Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UK 348/10
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 20 maja 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący)
SSN Halina Kiryło
SSN Andrzej Wróbel (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku S. M.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych o emeryturę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 20 maja 2011 r.,
skargi kasacyjnej organu rentowego od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 22 lipca 2010 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do ponownego
rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu.
UZASADNIENIE
2
Zakład Ubezpieczeń Społecznych (organ rentowy) decyzją z dnia 5 czerwca
2005 r. odmówił S. M. (wnioskodawca) prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu
pracy w warunkach szczególnych. Wnioskodawca wniósł odwołanie od powyższej
decyzji.
Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 27 stycznia 2010 r., zmienił zaskarżoną
decyzję w ten sposób, że przyznał wnioskodawcy prawo do wcześniejszej
emerytury od dnia 4 maja 2009 r.
Podstawę rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia faktyczne.
Wnioskodawca, urodzony w dniu 4 maja 1949 r., w okresie od 15 września 1970 r.
do 31 marca 1988 r. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego.
Pracodawca stwierdził w świadectwie pracy z dnia 31 marca 1988 r., że w
powyższym okresie wnioskodawca zajmował stanowisko murarza i brygadzisty
murarskiego. Następca prawny pracodawcy wnioskodawcy, Przedsiębiorstwo
Realizacji P. Sp. z o.o., stwierdził w zaświadczeniu wykonywania pracy w
szczególnych warunkach z dnia 25 listopada 2005 r., że wnioskodawca w okresie
tym stale i w pełnym wymiarze czasu pacy wykonywał prace zbrojarskie,
betoniarskie, posadzkarskie oraz przy produkcji betonu kruszywowego. Według
stanu na dzień 1 stycznia 1999 r. wnioskodawca udowodnił 32 lata, 11 miesięcy i
27 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 16 lat, 4 miesiące i 19 dni
okresów pracy w warunkach szczególnych, wykonując faktycznie prace betoniarza
– zbrojarza oraz pracując przy produkcji betonu kruszywowego.
Organ rentowy zaskarżył powyższy wyrok w całości apelacją, zarzucając
naruszenie art. 184 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz.U. z 2009 r., Nr 153, poz. 1227, dalej
jako ustawa) w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w
sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych
warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm., dalej jako
rozporządzenie).
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 22 lipca 2010 r., oddalił apelację organu
rentowego. Sąd drugiej instancji podzielił wszystkie ustalenia faktyczne i
rozważania prawne Sądu pierwszej instancji oraz przyjął je za własne przy
rozstrzyganiu sprawy. Wyjaśnił, że nabycie prawa do wcześniejszej emerytury
3
uzależnione jest od łącznego spełnienia trzech przesłanek: 1) osiągnięcia
wymaganego wieku emerytalnego, 2) osiągnięcia wymaganego okresu
składkowego i nieskładkowego oraz 3) wykonywania przez wymagany okres pracy
w szczególnych warunkach, wymienionej w załączniku A. Wnioskodawca osiągnął
wymagany okres ubezpieczenia a także wiek emerytalny. Sąd Apelacyjny podzielił
również stanowisko Sądu pierwszej instancji co do kwalifikacji pracy wykonywanej
przez wnioskodawcę jako pracy w szczególnych warunkach. Z ustaleń
poczynionych przez Sąd pierwszej instancji wynikało bowiem, że wnioskodawca
wykonywał prace wymienione w wykazie A, dział V, pkt 4 i 15, stanowiącym
integralną część rozporządzenia.
Organ rentowy zaskarżył wyrok Sądu Apelacyjnego w całości skargą
kasacyjną i wniósł o jego uchylenie oraz orzeczenie co do istoty sprawy,
ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi
Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił
naruszenie art. 184 ustawy poprzez przyznanie wnioskodawcy prawa do emerytury
od dnia 4 maja 2009 r. pomimo niespełnienia przesłanki warunkującej przyznanie
świadczenia w postaci rozwiązania stosunku pracy.
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
Skarga kasacyjna organu rentowego jest zasadna.
Zgodnie z art. 184 ust. 2 ustawy, emerytura w wieku niższym przysługuje
osobom, takim jak wnioskodawca, pod pewnymi warunkami. Jednym z nich jest
rozwiązanie stosunku pracy przez ubezpieczonego będącego pracownikiem. Z
dołączonej do akt sprawy dokumentacji organu rentowego wynika, że stosunek
pracy wnioskodawcy miał ustać z dniem 31 maja 2009 r. (akta organu rentowego,
karta 25). W uzasadnieniu decyzji organu rentowego z dnia 5 maja 2009 r. o
odmowie prawa do emerytury wyjaśniono, że jednym z powodów wydania
przedmiotowej decyzji był fakt nierozwiązania przez wnioskodawcę stosunku pracy
(akta organu rentowego, karta 52). Tymczasem Sądy obu instancji pominęły w
swoich rozważaniach kwestię dalszego pozostawania przez wnioskodawcę w
stosunku pracy, koncentrując się przy rozstrzyganiu sprawy na zagadnieniu
dotyczącym spełnienia przez wnioskodawcę tych warunków uzyskania prawa do
4
emerytury w wieku niższym, które odnoszą się do odpowiednio długiego okresu
pracy w szczególnych warunkach. Z akt organu rentowego wynika zaś, że stosunek
pracy wnioskodawcy ustał dopiero w dniu 15 sierpnia 2010 r., a zatem dopiero po
dacie wydania przez Sąd Apelacyjny zaskarżonego wyroku.
Mając powyższe na względzie, Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.