Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CSK 481/10
POSTANOWIENIE
Dnia 1 czerwca 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący)
SSN Grzegorz Misiurek (sprawozdawca)
SSN Katarzyna Tyczka-Rote
w sprawie z wniosku Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta P.
i Miasta P.
przy uczestnictwie W. K. i B. N.
o wpis,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 1 czerwca 2011 r.,
skarg kasacyjnych wnioskodawców
od postanowienia Sądu Okręgowego
z dnia 9 października 2009 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie i przekazuje sprawę Sądowi
Okręgowemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o
kosztach postępowania kasacyjnego.
2
Uzasadnienie
Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 5 stycznia 2009 r., sygn. akt KW
117/3 Dz. Kw.( 60/00) oddalił wniosek Skarbu Państwa – Prezydenta Miasta P. z
dnia 15 maja 2000 r. o odłączenie z prowadzonej w tym Sądzie księgi wieczystej
Kw 124217 działek oznaczonych numerami 4/4, 4/6 i 6/3, założenie dla tych działek
nowej księgi wieczystej i ujawnienie w dziale II jako właściciela Skarbu Państwa,
a postanowieniem z dnia 17 lutego 2009 r. sygn. akt KW 124217/3 Dz. Kw. (37/00),
oddalił wniosek Miasta P . z dnia 13 kwietnia 2000 r. o wpis na jego rzecz w tej
samej księdze własności działek nr 6/4, 6/1, 4/1, 4/7 i 4/5.
Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 9 października 2009 r. oddalił
apelacje wnioskodawców od powyższych postanowień.
Sąd Okręgowy - podzielając przyjęte za podstawę zaskarżonych
postanowień ustalenia faktyczne i ich ocenę prawną - podkreślił, że Skarb
Państwa – Prezydent Miasta P. oraz Miasto P. domagali się wpisu na swoją rzecz
prawa własności określonych działek w miejsce uczestniczki postępowania B. N.
Tymczasem w chwili orzekania w przedmiocie apelacji, zgodnie z wpisem w dziale
II księgi wieczystej Kw 124217/3 dokonanym przez Sąd Rejonowy w dniu 14 marca
2005 r., właścicielem nieruchomości objętej tą księgą jest W. K., który wpisany
został w miejsce B. N. Wprawdzie B. N. w dniu 30 czerwca 2006 r. złożyła wniosek
o dokonanie wpisu prawa własności tej nieruchomości na jej rzecz i wykreślenie W.
K., jednak wniosek ten podlega rozpoznaniu w dalszej kolejności, wynikającej z
daty wpływu. W takiej sytuacji, skoro skarżący nie zmodyfikowali wniosków przez
wskazanie, że domagają się wpisu prawa własności w miejsce W. K., ich wnioski
zostały prawidłowo oddalone.
Postanowienie Sądu Okręgowego zaskarżyli skargami kasacyjnymi obaj
wnioskodawcy.
Skarb Państwa – Prezydent Miasta P., zastąpiony przez Prokuratorię
Generalną Skarbu Państwa, oparł skargę na podstawie określonej w art. 3983
§ 1
3
pkt 2 k.p.c., zarzucając naruszenie art. 6268
k.p.c. w związku z art. 321 § 1, art. 13
§ 2 i art. 391 § 1 k.p.c. przez błędna wykładnię pojęcia granic wniosku o wpis oraz
niewłaściwe zastosowanie art. 6268
§ 2 w związku z art. 391 § 1 k.p.c. wskutek
wadliwego uznania, że wniosek nie zawierał żądania dokonania wpisu własności
w miejsce aktualnie wpisanego właściciela nieruchomości.
W skardze kasacyjnej Miasta P., opartej na obu podstawach określonych w
art. 3983
§ 1 k.p.c. podniesione zostały zarzuty naruszenia art. 65 § 1 k.c. przez
błędną wykładnię oświadczenia woli zawartego we wniosku o wpis prawa własności
oraz art. 6288
§ 1 i 2 k.p.c. oraz art. 385 w związku z art. 13 § 2 i art. 6269
k.p.c.
przez uznanie, że z uwagi na treść wniosku skarżącego istnieje przeszkoda do
dokonania wpisu.
W obu skargach kasacyjnych zgłoszone zostały wnioski o uchylenie
zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do
ponownego rozpoznania.
W odpowiedzi na skargi kasacyjne uczestniczka postępowania B. N. wniosła
o ich oddalenie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 6268
§ 1 k.p.c., wpis do księgi wieczystej dokonywany jest –
w zasadzie - jedynie w granicach wniosku. Stosownie zaś do § 2 tego artykułu,
sąd, rozpoznając wniosek o wpis, bada wyłącznie treść i formę wniosku,
dołączonych do niego dokumentów oraz treść księgi wieczystej.
Z przyjętych za podstawę zaskarżonego postanowienia ustaleń wynika,
że zarówno Miasto P. we wniosku z dnia 13 kwietnia 2000 r., jak i Skarb Państwa –
Prezydent Miasta P. we wniosku z dnia 15 maja 2000 r. domagali się wpisania na
ich rzecz – odpowiednio: w księdze wieczystej Kw 124217/73 prowadzonej przez
Sad Rejonowy oraz w odrębnej księdze wieczystej założonej dla oznaczonych we
wniosku działek gruntu – prawa własności, w miejsce B. N. Sąd Okręgowy uznał,
że taki sposób sformułowania wniosków wykluczał możliwość ich uwzględnienia,
gdyż w dacie orzekania przez ten Sąd jako właściciel nieruchomości objętej
wymienioną księgą wieczystą wpisany był W. K. Podniesionym w skargach
4
kasacyjnych zarzutom, kwestionującym powyższą ocenę, nie można odmówić
słuszności.
Przytoczona w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia argumentacja
wskazuje jednoznacznie na to, że Sąd Okręgowy za miarodajny do oceny
zasadności rozpoznawanych wniosków uznał stan rzeczy istniejący w chwili
orzekania (art. 316 § 1 k.p.c.). Tymczasem – jak wyjaśnił Sąd Najwyższy
w uchwale w składzie siedmiu sędziów z dnia 16 grudnia 2009 r., III CZP 80/09
(OSNC 2010, nr 6, poz. 84), mającej moc zasady prawnej – sąd rozpoznając
wniosek o wpis w księdze wieczystej związany jest stanem rzeczy istniejącym
w chwili złożenia wniosku i kolejnością jego wpływu. W świetle tego zapatrywania,
wskazany przez Sąd Okręgowy fakt, że w chwili orzekania w przedmiocie apelacji
skarżących w dziale II księgi wieczystej wpisany był W. K., a nie – jak wskazano we
wnioskach – B. N., nie mógł stanowić przeszkody do uwzględnienia wniosków.
Prawidłowa ocena zasadności tych wniosków wymaga uwzględnienia
nie tylko kolejności ich wpływu, ale również rozważenia zawartych w nich żądań
i zbadania dołączonych do nich dokumentów oraz treści księgi wieczystej według
stanu rzeczy istniejącego w chwili, kiedy zostały one złożone. Sąd Okręgowy
analizy takiej nie przeprowadził, co nie pozwala skutecznie odeprzeć podniesionych
w skargach kasacyjnych zarzutów naruszenia art. 6268
§ 1 i 2 i art. 6269
w związku
z art. 13 § 2 i art. 391 § 1 k.p.c.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39815
§ 1 k.p.c. orzekł,
jak w sentencji.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13