II CZ 197/10
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:24-06-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:IV CZ 39/09 I CKN 156/97 I CZ 19/97 II CKN 245/97 II CKN 257/97 II CKN 47/97 III CKN 71/97 III CZ 82/97
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CZ 197/10
POSTANOWIENIE
Dnia 2 lutego 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący)
SSN Dariusz Dończyk (sprawozdawca)
SSN Jan Górowski
w sprawie z powództwa T. M. i M. M.
przeciwko Wykonawstwo - Dokumentacja - Inwestycje -
Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w K.
o wydanie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 2 lutego 2011 r.,
zażalenia strony pozwanej
na postanowienie Sądu Okręgowego w K.
z dnia 2 listopada 2010 r.,
1) oddala zażalenie;
2) zasądza od pozwanego solidarnie na rzecz powodów
kwotę 1200 (tysiąc dwieście) złotych tytułem zwrotu
kosztów postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
2
T. M. i M. M. wnieśli pozew o nakazanie opróżnienia i wydania przez
pozwaną lokalu użytkowego. Wartość przedmiotu sporu w pozwie została
określona na kwotę 51.972 złotych, co stanowiło – według twierdzeń zawartych w
uzasadnieniu pozwu – wartość rocznego czynszu wynoszącego miesięcznie kwotę
4.331 zł. W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o sprawdzenie wartości
przedmiotu sporu (k. 26), wskazując na przepis zawarty w art. 232
k.p.c. Wyrokiem
z dnia 30 listopada 2009 r. Sąd Rejonowy w K. nakazał pozwanej wydanie
spornej nieruchomości. Sąd pierwszej instancji nie odniósł się do zarzutu
niewłaściwego określenia wartości przedmiotu sporu, wskazując jedynie w
uzasadnieniu wyroku, że kwestia ta została przez pozwanego podniesiona (k.123).
Od powyższego wyroku pozwana wniosła apelację, wskazując wartość
przedmiotu zaskarżenia na kwotę 51.972 złotych. Wyrokiem z dnia 24 czerwca
2010 r. Sąd Okręgowy w K. oddalił apelację. Od powyższego wyroku pozwana
wniosła skargę kasacyjną, którą, postanowieniem z dnia 2 listopada 2010 r., Sąd
Okręgowy w K. odrzucił po wcześniejszym ustaleniu, że wartość przedmiotu
zaskarżenia w postępowaniu kasacyjnym wynosi kwotę 12.993 złotych.
Na powyższe postanowienie pozwana wniosła zażalenie, zarzucając
naruszenie art. 19 § 2 k.p.c. w zw. z art. 25 § 2 k.p.c. oraz art. 3982
§ 1 k.p.c. w zw.
z art. 3986
§ 2 k.p.c. Pozwana wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3982
§ 1 k.p.c. skarga kasacyjna jest niedopuszczalna
w sprawach o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest
niższa niż pięćdziesiąt tysięcy złotych. Ustawowo określona minimalna wartość
przedmiotu zaskarżenia stanowi przesłankę dopuszczalności skargi kasacyjnej we
wszystkich sprawach o prawa majątkowe, niezależnie od tego, czy sąd zasądza
określone świadczenie na rzecz powoda, czy też kształtuje stan prawny.
W pozwie wskazano, że wartość przedmiotu sporu wynosi kwotę 51.972
złotych. Wartość ta nie była zmieniona do czasu zakończenia postępowania przed
Sądem pierwszej instancji. Sąd Rejonowy nie dokonał sprawdzenia wartości
przedmiotu sporu w związku z zarzutem zawartym w odpowiedzi na pozew.
3
Wskazana w pozwie wartość przedmiotu sporu, o ile nie zostanie sprawdzona
i zmodyfikowana przez sąd z urzędu przed doręczeniem pozwu, albo na zarzut
pozwanego podniesiony przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy, podlega
utrwaleniu (art. 26 k.p.c.), chyba że nastąpi zmiana powództwa pociągająca za
sobą zmianę wartości przedmiotu sporu (por. postanowienia Sądu Najwyższego:
z dnia 14 listopada 1997 r. III CZ 82/97, nie publ. oraz z 13 maja 2009 r., IV CZ
39/09, nie publ.).
