Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II PZ 20/11
POSTANOWIENIE
Dnia 6 września 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Korzeniowski (przewodniczący)
SSN Zbigniew Myszka (sprawozdawca)
SSN Romualda Spyt
w sprawie z powództwa I. K.
przeciwko S. Spółce z o.o.
o przywrócenie do pracy,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 6 września 2011 r.,
zażalenia powódki na postanowienie zawarte w pkt III i IV wyroku Sądu
Okręgowego Wydziału VII Pracy […]
z dnia 31 marca 2011 r.,
1. uchyla zaskarżone postanowienie zawarte w pkt III wyroku
Sądu Okręgowego Wydziału VII Pracy […] i sprawę w tym
zakresie przekazuje temu Sądowi do ponownego rozpoznania,
2. odrzuca zażalenie w pozostałym zakresie.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 31 marca 2011 r. Sąd Okręgowy Wydział VII Pracy, po
rozpoznaniu apelacji pozwanej S. Spółki z o.o., zmienił wyrok Sądu Rejonowego IV
Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 4 listopada 2010 r.
przywracający powódkę I. K. do pracy na poprzednich warunkach i zasądzający od
2
pozwanej na rzecz powódki wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy w
wysokości 5.000 zł, w ten sposób, że zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę
15.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 31 marca 2011 r. i nadal ustawowe do
dnia zapłaty, oddalając dalej idące powództwo (pkt I wyroku), a także oddalił dalej
idącą apelację pozwanej (pkt II wyroku), zniósł wzajemnie między stronami koszty
zastępstwa prawnego (pkt III wyroku) oraz nakazał pozwanej uiścić na rzecz
Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego) kwotę 750 zł tytułem opłaty stosunkowej od
pozwu, od której powódka była zwolniona (pkt IV wyroku).
W zażaleniu na postanowienie o kosztach procesu zawarte w punkach III i IV
wyroku powódka domagała się zmiany zaskarżonego orzeczenia i zasądzenia od
pozwanej na jej rzecz kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa
procesowego. Wnosząca zażalenie wskazała, że skoro wygrała proces co do
zasady, to wzajemne zniesienie wyroku kosztów zastępstwa prawnego między
stronami w oparciu o art. 100 k.p.c. - w punkcie III wyroku - nie powinno mieć
miejsca. W orzecznictwie przyjmuje się, że w sprawie toczącej się na skutek
odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę należy przyjmować jednakową
podstawę do zasadzania kosztów zastępstwa prawnego, niezależnie od wyboru
żądania. Chybiony jest więc pogląd Sądu Okręgowego, że zgłoszone przez żalącą
się roszczenie o przywrócenie do pracy okazało się nieuzasadnione, natomiast
uwzględniono roszczenie alternatywne o odszkodowanie i stanowi to wystarczający
powód do zniesienia kosztów procesu między stronami. Wnosząca zażalenie
wskazała też, że „opłaciła opłatę od pozwu w wysokości 3 tys. zł (co stanowi opłatę
od wpis 60 tys. zł x 12 zgodnie z obowiązującymi przepisami)”, wobec tego błędne
jest stwierdzenie Sądu zawarte w punkcie IV wyroku, że została zwolniona od
uiszczenia opłaty stosunkowej od pozwu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest uzasadnione w części dotyczącej zasądzenia kosztów
zastępstwa procesowego wobec wygrania przez powódkę sprawy opartej na
pracowniczym roszczeniu z tytułu nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem
wypowiedzenia przez pracodawcę umowy o pracę. Na gruncie przysługujących
pracownikowi z wymienionego tytułu równoważnych i ekwiwalentnych roszczeń
3
alternatywnych: o przywrócenie do pracy albo o odszkodowanie (art. 45 § 1 lub § 2
k.p.), zmiana wyroku polegająca na zasądzeniu odszkodowania, zamiast
niemożliwego lub niecelowego przywrócenia pracownika do pracy (art. 45 § 2 k.p.),
nie stanowi częściowego uwzględnienia żądania pracownika, ale oznacza wygranie
całości sprawy, w której Sąd drugiej instancji reformatoryjnie uwzględnił
alternatywne roszczenie odszkodowawcze w miejsce (zamiast) niecelowego lub
niemożliwego przywrócenia do pracy. W takiej sytuacji i wbrew stanowisku tego
Sądu, roszczenie o przywrócenie do pracy nie było nieuzasadnione, a jedynie jego
uwzględnienie okazało się niemożliwe lub niecelowe, prowadząc wszakże do
uwzględnienia równoważnego alternatywnego roszczenia odszkodowawczego.
