I CZ 127/10
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:19-04-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt I CZ 127/10
POSTANOWIENIE
Dnia 11 maja 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Tadeusz Wiśniewski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Hubert Wrzeszcz
w sprawie z powództwa H. H. P. Spółki z o.o. w W.
przeciwko L.S.A. w W.
z udziałem interwenientów ubocznych P. C. Spółki z o.o. w W. i innych, o wydanie
nieruchomości,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 11 maja 2011 r.,
zażalenia strony powodowej na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 11 stycznia 2010 r. dotyczące nadania klauzul wykonalności
i na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 4 stycznia 2010 r.,
odrzuca zażalenie.
Uzasadnienie
Po prawomocnym zakończeniu sprawy z powództwa „H. H. P.” spółki z o.o. z
siedzibą w W. przeciwko stronie pozwanej „L.” S.A. z siedzibą w W. (z udziałem
kilkudziesięciu interwenientów ubocznych po stronie pozwanej) – w następstwie
wyroku Sądu Apelacyjnego z 10 września 2009 r., którym oddalono apelację strony
powodowej od wyroku Sądu Okręgowego z 24 października 2008 r. – wymieniony
Sąd Apelacyjny uwzględniając odrębne wnioski wierzycieli (interwenientów
ubocznych, na rzecz których w wyroku Sądu pierwszej instancji zasądzono od
strony powodowej w określonym zakresie zwrot kosztów procesu),
postanowieniami z 11 stycznia 2010 r. nadał tytułom egzekucyjnym (w postaci
2
wskazanego wyroku Sądu pierwszej instancji) klauzule wykonalności oraz obciążył
dłużnika m.in. kosztami klauzuli w kwocie 42 zł. Wcześniejszym natomiast
postanowieniem – z 4 stycznia 2010 r. – Sąd Apelacyjny uwzględniając stosowne
wnioski tychże interwenientów, zasądził od strony powodowej jako ich dłużnika
kwoty po 102 zł z tytułu zwrotu kosztów postępowania klauzulowego.
Od powyższych orzeczeń w przedmiocie kosztów postępowania związanych
z nadaniem klauzuli wykonalności strona powodowa skierowała do Sądu
Najwyższego zażalenie, w którym wniosła o uchylenie zaskarżonych postanowień
i „przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Z przepisu art. 3941
§ 1 i 2 k.p.c. wynika, że zażalenie do Sądu Najwyższego
może być wniesione tylko w ściśle określonych wypadkach. Między innymi wchodzi
ono w rachubę w odniesieniu do postanowienia sądu drugiej instancji w zakresie
kosztów procesu, które nie były przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej
instancji. W rozważanej sytuacji zażalenie do Sądu Najwyższego zostało złożone
na orzeczenie o kosztach postępowania klauzulowego. W związku z takim stanem
rzeczy należy zwrócić uwagę na postanowienie Sądu Najwyższego z 17 grudnia
2010 r., III CZ 59/10 (Lex nr 688689, zob. też postanowienie Sądu Najwyższego
z 27 stycznia 2006 r., III CZ 107/05, OSP 2006, nr 8, poz. 70), w którym trafnie
przyjęto, że na gruncie obowiązującego kodeksu postępowania cywilnego nie jest
dopuszczalne wniesienie zażalenia od postanowienia sądu drugiej instancji
w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności, wydanego na podstawie art. 781 § 1
k.p.c., ponieważ postanowienie to nie kończy postępowania w sprawie.
Jest oczywiste, że wyłączenie dopuszczalności zażalenia z punktu widzenia
art. 3941
§ 2 k.p.c. samo przez się nie przesądza dopuszczalności zażalenia
w przedmiocie samych kosztów postępowania klauzulowego. W tym wypadku
bowiem trzeba uwzględnić treść art. 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c., w myśl którego, zażalenie
do Sądu Najwyższego przysługuje na postanowienia sądu drugiej instancji co do
kosztów procesu, które nie były przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej
instancji. Z przytoczonego przepisu wynika, że dotyczy on „kosztów procesu”.
