zgody na rozwiązanie stosunku
pracy w rozumieniu art. 25 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie
gminnym (jednolity tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.).
Przewodniczący SSN Romualda Spyt, Sędziowie SN: Zbigniew Korzeniowski,
Zbigniew Myszka (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 4 listopada
2010 r. sprawy z powództwa Jana K. przeciwko KGHM P.M. SA Biuru Zarządu w L. o
przywrócenie do pracy, na skutek skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu
Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy z dnia 14 stycznia
2010 r. [...]
u c h y l i ł zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu-Są-
dowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy do ponownego rozpoznania i
orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 14 stycznia 2010 r. Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Legnicy zmienił zaskarżony apelacją pozwanego KGHM P.M. SA
Biura Zarządu w L. wyrok Sądu Rejonowego-Sądu Pracy w Lubinie z dnia 27 paź-
dziernika 2009 r. oddalający powództwo Jana K. o przywrócenie do pracy, w ten
sposób, że przywrócił powoda do pracy u pozwanej na poprzednich warunkach i za-
sądził na jego rzecz od niej kwotę 8.835 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania
przez Sądem pierwszej instancji, a także kwotę 8.818 zł tytułem zwrotu kosztów pro-
cesu w postępowaniu odwoławczym.
2
W sprawie tej ustalono, że powód, będący radnym Rady Miejskiej L., był za-
trudniony u pozwanej na stanowisku dyrektora departamentu kadr na podstawie
umowy na czas nieokreślony. Od czerwca 2008 r. pozwana wprowadzała sukcesyw-
nie zmiany organizacyjne, w których następstwie zatrudnienie w pozwanej Spółce
zmniejszyło się o około 200 osób. Uchwałą [...] z dnia 10 grudnia 2008 r. Zarząd
KGHM P.M. SA zatwierdził zmianę struktury organizacyjnej Biura Zarządu - Pionu
Dyrektora Naczelnego do spraw Pracowniczych, polegającą na likwidacji departa-
mentu kadr i stanowiska jego dyrektora. W to miejsce utworzony został wydział kadr,
a ponadto miało miejsce przejęcie części zadań i obowiązków zlikwidowanego de-
partamentu kadr przez departament zarządzania personelem i wynagrodzeniami. W
wyniku zastąpienia departamentu kadr wydziałem liczba etatów zmniejszyła się z
pięciu do trzech. Zarząd organizacji związkowej NSZZ „Solidarność" u strony pozwa-
nej w piśmie z dnia 16 grudnia 2008 r. negatywnie zaopiniował wypowiedzenie po-
wodowi umowy o pracę bez propozycji zatrudnienia go na innym stanowisku pracy u
pozwanej. Pismem z dnia 18 grudnia 2008 r. pozwana wystąpiła do Rady Miejskiej L.
(data doręczenia 29 grudnia 2008 r.) o wyrażenie zgody na rozwiązanie z powodem
umowy o pracę, przedstawiając motywy wypowiedzenia. Uchwałą z dnia 23 lutego
2009 r. Rada Miejska L. odmówiła wyrażenia zgody, argumentując, że likwidacja sta-
nowiska pracy powoda była pozorna, a rzeczywistą przyczyną wypowiedzenia mu
stosunku pracy była jego działalność jako radnego. Pismem z dnia 4 marca 2009 r.
pozwana wypowiedziała powodowi umowę o pracę za trzymiesięcznym wypowiedze-
niem ze skutkiem na dzień 30 czerwca 2009 r., wskazując jako przyczynę likwidację
stanowiska pracy powoda.
W odwołaniu od wypowiedzenia powód domagał się przywrócenia do pracy
gdyż Rada Miejska L. nie wyraziła zgody na rozwiązanie z nim umowy o pracę, a
przyczyna wypowiedzenia nie była prawdziwa. Wręczone mu wypowiedzenie było
bezprawne także na gruncie wskazanego w jego uzasadnieniu art. 10 ust. 1 ustawy z
dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami sto-
sunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. Nr 90, poz. 844 ze
zm., zwanej dalej ustawą o zwolnieniach z pracy), ponieważ według art. 10 ust. 5 tej
ustawy przepisów art. 10 ust. 1-4 nie stosuje się do pracowników będących radnymi
w okresie, w którym ich stosunek pracy podlega z mocy odrębnych przepisów szcze-
3
gólnej ochronie przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem, a jego zwolnienie z pracy
nie pozostawało w związku ze zwolnieniami grupowymi.
Pozwana wniosła o oddalenie powództwa, twierdząc, że przyczyna wypowie-
dzenia umowy o pracę jest prawdziwa, a niewyrażenie przez radę miasta zgody na
rozwiązanie stosunku pracy z powodem stanowiło nadużycie prawa. Ponadto
uchwała rady miasta wydana została po upływie 30-dniowego terminu, wskazanego
w art. 89 ust. 1a ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (jednolity
tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm., powoływanej dalej jako ustawa o
samorządzie gminnym), co zgodnie z tezą wyroku Sądu Najwyższego z dnia 19
kwietnia 2006 r., II PK 135/05, było równoznaczne z wyrażeniem i uzyskaniem wy-
maganej zgody.
