Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CSK 313/10
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 13 kwietnia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący)
SSN Bogumiła Ustjanicz (sprawozdawca)
SSN Dariusz Zawistowski
w sprawie z powództwa T. I. s.r.o. w P.
przeciwko F. Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w T.
o uznanie czynności za bezskuteczną,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 13 kwietnia 2011 r.,
skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 18 marca 2010 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi
Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o
kosztach postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
2
Zaskarżonym wyrokiem Sąd Apelacyjny oddalił apelację pozwanej F. Spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością w T. od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 30
października 2009 r., którym uznana została za bezskuteczną w stosunku do
powódki T. I. s.r.o. w P. umowa sprzedaży przedsiębiorstwa, w skład którego
wchodzą działki użytkowe nr 1029/64 i 2031/68 o łącznej powierzchni 5,0366 ha,
położone w obrębie U., zawarta pomiędzy dłużnikiem Czesławem T. a pozwaną w
dniu 28 września 2006 r., celem zaspokojenia wierzytelności powódki wynikającej
z prawomocnego wekslowego nakazu zapłaty z dnia 13 sierpnia 2004 r., sygnatura
Sm 249/2004-22 wydanego przez Sąd Okręgowy.
Ustalenia faktyczne i rozważania prawne, będące podstawą tego wyroku
przedstawiały się następująco:
Nakazem zapłaty z dnia 13 czerwca 2004 r. wydanym przez Sąd Okręgowy
Czesław T. i V. s.r.o. w H. zostali zobowiązani do zapłaty na rzecz GE Capitol
Banku kwoty 67537738,56 koron czeskich z odsetkami i kosztami postępowania.
Umową z dnia 5 kwietnia 2006 r. Bank GE Capitol scedował wierzytelność objętą
tym nakazem zapłaty, w rozmiarze 42431825,62 zł, na rzecz PMS P. AS, od
którego nabyła ją powódka. Czesław T. prowadził w T. działalność gospodarczą
pod firmą V. T. W marcu 2004 r. zostało wszczęte w stosunku do niego
postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu. Bank GE Capitol
zgłosił w dniu 27 września 2004 r. wymienioną wierzytelność do postępowania
upadłościowego, ale nadzorca sądowy odmówił wpisania jej na listę wierzytelności,
uznając że nie jest związana z prowadzoną przez upadłego działalnością
gospodarczą w ramach przedsiębiorstwa V. T. Bank cofnął złożony sprzeciw.
Postępowanie upadłościowe zostało zakończone w dniu 5 czerwca 2006 r., po
uprzednim zatwierdzeniu przez Sąd układu zawartego przez upadłego z
wierzycielami, którym zredukowano wierzytelności o wysokości przekraczającej
10000 zł o 20 %. Prowadzone w stosunku do dłużnika postępowania egzekucyjne
w okresie do stycznia 2007 r., od 26 marca 2007 r. do 9 stycznia 2008 r. oraz
następnie wszczynane w latach 2008 i 2009 były bezskuteczne. W dniu 28
września 2006 r. Czesław T. zawarł z pozwaną umowę sprzedaży przedsiębiorstwa
3
„V. T.” pod warunkiem, że Bank Handlowy, posiadający zabezpieczenie hipoteczne
w rozmiarze 18854638 zł oraz przewłaszczenie urządzeń technicznych, otrzyma
spłatę należności i zwolni te zabezpieczenia. Zadłużenie zbywcy wobec Banku
wynosiło 20646927,61 zł i zostało spłacone jednorazowo ze środków
pochodzących ze sprzedaży przedsiębiorstwa. Część ceny w wysokości
4373699,62 zł przeznaczona została na spłatę wierzycieli układowych, a kwota
3170000 zł na zadłużenie wobec ZUS. Pozostała część, w wysokości 12000000 zł,
miała być przekazana Czesławowi T. Kwotę 8000000 zł pozwana wpłaciła na jego
rachunek bankowy w dniu zawarcia umowy i pobrana została przez pozwanego w
dniach 5 i 6 października 2006 r. W ramach prowadzonego na wniosek powódki
postępowania egzekucyjnego komornik dokonał w dniu 6 października 2006 r.
