Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 2 marca 2011 r.
II UZ 3/11
W sprawie o ponowne obliczenie renty rodzinnej wartość przedmiotu
sporu ustala się według art. 22 k.p.c., a żądanie wyrównania tego świadczenia
na podstawie art. 133 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emerytu-
rach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z
2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) za okres 3 lat poprzedzających datę złożenia
wniosku, nie stanowi odrębnego roszczenia w rozumieniu art. 19 § 1 i art. 21
k.p.c.
Przewodniczący SSN Zbigniew Hajn (sprawozdawca), Sędziowie SN: Jerzy
Kwaśniewski, Jolanta Strusińska-Żukowska.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 2 marca
2011 r. sprawy z wniosku Walerii M. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-
Oddziałowi w L. o wysokość renty rodzinnej, na skutek zażalenia wnioskodawczyni
na postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 10 listopada 2010 r. [...]
o d d a l i ł zażalenie.
U z a s a d n i e n i e
We wniosku złożonym 8 lipca 2009 r. w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych-
Oddziale w L. wnioskodawczyni Waleria M. wystąpiła o przeliczenie renty rodzinnej
zgodnie z ustawą z dnia 4 września 2008 r. (Dz.U. Nr 192, poz. 1180). Decyzją z 23
lipca 2009 r. organ rentowy odmówił wnioskodawczyni przeliczenia podstawy wymia-
ru ostatnio przyjętej do obliczenia wysokości świadczenia oraz przeliczenia podstawy
wymiaru w myśl art. 111 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach. W od-
wołaniu od tej decyzji wnioskodawczyni wskazała, że okres pracy górniczej jej zmar-
łego męża bezspornie wynosi 18 lat i 5 miesięcy, czyli 221 miesięcy i taką ilość nale-
ży przeliczyć wskaźnikiem 1,5.
2
Sąd Okręgowy w Legnicy wyrokiem z 4 listopada 2009 r. oddalił to odwołanie,
a Sąd Apelacyjny we Wrocławiu wyrokiem z 10 marca 2010 r. oddalił apelację wnio-
skodawczyni. Od tego orzeczenia wnioskodawczyni złożyła skargę kasacyjną, okre-
ślając wartość przedmiotu zaskarżenia na 10.200 zł. W dniu 30 sierpnia 2010 r. do-
ręczono pełnomocnikowi wnioskodawczyni wezwanie o uzupełnienie braków formal-
nych skargi kasacyjnej przez - między innymi - przedstawienie szczegółowych zasad
i sposobu wyliczenia podanej wartości przedmiotu zaskarżenia w terminie tygodnio-
wym pod rygorem odrzucenia skargi. Pełnomocnik złożył pismo procesowe zawiera-
jące wyliczenia renty rodzinnej wnioskodawczyni za okres od 1991 r., w oparciu o
„zmienne średnie krajowe”, wskazując, że różnica pomiędzy wyliczoną rentą, a wy-
płaconą przez organ rentowy w 2007 r. wyniosła 11.138,28 zł, a w roku 2010 wynie-
sie 13.325,28 zł. Na żądanie Sądu organ rentowy wyliczył hipotetyczną wysokość
renty rodzinnej wnioskodawczyni na datę wydania spornej decyzji i przy przyjęciu
przelicznika 1,5 do pracy górniczej w rozmiarze 221 miesięcy, wskazując, że wynosi
ona 1843 zł miesięcznie, a przy przyjęciu przelicznika 1,8 - 2.108 zł.
Postanowieniem z 10 listopada 2010 r. Sąd Apelacyjny ustalił wartość przed-
miotu zaskarżenia na 3.744 zł i odrzucił skargę kasacyjną. W uzasadnieniu Sąd
stwierdził, że przedmiotem sporu w niniejszej sprawie jest wysokość renty rodzinnej,
przy czym - zdaniem wnioskodawczyni - okres pracy górniczej męża winien być w
rozmiarze 221 miesięcy przeliczony przelicznikiem 1,5, a maksymalnie 1,8. Spór
dotyczy więc prawa majątkowego, odnośnie do którego w sprawach z zakresu ubez-
pieczeń społecznych dopuszczalność skargi kasacyjnej jest uwarunkowana wykaza-
niem wartości przedmiotu zaskarżenia w wysokości co najmniej 10.000 zł (art. 3982
§
1 k.p.c.). Renta rodzinna jest świadczeniem powtarzającym się, stąd o wartości
przedmiotu zaskarżenia decyduje wartość dochodzonego świadczenia za okres 1
roku, zgodnie z art. 22 k.p.c. Ewentualnych wyrównań za okres dłuższy niż rok nie
wlicza się do tak rozumianej wartości przedmiotu zaskarżenia w sprawach z zakresu
ubezpieczeń społecznych (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia
2005 r., I UZ 76/04, OSNP 2006 nr 3-4, poz. 66). Na dzień wydania zaskarżonej de-
cyzji wysokość renty rodzinnej wyliczonej przez organ rentowy wynosi od marca
2009 r. - 1.796, natomiast dochodzona renta w najkorzystniejszym wariancie, przy
zastosowaniu przelicznika 1,8 do 221 miesięcy pracy górniczej wynosi 2.108 zł. W
świetle powyższego różnica w skali miesiąca wynosi 2.108 zł minus 1.796 zł, co daje
312 zł. Pomnożone przez 12 miesięcy, stanowi to 3.744 zł.