Sąd Rejonowy uznał, że wypowiedzenie powodowi umowy o pracę nastąpiło
bez uzyskania zgody rady miasta, a zatem zostało dokonane z naruszeniem art. 25
ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym. Równocześnie roszczenie powoda z tytułu
niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę (art. 45 § 1 k.p.) Sąd ocenił jako
nadużycie prawa, polegające na naruszeniu klauzul z art. 8 k.p. W ocenie Sądu,
Rada Miejska L. odmawiając zgody na rozwiązanie z powodem stosunku pracy nad-
użyła swoich kompetencji, gdyż wykroczyła poza cel art. 25 ust. 2 ustawy o samo-
rządzie gminnym, który stanowi zapewnienie radnemu możliwości nieskrępowanego
wypełniania jego mandatu. Wprawdzie art. 25 ust. 2 tej ustawy nie ogranicza prawa
rady do wyrażenia sprzeciwu wobec zamiaru pracodawcy rozwiązania stosunku
pracy z radnym tylko do sytuacji, gdy jego przyczyną były zdarzenia związane z wy-
konywaniem mandatu radnego, jednak podejmując uchwałę w przedmiocie wyra-
żenia zgody na wypowiedzenie radnemu umowy o pracę rada miasta powinna mieć
na uwadze cel ochrony stosunku pracy radnego i badać, czy podana przez praco-
dawcę przyczyna rozwiązania stosunku pracy jest obiektywna i nie dotyczy działal-
ności pracownika jako radnego, czy też jest związana z tą działalnością, choćby po-
średnio, a ponadto czy przyczyna ta jest uzasadniona. W ocenie Sądu pierwszej in-
stancji, likwidacja stanowiska pracy powoda wynikała z faktycznych zmian w struktu-
rze organizacyjnej pozwanej, co uzasadniało wypowiedzenie powodowi stosunku
pracy. Rada Miejska L. w swojej uchwale nie wykazała związku między działalnością
samorządową powoda a jego zwolnieniem z pracy. Dlatego podjęta uchwała nie mo-
gła stanowić przeszkody do zwolnienia powoda z pracy, a przeciwne stanowisko
4
prowadziłoby do nieuzasadnionego różnicowania ochrony trwałości stosunków pracy
pracowników będących radnymi i pracowników, którzy nimi nie są. Wypowiedzenie
powodowi umowy o pracę było uzasadnione przyczyną, która nie miała nic wspólne-
go z wykonywaniem przez niego mandatu radnego, tylko leżała wyłącznie po stronie
pracodawcy, dlatego żądanie powoda nie zasługiwało na uwzględnienie jako stano-
wiące nadużycie jego prawa podmiotowego (art. 8 k.p.). Bez znaczenia było to, że
rada miasta podjęła uchwałę po upływie 30 dni od daty przedstawienia jej wniosku o
zwolnienie z pracy powoda, ponieważ ustawa o samorządzie gminnym nie przewi-
duje terminu podjęcia uchwały w omawianym zakresie, a art. 89 tej ustawy dotyczy
zupełnie innych okoliczności i nie znajduje w sprawie zastosowania.
Po rozpoznaniu apelacji powoda Sąd Okręgowy zmienił wyrok Sądu pierwszej
instancji i przywrócił powoda do pracy. Sąd Okręgowy stwierdził, że przyczyny wy-
powiedzenia, które nie były kwestionowane w apelacji, należało uznać za prawdziwe.
Równocześnie w związku z tym, że przyczyny te nie dotyczyły pracownika, zastoso-
wanie miał art. 10 ust. 2 ustawy o zwolnieniach z pracy. Przepis ten, jako regulujący
zasady zwolnienia pracowników wyłącznie z przyczyn ich niedotyczących, stanowi
przepis szczególny wobec pozostałych przepisów stanowiących zasady rozwiązywa-
nia umów o pracę ze wszystkich przyczyn. Wyłącza tym samym stosowanie innych
przepisów odnoszących się do kwestii w nim uregulowanej. Zatem w miejsce
ochrony przewidzianej dla stosunku pracy radnego w art. 25 ust. 2 ustawy o samo-
rządzie gminnym stosować należy ochronę przewidzianą w art. 10 ustawy o zwolnie-
niach grupowych, który dopuszcza rozwiązanie umowy z pracownikiem, którego sto-
sunek pracy podlega z mocy odrębnych przepisów szczególnej ochronie przed wy-
powiedzeniem lub rozwiązaniem i wobec których jest dopuszczalne wypowiedzenie
stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia, pod warunkiem niezgłoszenia
sprzeciwu przez zakładową organizację związkową w terminie 14 dni od dnia otrzy-
mania zawiadomienia o zamierzonym wypowiedzeniu. W ocenie Sądu Okręgowego,
pismo komisji zakładowej NSZZ „Solidarność” z dnia 16 grudnia 2008 r., wystosowa-
ne w odpowiedzi na pismo pozwanej o zamiarze wypowiedzenia umowy o pracę po-
wodowi, należało uznać za sprzeciw tej zakładowej organizacji związkowej. W konse-
kwencji wypowiedzenie powodowi stosunku pracy nastąpiło z naruszeniem art. 10
ust. 2 ustawy o zwolnieniach z pracy, co rodziło prawo powoda do wystąpienia z
roszczeniami z art. 45 k.p. Ze względu na szczególną ochronę stosunku pracy rad-
5
nego (art. 10 ust. 2 ustawy o zwolnieniach z pracy) żądanie powoda przywrócenia do
pracy nie stanowiło nadużycia prawa w rozumieniu art. 8 k.p.
Na marginesie Sąd Okręgowy za trafne uznał stanowisko Sądu Rejonowego,
że rada gminy nie jest związana 30-dniowym terminem, o którym mowa w art. 89
ustawy o samorządzie gminnym. Przepis ten dotyczy wyłącznie współdziałania mię-
dzy organami samorządowym. Takie współdziałanie miało miejsce w stanie faktycz-
nym sprawy II PK 135/05, co uprawniało Sąd Najwyższy do wyrażenia stanowiska,
że niepodjęcie przez radę miasta uchwały w terminie 30 dni było równoznaczne z
wyrażeniem zgody. Jeżeli natomiast o zgodę na rozwiązanie stosunku pracy z rad-
nym nie zwraca się samorząd, to bezskuteczny upływ 30-dniowego terminu nie uza-
sadnia domniemania uzyskania zgody rady na rozwiązanie stosunku pracy. Ponadto
rada gminy ma pełną swobodę wyrażania zgody na rozwiązanie stosunku pracy z
radnym, z wyjątkiem sytuacji, gdy podstawą tego rozwiązania są zdarzenia związane
z wykonywaniem przez radnego mandatu.
W skardze kasacyjnej pozwana zarzuciła naruszenie przepisów prawa mate-
rialnego, w szczególności: 1) art. 10 ust. 2 ustawy o zwolnieniach z pracy, przez jego
niewłaściwe i niezgodne z ust. 5 zastosowanie, co oznaczało, że sprzeciw organizacji
związkowej wobec zamiaru rozwiązania z powodem stosunku pracy nie miał znacze-
nia dla oceny zgodności z prawem dokonanego wypowiedzenia, skoro jedynym
władnym organem do złożenia takiego sprzeciwu była rada miasta na podstawie art.
25 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym, 2) art. 25 ust. 2 w związku z art. 89 ustawy
o samorządzie gminnym, przez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że
odmowa wyrażenia zgody na rozwiązanie stosunku pracy z powodem, wyrażona w
uchwale wydanej po upływie 30 dni od dnia otrzymania wniosku pracodawcy, była
dla pracodawcy wiążąca.