zajęcia wierzytelności Czesława T. z tytułu zapłaty ceny za przedsiębiorstwo, ale
nie otrzymał od pozwanej informacji dotyczącej banku i rachunku bankowego
dłużnika, na który przekazana została część ceny, jak też należności, obejmujących
dwie kolejne raty, które zgodnie z umową miała przekazać zbywcy w dniach 31
października i 20 listopada 2006 r. Przed terminem zapłaty trzeciej raty pozwana
złożyła oświadczenie dłużnikowi o potrąceniu własnej wierzytelności, chociaż jej
należności nie były wymagalne i nie wzywała dłużnika do zapłaty. W dalszym ciągu
nie została zapłacona na rzecz powódki kwota 40840525,26 zł, a prowadzone
postępowanie egzekucyjne nie odniosło rezultatu. Działania pozwanej umożliwiły
dłużnikowi usunięcie spod egzekucji przekazanych mu sum. Ponadto zaniechała
ona, mimo dokonanego zajęcia, wypłacenia komornikowi drugiej raty oraz
spowodowała bezskuteczność wypłaty trzeciej raty, wykorzystując krótki okres
utraty mocy prawnej zajęć egzekucyjnych. Kontaktowała się z dłużnikiem, nie
ujawniając jego miejsca pobytu i sposobu z nim kontaktu, innym podmiotom. Do
chwili obecnej nie jest znane miejsce pobytu dłużnika. Pozwana należy do struktur
korporacji M. International, kierowanych przez grupę C. International. Już w 2004 r.
ta grupa wiedziała o zadłużeniu Czesława T. dotyczącemu wierzytelności powódki,
jak też ujawnione zostało ono w ramach postępowania upadłościowego. W umowie
zawarto zapewnienie zbywcy, że zwolni nabywcę od odpowiedzialności łączącej się
z zobowiązaniami Spółki V. w Czechach. Opracowany raport o sytuacji sprzedawcy
przedsiębiorstwa związany był z obawą odpowiedzialności za jego zobowiązania na
4
terenie Czech. Nie było przeszkód do poczynienia ustaleń dotyczących rzeczywistej
wysokości zadłużenia sprzedawcy. Określona w umowie cena sprzedawanego
przedsiębiorstwa w wysokości 40190627,23 zł zezwalała na spłatę również
wierzytelności powódki w kwocie 5781416,99 zł, nawet z odsetkami. Starania
powódki o zaspokojenie się z nabytego przez pozwaną przedsiębiorstwa, w oparciu
o art. 554
k.c., również się nie powiodły, jej wniosek o nadanie klauzuli
wykonalności nie został uwzględniony.
Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko Sądu Okręgowego, że żądanie powódki
spełnia przesłanki przewidziane art. 527 § 1 k.c., do których należy pokrzywdzenie
wierzyciela, jeżeli wskutek podjętej czynności prawnej przez dłużnika i osobę
trzecią uzyskała ona korzyść majątkową, świadome działanie dłużnika
pokrzywdzenia wierzyciela oraz wiedza o tym osoby trzeciej lub możliwość
dowiedzenia się, przy zachowaniu należytej staranności. Przesłanki te oceniane są
według stanu na dzień zaskarżenia czynności dłużnika i osoby trzeciej, a stan
niewypłacalności istnieć musi tak w czasie zaskarżania czynności, jak i orzekania.