Wszystko to oznaczało, że pozwany pracodawca przegrał sprawę w rozumieniu art.
98 k.p.c., a zatem orzeczenie o kosztach procesu nie miało oparcia w art. 100 k.p.,
który stosuje się przypadkach „częściowego tylko uwzględnienia żądań”. W tym
zakresie przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd drugiej instancji zmieni
zaskarżone postanowienie o wzajemnym zniesieniu kosztów zastępstwa prawnego,
zawarte w pkt III wyroku i zasądzi na rzecz powódki koszty zastępstwa
procesowego za postępowania przed Sądami pierwszej i drugiej instancji, mając
wszakże na uwadze jednakową podstawę zasądzenia tych kosztów w sprawie ze
stosunku pracy o przywrócenie do pracy albo o odszkodowanie stanowi stawka
minimalna z § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28
września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia
przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu
(por. uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2001 r.,
I PZP 6/10, dotychczas niepublikowaną).
W pozostałym zakresie, tj. dotyczącym zaskarżenia postanowienia
zawartego w pkt IV wyroku Sądu drugiej instancji, zażalenie było niedopuszczalne,
ponieważ wnosząca zażalenie powódka nie była adresatem zawartego w tym
punkcie nakazania przez Sąd drugiej instancji stronie pozwanej uiszczenia na rzecz
Skarbu Państwa (Sądu pierwszej instancji) kwoty 750 zł tytułem opłaty stosunkowej
od pozwu, której wedle ustalenia tego Sądu „nie miała obowiązku uiszczać”, a od
której wedle zaskarżonego postanowienia Sądu drugiej instancji „była zwolniona”.
Zaskarżone postanowienie w przedmiocie nakazania uiszczenia przez pozwanego
4
pracodawcę na rzecz Skarbu Państwa stosunkowej opłaty sądowej od przegranej
wartości uwzględnionego roszczenia odszkodowawczego (15.000 zł) było
prawidłowe (art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych), ponieważ w ostatecznym
wyniku sprawy od zasądzonego alternatywnie odszkodowania (15.000 zł) powódka
nie miała obowiązku uiszczać opłaty od odwołania (pozwu), przeto Sąd drugiej
instancji prawidłowo nakazał ściągnięcie od strony przegrywającej sprawę na rzecz
Skarbu Państwa kwoty 750 zł, odpowiadającej wpisowi stosunkowemu od wartości
przegranego przez pozwanego pracodawcę w całości alternatywnego i
ekwiwalentnego roszczenia odszkodowawczego (por. uchwałę Sądu Najwyższego
z dnia 5 marca 2007 r., I PZP 1/07, OSNP 2007 nr 19-20, poz. 269).
Powódka zaskarżając rozwiązanie z nią stosunku pracy uiściła wprawdzie
kwotę 3.000 zł tytułem wpisu od pozwu (odwołania) w sprawie o przywrócenie do
pracy, ale w zaskarżonym wyroku Sąd drugiej instancji nie orzekał w kwestii zwrotu
wymienionej opłaty sądowej, której wszakże w ostatecznym wyniku sprawy - wobec
zmiany wyroku o przywrócenie do pracy przez zasądzenie alternatywnego
roszczenia odszkodowawczego w kwocie 15.000 zł - powódka nie miała obowiązku
uiszczać (a contrario art. 35 ustawy o kosztach sądowych). Równocześnie
wnosząca zażalenie powódka nie żądała np. w trybie art. 351 k.p.c. uzupełnienia
wyroku o orzeczenie zwrotu opłaty stosunkowej. Oznaczało to, że od
nieistniejącego orzeczenia o zwrocie wpisu od pozwu (odwołania) zażalenie nie
było dopuszczalne. W tej sytuacji powódce pozostaje ubiegać się o zwrot
uiszczonej opłaty stosunkowej od pozwu na podstawie art. 80 w związku z art. 81
ustawy o kosztach sądowych.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy postanowił jak w sentencji, nie
orzekając o kosztach postępowania zażaleniowego z braku wymaganego
stosownego wniosku wnoszącej zażalenie (a contrario art. 109 § 1 k.p.c.).