Jako okoliczności uzasadniające przyjęcie skargi do rozpoznania wskazano:
1) oczywiste uzasadnienie skargi kasacyjnej dotyczące naruszenia art. 10 ust. 2
ustawy o zwolnieniach z pracy, 2) potrzebę wykładni art. 25 ust. 2 w związku z art. 89
ustawy o samorządzie gminnym, z uwagi na to, że Sądy obu instancji wprost zakwe-
stionowały wykładnię art. 25 ust. 2 dokonaną w orzecznictwie Sądu Najwyższego w
sprawach: II PK 135/05 i II PK 25/09, bez wskazania argumentów przemawiających
za odmienną wykładnią, 3) potrzebę rozstrzygnięcia, czy termin 30 dni, o którym
mowa w art. 89 ust. 1a ustawy o samorządzie gminnym, ma zastosowanie do uchwał
6
rady gminy wydawanych w sprawach, o których mowa w art. 25 ust. 2 tej ustawy, a
jeśli tak, to czy ma on zastosowanie zawsze i niezależnie od podstawy nawiązania
stosunku pracy oraz niezależnie od tego, kto w imieniu pracodawcy składał wniosek
o wyrażenie takiej zgody, 4) występowanie w sprawie istotnego zagadnienia prawne-
go sprowadzającego się do pytania czy sąd powszechny przy wydawaniu orzeczenia
powinien stosować wykładnię danego przepisu dokonaną przez Sąd Najwyższy w
innej sprawie, jeżeli sam nie przedstawia merytorycznych argumentów za przyjęciem
odmiennego stanowiska?
W konsekwencji skarżąca wniosła o uchylenie wyroku Sądu Okręgowego i
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postę-
powania kasacyjnego, ewentualnie o uchylenie wyroku Sądu Okręgowego i orzecze-
nie co do istoty sprawy w przypadku określonym w art. 39816
k.p.c. - przez oddalenie
apelacji powoda oraz zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego i kasacyj-
nego.
W odpowiedzi na skargę powód wniósł o jej oddalenie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna jest uzasadniona już dlatego, że w uzasadnieniu zaskarżo-
nego wyroku Sąd drugiej instancji bezpodstawnie i błędnie przyjął, iż „w miejsce
ochrony przewidzianej dla radnego w art. 25 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym
stosować należy ochronie przewidzianą w art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 13 marca 2003
roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z
przyczyn niedotyczących pracownika”. Tymczasem skarżący trafnie zwracał uwagę,
że z art. 10 ust. 5 ustawy o zwolnieniach z pracy jednoznacznie wynika, iż przepisów
ust. 1-4 tego artykułu nie stosuje się do pracowników będących, między innymi, rad-
nymi, w okresie, w którym ich stosunek pracy podlega z mocy odrębnych przepisów
szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem. Oznacza to, że sto-
sunek pracy radnego podlega szczególnej ochronie trwałości na podstawie art. 25
ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym i nie może być rozwiązany ani zmieniony w
uregulowanym w art. 10 ust. 1-4 ustawy o zwolnieniach z pracy trybie, tzw. zwolnie-
nia indywidualnego z przyczyn niedotyczących pracownika. Ochrona trwałości sto-
sunku pracy radnego uregulowana w art. 25 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym
7
została wyłączona tylko w razie rozwiązania z radnym stosunku pracy w ramach gru-
powych zwolnień z przyczyn określonych w art. 5 ustawy o zwolnieniach z pracy.
Skład orzekający uznał także, że niewyrażenie uprzedniej zgody przez radę
miasta (gminy) na rozwiązanie stosunku pracy z radnym w terminie 30 dni od powia-
domienia przez pracodawcę rady miasta (gminy) o zamiarze rozwiązania z radnym
stosunku pracy - co do zasady - nie może być uznane za równoznaczne z uzyska-
niem wymaganej zgody. Z art. 25 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym wynika
obowiązek uzyskania uprzedniej zgody rady gminy na rozwiązanie stosunku pracy z
radnym, a w treści tego przepisu nie został zakreślony termin, w którym rada gminy
powinna wyrazić swoje uprzednie stanowisko w sprawie zamiaru pracodawcy roz-
wiązania stosunku pracy z radnym. Wyinterpretowanie milczącej zgody wymaganej
do podjęcia określonej czynności prawa pracy byłoby możliwe tylko wtedy, gdyby nie
została ona uzyskana w ściśle zakreślonym ustawowym terminie „zamkniętym” (np.
art. 38 § 2 lub art. 42 § 2 i 3 k.p.), albo gdyby z konkretnego przepisu prawa wynikało
wprost, że nieuzyskanie przez pracodawcę wymaganego stanowiska rady miasta
(gminy) w określonym terminie ustawowym jest - na podstawie ustanowionej fikcji
prawnej - równoznaczne z określonym skutkiem prawnym takiego zaniechania (np.
art. 112 § 1 zdanie ostatnie k.p.). Oparcie przeciwnej interpretacji art. 25 ust. 2
ustawy o samorządzie gminnym na treści art. 89 ustawy o samorządzie gminnym nie
jest trafne już dlatego, że przepis ten jest usytuowany w rozdziale 10 tej ustawy re-
gulującym nadzór nad działalnością gminną, co oznacza, że art. 89 - co do zasady -
nie należy do zakresu ani materii prawa pracy. W przepisie tym, dotyczącym „roz-
strzygnięcia organu gminy” w sprawach należących do jej ustawowej właściwości
(zadań własnych), którego ważność zależy od zatwierdzenia, uzgodnienia lub zaopi-
niowania przez inny organ, ustawodawca ustanowił fikcję prawną milczącej akcepta-
cji rozstrzygnięcia „w brzmieniu przedłożonym przez gminę” z upływem terminu za-
kreślonego dla innego organu, od którego zależy zatwierdzenie, uzgodnienie lub za-
opiniowanie rozstrzygnięcia organu gminy. Gmina nie ma statusu pracodawcy, który
zwraca się o stanowisko do swojego organu (gminy) w sprawie dotyczącej rozwiąza-
nia stosunku pracy radnego, tak jak ma to miejsce w przypadku „rozstrzygnięcia or-
ganu gminy” w sprawach należących do jej ustawowej właściwości, które wymaga
zatwierdzenia, uzgodnienia lub zaopiniowania przez inny organ (art. 7 w związku z
art. 89 ustawy o samorządzie gminnym). Samo pożądane dążenie do „racjonalizacji
8
procedury wyrażania zgody przez radę gminy i usunięcia stanu niepewności prawnej,
który mógłby istnieć dowolnie długo, gdyby nie związanie rady terminem, co niewąt-
pliwie leży w interesie zarówno pracownika, jego pracodawcy, jak i zainteresowanych
organów samorządu terytorialnego” (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z
dnia 2 lipca 2009 r., I PK 25/09, LEX nr 523554), nie przekonuje do tezy, że niepod-
jęcie wymaganej uchwały w sprawie odmowy wyrażenia zgody na rozwiązanie sto-
sunku pracy z radnym jest równoznaczne z wyrażeniem wymaganej zgody na roz-
wiązanie stosunku pracy w rozumieniu art. 25 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym
już dlatego, że wymagana zgoda powinna być wyrażona „uprzednio”, czyli uzyskana
przez pracodawcę przed podjęciem decyzji o rozwiązaniu stosunku pracy z radnym.
