Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 80/11
POSTANOWIENIE
Dnia 21 października 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący)
SSN Marta Romańska (sprawozdawca)
SSA Roman Dziczek
ze skargi powódki
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem
Sądu Apelacyjnego
z dnia 28 grudnia 2007 r.,
w sprawie z powództwa M. K.
przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej K. w S.
o ustalenie ewentualnie nakazanie złożenia oświadczenia woli,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 21 października 2011 r.,
zażalenia powódki
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 18 kwietnia 2011 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z 18 kwietnia 2011 r. Sąd Apelacyjny odrzucił skargę o
wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem tego Sądu z 28
grudnia 2007 r. W uzasadnieniu stwierdził, że sposób sformułowania skargi
pozwala sądzić, iż została ona oparta na podstawie wznowienia postępowania
przewidzianej w art. 403 § 2 k.p.c. Skarżąca wskazała bowiem, że w toku
postępowania eksmisyjnego prowadzonego przeciwko niej i jej synowi –
15 grudnia 2010 r., pełnomocnik powódki przedstawił pismo Spółdzielni
Mieszkaniowej w S. z 28 marca 1990 r., z którego wywnioskowała ona, że jej mąż
zwrócił poprzedni przydział mieszkaniowy, co usuwało przyczynę nieważności
kolejnego przydziału przewidzianą w art. 213 § 4 ustawy z 16 września 1982 r.
Prawo spółdzielcze w ówczesnym brzmieniu (Dz. U. Nr 30, poz. 210 ze zm.).
Powołała się także na wykrycie dokumentów (dołączonych przez pełnomocnika jej
syna do pisma procesowego z 5 stycznia 2011 r.), z których wynika, że do zmiany
przydziału doszło za zgodą jej męża. W związku z wezwaniem przez Sąd
Apelacyjny do uprawdopodobnienia, że z dowodów tych nie mogła skorzystać
w poprzednim postępowaniu, skarżąca powtórzyła swoją wcześniejszą
argumentację, wskazując dodatkowo na złożone w innej sprawie zeznania A. D.,
mające znaczenie dla postępowania, którego dotyczy skarga o wznowienie.
Odnośnie do wszystkich tych dowodów skarżąca stwierdziła, że nie były jej one
znane w poprzednim postępowaniu, nie motywując szerzej tego stanowiska.
Odrzucając skargę Sąd Apelacyjny wskazał, że skarżąca nie
uprawdopodobniła, by przedstawione przez nią nowe środki dowodowe nie mogły
być wykorzystane w postępowaniu, którego dotyczy skarga. Pismo Nauczycielskiej
Spółdzielni Mieszkaniowej w S. z 28 marca 1990 r. zostało już przedstawione w tym
postępowaniu, co wyklucza powoływanie się na brak możliwości skorzystania z
niego przez skarżącą. Zdaniem Sądu, z akt sprawy wynika także, że okoliczności
wskazane przez skarżącą znane były Sądom obu instancji w czasie poprzednio
toczącego się postępowania. Nie mogą więc być one traktowane jako okoliczności
faktyczne i dowody w rozumieniu art. 403 § 2 k.p.c.
3
W zażaleniu na postanowienie z 18 kwietnia 2011 r. skarżąca zarzuciła, że
zapadło ono z naruszeniem art. 403 § 2 k.p.c. oraz na podstawie błędnych ustaleń
faktycznych w związku z przyjęciem, że nie uprawdopodobniła ona braku
możliwości skorzystania ze wskazanych przez siebie środków dowodowych
w poprzednim postępowaniu. Stwierdziła nadto, że jedynym środkiem
umożliwiającym wykazanie tej przesłanki było jej oświadczenie, iż treść
dokumentów oraz wiedza świadka nie były jej znane. Jedynie pismo z 28 maja
1990 r. zostało wcześniej dołączone do akt sprawy, zaś pozostałe dokumenty oraz
wiedza świadka zostały wykryte przez nią później.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest bezzasadne.
Po pierwsze zauważyć należy, że wbrew twierdzeniom skarżącej, brak
możliwości skorzystania w poprzednim postępowaniu z faktów i dowodów, które
strona powołuje w skardze o wznowienie postępowania, powinien być oceniany
z perspektywy kryteriów obiektywnych, nie zaś subiektywnego przekonania strony.