Świadomość dłużnika pokrzywdzenia powódki wynika z jego działań i zachowań,
do których należy niekwestionowanie istnienia zobowiązania, niedokonanie żadnej
wpłaty na poczet tego zadłużenia, podjęcie czynności ukierunkowanych na
wyzbycie się przedsiębiorstwa, wiedza o nieumieszczeniu wierzyciela w spisie
wierzycieli w postępowaniu upadłościowym, oraz na „liście płac” w zawartej
umowie, jak również opóźnianie czynności egzekucyjnych, umożliwiające mu
podjęcie sum wpłaconych przez pozwaną oraz czynienie przeszkód w prowadzeniu
skutecznej egzekucji. Stan niewypłacalności dłużnika jest rzeczywisty, a nie ma
podstaw do przyjęcia, że w jego majątku pozostały środki umożliwiające
zaspokojenie powódki, czy też, że uzyskane od pozwanej środki przeznaczył na
zaspokojenie wierzycieli. Nie ma znaczenia zachowanie wierzyciela w toku
postępowania upadłościowego. Nieobjęcie powódki listą wierzytelności
w postępowaniu układowym nie oznacza, że po jego zakończeniu nie mogła ona
domagać się zaspokojenia w oparciu o posiadany tytuł wykonawczy, skoro do
zawarcia umowy doszło po zakończeniu postępowania upadłościowego. Powódka
wykazała, że pozwana mogła, przy dołożeniu należytej staranności, dowiedzieć się,
że działanie dłużnika ma na celu pokrzywdzenie wierzyciela. Czesław T. na
5
spotkaniu z Bankiem GE Capitol w dniu 19 sierpnia 2004 r. poinformował go, że
prowadzi negocjacje ze Spółką M. C. E. G. na temat sprzedaży fabryki V. T. w
Polsce, które miały doprowadzić do zawarcia umowy sprzedaży do 10 września
2004 r. Bank GE Capitol pismem z dnia 20 września 2004 r. poinformował Spółkę
M., że dotarły do niego wiadomości dotyczące zbycia przedsiębiorstwa przez
Czesława T., który jest jego dłużnikiem, a posiadany przeciwko niemu tytuł sądowy
będzie podstawą domagania się ochrony praw wierzyciela. Z uwagi na to, że
koncern M. posiadał 100 % udziałów w pozwanej Spółce, której umowa
sporządzona została w dniu 13 września 2004 r., to brak wiedzy na temat
zadłużenia Czesława T. zarządu tej Spółki nie ma znaczenia, zwłaszcza że nie była
ona w stanie z własnych środków sfinansować transakcji, a zatem musiały one
pochodzić z konta Spółki Grupy z siedzibą w Wiedniu. Raporty dotyczące dłużnika
sporządzane były przez Spółkę A. S. CMBH z grupy M., zaś z informacji
internetowej wynika, że oddział koncernu M. C. International poprzez utworzony F.
nabył zakład V. w T. Pozwana nie wykazała, czy zabiegała o pełną wiedzę
dotyczącą zobowiązań zbywcy, zadowoliła się lakonicznym jego zapewnieniem, że
zwolni ją od wszelkiej odpowiedzialności związanej z zobowiązaniami Spółki V. w
Czechach. Tego zastrzeżenia nie można traktować jako przypadkowego,
zwłaszcza że mimo odstąpienia od udziału w postępowaniu upadłościowym Bank
GE Capitol nie zrzekł się roszczenia, a z raportu opracowanego przed zawarciem
umowy zbywca oceniony został, jako osoba o niejasnych powiązaniach
biznesowych, uchylająca się od jednoznacznych wyjaśnień. Za wiedzą pozwanej
przemawia również jej niezgodne z prawem działanie po uzyskaniu informacji o
zajęciu wierzytelności z tytułu ceny, polegające na odmowie przekazania
wymaganych informacji i zablokowaniu postępowania egzekucyjnego. Nie wynika z
art. 527 § 1 k.c. uwarunkowanie odpowiedzialności osoby trzeciej od pozostawania
ze zbywcą w stałych stosunkach gospodarczych.
Pozwana w skardze kasacyjnej powołała obie podstawy przewidziane art.