Ponadto, skoro w rozpoznawanej sprawie rada miasta ostatecznie, choć po upływie
30 dni od powiadomienia przez pracodawcę powoda o zamiarze wypowiedzenia mu
stosunku pracy, nie wyraziła zgody na rozwiązanie z powodem stosunku pracy, to nie
można prawniczo ani racjonalnie przypisać tej radzie miasta milczącego lub dorozu-
mianego wyrażenia uprzedniej zgody na rozwiązanie stosunku pracy z radnym tylko
dlatego, że organ ten nie zajął wymaganego stanowiska w ciągu 30 dni do powiado-
mienia go o zamiarze rozwiązania stosunku pracy z powodem. „Późniejsza” wyraźna
odmowa rady miasta udzielenia zgody na rozwiązanie stosunku pracy z pracowni-
kiem-radnym mogłaby być uznana de iure za uzyskanie wymaganej uprzedniej zgody
na rozwiązanie stosunku pracy tylko pod warunkiem, gdyby wynikała z ustawowej
fikcji prawnej milczącego wyrażenia zgody w przypadku uchybienia ustawowo
zakreślonemu maksymalnemu terminowi do zajęcia wymaganego stanowiska w
przedmiocie rozwiązania stosunku pracy z radnym. De lege lata żaden taki termin ani
adekwatna ustawowa fikcja prawna nie zostały przewidziane, co prowadzi do
wniosku, że niepodjęcie przez radę miasta (gminy) uchwały w sprawie odmowy
wyrażenia zgody na rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem będącym radnym w
terminie 30 dni od doręczenia pisma pracodawcy o zamiarze rozwiązania stosunku
pracy nie może być uznane za wyrażenie zgody na rozwiązanie stosunku pracy w
rozumieniu art. 25 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym, jeżeli i zwłaszcza wtedy,
gdy po upływie wymienionego terminu rada gminy odmówiła wyrażenia takiej zgody.
Sąd Najwyższy nie podzielił także stanowiska, że w razie rozwiązania stosun-
ku pracy z radnym z powodu rzeczywistej likwidacji stanowiska pracy pracownika
będącego radnym, jeżeli podstawą rozwiązania stosunku pracy z radnym nie są zda-
9
rzenia związane z wykonywaniem mandatu radnego (w rozpoznawanej sprawie nie
były sporne obie te istotne okoliczności), przepisy prawa pracy wykluczają możliwość
wydania innego orzeczenia niż żądane przez pracownika-radnego przywrócenie do
pracy na zlikwidowane stanowisko pracy (co jest niemożliwe i niewykonalne z uwagi
na miarodajne ustalenie rzeczywistej likwidacji tego stanowiska pracy), albo na inne
odpowiednie stanowisko pracy. Możliwość rozwiązania z pracownikiem będącym
radnym stosunku pracy zależy od uzyskania uprzedniej zgody rady gminy, która ma
obowiązek odmowy zgody tylko w przypadku, gdy podstawą rozwiązania chronione-
go stosunku pracy radnego są zdarzenia związane z wykonywaniem przezeń man-
datu (art. 25 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym). W ocenie składu orzekającego,
w razie ustalenia, że wyłączną przyczyną rozwiązania stosunku pracy z pracowni-
kiem będącym radnym była rzeczywista likwidacja stanowiska pracy, która prowadzi
do niemożliwości i niewykonalności przywrócenia radnego do pracy na obiektywnie
nieistniejące, bo zlikwidowane stanowisko pracy i poprzednie warunki pracy lub
płacy, nie jest wykluczone wydanie alternatywnego orzeczenia o odszkodowaniu
także dlatego, że sposób korzystania radnego ze szczególnej ochrony trwałości sto-
sunku pracy nie usuwa się spod oddziaływania klauzul generalnych społeczno-go-
spodarczego przeznaczenia prawa oraz zasad współżycia społecznego (art. 8 k.p.).
W przypadku obiektywnej niemożliwości przywrócenia do pracy na poprzednich wa-
runkach pracy i płacy pracownika będącego radnym, z którym rozwiązano stosunek
pracy z wyłącznej i niezwiązanej z wykonywaniem mandatu radnego przyczyny rze-
czywistej likwidacji stanowiska pracy, sąd pracy może i powinien rozważyć zasad-
ność i racjonalność zasądzenia alternatywnego odszkodowania w miejsce obiektyw-
nie niemożliwego do uwzględnienia żądania przywrócenia do pracy radnego na
nieistniejące (zlikwidowane) stanowisko pracy. Arbitralne przyjęcie, że będący „dużą
organizacją gospodarczą” pozwany pracodawca może „z powodzeniem” wykorzystać
wysoko wykwalifikowanego powoda na innych odpowiednich stanowiskach pracy nie
może ostać się bez potrzebnego sprawdzenia takiej możliwości i akceptacji przez
pracownika warunków dalszego odpowiedniego zatrudnienia na innych ewentualnie
zaproponowanych mu stanowiskach pracy także dlatego, że potencjalna odmowa
zaakceptowania propozycji nowego zatrudnienia na zmienionych warunkach pracy
lub płacy mogłaby prowadzić do wygenerowania kolejnego, wręcz analogicznego
sporu ze stosunku pracy radnego.
10
Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy wyrokował jak w sentencji na
podstawie art. 39815
k.p.c.
