Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE Z DNIA 3 SIERPNIA 2011 R.
III KZ 52/11
Wymagana przez art. 15 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 23 czerwca 1973
r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. 1983 r. Nr 45, poz. 223 ze zm.),
opłata od wniosku o wznowienie nie stanowi kosztów, o jakich mowa w art.
13 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznanie za nieważne orzeczeń wyda-
nych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego
bytu Państwa Polskiego (Dz. U. Nr 34, poz. 149 ze zm.), od których to
kosztów strona jest zwolniona, a tym samym opłata ta podlega uiszczeniu
pod rygorem określonym w art. 120 § 2 w zw. z art. 545 § 1 oraz art. 530 §
2 k.p.k. To samo dotyczy wniosku o wznowienie postępowania o odszko-
dowanie, przewidzianego w rozdziale 58 Kodeksu postępowania karnego.
Przewodniczący: sędzia SN T. Grzegorczyk.
Sąd Najwyższy w sprawie Bogdana Ś., w kwestii wznowienia postę-
powania, po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w dniu 3 sierpnia
2011 r., zażalenia wnioskodawcy na zarządzenie Przewodniczącego Wy-
działu Sądu Apelacyjnego w G. z dnia 30 maja 2011 r., o odmowie przyję-
cia wniosku o wznowienie postępowania
u t r z y m a ł w mocy zaskarżone zarządzenie.
2
U Z A S A D N I E N I E
W sprawie tej początkowo z wnioskiem o wznowienie postępowania o
odszkodowanie, prowadzonej na podstawie ustawy z dnia 23 lutego 1991
r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowa-
nych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz.
U. Nr 34, poz. 149 ze zm.), wystąpił sam zainteresowany. Jednak po we-
zwaniu do uzupełnienia braków pisma w zakresie tzw. przymusu adwokac-
ko – radcowskiego, złożony został wniosek o wznowienie procesu, sporzą-
dzony przez adwokata z wyboru. Do wniosku tego nie dołączono jednak
wówczas – wymaganej przez art. 15 ust 1 pkt 9 ustawy z dnia 23 czerwca
1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 ze
zm.) – opłaty od takiego wniosku, w kwocie 150 zł. Pomimo wezwania w
dniu 22 kwietnia 2011 r. – doręczonego w dniu 28 kwietnia 2011 r. – o do-
łączenie dowodu jej uiszczenia w terminie 7 dni, dowodu takiego nie
przedstawiono. Zarządzeniem z dnia 20 maja 2011 r., w oparciu o art. 120
§ 2 w zw. z art. 429 § 1 i art. 530 § 2 oraz 545 § 1 k.p.k., odmówiono w
związku z tym przyjęcia wniosku o wznowienie. W zażaleniu na to zarzą-
dzenie, pełnomocnik wnioskodawcy podniósł, że stosownie do art. 13
ustawy z 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób
represjonowanych, koszty postępowania w sprawach objętych tą ustawą
ponosi Skarb Państwa, to zaś oznacza – jego zdaniem – że strona nie po-
nosi żadnych kosztów tegoż postępowania, a więc także opłaty od wniosku
o wznowienie procesu. Wywodząc w ten sposób, skarżący wniósł o uchy-
lenie zaskarżonej decyzji procesowej i nadanie dalszego biegu sprawie.
Zaznaczył też, że na wypadek niepodzielenia jego argumentacji przez Sąd
Najwyższy, dołączył opłatę w kwocie 150 zł, ale w aktach tej sprawy brak
jakiegokolwiek dowodu, aby opłata ta została uiszczona.
3
Rozpoznając powyższe zażalenie Sąd Najwyższy zważył, co nastę-
puje.
Wniosek o wznowienie postępowania jest, podobnie jak kasacja,
nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia. Na gruncie instytucji kasacji, już w
postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 1996 r., IV KZ 28/96,
OSNKW 1996, z. 9-10, poz. 12, wskazano, że ówczesny przepis art. 465 §
1 k.p.k. z 1969 r., wymagający dołączenia do kasacji dowodu opłaty, sta-
nowi lex specialis w stosunku do przepisów tegoż Kodeksu o odszkodowa-
niu za niesłuszne skazanie, aresztowanie lub zatrzymanie, przewidujących,
że postępowanie odszkodowawcze jest wolne od kosztów i uznano, że
wnoszący kasację od orzeczenia Sądu odwoławczego, kończącego postę-
powania w kwestii odszkodowania, ma obowiązek uiszczenia tej opłaty.
