Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UZ 2/11
POSTANOWIENIE
Dnia 2 marca 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Hajn (przewodniczący)
SSN Jerzy Kwaśniewski (sprawozdawca)
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska
w sprawie z wniosku W. P.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o wysokość emerytury,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 2 marca 2011 r.,
zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 10 listopada 2010 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Decyzją z dnia 17 października 2008 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych
odmówił wnioskodawcy W. P. ponownego ustalenia wysokości emerytury w oparciu
o art. 15 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.).
Odwołanie od powyższej decyzji wniósł wnioskodawca domagając się
zmiany zaskarżonej decyzji i przeliczenia emerytury przy uwzględnieniu kwoty
bazowej obowiązującej w dacie złożenia wniosku o przyznanie prawa do emerytury.
Wyrokiem z dnia 15 lipca 2010 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację
wnioskodawcy od wyroku Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych z dnia 27 stycznia 2009 r. oddalającego odwołanie wnioskodawcy od
powyższej decyzji organu rentowego.
2
W skardze kasacyjnej wniesionej od powyższego wyroku Sądu Apelacyjnego
przez wnioskodawcę jako wartość przedmiotu zaskarżenia wskazano kwotę 10.079
zł. Przewodniczący Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Apelacyjnego
pismem z dnia 22 października 2010 r. wezwał skarżącego do przedstawienia
szczegółowych zasad i sposobu wyliczenia podanej w skardze wartości przedmiotu
zaskarżenia. W wykonaniu tego wezwania pełnomocnik skarżącego wskazał, że
wnioskodawca domaga się wyliczenia emerytury przy zastosowaniu kwoty bazowej
obowiązującej w dacie nabycia prawa do emerytury wynoszącej 1.977,20 zł. nie
tylko w odniesieniu do części socjalnej, ale i do części stażowej emerytury. Tak
wyliczona emerytura powinna wynosić 2.878,84 zł. Wartość przedmiotu
zaskarżenia w sprawie stanowi różnica za okres roku pomiędzy dochodzonym
świadczeniem, a wyliczonym przez organ rentowy w kwocie 2.039 zł. Różnica ta w
skali miesiąca wynosi 839,84 zł., co za okres jednego roku daje kwotę 10.078,08 zł.
Postanowieniem z dnia 10 listopada 2010 r. Sąd Apelacyjny: ustalił wartość
przedmiotu zaskarżenia w kwocie 4.920 zł. (pkt I.); odrzucił skargę kasacyjną
wnioskodawcy. W uzasadnieniu postanowienia wskazuje się, że przedmiotem
sprawy jest spór o wysokość emerytury. Jest to zatem sprawa o prawo majątkowe,
w której dopuszczalność skargi kasacyjnej jest uwarunkowana wykazaniem
wartości przedmiotu zaskarżenia w wysokości co najmniej 10.000 zł. (art. 3982
§ 1
k.p.c.). Emerytura jest świadczeniem powtarzającym się, dlatego o wartości
przedmiotu zaskarżenia decyduje wartość dochodzonego świadczenia za okres 1
roku stosownie do art. 22 k.p.c. Rozpoznawane odwołanie dotyczy decyzji
ustalającej wysokość emerytury w kwocie 2.449 zł., a nie kwoty 2.039 zł., na którą
powołał się wnioskodawca. Różnica w tym zakresie wynika wyłącznie stąd, że
wnioskodawca wskazał na to samo świadczenie ale w jego wymiarze “netto”. Sąd
Apelacyjny uznał, że wartością przedmiotu zaskarżenia w sprawie jest różnica
pomiędzy świadczeniem ustalonym przez organ rentowy a świadczeniem, którego
domaga się wnioskodawca oraz, że jest ona niższa niż 10.000 zł. W konsekwencji
Sąd Apelacyjny odrzucił skargę kasacyjną wnioskodawcy jako niedopuszczalną na
podstawie art. 3986
§ 2 k.p.c. w związku z art. 3982
§ 1 k.p.c.
Powyższe postanowienie Sądu Apelacyjnego wnioskodawca zaskarżył
zażaleniem. Żalący się zarzucił naruszenie art. 3982
k.p.c. i wniósł o uchylenie
3
zaskarżonego postanowienia i przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania, a także
o zasądzenie na jego rzecz od organu rentowego zwrotu kosztów postępowania
zażaleniowego według norm przepisanych prawem.
