Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I UK 366/10
POSTANOWIENIE
Dnia 4 lutego 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec (przewodniczący)
SSN Romualda Spyt
SSA Krzysztof Staryk (sprawozdawca)
w sprawie z odwołania A. J.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o prawo do emerytury,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 4 lutego 2011 r.,
skargi kasacyjnej organu rentowego od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 22 czerwca 2010 r.,
umorzyć postępowanie kasacyjne.
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny w wyroku z dnia 22 czerwca 2010 r. oddalił apelację
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 2 września
2009 r., mocą którego przyznano A. J. prawo do emerytury od lutego 2009r. - na
podstawie art. 32 w związku z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych.
Sąd Apelacyjny stwierdził, że ubezpieczony udowodnił ponad 15 lat pracy w
szczególnych warunkach i podzielając pogląd prawny wyrażony w orzeczeniu Sądu
Najwyższego z dnia 6.04.2006 r. (sygn. akt III UK 5/06 – OSNP 7/8 z 2007 r. poz.
108), zgodnie z którym okres zasadniczej służby wojskowej, do której pracownik
został powołany w czasie wykonywania pracy w warunkach szczególnych, podlega
2
doliczeniu do okresów pracy w szczególnych warunkach, uznał, że spełnił on
wszystkie warunki przyznania emerytury.
Skargę kasacyjną od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 22.06.2010 r. wniósł
Zakład Ubezpieczeń Społecznych, zaskarżając w całości ten wyrok. Jako
podstawę skargi wskazał naruszenie prawa materialnego przez naruszenie art. 32
ust. 3 ustawy o emeryturach rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia
17.12.1998 r. (jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. nr 39 poz. 353 ze zm.) w związku z
art. 184 tej ustawy oraz art. 120 ustawy o powszechnym obowiązku obrony
Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2004 r. nr 241 poz. 2416) poprzez niesłuszne
przyjęcie, że okres zasadniczej służby wojskowej odbytej w czasie wykonywania
pracy w warunkach szczególnych wlicza się do okresu pracy w warunkach
szczególnych, co daje prawo do wcześniejszej emerytury. Podnosząc powyższy
zarzut, pozwany wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu Apelacyjnego w
całości i poprzedzającego do wyroku Sądu Okręgowego z dnia 2 września 2009 r. i
oddalenie odwołania oraz przyznanie kosztów zastępstwa procesowego za
wszystkie instancje według norm przepisanych.
W uzasadnieniu skargi pozwany wskazał, że interpretacja dotycząca
wliczenia okresu służby wojskowej do okresu pracy w szczególnych warunkach
odwołuje się do treści art. 125 ustawy o powszechnym obowiązku obrony RP (a
właściwie art. 120 ust. 1 po zmianach legislacyjnych), który brzmi następująco:
pracownikowi, który w ciągu trzydziestu dni od dnia zwolnienia z czynnej służby
wojskowej podjął pracę u pracodawcy, u którego był zatrudniony w dniu powołania
do tej służby, czas odbywania służby wojskowej wlicza się do okresu zatrudnienia u
tego pracodawcy w zakresie wszystkich uprawnień wynikających ze stosunku
pracy."
Zdaniem skarżącego, czym innym są jednak uprawnienia wynikające z
prawa pracy (dodatek stażowy, nagroda jubileuszowa), a czym innym uprawnienia
(na przykład do wcześniejszej emerytury) wynikające z prawa ubezpieczeń
społecznych. Okres służby wojskowej jest traktowany jako okres składkowy, co jest
dla wszystkich oczywiste. Wykładnia tego przepisu, iż art. 120 ust. 1 stanowi swego
rodzaju klauzulę generalną i okres służby wojskowej (przy zachowaniu warunków
3
wymienionych w tym przepisie) jest dla celów ubezpieczeń społecznych
równoważny z pracą, z której pracownik został powołany do służby wojskowej,
chociażby łączyły się z tym przywileje, dotyczące obniżenia wieku emerytalnego,
nie jest przekonująca. Należy bowiem zwrócić uwagę, że przy takim ujęciu
interpretacyjnym okres służby wojskowej może być zaliczany nie tylko do pracy w
warunkach szczególnych, ale również do innych specyficznych rodzajów
zatrudnienia, z którymi łączą się przywileje emerytalne, jak na przykład praca
górnicza, lub kolejarzy. Tak jednak nie jest, bowiem ustawodawca w przypadku
emerytur górniczych wyraźnie odróżnia służbę wojskową wykonywaną w trakcie
pracy górniczej od samej pracy górniczej W obowiązującym do dnia 31.12.2006 r.
art. 38 ustawy o emeryturach i rentach z FUS okres służby wojskowej był uznawany
za okres zaliczalny do pracy górniczej. Zatem okresami pracy, z którymi łączą się
przywileje emerytalne mogą być zgodnie z ustawą emerytalną jedynie okresy
faktycznego wykonywania tej pracy.
W piśmie procesowym z dnia 15.12.2010 r. Zakład Ubezpieczeń
Społecznych cofnął skargę kasacyjną wobec śmierci ubezpieczonego A. J.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W wyniku nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego dokonanej ustawą z
dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz
ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. z 2005 r. nr 13, poz. 98)
kasacja została zastąpiona nadzwyczajnym środkiem odwoławczym określonym
mianem skargi kasacyjnej. Dotychczasowy rozdział 11
działu V ("Środki
odwoławcze") został uchylony, a skargę kasacyjną uregulowano w nowym,
osobnym dziale Va. Skarga kasacyjna przysługuje od orzeczeń prawomocnych. Nie
wywołuje ona skutku suspensywnego w postaci wstrzymania uprawomocnienia się
zaskarżonego nią orzeczenia. Wprowadzenie przez ustawodawcę takiej konstrukcji
skargi kasacyjnej wyklucza możliwość skutecznego cofnięcia pozwu w
postępowaniu kasacyjnym.
W postanowieniu z dnia 17.10. 2008 r. w sprawie I CSK 552/07 (LEX nr
494147) Sąd Najwyższy zajął stanowisko, iż cofnięcie skargi kasacyjnej jest
czynnością procesową nie podlegającą kontroli sądu i prowadzi do umorzenia
4
postępowania kasacyjnego. Kierując się treścią art. 39821
k.p.c. należy stwierdzić,
że w sprawach cywilnych wobec braku szczególnej regulacji – do cofnięcia skargi
kasacyjnej stosuje się odpowiednio art. 391 § 2 k.p.c., co oznacza, że w razie
takiego cofnięcia Sąd Najwyższy obligatoryjnie umarza postępowanie kasacyjne i
orzeka jak przy cofnięciu pozwu.
Wyjątek od tej zasady jest przewidziany w sprawach z zakresu prawa pracy i
ubezpieczeń społecznych. W tych sprawach dopuszczalność cofnięcia apelacji
określa treść art. 469 k.p.c. wraz - z odpowiednio stosowanym - art. 203 § 4 k.p.c.
Stosownie do art. 469 k.p.c. - sąd uzna zawarcie ugody, cofnięcie pozwu,
sprzeciwu lub środka odwoławczego oraz zrzeczenie się lub ograniczenie
roszczenia za niedopuszczalne także wówczas, gdyby czynność ta naruszała
słuszny interes pracownika lub ubezpieczonego.
W ocenie Sądu Najwyższego w niniejszej sprawie nie występują okoliczności
wymienione w tym przepisie.
Z tych względów Sąd Najwyższy, wobec cofnięcia skargi kasacyjnej przez
organ rentowy, na podstawie art. 398 21
k.p.c. umorzył postępowanie kasacyjne.