II CZ 47/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:11-05-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CZ 47/11
POSTANOWIENIE
Dnia 15 września 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Wojciech Katner
SSN Anna Kozłowska
w sprawie z urzędu
przy uczestnictwie T. S. i A. S.
o pozbawienie władzy rodzicielskiej, zakaz kontaktów z dziećmi
i zgodę na wydanie dowodu osobistego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 15 września 2011 r.,
zażalenia uczestników postępowania
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 9 lutego 2011 r.,
w przedmiocie oddalenia wniosku o wyłączenie sędziów
Sądu Okręgowego od orzekania w sprawie XV Ca 893/10,
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 9 lutego 2011 r. oddalił wniosek
uczestników postępowania T. S. i A. S. o wyłączenie wszystkich wskazanych
imiennie sędziów Sądu Okręgowego. Sąd Apelacyjny stwierdził, że z oświadczeń
złożonych przez sędziów Sądu Okręgowego wynika, że nie istnieją okoliczności
tego rodzaju, że mogłyby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do ich bezstronności
w rozpoznawanej sprawie. Za takie okoliczności nie może być uznany fakt, że
niektórzy sędziowie uczestniczyli w rozpoznawaniu zażaleń składanych przez
uczestników postępowania, a z pozostałymi sędziami łączą ich więzi koleżeńskie.
W zażaleniu na powyższe postanowienie uczestnicy postępowania wnieśli
o jego zmianę i uwzględnienie wniosku, ewentualnie o uchylenie tego orzeczenia
i przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania,
zarzucając błędne ustalenie, że w niniejszej sprawie nie wystąpiły przesłanki
wyłączenia sędziów wskazanych we wniosku.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W pierwszej kolejności rozważenia wymaga kwestia dopuszczalności
zażalenia do Sądu Najwyższego na postanowienie sądu apelacyjnego, którego
przedmiotem jest oddalenie wniosku o wyłączenie sędziego sądu okręgowego
rozpoznającego sprawę w drugiej instancji. Sąd apelacyjny rozpoznając
w takim przypadku wniosek na podstawie art. 52 k.p.c. działa w zastępstwie sądu
drugiej instancji.
Zgodnie z art. 394 § 1 pkt 1 k.p.c., na postanowienie sądu drugiej instancji
oddalające wniosek o wyłączenie sędziego zażalenie przysługuje do innego
równorzędnego składu tego sądu. Przepis ten wszedł w życie z dniem 20 lipca
2011 r. na mocy art. 1 pkt 2 i art. 2 ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o zmianie
ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 138, poz. 806).
Wprowadzony on został w związku z orzeczeniem przez Trybunał Konstytucyjny
w wyroku z dnia 2 czerwca 2010 r., SK 38/09 (Dz. U. Nr 109, poz. 724), że art. 3941
3
§ 2 k.p.c. w zakresie w jakim nie przewiduje możliwości zaskarżenia postanowienia
sądu drugiej instancji oddalającego wniosek o wyłączenie sędziego, złożony
w postępowaniu przed sądem drugiej instancji, jest niezgodny z art. 45 ust. 1
Konstytucji. Zażalenie uczestników postępowania wniesione jednak zostało przed
wejściem w życie art. 3942
§ 1 pkt 1 k.p.c. od orzeczenia wydanego przed tą datą.
Do tego czasu istniała luka w zakresie unormowania dopuszczalności zaskarżenia
zażaleniem postanowienia sądu drugiej instancji, oddalającego wniosek
o wyłączenie sędziego. W orzecznictwie Sądu Najwyższego zaprezentowany został
pogląd, podzielany przez skład orzekający, że lukę tę należy wypełnić przez
odpowiednie zastosowanie w drodze analogii art. 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c.,
dopuszczającego zażalenie na postanowienie sądu drugiej instancji co do kosztów
procesu, które nie były przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji
(zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 2011 r., II CZ 194/10,
niepubl.).
Odnosząc się do oceny zasadności wniesionego zażalenia, należy
stwierdzić, że nie zasługuje ono na uwzględnienie. Podniesiony w nim zarzut
w istocie sprowadza się do polemiki z wyrażoną przez Sąd Apelacyjny oceną braku
podstaw do wyłączenia sędziów sądu drugiej instancji, z tej tylko przyczyny,
że część z nich brała udział w rozpoznawaniu zażaleń uczestników postępowania,
a pozostali pozostają z nimi w stosunkach koleżeńskich. Wbrew odmiennemu
poglądowi wyrażonemu w zażaleniu, okoliczności powyższe same przez się nie
uzasadniają wątpliwości co do braku bezstronności sędziów przy rozpoznawaniu
apelacji wniesionej przez skarżących.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 398 w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. orzekł, jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
Dnia 15 września 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Wojciech Katner
SSN Anna Kozłowska
w sprawie z urzędu
przy uczestnictwie T. S. i A. S.