W konsekwencji, wznowienie postępowania na podstawie wskazanej w art. 403 § 2
k.p.c. jest wykluczone w razie istnienia obiektywnej możliwości powołania tych
faktów i dowodów, która nie została jednak wykorzystana przez stronę z powodu
opieszałości, zaniedbania, zapomnienia czy błędnej oceny potrzeby ich powołania
(por. postanowienia Sądu Najwyższego: z 10 lutego 1999 r., II CKN 807/98,
niepubl. oraz z 25 maja 2011 r., II CZ 20/11, niepubl.). Strona żądająca wznowienia
na tej podstawie prawomocnie zakończonego postępowania powinna więc
wykazać, że powołane przez nią fakty i dowody były wprawdzie istniejące, lecz
„nieujawnialne”, znajdując się poza jej dostępem w trakcie poprzedniego
postępowania (por. postanowienie Sądu Najwyższy w postanowieniu z 4 marca
2005 r., III CZP 134/04, niepubl). Samo oświadczenie strony stwierdzające brak
możliwości skorzystania z określonych faktów i dowodów nie stanowi więc
miarodajnego kryterium pozwalającego na ocenę spełnienia tej przesłanki.
W okolicznościach rozpoznawanej sprawy uchybienie przez skarżącą
obowiązkowi wskazania obiektywnych okoliczności potwierdzających brak
możliwości posłużenia się powołanymi faktami i dowodami jest tym bardziej
4
ewidentne, że po wniesieniu skargi została ona wezwana przez Sąd Apelacyjny do
konkretyzacji swojego stanowiska w tym zakresie. Nie przedstawiła jednak żadnych
bardziej szczegółowych argumentów, poprzestając jedynie na ogólnym twierdzeniu
co do braku wiedzy o treści dokumentów i wiedzy świadka.
Po drugie, odnosząc się do poszczególnych dowodów wskazanych przez
skarżącą należy stwierdzić, że nie wykazała ona spełnienia w stosunku do nich
ustawowych przesłanek wznowienia postępowania. Podzielić należy w tym zakresie
stanowisko Sądu Apelacyjnego, że z akt poprzedniego postępowania wynika, iż
okoliczności związane z przydziałem mieszkaniowym i jego przynależnością do
majątków małżonków były już rozważane przez Sądy obu instancji, zaś skarżąca
nie wskazała, w jakim zakresie powołane przez nią fakty i dowody mogłyby wpłynąć
na treść ustaleń przyjętych w orzeczeniu prawomocnie kończącym to
postępowanie.
Trafnie wskazał ponadto Sąd Apelacyjny, że pismo z 28 maja 1990 r.
znajdowało się w aktach sprawy, której dotyczy wniosek o wznowienie (k. 108).
Dokumenty przestawione przez pełnomocnika syna skarżącej uznać natomiast
należy za istniejące i możliwe do ujawnienia w toku poprzedniego postępowania,
tym bardziej, że skarżąca nie przedstawiła w skardze, swoim późniejszym piśmie
ani w zażaleniu, przekonujących argumentów za odmiennymi wnioskiem.
W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia Sąd Apelacyjny pominął
wprawdzie powołany przez skarżącą już po wniesieniu skargi dowód z zeznań
świadka A. D., nie ulega jednak wątpliwości, że również i w tym zakresie nie doszło
do spełnienia przesłanki wznowienia postępowania, o której mowa w art. 403 § 2
k.p.c. Dowód ten został powołany w sposób ogólny, wyłącznie przez stwierdzenie,
że świadek ten „przedstawił nowe istotne fakty mające […] znaczenie dla niniejszej
sprawy”. Skarżąca nie wskazała konkretnych zeznań tego świadka, ich związku z
orzeczeniem kończącym prawomocnie postępowanie w sprawie ani okoliczności,
które świadczyłyby o braku możliwości skorzystania z jego wiedzy w tym
postępowaniu. Argumentacja w tym zakresie nie została także przedstawiona w
uzasadnieniu zażalenia. Odniesienie się do tego dowodu w tak lakoniczny sposób
5
nie pozwala na przyjęcie, by mógł stanowić on przyczynę wznowienia prawomocnie
zakończonego postępowania.
Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 3941
§ 3 k.p.c., w zw. z art. 39814
k.p.c. orzeczono jak w postanowieniu.