3983
§ 1 k.p.c. Naruszenie prawa materialnego łączy z niezastosowaniem lub
niewłaściwym zastosowaniem art. 527 § 1, art. 531 § 1 k.c., art. 532 k.c. w związku
z art. 272 ust. 1 , art. 278 ust. 1 , art. 290 ust. 1 art. 295 i art. 229 ustawy z dnia
28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. nr 60, poz. 535 ze zm.,
6
dalej - p.u.n.), polegającym na uznaniu, że powódce przysługuje wierzytelność
objęta wekslowym nakazem płatniczym Sądu Okręgowego z dnia 13 sierpnia 2004
r. w kwocie 68762864,35 koron czeskich, dla ochrony której czynność prawna
pozwanej i dłużnika może być uznana za bezskuteczną, a powódka może
prowadzić egzekucję z majątku pozwanej aż do całkowitego jej zaspokojenia.
Uchybienie zasadzie równego traktowania wierzycieli układowych przez przyznanie
powódce ochrony wierzytelności w pełnej wysokości jest konsekwencją błędnej
wykładni i niewłaściwego zastosowania art. 527 k.c., art. 532 k.c. w związku z art.
279 ust. 1 p.u.n. Przypisanie pozwanej wiedzy lub możliwości dowiedzenia się o
działaniu zbywcy z zamiarem pokrzywdzenia powódki stanowi wynik błędnej
wykładni i niewłaściwego zastosowania art. 527 § 1, art. 527 § 2 k.c. w związku z
art. 38 k.c., ponieważ takiej możliwości nie mieli zarówno członkowie zarządu
pozwanej, jak i Spółki-„matki” M. P. A. w Wiedniu. Pominięcie przez Sąd
Apelacyjny istotnej części materiału dowodowego, przemawiającego za brakiem
wiedzy i możliwości dowiedzenia się o działaniu zbywcy z zamiarem
pokrzywdzenia powódki, uzasadnia zarzut naruszenia art. 382 k.p.c. Skarżąca
domagała się uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do
ponownego rozpoznania lub uchylenia go i oddalenia powództwa w całości.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Oparcie skargi kasacyjnej na podstawie objętej art. 3983
§ 1 pkt 2 k.p.c. nakłada
na skarżącą obowiązek wskazania konkretnych przepisów, które zostały naruszone
oraz stwierdzenia, że konsekwencje wadliwości postępowania były tego rodzaju, że
kształtowały lub współkształtowały treść zaskarżonego wyroku. Przepis art. 382
k.p.c. nie stanowi samodzielnej podstawy działania sądu drugiej instancji, który
w oparciu o odesłanie z art. 391 § 1 k.p.c. stosuje przepisy regulujące
postępowanie rozpoznawcze. Wobec tego powołanie naruszenia art. 382 k.p.c.
bez wskazania innych przepisów normujących postępowanie rozpoznawcze może
mieć miejsce, jeśli wykazane zostanie pominięcie przez sąd drugiej instancji części
zebranego materiału dowodowego. Zgodnie z zawartą w art. 382 k.p.c. zasadą
merytorycznego rozpoznania sprawy przez sąd odwoławczy na nowo, w granicach
zaskarżenia, ma on obowiązek oparcia rozstrzygnięcia na materiale dowodowym
zgromadzonym przez sądy obu instancji. W przepisie tym mowa jest o materiale
7
dowodowym jako wszystkich środkach dowodowych, które były przedmiotem
postępowania dowodowego prowadzonego przez oba wymienione sądy. Jeśli sąd
drugiej instancji nie prowadził postępowania dowodowego, to podstawą jego
ustaleń są dowody przeprowadzone przez sąd pierwszej instancji. Powołanie się na
pominięcie jednego środka dowodowego – dowodu z przesłuchania członka
zarządu pozwanej - nie może wypełniać zarzutu naruszenia art. 382 k.p.c.,
ponieważ w istocie zmierza do podważenia dokonanej oceny dowodów,
uregulowanej w art. 233 k.p.c. Przepis ten nakłada na sąd obowiązek
uwzględnienia wszystkich dowodów, okoliczności ich przeprowadzenia, określenia
mocy dowodowej każdego z nich oraz podania przyczyn odmowy ich
wiarygodności. Kwestionowanie prawidłowości stosowania przepisów regulujących
ustalanie faktów lub ocenę dowodów jest, stosownie do art. 3983
§ 3 k.p.c.,
niedopuszczalne w postępowaniu kasacyjnym. Niezależnie od tego podkreślić
należy nietrafność pretensji skarżącej, skoro Sąd Apelacyjny, rozpoznając zarzut
naruszenia art. 233 k.p.c., uznał go za nieuzasadniony i podał przyczyny tego
stanowiska. Z powyższych względów zarzut naruszenia prawa procesowego nie
mógł odnieść zamierzonego rezultatu.