Sformułowanie to wskazuje wyraźnie, że chodzi tu o koszty postępowania
3
sądowego związanego z rozpatrywaniem 0sprawy wszczętej w wyniku powództwa.
Skoro tak, to należy podkreślić, że zgodnie z art. 13 § 2 k.p.c., jeżeli przepisy
szczególne nie stanowią inaczej, przepisy o procesie stosuje się odpowiednio do
innych rodzajów postępowań unormowanych w tym kodeksie. Zawarte w art. 13 § 2
k.p.c. wyrażenie wskazuje zatem, że w postępowaniu klauzulowym zastosowanie
art. 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c., może być tylko odpowiednie. Stosownie do ogólnie
przyjętego w orzecznictwie i w doktrynie pojmowania zasad „odpowiedniego"
stosowania przepisów, niektóre z nich znajdują zastosowanie wprost, bez żadnych
modyfikacji i zabiegów adaptacyjnych, inne tylko pośrednio, a więc
z uwzględnieniem konstrukcji, istoty i odrębności postępowania, w którym znajdują
zastosowanie, a jeszcze inne nie będą mogły w ogóle być wykorzystane.
Stosowanie „odpowiednie" oznacza przeto w szczególności niezbędną adaptację
(i ewentualnie zmianę niektórych elementów) normy do zasadniczych celów i form
danego postępowania, jak również pełne uwzględnienie charakteru i celu danego
postępowania oraz wynikających stąd różnic w stosunku do uregulowań, które mają
być zastosowane (zob. np. uzasadnienie uchwały Sadu Najwyższego z 15 września
1995 r., III CZP 110/95, OSNC 1995, z. 12, poz. 177).
Zważywszy na pozycję ustrojową Sądu Najwyższego i jego konstytucyjną
rolę należy uznać, że art. 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c. jako przepis wyjątkowy i podlegający
tym samym wykładni restryktywnej nie ma zastosowania w postępowaniu
klauzulowym.
Wychodząc z tego rodzaju założenia, na podstawie art. 373 w związku z art.
39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c. orzeczono, jak na wstępie,
4
POSTANOWIENIE
Dnia 11 maja 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Tadeusz Wiśniewski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Hubert Wrzeszcz
w sprawie z powództwa H. H. P. Spółki z o.o. w W.
przeciwko L.S.A. w W.
z udziałem interwenientów ubocznych P. C. Spółki z o.o. w W. i innych, o wydanie
nieruchomości,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 11 maja 2011 r.,
zażalenia strony powodowej na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 11 stycznia 2010 r. dotyczące nadania klauzul wykonalności
i na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 4 stycznia 2010 r.,
odrzuca zażalenie.
Uzasadnienie
Po prawomocnym zakończeniu sprawy z powództwa „H. H. P.” spółki z o.o. z
siedzibą w W. przeciwko stronie pozwanej „L.” S.A. z siedzibą w W. (z udziałem
kilkudziesięciu interwenientów ubocznych po stronie pozwanej) – w następstwie
wyroku Sądu Apelacyjnego z 10 września 2009 r., którym oddalono apelację strony
powodowej od wyroku Sądu Okręgowego z 24 października 2008 r. – wymieniony
Sąd Apelacyjny uwzględniając odrębne wnioski wierzycieli (interwenientów
ubocznych, na rzecz których w wyroku Sądu pierwszej instancji zasądzono od
strony powodowej w określonym zakresie zwrot kosztów procesu),
postanowieniami z 11 stycznia 2010 r. nadał tytułom egzekucyjnym (w postaci
2
wskazanego wyroku Sądu pierwszej instancji) klauzule wykonalności oraz obciążył
dłużnika m.in. kosztami klauzuli w kwocie 42 zł. Wcześniejszym natomiast
postanowieniem – z 4 stycznia 2010 r. – Sąd Apelacyjny uwzględniając stosowne
wnioski tychże interwenientów, zasądził od strony powodowej jako ich dłużnika
kwoty po 102 zł z tytułu zwrotu kosztów postępowania klauzulowego.