3
W zażaleniu na powyższe postanowienie pełnomocnik wnioskodawczyni za-
rzucił postanowieniu Sądu Apelacyjnego obrazę przepisów prawa procesowego, tj.
art. 22 k.p.c., przez błędną jego wykładnię i zastosowanie, polegające na bezzasad-
nym przyjęciu, że wnioskodawczyni dochodzi prawa do świadczenia okresowego,
podczas gdy wnioskodawczyni ma już prawo do emerytury, a przed Sądem dochodzi
konkretnego roszczenia pieniężnego za okres 3 lat i do jej sytuacji ma zastosowanie
art. 19 k.p.c., a także naruszenie zasady równości stron polegające na dopuszczeniu
przeciwnika procesowego do wyliczania wartości przedmiotu sporu.
Stawiając powyższe zarzuty wniesiono o uchylenie zaskarżonego postano-
wienia i przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania. W uzasadnieniu zażalenia wska-
zano, że za stanowiskiem wnioskodawczyni przemawia fakt, że w przypadku
uwzględnienia roszczenia, Sąd zasądzi na jej rzecz stosowną kwotę tytułem wyrów-
nania renty za okres nieprzedawnionych 3 lat.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest nieuzasadnione. Wartość przedmiotu sporu w odniesieniu do
roszczenia ubezpieczonego o ponowne ustalenie wysokości renty rodzinnej podlega
ustaleniu na podstawie art. 22 k.p.c., zgodnie z którym w sprawach o prawo do
świadczeń powtarzających się wartość przedmiotu sporu stanowi suma świadczeń za
jeden rok. A zatem, jak wskazał Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu zaskarżonego po-
stanowienia, wartość przedmiotu zaskarżenia skargą kasacyjną (która w niniejszej
sprawie jest równa wartości przedmiotu sporu) wylicza się w ten sposób, że od kwoty
stanowiącej wysokość świadczenia, do której zdaniem odwołującego się powinno
ono zostać wyrównane, odejmuje się kwotę świadczenia aktualnie otrzymywanego i
następnie obliczoną w stosunku miesięcznym różnicę, stosownie do zasad określo-
nych w art. 22 k.p.c., określa się w stosunku rocznym. Wbrew wyrażonemu w zaża-
leniu poglądowi, wartość przedmiotu zaskarżenia skargą kasacyjną nie ulega zwięk-
szeniu o „stosowną kwotę tytułem wyrównania renty za okres nieprzedawnionych 3
lat”. Zakładając, że to niejasne określenie odnosi się do wypłaty kwoty wyrównania
wynikającej z art. 133 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i
rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr
153, poz. 1227 ze zm.), należy wyjaśnić, że wynikająca z tego przepisu kwota świad-
czenia za okres od miesiąca złożenia pierwotnego wniosku lub wydania decyzji z
4
urzędu, nie dłuższego jednak niż za okres 3 lat wstecz, liczonych od daty zgłoszenia
wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy, nie zwiększa określonej w art. 22 k.p.c.
wartości przedmiotu sporu i w rezultacie wartości przedmiotu zaskarżenia skargą
kasacyjną. Zasądzenie i wypłata tej kwoty wynika bowiem z rozpoznania przez sąd
zgłoszonego w odwołaniu od decyzji roszczenia o ponowne ustalenie wysokości
renty jako świadczenia powtarzającego się. Zawarte w nim żądanie wyrównania
świadczenia za wskazany w art. 133 ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach
okres poprzedzający złożenie wniosku nie jest więc samodzielnym roszczeniem o
świadczenie pieniężne w rozumieniu art. 19 § 1 k.p.c. Wyrównanie to jest bowiem
objęte roszczeniem o ponowne obliczenie renty i przysługuje pod warunkiem zaist-
nienia okoliczności wskazanych w hipotezie art. 133 ust. 1 pkt 2 ustawy o emerytu-
rach i rentach. W związku z tym nie podlega ono zliczeniu na zasadzie określonej w
art. 21 k.p.c. z kwotą wynikającą z ustalenia wartości przedmiotu sporu na podstawie
art. 22 k.p.c. (por. też postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 2005 r., I
UZ 76/04, OSNP 2006 nr 3-4, poz. 66).
W rezultacie należy stwierdzić, że w sprawie o ponowne obliczenie renty ro-
dzinnej wartość przedmiotu sporu ustala się na podstawie art. 22 k.p.c., a żądanie
wyrównania tego świadczenia na podstawie art. 133 ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 17
grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych za
okres 3 lat poprzedzających datę złożenia wniosku nie stanowi odrębnego roszcze-
nia w rozumieniu art. 19 § 1 i art. 21 k.p.c.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy oddalił zażalenie na podstawie art.
art. 39814
w związku z 3941
§ 3 k.p.c.
========================================