o pozbawienie władzy rodzicielskiej, zakaz kontaktów z dziećmi
i zgodę na wydanie dowodu osobistego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 15 września 2011 r.,
zażalenia uczestników postępowania
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 9 lutego 2011 r.,
w przedmiocie oddalenia wniosku o wyłączenie sędziów
Sądu Okręgowego od orzekania w sprawie XV Ca 893/10,
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 9 lutego 2011 r. oddalił wniosek
uczestników postępowania T. S. i A. S. o wyłączenie wszystkich wskazanych
imiennie sędziów Sądu Okręgowego. Sąd Apelacyjny stwierdził, że z oświadczeń
złożonych przez sędziów Sądu Okręgowego wynika, że nie istnieją okoliczności
tego rodzaju, że mogłyby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do ich bezstronności
w rozpoznawanej sprawie. Za takie okoliczności nie może być uznany fakt, że
niektórzy sędziowie uczestniczyli w rozpoznawaniu zażaleń składanych przez
uczestników postępowania, a z pozostałymi sędziami łączą ich więzi koleżeńskie.
W zażaleniu na powyższe postanowienie uczestnicy postępowania wnieśli
o jego zmianę i uwzględnienie wniosku, ewentualnie o uchylenie tego orzeczenia
i przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania,
zarzucając błędne ustalenie, że w niniejszej sprawie nie wystąpiły przesłanki
wyłączenia sędziów wskazanych we wniosku.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W pierwszej kolejności rozważenia wymaga kwestia dopuszczalności
zażalenia do Sądu Najwyższego na postanowienie sądu apelacyjnego, którego
przedmiotem jest oddalenie wniosku o wyłączenie sędziego sądu okręgowego
rozpoznającego sprawę w drugiej instancji. Sąd apelacyjny rozpoznając
w takim przypadku wniosek na podstawie art. 52 k.p.c. działa w zastępstwie sądu
drugiej instancji.
Zgodnie z art. 394 § 1 pkt 1 k.p.c., na postanowienie sądu drugiej instancji
oddalające wniosek o wyłączenie sędziego zażalenie przysługuje do innego
równorzędnego składu tego sądu. Przepis ten wszedł w życie z dniem 20 lipca
2011 r. na mocy art. 1 pkt 2 i art. 2 ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o zmianie
ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 138, poz. 806).
Wprowadzony on został w związku z orzeczeniem przez Trybunał Konstytucyjny
w wyroku z dnia 2 czerwca 2010 r., SK 38/09 (Dz. U. Nr 109, poz. 724), że art. 3941
3
§ 2 k.p.c. w zakresie w jakim nie przewiduje możliwości zaskarżenia postanowienia
sądu drugiej instancji oddalającego wniosek o wyłączenie sędziego, złożony
w postępowaniu przed sądem drugiej instancji, jest niezgodny z art. 45 ust. 1
Konstytucji. Zażalenie uczestników postępowania wniesione jednak zostało przed
wejściem w życie art. 3942
§ 1 pkt 1 k.p.c. od orzeczenia wydanego przed tą datą.
Do tego czasu istniała luka w zakresie unormowania dopuszczalności zaskarżenia
zażaleniem postanowienia sądu drugiej instancji, oddalającego wniosek
o wyłączenie sędziego. W orzecznictwie Sądu Najwyższego zaprezentowany został
pogląd, podzielany przez skład orzekający, że lukę tę należy wypełnić przez
odpowiednie zastosowanie w drodze analogii art. 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c.,
dopuszczającego zażalenie na postanowienie sądu drugiej instancji co do kosztów
procesu, które nie były przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji
(zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 2011 r., II CZ 194/10,
niepubl.).
Odnosząc się do oceny zasadności wniesionego zażalenia, należy
stwierdzić, że nie zasługuje ono na uwzględnienie. Podniesiony w nim zarzut
w istocie sprowadza się do polemiki z wyrażoną przez Sąd Apelacyjny oceną braku
podstaw do wyłączenia sędziów sądu drugiej instancji, z tej tylko przyczyny,
że część z nich brała udział w rozpoznawaniu zażaleń uczestników postępowania,
a pozostali pozostają z nimi w stosunkach koleżeńskich. Wbrew odmiennemu
poglądowi wyrażonemu w zażaleniu, okoliczności powyższe same przez się nie
uzasadniają wątpliwości co do braku bezstronności sędziów przy rozpoznawaniu
apelacji wniesionej przez skarżących.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 398 w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. orzekł, jak w sentencji.