Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CSK 652/10
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 29 września 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Mirosław Bączyk (przewodniczący)
SSN Anna Kozłowska
SSN Krzysztof Pietrzykowski (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo - Kredytowej imienia
[...] w W.
przeciwko Krajowej Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo - Kredytowej w S.
o uchylenie uchwały ewentualnie o stwierdzenie nieważności uchwały,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 29 września 2011 r.,
skargi kasacyjnej strony powodowej
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 12 maja 2010 r.,
1. oddala skargę kasacyjną;
2. zasądza od powódki na rzecz pozwanej kwotę 180
(sto osiemdziesiąt) złotych tytułem kosztów postępowania
kasacyjnego.
2
Uzasadnienie
Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo - Kredytowa im. [...] w W. wniosła
przeciwko Krajowej Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo - Kredytowej w S. pozew
o uchylenie, ewentualnie o stwierdzenie nieważności uchwały nr 2 Walnego
Zgromadzenia pozwanej z dnia 16 kwietnia 2009 r. w sprawie udzielenia
absolutorium członkom Zarządu.
W dniu 16 kwietnia 2009 r. Walne Zgromadzenie Kasy Krajowej podjęło
uchwałę w sprawie udzielenia absolutorium zarządowi za rok 2008. W głosowaniu
brało udział 41 podmiotów reprezentujących 46 496 udziałów, przy czym „za”
oddano głosy odpowiadające 46 494 udziałów, „przeciw” głosy odpowiadające
2 udziałom, nikt nie wstrzymał się od głosowania. W głosowaniu nie brała udziału A.
sp. z o.o., co do której Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 2 kwietnia 2009 r. oddalił
skargi kasacyjne Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo - Kredytowej w S.
oraz A. spółki z o.o. w S. od wyroku Sądu Apelacyjnego ustalającego, że nie jest
ona członkiem Krajowej Kasy.
Sąd Okręgowy przyjął, że spór między stronami dotyczył zgodności
zaskarżonej uchwały z prawem w zakresie oceny, czy założyciele Kasy Krajowej
mają status jej członków. Uznał, że skoro członkostwo Fundacji na rzecz Polskich
Związków Kredytowych i H. sp. z o.o. w S. w Krajowej Spółdzielczej Kasie
Oszczędnościowo - Kredytowej w S. zostało potwierdzone prawomocnymi
wyrokami Sadu Okręgowego w G., to stanowisko powódki, kwestionujące
dopuszczalność udziału tych podmiotów w głosowaniu, jako godzące w materialną
prawomocność orzeczeń sądowych, nie zasługiwało na uwzględnienie (art. 365
k.p.c.). Ponadto w pełni podzielił stanowisko Sądu Najwyższego, wyrażone
w uchwale z dnia 25 października 2006 r., III CZP 67/06 (OSNC 2007, nr 6, poz.
89), że z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 14 grudnia 1995 r. o spółdzielczych
kasach oszczędnościowo - kredytowych (Dz. U. z 1996 r. Nr 1, poz. 2 ze zm.; dalej
„ustawa o s.k.o.k.”) osoby prawne niebędące spółdzielczymi kasami
oszczędnościowo - kredytowymi nie utraciły z mocy prawa członkostwa w Krajowej
Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo - Kredytowej. Uznał też, że zaskarżona
3
uchwała nie narusza przepisów prawa, nie jest sprzeczna z dobrymi obyczajami,
nie ma na celu pokrzywdzenia członka ani nie godzi w interesy spółdzielni.
Powódka wniosła apelację od wyroku Sądu Okręgowego.