Ochrona wierzyciela, polegająca na przyznaniu mu prawa żądania uznania
za bezskuteczną wobec niego czynności prawnej, zdziałanej przez dłużnika
z osobą trzecią, w celu zaspokojenia jego wierzytelności, przewidziana art. 527 § 1
k.c., jest możliwa, po kumulatywnym spełnieniu, objętych tym przepisem
przesłanek: istnienia wierzytelności, dokonania czynności prawnej przez dłużnika
z osobą trzecią, pokrzywdzenia wierzyciela tą czynnością, dokonania jej przez
dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela, uzyskania wskutek tej
czynności korzyści majątkowej przez osobę trzecią, działania osoby trzeciej w złej
wierze. Obowiązek wykazania istnienia wierzytelności podlegającej ochronie
obejmuje zarówno fakt przysługiwania wierzycielowi od dłużnika zaskarżalnego
uprawnienia do świadczenia na jego rzecz sumy pieniężnej, jak też jej
skonkretyzowania, przez określenie tytułu prawnego i wysokości. Przepis art. 527
§ 1 k.c. traktuje o ochronie realnie istniejącej wierzytelności, która stanowi również
podstawę do ustaleń związanych z niewypłacalnością dłużnika, czy też jego
niewypłacalnością w większym stopniu. Wyznacza ona także zakres egzekucji, jaką
8
wierzyciel będzie miał prawo prowadzić w stosunku do przedmiotu zaskarżonej
czynności, będącego własnością osoby trzeciej, realizując względną
bezskuteczność dokonanego tą czynnością rozporządzenia. W odniesieniu do
wierzytelności stwierdzonej tytułem egzekucyjnym istotne jest, czy wierzyciel, tak
określając przedmiot ochrony, dochodzi jej w pełnym zakresie, bo nie zdołał
uzyskać nawet częściowego zaspokojenia, czy też do pewnej jedynie wysokości,
bo w tym upatruje swojego interesu. Nie można wykluczyć i takich wypadków,
zaistniałych po powstaniu tytułu wykonawczego, które spowodują niemożność
domagania się spełnienia świadczenia w pełnej wysokości. Utrwalony został
w orzecznictwie pogląd, że wierzytelność, której ochrony domaga się wierzyciel
powinna być skonkretyzowana przez wykazanie jej istnienia, tytułu prawnego oraz
wysokości i w taki sposób określona w sentencji wyroku (por. wyrok Sądu
Najwyższego z 13 lutego 1970 r., III CRN 546/69, OSNC 1970/10/192; uchwałę z
dnia 11 października 1995 r., III CZP 139/95, OSNC 1996/1/17; wyrok z dnia 27
listopada 2003 r., III CKN 355/09, niepubl., z dnia 15 lutego 2007 r., II CSK
452/06, niepubl.). Stanowisko to jako przekonujące podziela Sąd Najwyższy w
rozpoznawanej sprawie. W doktrynie wyrażane jest także zapatrywanie, że należy
dopuścić korzystanie z ochrony paulińskiej bez ostatecznego sprecyzowania
wysokości roszczeń, jeśli nie jest ona jeszcze znana, a istnieje realne
niebezpieczeństwo wyzbycia się majątku przez dłużnika. Można rozważać,
w okolicznościach konkretnej sprawy, przyznanie wierzycielowi ochrony objętej art.