Zgodnie z art. 368 § 2 k.p.c., w sprawach majątkowych wartość przedmiotu
zaskarżenia podana w apelacji może być oznaczona na kwotę wyższą od wartości
przedmiotu sporu wskazanej w pozwie jedynie wtedy, gdy powód rozszerzył
powództwo lub sąd orzekł ponad żądanie. Sąd Okręgowy w K. nie badał podanej w
apelacji wartości przedmiotu zaskarżenia, lecz przyjął podaną wartość, która
odpowiadała wartości przedmiotu sporu. Brak sprawdzenia wartości przedmiotu
zaskarżenia podanej w apelacji nie eliminuje możliwości weryfikacji prawidłowości
podanej wartości przedmiotu zaskarżenia w skardze kasacyjnej. Zgodnie bowiem z
art. 39821
k.p.c. w postępowaniu kasacyjnym ma odpowiednie zastosowanie m.in.
art. 368 § 2 k.p.c., który w zdaniu trzecim przewiduje, że przepisy art. 19-24 i 25 § 1
k.p.c. stosuje się odpowiednio. Oznacza to, że zarówno sąd drugiej instancji, jak
również Sąd Najwyższy w ramach badania warunków formalnych skargi kasacyjnej
może sprawdzić wartość przedmiotu zaskarżenia podaną w skardze kasacyjnej,
czy jest ona zgodna z zasadami jej ustalenia zawartymi w art. 19-24 k.p.c. (por.
postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 6 czerwca 1997 r., II CKN 47/97, OSNC
1997, nr 11, poz. 180; z dnia 20 czerwca 1997 r. II CKN 245/97, nie publ.; z dnia
26 czerwca 1997 r. I CKN 156/97 nie publ., z 9 lipca 1997 r., II CKN 257/97, nie
publ.). Badanie wartości przedmiotu zaskarżenia podanej w skardze kasacyjnej ma
na celu sprawdzenie, czy skarga kasacyjna jest dopuszczalna ze względu
minimalną wartość zaskarżenia wymaganą od skargi kasacyjnej według art. 3982
§
1 k.p.c. Badanie w tym zakresie nie może być utożsamiane ze sprawdzeniem
wartości przedmiotu sporu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7
kwietnia 1997 r., III CKN 71/97, nie publ. oraz z dnia 15 stycznia 1998 r., I CZ
19/97, nie publ.).
4
Przepisy zawarte w art. 25 i 26 k.p.c. wyrażają potrzebę jednoznacznego
przesądzenia (ustabilizowania) wartości przedmiotu sporu na potrzeby określenia
właściwości rzeczowej sądu i wysokości należnych opłat sądowych (zob. § 107 ust.
3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 lutego 2007 r. Regulamin
urzędowania sądów powszechnych, Dz.U. Nr 38, poz. 249 ze zm.). Gdy zaś chodzi
o określenie wartości przedmiotu zaskarżenia na użytek ustalenia dopuszczalności
skargi kasacyjnej, podobna potrzeba już nie występuje. Ważne jest natomiast, by
rozpoznaniu przez Sąd Najwyższy podlegały jedynie te skargi kasacyjne, których
dopuszczalność przewidują przepisy procesowe, a nie wskutek niewłaściwego
określenia wartości przedmiotu sporu przez powoda.
Uwzględniając powyższe Sąd Okręgowy władny był dokonać sprawdzenia
prawidłowości podanej w skardze kasacyjnej wartości przedmiotu zaskarżenia,
według zasad określonych w art. 19-24 k.p.c. Podana w skardze kasacyjnej
wartość przedmiotu zaskarżenia, ze względu na przepis art. 232
k.p.c. - według
którego, wartość przedmiotu sporu oblicza się przyjmując, stosownie do rodzaju
nieruchomości i sposobu korzystania z niej, podaną przez powoda sumę
odpowiadającą trzymiesięcznemu czynszowi najmu lub dzierżawy należnemu od
danego rodzaju nieruchomości – była nieprawidłowa i została poprawnie ustalona
przez Sąd drugiej instancji. Ustalona wartość przedmiotu zaskarżenia skargi
kasacyjnej była niższa od wartości przedmiotu zaskarżenia wymaganej, według art.
3982
§ 1 k.p.c., od skargi kasacyjnej. Uzasadniało to odrzucenie skargi kasacyjnej
jako niedopuszczalnej (art. 3986
§ 2 k.p.c.).
W konsekwencji zażalenie jako bezzasadne podlegało oddaleniu na
podstawie art. 39814
k.p.c. w zw. art. 3941
§ 3 k.p.c. O kosztach postępowania
zażaleniowego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1
k.p.c., art. 39821
k.p.c. i art. 3941
§ 3 k.p.c.