========================================
II PK 111/10
Niepodjęcie przez radę miasta (gminy) uchwały w sprawie odmowy wyra-
żenia zgody na rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem będącym radnym
w terminie 30 dni od doręczenia pisma pracodawcy o zamiarze rozwiązania sto-
sunku pracy nie może być uznane za wyrażenie zgody na rozwiązanie stosunku
pracy w rozumieniu art. 25 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie
gminnym (jednolity tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.).
Przewodniczący SSN Romualda Spyt, Sędziowie SN: Zbigniew Korzeniowski,
Zbigniew Myszka (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 4 listopada
2010 r. sprawy z powództwa Jana K. przeciwko KGHM P.M. SA Biuru Zarządu w L. o
przywrócenie do pracy, na skutek skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu
Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy z dnia 14 stycznia
2010 r. [...]
u c h y l i ł zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu-Są-
dowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy do ponownego rozpoznania i
orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 14 stycznia 2010 r. Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Legnicy zmienił zaskarżony apelacją pozwanego KGHM P.M. SA
Biura Zarządu w L. wyrok Sądu Rejonowego-Sądu Pracy w Lubinie z dnia 27 paź-
dziernika 2009 r. oddalający powództwo Jana K. o przywrócenie do pracy, w ten
sposób, że przywrócił powoda do pracy u pozwanej na poprzednich warunkach i za-
sądził na jego rzecz od niej kwotę 8.835 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania
przez Sądem pierwszej instancji, a także kwotę 8.818 zł tytułem zwrotu kosztów pro-
cesu w postępowaniu odwoławczym.
2
W sprawie tej ustalono, że powód, będący radnym Rady Miejskiej L., był za-
trudniony u pozwanej na stanowisku dyrektora departamentu kadr na podstawie
umowy na czas nieokreślony. Od czerwca 2008 r. pozwana wprowadzała sukcesyw-
nie zmiany organizacyjne, w których następstwie zatrudnienie w pozwanej Spółce
zmniejszyło się o około 200 osób. Uchwałą [...] z dnia 10 grudnia 2008 r. Zarząd
KGHM P.M. SA zatwierdził zmianę struktury organizacyjnej Biura Zarządu - Pionu
Dyrektora Naczelnego do spraw Pracowniczych, polegającą na likwidacji departa-
mentu kadr i stanowiska jego dyrektora. W to miejsce utworzony został wydział kadr,
a ponadto miało miejsce przejęcie części zadań i obowiązków zlikwidowanego de-
partamentu kadr przez departament zarządzania personelem i wynagrodzeniami. W
wyniku zastąpienia departamentu kadr wydziałem liczba etatów zmniejszyła się z
pięciu do trzech. Zarząd organizacji związkowej NSZZ „Solidarność" u strony pozwa-
nej w piśmie z dnia 16 grudnia 2008 r. negatywnie zaopiniował wypowiedzenie po-
wodowi umowy o pracę bez propozycji zatrudnienia go na innym stanowisku pracy u
pozwanej. Pismem z dnia 18 grudnia 2008 r. pozwana wystąpiła do Rady Miejskiej L.
(data doręczenia 29 grudnia 2008 r.) o wyrażenie zgody na rozwiązanie z powodem
umowy o pracę, przedstawiając motywy wypowiedzenia. Uchwałą z dnia 23 lutego
2009 r. Rada Miejska L. odmówiła wyrażenia zgody, argumentując, że likwidacja sta-
nowiska pracy powoda była pozorna, a rzeczywistą przyczyną wypowiedzenia mu
stosunku pracy była jego działalność jako radnego. Pismem z dnia 4 marca 2009 r.
pozwana wypowiedziała powodowi umowę o pracę za trzymiesięcznym wypowiedze-
niem ze skutkiem na dzień 30 czerwca 2009 r., wskazując jako przyczynę likwidację
stanowiska pracy powoda.
W odwołaniu od wypowiedzenia powód domagał się przywrócenia do pracy
gdyż Rada Miejska L. nie wyraziła zgody na rozwiązanie z nim umowy o pracę, a
przyczyna wypowiedzenia nie była prawdziwa. Wręczone mu wypowiedzenie było
bezprawne także na gruncie wskazanego w jego uzasadnieniu art. 10 ust. 1 ustawy z
dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami sto-
sunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. Nr 90, poz. 844 ze
zm., zwanej dalej ustawą o zwolnieniach z pracy), ponieważ według art. 10 ust. 5 tej
ustawy przepisów art. 10 ust. 1-4 nie stosuje się do pracowników będących radnymi
w okresie, w którym ich stosunek pracy podlega z mocy odrębnych przepisów szcze-
3
gólnej ochronie przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem, a jego zwolnienie z pracy
nie pozostawało w związku ze zwolnieniami grupowymi.
Pozwana wniosła o oddalenie powództwa, twierdząc, że przyczyna wypowie-
dzenia umowy o pracę jest prawdziwa, a niewyrażenie przez radę miasta zgody na
rozwiązanie stosunku pracy z powodem stanowiło nadużycie prawa. Ponadto
uchwała rady miasta wydana została po upływie 30-dniowego terminu, wskazanego
w art. 89 ust. 1a ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (jednolity
tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm., powoływanej dalej jako ustawa o
samorządzie gminnym), co zgodnie z tezą wyroku Sądu Najwyższego z dnia 19
kwietnia 2006 r., II PK 135/05, było równoznaczne z wyrażeniem i uzyskaniem wy-
maganej zgody.