W uzasadnieniu zażalenia wskazano, że w toku postępowania przed Sądami
pierwszej i drugiej instancji ubezpieczony uznawał, że w zaskarżonej decyzji
przyjęto wysokość świadczenia w kwocie 2.039,37 zł. Według żalącego się “skoro
obowiązuje reguła utrwalenia niezakwestionowanej przez pozwanego lub nie
sprawdzonej przez sąd wartości przedmiotu sporu na okres całego postępowania
we wszystkich instancjach, to powyższa wartość pozostaje aktualna w
postępowaniu apelacyjnym i kasacyjnym”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych skarga kasacyjna
przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia jedynie w sprawach o
przyznanie i o wstrzymanie emerytury lub renty oraz o objęcie obowiązkiem
ubezpieczenia społecznego, natomiast w pozostałych sprawach z tego zakresu
skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach, w których wartość przedmiotu
zaskarżenia jest niższa niż dziesięć tysięcy złotych (art. 3982
k.p.c.). Sąd
Najwyższy niejednokrotnie już wyjaśniał, że sprawy z zakresu ubezpieczeń
społecznych, w których przedmiotem zaskarżenia kasacyjnego jest wysokość
świadczenia emerytalno-rentowego są sprawami o świadczenie, w których
dopuszczalność zaskarżenia kasacyjnego podlega ograniczeniu ze względu na
wartość przedmiotu zaskarżenia. Jeżeli więc przedmiotem sporu jest różnica
pomiędzy świadczeniem w wysokości wyliczonej przez wnioskodawcę a
należnością ustaloną przez organ rentowy, wartością przedmiotu zaskarżenia jest
suma kwot stanowiących miesięczne różnice pomiędzy świadczeniem
dochodzonym a pobieranym za okres jednego roku (por. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 14 stycznia 1997 r., II UKN 51/97 - OSNAPiUS 1997 Nr 17,
poz. 329, z dnia 24 czerwca 2009 r., II UZ 19/09 - LEX nr 519958, z dnia 21 lipca
2009 r., II UZ 26/09, LEX nr 537026).
4
W judykaturze Sądu Najwyższego wskazuje się, że dla określenia wartości
przedmiotu zaskarżenia kasacyjnego miarodajna jest wyłącznie wartość przedmiotu
podlegającego rzeczywistemu rozpoznaniu i rozstrzygnięciu, co wyklucza
dowolność stron przy jej oznaczaniu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
13 czerwca 1997 r., I CKN 46/97, niepublikowane). W uzasadnionych przypadkach
wskazana przez wnoszącego skargę kasacyjną wartość przedmiotu zaskarżenia
podlega sprawdzeniu przez sąd apelacyjny, który bada, czy jej oznaczenie
nastąpiło zgodnie z regułami określonymi w art. 19–24 k.p.c. (por. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2000 r., II UZ 124/00, OSNAPiUS 2002
r. nr 12, poz. 294). Z kolei w postanowieniu z dnia 2 kwietnia 1998 r., II UZ 24/98,
(OSNAPiUS 1999 r. nr 8, poz. 291) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że Sąd drugiej
instancji nie tylko jest uprawniony, ale i zobowiązany do sprawdzenia - w razie
wątpliwości - wskazanej w skardze wartości przedmiotu zaskarżenia (por.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2010 r,. II UZ 10/10 – Lex nr
611822).
Żalący się uzasadnienie zażalenia opiera na twierdzeniu, że decyzją, która
określała wysokość przyznanego mu przez organ rentowy świadczenia (2.039,37
zł.) była decyzja organu rentowego z dnia 22 listopada 2006 r. i że ustalona w tej
decyzji wysokość świadczenia powinna być brana pod uwagę przy określeniu
wartości przedmiotu zaskarżenia. Tymczasem w świetle podstawy faktycznej
zaskarżonej w sprawie decyzji organu rentowego i odpowiadającej podstawie
odwołania nie budzi wątpliwości, że wysokość świadczenia emerytalnego
ubezpieczonego została ustalona w decyzji organu rentowego z dnia 1 marca 2008
r. na kwotę 2.449 zł. Wnioskodawca zaś domagał sie przyznania emerytury w
wysokości 2.878, 84 zł. Wartość przedmiotu zaskarżenia stanowiła zatem różnicę
za okres roku pomiędzy dochodzonym przez wnioskodawcę świadczeniem a
świadczeniem wyliczonym przez organ rentowy w decyzji z dnia 1 marca 2008 r.
Nie budzi wątpliwości, że tak wyliczona wartość przedmiotu zaskarżenia (5.158,08
zł) jest niższa niż 10.000 zł. W konsekwencji nie ma znaczenia to, że Sąd
Apelacyjny omyłkowo przyjął, że wartość przedmiotu zaskarżenia stanowi kwota
4.920 zł. Omyłka ta nie ma znaczenia, ponieważ – jak to wyżej wskazano – wartość
przedmiotu zaskarżenia w sprawie jest niższa niż 10. 000 zł.
5
W tym stanie rzeczy, stanowisko Sądu Apelacyjnego zawarte w
zaskarżonym postanowieniu jest trafne (art. 3986
§ 2 k.p.c.), co biorąc pod uwagę,
należało orzec jak w postanowieniu, zgodnie z art. 39814
k.p.c. w związku z art.
3941
§ 3 k.p.c.