II CZ 91/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:17-04-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CZ 91/11
POSTANOWIENIE
Dnia 9 listopada 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jan Górowski (przewodniczący)
SSN Anna Kozłowska (sprawozdawca)
SSA Agnieszka Piotrowska
w sprawie z wniosku wierzyciela A. W.
o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu
przeciwko małżonce dłużnika – U. C.,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 9 listopada 2011 r.,
zażalenia U. C. na orzeczenie o kosztach
zawarte w pkt 2 postanowienia Sądu Okręgowego
z dnia 27 października 2010 r.,
odrzuca zażalenie.
2
Uzasadnienie
W postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi
dłużnika, postanowieniem z dnia 3 sierpnia 2010 r. Sąd Rejonowy uwzględnił
wniosek wierzyciela i nadał klauzulę wykonalności prawomocnemu nakazowi
zapłaty wydanemu przez ten Sąd w sprawie sygn. akt I Co 750/09 oraz zasądził od
uczestniczki postępowania – małżonki dłużnika, na rzecz wierzyciela kwotę 110 zł
tytułem zwrotu kosztów postępowania. Na skutek zażalenia uczestniczki, Sąd
Okręgowy zmienił zaskarżone postanowienie i oddalił wniosek oraz postanowił nie
obciążać wierzyciela obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania na rzecz
uczestniczki.
Zażalenie na rozstrzygnięcie o kosztach postępowania w instancji
odwoławczej wniosła uczestniczka, domagając się zmiany zaskarżonego
postanowienia we wskazanej części i zasądzenia od wierzyciela na jej rzecz
kosztów poniesionych przez nią w postępowaniu przez Sądem Okręgowym oraz
zasądzenia kosztów postępowania zażaleniowego przed Sądem Najwyższym.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje :
Z art. 3941
§ 1 i 2 k.p.c. wynika, że zażalenie do Sądu Najwyższego może
być wniesione tylko w ściśle określonych wypadkach. Zgodnie z punktem drugim
paragrafu pierwszego tego artykułu zażalenie wchodzi w rachubę w odniesieniu do
postanowienia sądu drugiej instancji w zakresie kosztów procesu, które nie były
przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji.
Z przytoczonego przepisu wynika jednoznacznie, że dotyczy on „kosztów
procesu”. Sformułowanie to wskazuje zatem wyraźnie, że chodzi o koszty
postępowania sądowego związanego z rozpatrywaniem sprawy wszczętej w wyniku
powództwa. Skoro tak, to należy podkreślić, że zgodnie z art. 13 § 2 k.p.c., jeżeli
przepisy szczególne nie stanowią inaczej, przepisy o procesie stosuje się
odpowiednio do innych rodzajów postępowań unormowanych w tym kodeksie.
Formuła art. 13 § 2 k.p.c. wyraźnie wobec tego wskazuje, że w postępowaniu
3
klauzulowym zastosowanie art. 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c., mogłoby być tylko
odpowiednie.
Stosownie do ogólnie przyjętego w orzecznictwie i w doktrynie pojmowania
zasad „odpowiedniego” stosowania przepisów, niektóre z nich znajdują
zastosowanie wprost, bez żadnych modyfikacji i zabiegów adaptacyjnych, inne
tylko pośrednio, a więc z uwzględnieniem konstrukcji, istoty i odrębności
postępowania, w którym znajdują zastosowanie, a jeszcze inne nie będą mogły
w ogóle być wykorzystane. Stosowanie „odpowiednie” oznacza w szczególności
niezbędną adaptację (i ewentualnie zmianę niektórych elementów) normy do
zasadniczych celów i form danego postępowania, jak również pełne uwzględnienie
charakteru i celu danego postępowania oraz wynikających stąd różnic w stosunku
do uregulowań, które mają być zastosowane (zob. np. uzasadnienie uchwały Sądu
Najwyższego z 15 września 1995 r., III CZP 110/95, OSNC 1995, z. 12, poz. 177).
Postępowanie o nadanie klauzuli wykonalność, również przeciwko
małżonkowi dłużnika, nie jest w kodeksie postępowania cywilnego ukształtowane
jako postępowanie samodzielne, niezależne od postępowania egzekucyjnego.
Jakkolwiek postępowanie to łączy obie fazy postępowania cywilnego,
rozpoznawczego i egzekucyjnego, co nadaje mu pewną samodzielność jednakże,
uwzględniając systematykę kodeksu postępowania cywilnego, nie można nie
dostrzec, że jest ono usytuowane w ramach postępowania egzekucyjnego
Pomocniczy, w odniesieniu do postępowania egzekucyjnego, charakter
postępowania klauzulowego powoduje, że nie przystaje do niego pojęcie „kosztów
procesu”. Stosowanie „odpowiednie” oznaczałoby w tym więc wypadku potrzebę
dokonania wykładni rozszerzającej art. 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c. Powołany przepis,
względu na pozycję ustrojową Sądu Najwyższego i jego konstytucyjną rolę, musi
być jednak traktowany jako przepis wyjątkowy, a jako taki – podlega wykładni
restryktywnej, co tym samym oznacza, że nie ma zastosowania w postępowaniu
klauzulowym. W tym zakresie podzielić należy stanowisko Sądu Najwyższego
wyrażone w postanowieniu z dnia 11 maja 2011 r., I CZ 127/10 (niepubl.).
4
W świetle powyższego zażalenie na orzeczenie sądu drugiej instancji
o kosztach postępowania było niedopuszczalne, wobec czego na podstawie
art. 373 w związku z art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c. orzeczono, jak na wstępie.