Sąd Rejonowy uznał, że wypowiedzenie powodowi umowy o pracę nastąpiło
bez uzyskania zgody rady miasta, a zatem zostało dokonane z naruszeniem art. 25
ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym. Równocześnie roszczenie powoda z tytułu
niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę (art. 45 § 1 k.p.) Sąd ocenił jako
nadużycie prawa, polegające na naruszeniu klauzul z art. 8 k.p. W ocenie Sądu,
Rada Miejska L. odmawiając zgody na rozwiązanie z powodem stosunku pracy nad-
użyła swoich kompetencji, gdyż wykroczyła poza cel art. 25 ust. 2 ustawy o samo-
rządzie gminnym, który stanowi zapewnienie radnemu możliwości nieskrępowanego
wypełniania jego mandatu. Wprawdzie art. 25 ust. 2 tej ustawy nie ogranicza prawa
rady do wyrażenia sprzeciwu wobec zamiaru pracodawcy rozwiązania stosunku
pracy z radnym tylko do sytuacji, gdy jego przyczyną były zdarzenia związane z wy-
konywaniem mandatu radnego, jednak podejmując uchwałę w przedmiocie wyra-
żenia zgody na wypowiedzenie radnemu umowy o pracę rada miasta powinna mieć
na uwadze cel ochrony stosunku pracy radnego i badać, czy podana przez praco-
dawcę przyczyna rozwiązania stosunku pracy jest obiektywna i nie dotyczy działal-
ności pracownika jako radnego, czy też jest związana z tą działalnością, choćby po-
średnio, a ponadto czy przyczyna ta jest uzasadniona. W ocenie Sądu pierwszej in-
stancji, likwidacja stanowiska pracy powoda wynikała z faktycznych zmian w struktu-
rze organizacyjnej pozwanej, co uzasadniało wypowiedzenie powodowi stosunku
pracy. Rada Miejska L. w swojej uchwale nie wykazała związku między działalnością
samorządową powoda a jego zwolnieniem z pracy. Dlatego podjęta uchwała nie mo-
gła stanowić przeszkody do zwolnienia powoda z pracy, a przeciwne stanowisko
4
prowadziłoby do nieuzasadnionego różnicowania ochrony trwałości stosunków pracy
pracowników będących radnymi i pracowników, którzy nimi nie są. Wypowiedzenie
powodowi umowy o pracę było uzasadnione przyczyną, która nie miała nic wspólne-
go z wykonywaniem przez niego mandatu radnego, tylko leżała wyłącznie po stronie
pracodawcy, dlatego żądanie powoda nie zasługiwało na uwzględnienie jako stano-
wiące nadużycie jego prawa podmiotowego (art. 8 k.p.). Bez znaczenia było to, że
rada miasta podjęła uchwałę po upływie 30 dni od daty przedstawienia jej wniosku o
zwolnienie z pracy powoda, ponieważ ustawa o samorządzie gminnym nie przewi-
duje terminu podjęcia uchwały w omawianym zakresie, a art. 89 tej ustawy dotyczy
zupełnie innych okoliczności i nie znajduje w sprawie zastosowania.
Po rozpoznaniu apelacji powoda Sąd Okręgowy zmienił wyrok Sądu pierwszej
instancji i przywrócił powoda do pracy. Sąd Okręgowy stwierdził, że przyczyny wy-
powiedzenia, które nie były kwestionowane w apelacji, należało uznać za prawdziwe.
Równocześnie w związku z tym, że przyczyny te nie dotyczyły pracownika, zastoso-
wanie miał art. 10 ust. 2 ustawy o zwolnieniach z pracy. Przepis ten, jako regulujący
zasady zwolnienia pracowników wyłącznie z przyczyn ich niedotyczących, stanowi
przepis szczególny wobec pozostałych przepisów stanowiących zasady rozwiązywa-
nia umów o pracę ze wszystkich przyczyn. Wyłącza tym samym stosowanie innych
przepisów odnoszących się do kwestii w nim uregulowanej. Zatem w miejsce
ochrony przewidzianej dla stosunku pracy radnego w art. 25 ust. 2 ustawy o samo-
rządzie gminnym stosować należy ochronę przewidzianą w art. 10 ustawy o zwolnie-
niach grupowych, który dopuszcza rozwiązanie umowy z pracownikiem, którego sto-
sunek pracy podlega z mocy odrębnych przepisów szczególnej ochronie przed wy-
powiedzeniem lub rozwiązaniem i wobec których jest dopuszczalne wypowiedzenie
stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia, pod warunkiem niezgłoszenia
sprzeciwu przez zakładową organizację związkową w terminie 14 dni od dnia otrzy-
mania zawiadomienia o zamierzonym wypowiedzeniu. W ocenie Sądu Okręgowego,
pismo komisji zakładowej NSZZ „Solidarność” z dnia 16 grudnia 2008 r., wystosowa-
ne w odpowiedzi na pismo pozwanej o zamiarze wypowiedzenia umowy o pracę po-
wodowi, należało uznać za sprzeciw tej zakładowej organizacji związkowej. W konse-
kwencji wypowiedzenie powodowi stosunku pracy nastąpiło z naruszeniem art. 10
ust. 2 ustawy o zwolnieniach z pracy, co rodziło prawo powoda do wystąpienia z
roszczeniami z art. 45 k.p. Ze względu na szczególną ochronę stosunku pracy rad-
5
nego (art. 10 ust. 2 ustawy o zwolnieniach z pracy) żądanie powoda przywrócenia do
pracy nie stanowiło nadużycia prawa w rozumieniu art. 8 k.p.
Na marginesie Sąd Okręgowy za trafne uznał stanowisko Sądu Rejonowego,
że rada gminy nie jest związana 30-dniowym terminem, o którym mowa w art. 89
ustawy o samorządzie gminnym. Przepis ten dotyczy wyłącznie współdziałania mię-
dzy organami samorządowym. Takie współdziałanie miało miejsce w stanie faktycz-
nym sprawy II PK 135/05, co uprawniało Sąd Najwyższy do wyrażenia stanowiska,
że niepodjęcie przez radę miasta uchwały w terminie 30 dni było równoznaczne z
wyrażeniem zgody. Jeżeli natomiast o zgodę na rozwiązanie stosunku pracy z rad-
nym nie zwraca się samorząd, to bezskuteczny upływ 30-dniowego terminu nie uza-
sadnia domniemania uzyskania zgody rady na rozwiązanie stosunku pracy. Ponadto
rada gminy ma pełną swobodę wyrażania zgody na rozwiązanie stosunku pracy z
radnym, z wyjątkiem sytuacji, gdy podstawą tego rozwiązania są zdarzenia związane
z wykonywaniem przez radnego mandatu.
W skardze kasacyjnej pozwana zarzuciła naruszenie przepisów prawa mate-
rialnego, w szczególności: 1) art. 10 ust. 2 ustawy o zwolnieniach z pracy, przez jego
niewłaściwe i niezgodne z ust. 5 zastosowanie, co oznaczało, że sprzeciw organizacji
związkowej wobec zamiaru rozwiązania z powodem stosunku pracy nie miał znacze-
nia dla oceny zgodności z prawem dokonanego wypowiedzenia, skoro jedynym
władnym organem do złożenia takiego sprzeciwu była rada miasta na podstawie art.
25 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym, 2) art. 25 ust. 2 w związku z art. 89 ustawy
o samorządzie gminnym, przez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że
odmowa wyrażenia zgody na rozwiązanie stosunku pracy z powodem, wyrażona w
uchwale wydanej po upływie 30 dni od dnia otrzymania wniosku pracodawcy, była
dla pracodawcy wiążąca.