Podobne stanowisko, już w stosunku do przepisów samej ustawy z 1991 r.
o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowa-
nych, zaprezentowano w postanowieniu składu siedmiu sędziów Sądu
Najwyższego z dnia 21 marca 1997 r., WKN 5/97, OSNKW 1997, z. 7-8,
poz. 55, a było ono również przyjmowane przez sądy powszechne (zob.
np. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 30 stycznia 1997
r., II AKz 473/96, KZS 1997, z. 1, poz. 51) i zaaprobowane w doktrynie już
pod rządem obecnej kodyfikacji karno-procesowej (zob. np. P. Hofmański,
E. Sadzik, K. Zgryzek: Kodeks postępowania karnego. Komentarz, War-
szawa 2004, t. III, s. 164; J. Grajewski, L. K. Paprzycki, S. Steinborn: Ko-
deks postępowania karnego. Komentarz, Kraków 2006, t. II, s. 296; K. Bo-
ratyńska, A. Górski, A. Sakowicz, A. Ważny, Kodeks postępowania karne-
go. Komentarz, Warszawa 2007, s. 1070).
Z uwagi na to, że jak już wskazano, wniosek o wznowienie postępo-
wania jest drugim z nadzwyczajnych środków zaskarżenia, nie ma żadnych
powodów, aby na gruncie tego wniosku odmiennie traktować kwestię uisz-
czenia wymaganej od tej czynności procesowej opłaty, bez względu na to,
4
czy chodzi o odszkodowanie przewidziane w rozdziale 58 Kodeksu postę-
powania karnego, czy wynikające z ustawy o uznaniu za nieważne orze-
czeń wydanych wobec osób represjonowanych z 1991 r. W obu wypad-
kach przepisy ustawowe zwalniają wprawdzie wnioskodawcę od kosztów
tego postępowania (art. 554 § 2 in fine k.p.k. i art. 13 ustawy z 1991 r.), ale
przez koszty postępowania w sprawach objętych tymi normami należy ro-
zumieć jedynie koszty powstałe w toku postępowania w przedmiocie od-
szkodowania w okresie od jego wszczęcia do prawomocnego zakończenia
(tak też zasadnie np. w postanowieniu Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z
dnia 24 kwietnia 1996 r., WKK 50/96, OSAB 1996, z. 2, poz. 25), zatem
zwolnienie to nie dotyczy wniosku o wznowienie postępowania (tak też np.
w postanowieniu Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 14 października
1993 r., II AKo 43/93, OSA 1994, z. 2, poz. 12). Postępowanie o wznowie-
nie dotyczy bowiem procesu prawomocnie zakończonego, w tym wypadku
o odszkodowanie, a więc w sprawie o wznowienie postępowania o od-
szkodowanie, dochodzone w trybie ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o
uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych
za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. Nr
34, poz. 149 ze zm.), nie mogą odnosić się do niego przepisy o kosztach
postępowania w przedmiocie tego odszkodowania, jest to bowiem inne po-
stępowanie, prowadzone w celu wzruszenia prawomocnego orzeczenia,
które to postępowanie, samo w sobie, nie jest procesem o odszkodowanie.
Wymagana zatem przez art. 15 ust. 1 pkt 9 ustawy z 1973 r. o opłatach w
sprawach karnych, opłata od wniosku o wznowienie, nie stanowi kosztów,
o jakich mowa w art. 13 ustawy z 1991 r., od których to kosztów strona jest
zwolniona, a tym samym opłata ta podlega uiszczeniu pod rygorem okre-
ślonym w art. 120 § 2 w zw. z art. 545 § 1 oraz art. 530 § 2 k.p.k. To samo
zresztą dotyczy wniosku o wznowienie postępowania o odszkodowanie,
przewidzianego w rozdziale 58 Kodeksu postępowania karnego.
5
Powyższe wskazuje, że argumenty skarżącego przytoczone w zaża-
leniu, nie mają żadnych podstaw prawnych i nie uwzględniają zgodnego,
utrwalonego w orzecznictwie i doktrynie, stanowiska w kwestii opłaty od
wnoszonych nadzwyczajnych środków zaskarżenia w sprawach o odszko-
dowanie podlegających rozpoznaniu w trybie przepisów procedury karnej.
Środek ten nie może być zatem uwzględniony, a wydane w niniejszej
sprawie zarządzenie jest w pełni trafne.
Mając to wszystko na uwadze, orzeczono jak na wstępie.