POSTANOWIENIE
Dnia 2 lutego 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący)
SSN Dariusz Dończyk (sprawozdawca)
SSN Jan Górowski
w sprawie z powództwa T. M. i M. M.
przeciwko Wykonawstwo - Dokumentacja - Inwestycje -
Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w K.
o wydanie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 2 lutego 2011 r.,
zażalenia strony pozwanej
na postanowienie Sądu Okręgowego w K.
z dnia 2 listopada 2010 r.,
1) oddala zażalenie;
2) zasądza od pozwanego solidarnie na rzecz powodów
kwotę 1200 (tysiąc dwieście) złotych tytułem zwrotu
kosztów postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
2
T. M. i M. M. wnieśli pozew o nakazanie opróżnienia i wydania przez
pozwaną lokalu użytkowego. Wartość przedmiotu sporu w pozwie została
określona na kwotę 51.972 złotych, co stanowiło – według twierdzeń zawartych w
uzasadnieniu pozwu – wartość rocznego czynszu wynoszącego miesięcznie kwotę
4.331 zł. W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o sprawdzenie wartości
przedmiotu sporu (k. 26), wskazując na przepis zawarty w art. 232
k.p.c. Wyrokiem
z dnia 30 listopada 2009 r. Sąd Rejonowy w K. nakazał pozwanej wydanie
spornej nieruchomości. Sąd pierwszej instancji nie odniósł się do zarzutu
niewłaściwego określenia wartości przedmiotu sporu, wskazując jedynie w
uzasadnieniu wyroku, że kwestia ta została przez pozwanego podniesiona (k.123).
Od powyższego wyroku pozwana wniosła apelację, wskazując wartość
przedmiotu zaskarżenia na kwotę 51.972 złotych. Wyrokiem z dnia 24 czerwca
2010 r. Sąd Okręgowy w K. oddalił apelację. Od powyższego wyroku pozwana
wniosła skargę kasacyjną, którą, postanowieniem z dnia 2 listopada 2010 r., Sąd
Okręgowy w K. odrzucił po wcześniejszym ustaleniu, że wartość przedmiotu
zaskarżenia w postępowaniu kasacyjnym wynosi kwotę 12.993 złotych.
Na powyższe postanowienie pozwana wniosła zażalenie, zarzucając
naruszenie art. 19 § 2 k.p.c. w zw. z art. 25 § 2 k.p.c. oraz art. 3982
§ 1 k.p.c. w zw.
z art. 3986
§ 2 k.p.c. Pozwana wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3982
§ 1 k.p.c. skarga kasacyjna jest niedopuszczalna
w sprawach o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest
niższa niż pięćdziesiąt tysięcy złotych. Ustawowo określona minimalna wartość
przedmiotu zaskarżenia stanowi przesłankę dopuszczalności skargi kasacyjnej we
wszystkich sprawach o prawa majątkowe, niezależnie od tego, czy sąd zasądza
określone świadczenie na rzecz powoda, czy też kształtuje stan prawny.
W pozwie wskazano, że wartość przedmiotu sporu wynosi kwotę 51.972
złotych. Wartość ta nie była zmieniona do czasu zakończenia postępowania przed
Sądem pierwszej instancji. Sąd Rejonowy nie dokonał sprawdzenia wartości
przedmiotu sporu w związku z zarzutem zawartym w odpowiedzi na pozew.
3
Wskazana w pozwie wartość przedmiotu sporu, o ile nie zostanie sprawdzona
i zmodyfikowana przez sąd z urzędu przed doręczeniem pozwu, albo na zarzut
pozwanego podniesiony przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy, podlega
utrwaleniu (art. 26 k.p.c.), chyba że nastąpi zmiana powództwa pociągająca za
sobą zmianę wartości przedmiotu sporu (por. postanowienia Sądu Najwyższego:
z dnia 14 listopada 1997 r. III CZ 82/97, nie publ. oraz z 13 maja 2009 r., IV CZ
39/09, nie publ.).