Jako okoliczności uzasadniające przyjęcie skargi do rozpoznania wskazano:
1) oczywiste uzasadnienie skargi kasacyjnej dotyczące naruszenia art. 10 ust. 2
ustawy o zwolnieniach z pracy, 2) potrzebę wykładni art. 25 ust. 2 w związku z art. 89
ustawy o samorządzie gminnym, z uwagi na to, że Sądy obu instancji wprost zakwe-
stionowały wykładnię art. 25 ust. 2 dokonaną w orzecznictwie Sądu Najwyższego w
sprawach: II PK 135/05 i II PK 25/09, bez wskazania argumentów przemawiających
za odmienną wykładnią, 3) potrzebę rozstrzygnięcia, czy termin 30 dni, o którym
mowa w art. 89 ust. 1a ustawy o samorządzie gminnym, ma zastosowanie do uchwał
6
rady gminy wydawanych w sprawach, o których mowa w art. 25 ust. 2 tej ustawy, a
jeśli tak, to czy ma on zastosowanie zawsze i niezależnie od podstawy nawiązania
stosunku pracy oraz niezależnie od tego, kto w imieniu pracodawcy składał wniosek
o wyrażenie takiej zgody, 4) występowanie w sprawie istotnego zagadnienia prawne-
go sprowadzającego się do pytania czy sąd powszechny przy wydawaniu orzeczenia
powinien stosować wykładnię danego przepisu dokonaną przez Sąd Najwyższy w
innej sprawie, jeżeli sam nie przedstawia merytorycznych argumentów za przyjęciem
odmiennego stanowiska?
W konsekwencji skarżąca wniosła o uchylenie wyroku Sądu Okręgowego i
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postę-
powania kasacyjnego, ewentualnie o uchylenie wyroku Sądu Okręgowego i orzecze-
nie co do istoty sprawy w przypadku określonym w art. 39816
k.p.c. - przez oddalenie
apelacji powoda oraz zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego i kasacyj-
nego.
W odpowiedzi na skargę powód wniósł o jej oddalenie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna jest uzasadniona już dlatego, że w uzasadnieniu zaskarżo-
nego wyroku Sąd drugiej instancji bezpodstawnie i błędnie przyjął, iż „w miejsce
ochrony przewidzianej dla radnego w art. 25 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym
stosować należy ochronie przewidzianą w art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 13 marca 2003
roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z
przyczyn niedotyczących pracownika”. Tymczasem skarżący trafnie zwracał uwagę,
że z art. 10 ust. 5 ustawy o zwolnieniach z pracy jednoznacznie wynika, iż przepisów
ust. 1-4 tego artykułu nie stosuje się do pracowników będących, między innymi, rad-
nymi, w okresie, w którym ich stosunek pracy podlega z mocy odrębnych przepisów
szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem. Oznacza to, że sto-
sunek pracy radnego podlega szczególnej ochronie trwałości na podstawie art. 25
ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym i nie może być rozwiązany ani zmieniony w
uregulowanym w art. 10 ust. 1-4 ustawy o zwolnieniach z pracy trybie, tzw. zwolnie-
nia indywidualnego z przyczyn niedotyczących pracownika. Ochrona trwałości sto-
sunku pracy radnego uregulowana w art. 25 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym
7
została wyłączona tylko w razie rozwiązania z radnym stosunku pracy w ramach gru-
powych zwolnień z przyczyn określonych w art. 5 ustawy o zwolnieniach z pracy.
Skład orzekający uznał także, że niewyrażenie uprzedniej zgody przez radę
miasta (gminy) na rozwiązanie stosunku pracy z radnym w terminie 30 dni od powia-
domienia przez pracodawcę rady miasta (gminy) o zamiarze rozwiązania z radnym
stosunku pracy - co do zasady - nie może być uznane za równoznaczne z uzyska-
niem wymaganej zgody. Z art. 25 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym wynika
obowiązek uzyskania uprzedniej zgody rady gminy na rozwiązanie stosunku pracy z
radnym, a w treści tego przepisu nie został zakreślony termin, w którym rada gminy
powinna wyrazić swoje uprzednie stanowisko w sprawie zamiaru pracodawcy roz-
wiązania stosunku pracy z radnym. Wyinterpretowanie milczącej zgody wymaganej
do podjęcia określonej czynności prawa pracy byłoby możliwe tylko wtedy, gdyby nie
została ona uzyskana w ściśle zakreślonym ustawowym terminie „zamkniętym” (np.
art. 38 § 2 lub art. 42 § 2 i 3 k.p.), albo gdyby z konkretnego przepisu prawa wynikało
wprost, że nieuzyskanie przez pracodawcę wymaganego stanowiska rady miasta
(gminy) w określonym terminie ustawowym jest - na podstawie ustanowionej fikcji
prawnej - równoznaczne z określonym skutkiem prawnym takiego zaniechania (np.
art. 112 § 1 zdanie ostatnie k.p.). Oparcie przeciwnej interpretacji art. 25 ust. 2
ustawy o samorządzie gminnym na treści art. 89 ustawy o samorządzie gminnym nie
jest trafne już dlatego, że przepis ten jest usytuowany w rozdziale 10 tej ustawy re-
gulującym nadzór nad działalnością gminną, co oznacza, że art. 89 - co do zasady -
nie należy do zakresu ani materii prawa pracy. W przepisie tym, dotyczącym „roz-
strzygnięcia organu gminy” w sprawach należących do jej ustawowej właściwości
(zadań własnych), którego ważność zależy od zatwierdzenia, uzgodnienia lub zaopi-
niowania przez inny organ, ustawodawca ustanowił fikcję prawną milczącej akcepta-
cji rozstrzygnięcia „w brzmieniu przedłożonym przez gminę” z upływem terminu za-
kreślonego dla innego organu, od którego zależy zatwierdzenie, uzgodnienie lub za-
opiniowanie rozstrzygnięcia organu gminy. Gmina nie ma statusu pracodawcy, który
zwraca się o stanowisko do swojego organu (gminy) w sprawie dotyczącej rozwiąza-
nia stosunku pracy radnego, tak jak ma to miejsce w przypadku „rozstrzygnięcia or-
ganu gminy” w sprawach należących do jej ustawowej właściwości, które wymaga
zatwierdzenia, uzgodnienia lub zaopiniowania przez inny organ (art. 7 w związku z
art. 89 ustawy o samorządzie gminnym). Samo pożądane dążenie do „racjonalizacji
8
procedury wyrażania zgody przez radę gminy i usunięcia stanu niepewności prawnej,
który mógłby istnieć dowolnie długo, gdyby nie związanie rady terminem, co niewąt-
pliwie leży w interesie zarówno pracownika, jego pracodawcy, jak i zainteresowanych
organów samorządu terytorialnego” (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z
dnia 2 lipca 2009 r., I PK 25/09, LEX nr 523554), nie przekonuje do tezy, że niepod-
jęcie wymaganej uchwały w sprawie odmowy wyrażenia zgody na rozwiązanie sto-
sunku pracy z radnym jest równoznaczne z wyrażeniem wymaganej zgody na roz-
wiązanie stosunku pracy w rozumieniu art. 25 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym
już dlatego, że wymagana zgoda powinna być wyrażona „uprzednio”, czyli uzyskana
przez pracodawcę przed podjęciem decyzji o rozwiązaniu stosunku pracy z radnym.