Od powyższych orzeczeń w przedmiocie kosztów postępowania związanych
z nadaniem klauzuli wykonalności strona powodowa skierowała do Sądu
Najwyższego zażalenie, w którym wniosła o uchylenie zaskarżonych postanowień
i „przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Z przepisu art. 3941
§ 1 i 2 k.p.c. wynika, że zażalenie do Sądu Najwyższego
może być wniesione tylko w ściśle określonych wypadkach. Między innymi wchodzi
ono w rachubę w odniesieniu do postanowienia sądu drugiej instancji w zakresie
kosztów procesu, które nie były przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej
instancji. W rozważanej sytuacji zażalenie do Sądu Najwyższego zostało złożone
na orzeczenie o kosztach postępowania klauzulowego. W związku z takim stanem
rzeczy należy zwrócić uwagę na postanowienie Sądu Najwyższego z 17 grudnia
2010 r., III CZ 59/10 (Lex nr 688689, zob. też postanowienie Sądu Najwyższego
z 27 stycznia 2006 r., III CZ 107/05, OSP 2006, nr 8, poz. 70), w którym trafnie
przyjęto, że na gruncie obowiązującego kodeksu postępowania cywilnego nie jest
dopuszczalne wniesienie zażalenia od postanowienia sądu drugiej instancji
w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności, wydanego na podstawie art. 781 § 1
k.p.c., ponieważ postanowienie to nie kończy postępowania w sprawie.
Jest oczywiste, że wyłączenie dopuszczalności zażalenia z punktu widzenia
art. 3941
§ 2 k.p.c. samo przez się nie przesądza dopuszczalności zażalenia
w przedmiocie samych kosztów postępowania klauzulowego. W tym wypadku
bowiem trzeba uwzględnić treść art. 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c., w myśl którego, zażalenie
do Sądu Najwyższego przysługuje na postanowienia sądu drugiej instancji co do
kosztów procesu, które nie były przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej
instancji. Z przytoczonego przepisu wynika, że dotyczy on „kosztów procesu”.
Sformułowanie to wskazuje wyraźnie, że chodzi tu o koszty postępowania
3
sądowego związanego z rozpatrywaniem 0sprawy wszczętej w wyniku powództwa.
Skoro tak, to należy podkreślić, że zgodnie z art. 13 § 2 k.p.c., jeżeli przepisy
szczególne nie stanowią inaczej, przepisy o procesie stosuje się odpowiednio do
innych rodzajów postępowań unormowanych w tym kodeksie. Zawarte w art. 13 § 2
k.p.c. wyrażenie wskazuje zatem, że w postępowaniu klauzulowym zastosowanie
art. 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c., może być tylko odpowiednie. Stosownie do ogólnie
przyjętego w orzecznictwie i w doktrynie pojmowania zasad „odpowiedniego"
stosowania przepisów, niektóre z nich znajdują zastosowanie wprost, bez żadnych
modyfikacji i zabiegów adaptacyjnych, inne tylko pośrednio, a więc
z uwzględnieniem konstrukcji, istoty i odrębności postępowania, w którym znajdują
zastosowanie, a jeszcze inne nie będą mogły w ogóle być wykorzystane.
Stosowanie „odpowiednie" oznacza przeto w szczególności niezbędną adaptację
(i ewentualnie zmianę niektórych elementów) normy do zasadniczych celów i form
danego postępowania, jak również pełne uwzględnienie charakteru i celu danego
postępowania oraz wynikających stąd różnic w stosunku do uregulowań, które mają
być zastosowane (zob. np. uzasadnienie uchwały Sadu Najwyższego z 15 września
1995 r., III CZP 110/95, OSNC 1995, z. 12, poz. 177).
Zważywszy na pozycję ustrojową Sądu Najwyższego i jego konstytucyjną
rolę należy uznać, że art. 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c. jako przepis wyjątkowy i podlegający
tym samym wykładni restryktywnej nie ma zastosowania w postępowaniu
klauzulowym.
Wychodząc z tego rodzaju założenia, na podstawie art. 373 w związku z art.
39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c. orzeczono, jak na wstępie,
4