POSTANOWIENIE
Dnia 9 listopada 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jan Górowski (przewodniczący)
SSN Anna Kozłowska (sprawozdawca)
SSA Agnieszka Piotrowska
w sprawie z wniosku wierzyciela A. W.
o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu
przeciwko małżonce dłużnika – U. C.,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 9 listopada 2011 r.,
zażalenia U. C. na orzeczenie o kosztach
zawarte w pkt 2 postanowienia Sądu Okręgowego
z dnia 27 października 2010 r.,
odrzuca zażalenie.
2
Uzasadnienie
W postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi
dłużnika, postanowieniem z dnia 3 sierpnia 2010 r. Sąd Rejonowy uwzględnił
wniosek wierzyciela i nadał klauzulę wykonalności prawomocnemu nakazowi
zapłaty wydanemu przez ten Sąd w sprawie sygn. akt I Co 750/09 oraz zasądził od
uczestniczki postępowania – małżonki dłużnika, na rzecz wierzyciela kwotę 110 zł
tytułem zwrotu kosztów postępowania. Na skutek zażalenia uczestniczki, Sąd
Okręgowy zmienił zaskarżone postanowienie i oddalił wniosek oraz postanowił nie
obciążać wierzyciela obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania na rzecz
uczestniczki.
Zażalenie na rozstrzygnięcie o kosztach postępowania w instancji
odwoławczej wniosła uczestniczka, domagając się zmiany zaskarżonego
postanowienia we wskazanej części i zasądzenia od wierzyciela na jej rzecz
kosztów poniesionych przez nią w postępowaniu przez Sądem Okręgowym oraz
zasądzenia kosztów postępowania zażaleniowego przed Sądem Najwyższym.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje :
Z art. 3941
§ 1 i 2 k.p.c. wynika, że zażalenie do Sądu Najwyższego może
być wniesione tylko w ściśle określonych wypadkach. Zgodnie z punktem drugim
paragrafu pierwszego tego artykułu zażalenie wchodzi w rachubę w odniesieniu do
postanowienia sądu drugiej instancji w zakresie kosztów procesu, które nie były
przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji.
Z przytoczonego przepisu wynika jednoznacznie, że dotyczy on „kosztów
procesu”. Sformułowanie to wskazuje zatem wyraźnie, że chodzi o koszty
postępowania sądowego związanego z rozpatrywaniem sprawy wszczętej w wyniku
powództwa. Skoro tak, to należy podkreślić, że zgodnie z art. 13 § 2 k.p.c., jeżeli
przepisy szczególne nie stanowią inaczej, przepisy o procesie stosuje się
odpowiednio do innych rodzajów postępowań unormowanych w tym kodeksie.
Formuła art. 13 § 2 k.p.c. wyraźnie wobec tego wskazuje, że w postępowaniu
3
klauzulowym zastosowanie art. 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c., mogłoby być tylko
odpowiednie.
Stosownie do ogólnie przyjętego w orzecznictwie i w doktrynie pojmowania
zasad „odpowiedniego” stosowania przepisów, niektóre z nich znajdują
zastosowanie wprost, bez żadnych modyfikacji i zabiegów adaptacyjnych, inne
tylko pośrednio, a więc z uwzględnieniem konstrukcji, istoty i odrębności
postępowania, w którym znajdują zastosowanie, a jeszcze inne nie będą mogły
w ogóle być wykorzystane. Stosowanie „odpowiednie” oznacza w szczególności
niezbędną adaptację (i ewentualnie zmianę niektórych elementów) normy do
zasadniczych celów i form danego postępowania, jak również pełne uwzględnienie
charakteru i celu danego postępowania oraz wynikających stąd różnic w stosunku
do uregulowań, które mają być zastosowane (zob. np. uzasadnienie uchwały Sądu
Najwyższego z 15 września 1995 r., III CZP 110/95, OSNC 1995, z. 12, poz. 177).
Postępowanie o nadanie klauzuli wykonalność, również przeciwko
małżonkowi dłużnika, nie jest w kodeksie postępowania cywilnego ukształtowane
jako postępowanie samodzielne, niezależne od postępowania egzekucyjnego.
Jakkolwiek postępowanie to łączy obie fazy postępowania cywilnego,
rozpoznawczego i egzekucyjnego, co nadaje mu pewną samodzielność jednakże,
uwzględniając systematykę kodeksu postępowania cywilnego, nie można nie
dostrzec, że jest ono usytuowane w ramach postępowania egzekucyjnego
Pomocniczy, w odniesieniu do postępowania egzekucyjnego, charakter
postępowania klauzulowego powoduje, że nie przystaje do niego pojęcie „kosztów
procesu”. Stosowanie „odpowiednie” oznaczałoby w tym więc wypadku potrzebę
dokonania wykładni rozszerzającej art. 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c. Powołany przepis,
względu na pozycję ustrojową Sądu Najwyższego i jego konstytucyjną rolę, musi
być jednak traktowany jako przepis wyjątkowy, a jako taki – podlega wykładni
restryktywnej, co tym samym oznacza, że nie ma zastosowania w postępowaniu
klauzulowym. W tym zakresie podzielić należy stanowisko Sądu Najwyższego
wyrażone w postanowieniu z dnia 11 maja 2011 r., I CZ 127/10 (niepubl.).
4
W świetle powyższego zażalenie na orzeczenie sądu drugiej instancji
o kosztach postępowania było niedopuszczalne, wobec czego na podstawie
art. 373 w związku z art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c. orzeczono, jak na wstępie.