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 12 maja 2010 r. oddalił apelację oraz orzekł
o kosztach postępowania. Podzielił dokonane przez Sąd Okręgowy ustalenia
faktyczne oraz ich ocenę prawną. Uznał, że nietrafny jest zarzut naruszenia art. 365
k.p.c., zatem dwa prawomocne wyroki Sądu Okręgowego w G., oddalające
powództwa Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo - Kredytowej im. [...] w W. o
ustalenie, że Fundacja na rzecz Polskich Związków Kredytowych oraz H. sp. z o.o.
nie są członkami Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo - Kredytowej w S.,
wiążą Sądy rozpoznające niniejszą sprawę. Zasadniczym skutkiem istnienia tych
orzeczeń, wynikającym z art. 365 § 1 k.p.c., jest bowiem związanie nimi poza
stronami również Sądu rozstrzygającego niniejszą sprawę. W konsekwencji Sąd
Apelacyjny stwierdził bezzasadność pozostałych zarzutów apelacji dotyczących
naruszenia prawa materialnego, mianowicie art. 33 ust. 1 w związku z art. 48 ust. 3
i art. 48 ust. 2 i 3 ustawy o s.k.o.k.
Powódka w skardze kasacyjnej zaskarżyła wyrok Sądu Apelacyjnego
w całości, zarzucając naruszenie przepisów postępowania, mianowicie art. 365 § 1
przez jego błędną wykładnię, a także naruszenie prawa materialnego, mianowicie
art. 33 ust. 1 w związku z art. 48 ust. 3 ustawy o s.k.o.k. oraz art. 42 § 2 i 3 ustawy
z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (jedn. tekst: Dz. U. z 2003 r. Nr
188, poz. 1848 ze zm.; dalej „pr. spółdz.”).
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Podstawowe znaczenie w niniejszej sprawie ma zarzut naruszenia art. 365
§ 1 k.p.c., zgodnie z którym orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd,
który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy
administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne
osoby. Rozważenia w związku z tym wymaga, czy Sądy orzekające w niniejszej
sprawie są związane dwoma prawomocnymi wyrokami Sądu Okręgowego w G.
oddalającymi powództwa Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo - Kredytowej im.
[...] w W. o ustalenie, że Fundacja na rzecz Polskich Związków Kredytowych oraz
4
H. sp. z o.o. nie są członkami Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo -
Kredytowej w S. Sąd Najwyższy podkreślił w uchwale z dnia 4 grudnia 2009 r., III
CZP 97/09 (OSNC 2010, nr 6, poz. 88), że prawomocny wyrok oddalający
powództwo wiąże na podstawie art. 365 § 1 k.p.c. strony, sądy i inne organy oraz
ma w myśl art. 366 k.p.c. powagę rzeczy osądzonej. Uznaniu mocy wiążącej
prawomocnego wyroku oddalającego powództwo nie stoi na przeszkodzie ogólne
sformułowanie jego sentencji. Moc wiążącą na podstawie art. 365 § 1 k.p.c. ma
wprawdzie jedynie sentencja orzeczenia, niemniej jednak w niektórych
przypadkach - jak np. w razie oddalenia powództwa - ze względu na ogólność
rozstrzygnięcia, doniosłość przy ustalaniu zakresu mocy wiążącej prawomocnego
orzeczenia, czyli granic prawomocności materialnej orzeczenia, mogą mieć także
zawarte w uzasadnieniu orzeczenia motywy rozstrzygnięcia (por. wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 15 lutego 2007 r., II CSK 452/06, OSNC-ZD 2008A, poz. 20).
Sąd Najwyższy w niniejszym składzie podziela poglądy wypowiedziane
w uchwale z dnia 4 grudnia 2009 r. i w wyroku z dnia 15 lutego 2007 r. Sądy
orzekające w niniejszej sprawie są zatem związane prawomocnymi wyrokami Sądu
Okręgowego w G. oddalającymi powództwa Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo -
Kredytowej im. [...] w W. o ustalenie, że Fundacja na rzecz Polskich Związków
Kredytowych oraz H. sp. z o.o. nie są członkami Krajowej Spółdzielczej Kasy
Oszczędnościowo - Kredytowej w S. W tej sytuacji bezprzedmiotowe są
podniesione w skardze kasacyjnej zarzuty naruszenia art. 33 ust. 1 w związku z art.
48 ust. 3 ustawy o s.k.o.k. oraz art. 42 § 2 i 3 pr. spółdz.
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
k.p.c.
orzekł, jak w sentencji.