527 § 1 k.c., jeżeli tytuł zobowiązania dłużnika jest niewątpliwy, ale wysokości
wierzytelności nie jest on jeszcze w stanie dokładnie określić, a za taką ochroną
przemawia dostatecznie wykazany interes. Nie dotyczy to jednak sytuacji, w której
wierzyciel dysponuje niekwestionowanym tytułem egzekucyjnym.
W wyroku Sądu Okręgowego, zaakceptowanym przez Sąd Apelacyjny,
wierzytelność powódki została określona jedynie przez powołanie wekslowego
nakazu zapłaty, co wskazuje na jej wysokość tym nakazem orzeczoną, chociaż
powódka nabyła ją w mniejszym rozmiarze. Nie uwzględnia także oświadczeń
powódki, zawartych w pismach z dnia 28 sierpnia 2008 r. i z dnia 11 lutego 2009 r.
oraz postanowienia Sądu Apelacyjnego z dnia 8 czerwca 2009 r. w przedmiocie
nadania klauzuli wykonalności wekslowemu nakazowi zapłaty Sądu
9
Wojewódzkiego w O. z dnia 13 sierpnia 2004 r., w których wysokość podlegającej
ochronie wierzytelności ustalona została na niższym poziomie. Do zdarzeń, które
po uzyskaniu przez wierzyciela tytułu egzekucyjnego mają wpływ na wysokość
wierzytelności objętej żądaniem ochrony na podstawie art. 527 § 1 k.c., należy
zawarcie układu przez dłużnika z wierzycielami w postępowaniu upadłościowym.
Stosownie do art. 290 ust. 1 p.u.n. układ wiąże wszystkich wierzycieli, których
wierzytelności według ustawy są nim objęte i powstały przed ogłoszeniem
upadłości (art. 272 ust. 1 p.u.n.), choćby nie zostały umieszczone na liście.
Poprzednik prawny powódki nie poczynił skutecznych starań o umieszczenie swojej
wierzytelności na liście wierzytelności, chociaż nie należy ona do kategorii
podlegających wyłączeniu, wymienionych w art. 273 i art. 290 ust. 2 p.u.n.
Nie oznacza to jednak, że nie odnoszą się do niej postanowienia zatwierdzonego
układu. Nie doszło jednak do utraty wykonalności, o jakiej mowa w art. 295 ust. 1
p.u.n., tytułu w postaci nakazu zapłaty z dnia 13 sierpnia 2004 r., skoro wierzyciel
nie uzyskał, w jego miejsce, tytułu egzekucyjnego, jakim jest wyciąg z listy
wierzytelności łącznie z wypisem prawomocnego postanowienia zatwierdzającego
układ (art. 296 p.u.n.). Konsekwencje zatwierdzenia układu dla wierzytelności
powódki polegają na możliwości egzekwowania jej zgodnie z redukcją
wierzytelności objętą warunkami ustaleń układowych. Nierozważenie treści art. 527
§ 1 k.c. w związku z przepisami Prawa upadłościowego i naprawczego stanowiło
o częściowej zasadności zarzutów skargi kasacyjnej.
