Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CZ 87/10
POSTANOWIENIE
Dnia 19 stycznia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Antoni Górski (przewodniczący)
SSN Irena Gromska-Szuster (sprawozdawca)
SSA Maria Szulc
w sprawie z powództwa A. B.
przeciwko T. B.
o ochronę dóbr osobistych,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 19 stycznia 2011 r.,
zażalenia powoda na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 26 lipca 2010 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie.
2
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 26 lipca 2010 r. wydanym na
podstawie art. 3986
§ 2 k.p.c., Sąd Apelacyjny odrzucił skargę kasacyjną powoda
wniesioną w dniu 20 lipca 2010 r. od wyroku tego Sądu z dnia 23 marca 2010 r.
Sąd drugiej instancji stwierdził, że zgodnie z uchwałą składu siedmiu
sędziów Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2008 r. III CZP 142/07 (OSNC
2008/11/122), mającą moc zasady prawnej, uzyskane przez powoda w dniu
13 stycznia 2001 r. przed Sądem Okręgowym zwolnienie od kosztów sądowych nie
obejmuje postępowania kasacyjnego, a zatem jego pełnomocnik – adwokat
wnosząc skargę kasacyjną powinien uiścić stosowną opłatę sądową. Sąd
Apelacyjny wskazał, że wprawdzie art. 1302
§ 3 k.p.c. utracił moc z dniem 1 lipca
2009 r., jednak ma zastosowanie do wniesionej w sprawie skargi kasacyjnej,
bowiem zgodnie z art. 8 ustawy nowelizacyjnej z dnia 5 grudnia 2008 r., przepisy tej
ustawy stosuje się do postępowań wszczętych po dniu jej wejścia w życie,
a rozpoznawana sprawa została wszczęta przed dniem 1 lipca 2009 r.
W zażaleniu na powyższe postanowienie powód, zarzucając błędną
wykładnię art. 3986
§ 2 w zw. z art. 1302
§ 3 k.p.c. i art. 8 ust. 1 ustawy z dnia
5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz
niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 234, poz. 1571 – dalej: „ustawa nowelizacyjna”)
oraz niezastosowanie art. 130 § 1 lub art. 1302
§ 1 i 2 k.p.c., wnosił o uchylenie
zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Przepis art. 1302
§ 3 k.p.c. stanowiący, że sąd odrzuca bez wezwania
o uiszczenie opłaty, między innymi skargę kasacyjną podlegającą opłacie
w wysokości stałej lub stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości
przedmiotu zaskarżenia, wniesioną przez adwokata lub radcę prawnego, stracił
moc z dniem 1 lipca 2009 r. w wyniku wejścia w życie przepisów ustawy
nowelizacyjnej z dnia 5 grudnia 2008 r. Zgodnie z art. 8 ust.1 tej ustawy,
stanowiącym przepis przejściowy, przepisy ustawy nowelizacyjnej stosuje się do
3
postępowań wszczętych po dniu jej wejścia w życie, co oznacza, że do postępowań
wszczętych przed tą datą, stosuje się przepisy w brzmieniu sprzed nowelizacji.
Zasadniczym problemem, który wywoływał rozbieżności w orzecznictwie
sądowym, było to, co należy rozumieć pod pojęciem „postępowanie wszczęte”
przed wejściem w życie ustawy nowelizacyjnej, w szczególności, czy wniesienie
skargi kasacyjnej, jako środka zaskarżenia prawomocnego orzeczenia (art. 3981
§ 1 k.p.c.), jest wszczęciem nowego postępowania, w rozumieniu art. 8 ust. 1
ustawy nowelizacyjnej, czy też kontynuacją dotychczasowego postępowania,
w którym zostało wydane zaskarżone prawomocne orzeczenie. Kwestię tę
rozstrzygnął Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 15 czerwca
2010 r. II UZP 4/10 (Biul. SN 2010/6/18, LEX 5782430, której nadał moc zasady
prawnej. Sąd Najwyższy odwołując się charakteru postępowania kasacyjnego,
wszczynanego już po uprawomocnieniu się wyroku oraz do stanowiska zajętego
w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 5 czerwca 2008 r. III CZP 142/07
stwierdził, że postępowanie wywołane wniesieniem skargi kasacyjnej jest
postępowaniem nowym, odrębnym od postępowania toczącego się w sprawie,
w której zapadło zaskarżone skargą kasacyjną orzeczenie sądu drugiej instancji,
a zatem wniesienie skargi kasacyjnej stanowi wszczęcie nowego postępowania
w rozumieniu art. 8 ust.1 ustawy nowelizacyjnej. Z tych względów do skargi
kasacyjnej wniesionej po dniu 1 lipca 2009 r. nie ma zastosowania uchylony z tym
dniem art. 1302
§ 3 k.p.c. Rozważając, w jaki sposób można usunąć niespójność
regulacji prawnej, jaka powstała na skutek uchylenia art. 1302
§ 3 k.p.c.
i pozostawienia bez zmian art.1302
§ 1 i 2 k.p.c., Sąd Najwyższy uznał, że
najwłaściwsze jest odpowiednie zastosowanie art. 130 § 1 k.p.c. i w konsekwencji
stwierdził, że nieopłacona skarga kasacyjna złożona przez adwokata lub radcę
prawnego po wejściu w życie ustawy nowelizacyjnej z dnia 5 grudnia 2008 r.,
podlega odrzuceniu w razie niewykonania zarządzenia wzywającego do opłacenia
skargi (art. 3986
§ 2 k.p.c. w zw. z art. 130 § 1 k.p.c.).
Przenosząc powyższe zasady na grunt rozpoznawanej sprawy trzeba
stwierdzić, że ponieważ, zgodnie z powołaną już dwukrotnie uchwałą Sądu
Najwyższego z dnia 5 czerwca 2008 r. III CZP 142/07, zwolnienie powoda od opłaty
sądowej udzielone przez Sąd pierwszej instancji, nie obejmuje postępowania
4
kasacyjnego, powinien on uiścić opłatę sądową od skargi kasacyjnej w wysokości
stosownej do zakresu zaskarżenia wyroku Sądu drugiej instancji (porównaj uchwałę
składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16 października 2009 r. III CZP
54/09, OSNC 2010/3/34), albo złożyć wniosek o zwolnienie od tej opłaty. Z uwagi
na to, że skarga kasacyjna wniesiona w dniu 20 lipca 2010 r. przez adwokata nie
została opłacona ani nie zawiera wniosku o zwolnienie od opłaty, przewodniczący
powinien wezwać pełnomocnika powoda do opłacenia skargi kasacyjnej pod
rygorem jej odrzucenia, stosując odpowiednio art. 130 § 1 k.p.c. Dopiero
niewykonanie tego zarządzenia uzasadniałoby odrzucenie skargi kasacyjnej na
podstawie art. 3986
§ 2 w zw. z art. 130 § 1 k.p.c. Ponieważ skarga kasacyjna
została odrzucona bez uprzedniego wezwania adwokata do uiszczenia stosownej
opłaty, zażalenie na postanowienie o jej odrzuceniu należało uznać za
uzasadnione, co prowadziło do uchylenie zaskarżonego postanowienia na
podstawie art. 39815
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13