Zgodnie z art. 368 § 2 k.p.c., w sprawach majątkowych wartość przedmiotu
zaskarżenia podana w apelacji może być oznaczona na kwotę wyższą od wartości
przedmiotu sporu wskazanej w pozwie jedynie wtedy, gdy powód rozszerzył
powództwo lub sąd orzekł ponad żądanie. Sąd Okręgowy w K. nie badał podanej w
apelacji wartości przedmiotu zaskarżenia, lecz przyjął podaną wartość, która
odpowiadała wartości przedmiotu sporu. Brak sprawdzenia wartości przedmiotu
zaskarżenia podanej w apelacji nie eliminuje możliwości weryfikacji prawidłowości
podanej wartości przedmiotu zaskarżenia w skardze kasacyjnej. Zgodnie bowiem z
art. 39821
k.p.c. w postępowaniu kasacyjnym ma odpowiednie zastosowanie m.in.
art. 368 § 2 k.p.c., który w zdaniu trzecim przewiduje, że przepisy art. 19-24 i 25 § 1
k.p.c. stosuje się odpowiednio. Oznacza to, że zarówno sąd drugiej instancji, jak
również Sąd Najwyższy w ramach badania warunków formalnych skargi kasacyjnej
może sprawdzić wartość przedmiotu zaskarżenia podaną w skardze kasacyjnej,
czy jest ona zgodna z zasadami jej ustalenia zawartymi w art. 19-24 k.p.c. (por.
postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 6 czerwca 1997 r., II CKN 47/97, OSNC
1997, nr 11, poz. 180; z dnia 20 czerwca 1997 r. II CKN 245/97, nie publ.; z dnia
26 czerwca 1997 r. I CKN 156/97 nie publ., z 9 lipca 1997 r., II CKN 257/97, nie
publ.). Badanie wartości przedmiotu zaskarżenia podanej w skardze kasacyjnej ma
na celu sprawdzenie, czy skarga kasacyjna jest dopuszczalna ze względu
minimalną wartość zaskarżenia wymaganą od skargi kasacyjnej według art. 3982
§
1 k.p.c. Badanie w tym zakresie nie może być utożsamiane ze sprawdzeniem
wartości przedmiotu sporu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7
kwietnia 1997 r., III CKN 71/97, nie publ. oraz z dnia 15 stycznia 1998 r., I CZ
19/97, nie publ.).
4
Przepisy zawarte w art. 25 i 26 k.p.c. wyrażają potrzebę jednoznacznego
przesądzenia (ustabilizowania) wartości przedmiotu sporu na potrzeby określenia
właściwości rzeczowej sądu i wysokości należnych opłat sądowych (zob. § 107 ust.
3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 lutego 2007 r. Regulamin
urzędowania sądów powszechnych, Dz.U. Nr 38, poz. 249 ze zm.). Gdy zaś chodzi
o określenie wartości przedmiotu zaskarżenia na użytek ustalenia dopuszczalności
skargi kasacyjnej, podobna potrzeba już nie występuje. Ważne jest natomiast, by
rozpoznaniu przez Sąd Najwyższy podlegały jedynie te skargi kasacyjne, których
dopuszczalność przewidują przepisy procesowe, a nie wskutek niewłaściwego
określenia wartości przedmiotu sporu przez powoda.
Uwzględniając powyższe Sąd Okręgowy władny był dokonać sprawdzenia
prawidłowości podanej w skardze kasacyjnej wartości przedmiotu zaskarżenia,
według zasad określonych w art. 19-24 k.p.c. Podana w skardze kasacyjnej
wartość przedmiotu zaskarżenia, ze względu na przepis art. 232
k.p.c. - według
którego, wartość przedmiotu sporu oblicza się przyjmując, stosownie do rodzaju
nieruchomości i sposobu korzystania z niej, podaną przez powoda sumę
odpowiadającą trzymiesięcznemu czynszowi najmu lub dzierżawy należnemu od
danego rodzaju nieruchomości – była nieprawidłowa i została poprawnie ustalona
przez Sąd drugiej instancji. Ustalona wartość przedmiotu zaskarżenia skargi
kasacyjnej była niższa od wartości przedmiotu zaskarżenia wymaganej, według art.
3982
§ 1 k.p.c., od skargi kasacyjnej. Uzasadniało to odrzucenie skargi kasacyjnej
jako niedopuszczalnej (art. 3986
§ 2 k.p.c.).
W konsekwencji zażalenie jako bezzasadne podlegało oddaleniu na
podstawie art. 39814
k.p.c. w zw. art. 3941
§ 3 k.p.c. O kosztach postępowania
zażaleniowego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1
k.p.c., art. 39821
k.p.c. i art. 3941
§ 3 k.p.c.