Skarżąca nie kwestionowała tego, że doszło do podjęcia z dłużnikiem
czynności prawnej, która spowodowała przejście na jej rzecz jedynego składnika
majątkowego dłużnika, co pogłębiło stan jego niewypłacalności. Uzyskała korzyść
majątkową w rozumieniu art. 527 § 1 k.c., ponieważ dla wykazania tej przesłanki,
wystarczające było wykazanie nabycia prawa majątkowego, które spowodowało
zmianę w majątku dłużnika, prowadzącą do niewypłacalności. Kwestia rozmiaru
uiszczonej ceny ma drugorzędne znaczenie (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia
7 grudnia 1999 r., I CKN 287/98, niepubl.; z dnia 1 grudnia 2006 r. I CSK 360/06,
niepubl.). Rację ma skarżąca, że nie można za krzywdzącą wierzyciela uznać
czynności prawnej, w następstwie której dłużnik otrzymał równoważnik
sprzedanego prawa majątkowego, pod warunkiem jednak, że jest on w jego
10
posiadaniu lub przeznaczony został na zaspokojenie wierzycieli. Nie doszło jednak
do wykazania tego zastrzeżenia, zaś ustalone przez Sąd Apelacyjny okoliczności,
związane z zajęciem wierzytelności dłużnika z tytułu drugiej i trzeciej raty ceny za
sprzedane przedsiębiorstwo oraz brak właściwej reakcji na kierowane przez
komornika do pozwanej żądania udzielenia informacji, podlegają ocenie
w odniesieniu do przesłanki złej wiary osoby trzeciej oraz istnienia związku
przyczynowego pomiędzy tą czynnością a stanem niewypłacalności dłużnika oraz
pokrzywdzeniem powódki. Podniesiony przez skarżącą argument przekazania
dłużnikowi środków, które mógł przeznaczyć na zapłatę zadłużenia względem
powódki byłby skuteczny, w razie dokonania tego w warunkach uniemożliwiających
mu ukrycie lub rozdysponowanie tych środków z wyłączeniem spłaty wierzycieli.
Dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia powódki, nie zamierzał dokonać
zapłaty i z takim zamysłem podejmował wszystkie czynności, łącznie z ukrywaniem
swojego miejsca pobytu. Kwestia wiedzy pozwanej o takich jego intencjach należy
do zakresu znaczeniowego jej postawy w ramach działania w dobrej lub złej
wierze, co odnosi się również do wiedzy lub możliwości dowiedzenia się, przy
dołożeniu należytej staranności, o istnieniu zadłużenia. Wbrew zarzutom skarżącej
nie można pominąć w ramach oceny jej postawy okoliczności związanych
z wszystkimi działaniami, które były podejmowane w procesie ustalania warunków
sprzedaży przedsiębiorstwa tak przez dłużnika, jak i Spółkę, która brała udział
w pertraktacjach, poprzednika prawnego powódki, a następnie pozwanej.
Nietrafnie skarżąca dąży do pominięcia informacji uzyskanych przed jej założeniem
przez Spółkę M. C. E. G. przed jej założeniem, z uwagi na powiązania między
Spółkami działającymi w ramach tej Grupy, zwłaszcza w sytuacji powołania
pozwanej w celu nabycia przedsiębiorstwa i przejęcia jego profilu działalności.
Wobec takich relacji i powołanych przez Sąd Apelacyjny okoliczności, odwoływanie
się jedynie do wiedzy członków zarządu pozwanej, nie mogło czynić zadość
wymaganiu należytej staranności. Nie miały zastosowania w rozpoznawanej
sprawie przepisy art. 527 § 3 k.c. ani art. 527 § 4 k.c., a Sąd Apelacyjny mimo
zwrócenia uwagi na to, że kluczowymi klientami dłużnika były Spółki działające w
ramach wymienionej Grupy, zasadność powództwa oparł na art. 527 § 1 k.c.
11
Z powyższych względów zaskarżony wyrok podlegał uchyleniu, w oparciu
o art. 39815
§ 1 k.p.c., a sprawa przekazaniu do ponownego rozpoznania.
Na podstawie art. 108 § 2 w związku z art. 391 § 1 i art. 39821
k.p.c. rozstrzygnięcie
o kosztach postępowania kasacyjnego pozostawiono końcowemu orzeczeniu.