Ponadto, skoro w rozpoznawanej sprawie rada miasta ostatecznie, choć po upływie
30 dni od powiadomienia przez pracodawcę powoda o zamiarze wypowiedzenia mu
stosunku pracy, nie wyraziła zgody na rozwiązanie z powodem stosunku pracy, to nie
można prawniczo ani racjonalnie przypisać tej radzie miasta milczącego lub dorozu-
mianego wyrażenia uprzedniej zgody na rozwiązanie stosunku pracy z radnym tylko
dlatego, że organ ten nie zajął wymaganego stanowiska w ciągu 30 dni do powiado-
mienia go o zamiarze rozwiązania stosunku pracy z powodem. „Późniejsza” wyraźna
odmowa rady miasta udzielenia zgody na rozwiązanie stosunku pracy z pracowni-
kiem-radnym mogłaby być uznana de iure za uzyskanie wymaganej uprzedniej zgody
na rozwiązanie stosunku pracy tylko pod warunkiem, gdyby wynikała z ustawowej
fikcji prawnej milczącego wyrażenia zgody w przypadku uchybienia ustawowo
zakreślonemu maksymalnemu terminowi do zajęcia wymaganego stanowiska w
przedmiocie rozwiązania stosunku pracy z radnym. De lege lata żaden taki termin ani
adekwatna ustawowa fikcja prawna nie zostały przewidziane, co prowadzi do
wniosku, że niepodjęcie przez radę miasta (gminy) uchwały w sprawie odmowy
wyrażenia zgody na rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem będącym radnym w
terminie 30 dni od doręczenia pisma pracodawcy o zamiarze rozwiązania stosunku
pracy nie może być uznane za wyrażenie zgody na rozwiązanie stosunku pracy w
rozumieniu art. 25 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym, jeżeli i zwłaszcza wtedy,
gdy po upływie wymienionego terminu rada gminy odmówiła wyrażenia takiej zgody.
Sąd Najwyższy nie podzielił także stanowiska, że w razie rozwiązania stosun-
ku pracy z radnym z powodu rzeczywistej likwidacji stanowiska pracy pracownika
będącego radnym, jeżeli podstawą rozwiązania stosunku pracy z radnym nie są zda-
9
rzenia związane z wykonywaniem mandatu radnego (w rozpoznawanej sprawie nie
były sporne obie te istotne okoliczności), przepisy prawa pracy wykluczają możliwość
wydania innego orzeczenia niż żądane przez pracownika-radnego przywrócenie do
pracy na zlikwidowane stanowisko pracy (co jest niemożliwe i niewykonalne z uwagi
na miarodajne ustalenie rzeczywistej likwidacji tego stanowiska pracy), albo na inne
odpowiednie stanowisko pracy. Możliwość rozwiązania z pracownikiem będącym
radnym stosunku pracy zależy od uzyskania uprzedniej zgody rady gminy, która ma
obowiązek odmowy zgody tylko w przypadku, gdy podstawą rozwiązania chronione-
go stosunku pracy radnego są zdarzenia związane z wykonywaniem przezeń man-
datu (art. 25 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym). W ocenie składu orzekającego,
w razie ustalenia, że wyłączną przyczyną rozwiązania stosunku pracy z pracowni-
kiem będącym radnym była rzeczywista likwidacja stanowiska pracy, która prowadzi
do niemożliwości i niewykonalności przywrócenia radnego do pracy na obiektywnie
nieistniejące, bo zlikwidowane stanowisko pracy i poprzednie warunki pracy lub
płacy, nie jest wykluczone wydanie alternatywnego orzeczenia o odszkodowaniu
także dlatego, że sposób korzystania radnego ze szczególnej ochrony trwałości sto-
sunku pracy nie usuwa się spod oddziaływania klauzul generalnych społeczno-go-
spodarczego przeznaczenia prawa oraz zasad współżycia społecznego (art. 8 k.p.).
W przypadku obiektywnej niemożliwości przywrócenia do pracy na poprzednich wa-
runkach pracy i płacy pracownika będącego radnym, z którym rozwiązano stosunek
pracy z wyłącznej i niezwiązanej z wykonywaniem mandatu radnego przyczyny rze-
czywistej likwidacji stanowiska pracy, sąd pracy może i powinien rozważyć zasad-
ność i racjonalność zasądzenia alternatywnego odszkodowania w miejsce obiektyw-
nie niemożliwego do uwzględnienia żądania przywrócenia do pracy radnego na
nieistniejące (zlikwidowane) stanowisko pracy. Arbitralne przyjęcie, że będący „dużą
organizacją gospodarczą” pozwany pracodawca może „z powodzeniem” wykorzystać
wysoko wykwalifikowanego powoda na innych odpowiednich stanowiskach pracy nie
może ostać się bez potrzebnego sprawdzenia takiej możliwości i akceptacji przez
pracownika warunków dalszego odpowiedniego zatrudnienia na innych ewentualnie
zaproponowanych mu stanowiskach pracy także dlatego, że potencjalna odmowa
zaakceptowania propozycji nowego zatrudnienia na zmienionych warunkach pracy
lub płacy mogłaby prowadzić do wygenerowania kolejnego, wręcz analogicznego
sporu ze stosunku pracy radnego.
10
Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy wyrokował jak w sentencji na
podstawie art. 39815
k.p.c.
========================================