II PZ 29/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:19-04-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II PZ 29/11
POSTANOWIENIE
Dnia 2 grudnia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Romualda Spyt
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska
w sprawie z powództwa V. A., M. P., Ż. Z.
przeciwko Carrefour Polska Sp. z o.o.
o odszkodowanie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 2 grudnia 2011 r.,
zażalenia strony pozwanej na wyrok Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych
z dnia 26 maja 2011 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 26 maja 2011 r., Sąd Okręgowy zmienił, na skutek apelacji
pozwanej Carrefour Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, wyrok Sądu
Rejonowego z dnia 2 marca 2011 r. w sprawie z powództwa V. A., M. P. i Ż. Z. o
odszkodowanie, w ten sposób, że w pkt 1) oddalił powództwo, w pkt 2) opłatą od
pozwu, od uiszczenia której zwolnione były powódki, obciążył Skarb Państwa, oraz
w pkt 3) nie obciążył powódek kosztami procesu poniesionymi przez pozwaną za
obie instancje.
2
W uzasadnieniu postanowienia w przedmiocie kosztów postępowania, Sąd powołał
się na art. 96 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w
sprawach cywilnych (jednolity tekst: Dz.U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm.) w
przedmiocie opłaty od pozwu, a w przedmiocie kosztów zastępstwa procesowego
za obie instancje na art. 102 k.p.c.
Od powyższego postanowienia, w części, w jakiej Sąd Okręgowy nie
obciążył powódek kosztami zastępstwa procesowego, pełnomocnik pozwanej
spółki wniósł zażalenie i zarzucając naruszenie art. 98 § 1 i 3 w związku z art. 99
k.p.c., oraz art. 102 k.p.c., wniósł o „uchylenie zaskarżonego postanowienia w
całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi drugiej instancji”.
W ocenie pozwanej rozstrzygnięcie o kosztach procesu nie odpowiada hipotezie
art. 102 k.p.c., gdyż w sprawie nie występują okoliczności, które uzasadniałaby
nieobciążanie powódek obowiązkiem zwrotu na rzecz strony pozwanej kosztów
obrony poniesionych przez nią na etapie postępowania apelacyjnego. W ocenie
skarżącej, ani sytuacja finansowa powódek (której zresztą Sąd nie badał), ani
charakter sprawy, nie uzasadniają zastosowania art. 102 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c. - dodanym przez ustawę z dnia 19 marca
2009 r. zmieniającą Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 69, poz. 592), który
wszedł w życie 22 maja 2009 r. - zażalenie do Sądu Najwyższego przysługuje
także na postanowienie sądu drugiej instancji co do kosztów procesu, które nie były
przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji. Przepis ten rozszerzył krąg
wyjątków od zasady (wynikającej z art. 3941
§ 2 k.p.c.), że zażalenie do Sądu
Najwyższego przysługuje jedynie na postanowienia sądu drugiej instancji kończące
postępowanie w sprawie i nie przysługuje na postanowienia innego rodzaju (z
wyłączeniem kategorii wymienionych w art. 3941
§ 1 k.p.c.).
W ocenie Sądu Najwyższego, podniesione w zażaleniu zarzuty nie są trafne.
Przepis art. 102 k.p.c. przewiduje wyjątek od zasady odpowiedzialności strony
przegrywającej sprawę za koszty procesu (art. 98 § 1 k.p.c.). Przepis ten stanowi,
że w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony
3
przegrywającej tylko część kosztów procesu albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.
Ustalenie, czy w sprawie zachodzi „wypadek szczególnie uzasadniony”, jest
suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu orzekającego i do oceny tego
sądu należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek
pozwalający na odstąpienie od ogólnej zasady rozliczenia kosztów procesu (por.
np. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 2 czerwca 2010 r., I PZ 2/10, oraz z
dnia 13 września 2010 r., II PZ 23/10, oba niepublikowane). Ocena ta musi
jednakże uwzględniać wszystkie okoliczności, które mogą mieć wpływ na jej
podjęcie. Sąd Okręgowy stosując art. 102 k.p.c., wskazał w uzasadnieniu
postanowienia w przedmiocie kosztów zastępstwa procesowego skomplikowany
problem prawny występujący w sprawie, a ponadto fakt, że rozwiązanie przez
stronę pozwaną umów o pracę w trybie natychmiastowym (bez wypowiedzenia)
zostało uznane za niezgodne z prawem (prawomocnym wyrokiem Sądu
Rejonowego z dnia 17 grudnia 2009 r., IV P […], zasądzono od pozwanej na rzecz
powódek odszkodowanie). Wobec powyższego, w ocenie Sądu, obciążenie
powódek kosztami procesu w obecnym postępowaniu byłoby sprzeczne z zasadą
słuszności. Przepis art. 102 k.p.c. jest przepisem szczególnym w stosunku do
ogólnych reguł obciążania stron kosztami procesu (art. 98 k.p.c.) i w związku z tym
w uzasadnieniu rozstrzygnięcia o nieobciążeniu strony kosztami procesu, powinny
być wskazane okoliczności uznanie, że zachodzi „wypadek szczególnie
uzasadniony” w rozumieniu art. 102 k.p.c. Takie wyjaśnienie zawarł Sąd Okręgowy
w uzasadnieniu wyroku. Tym samym, zarzutów zażalenia nie można uznać za
zasadne.
W tym stanie rzeczy, gdy stanowisko Sądu Okręgowego zawarte w
zaskarżonym postanowieniu jest trafne, należało orzec jak w postanowieniu,
zgodnie z art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
POSTANOWIENIE
Dnia 2 grudnia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Romualda Spyt
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska
w sprawie z powództwa V. A., M. P., Ż. Z.
przeciwko Carrefour Polska Sp. z o.o.
o odszkodowanie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 2 grudnia 2011 r.,
zażalenia strony pozwanej na wyrok Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych
z dnia 26 maja 2011 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 26 maja 2011 r., Sąd Okręgowy zmienił, na skutek apelacji
pozwanej Carrefour Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, wyrok Sądu
Rejonowego z dnia 2 marca 2011 r. w sprawie z powództwa V. A., M. P. i Ż. Z. o
odszkodowanie, w ten sposób, że w pkt 1) oddalił powództwo, w pkt 2) opłatą od
pozwu, od uiszczenia której zwolnione były powódki, obciążył Skarb Państwa, oraz
w pkt 3) nie obciążył powódek kosztami procesu poniesionymi przez pozwaną za
obie instancje.
2
W uzasadnieniu postanowienia w przedmiocie kosztów postępowania, Sąd powołał
się na art. 96 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w
sprawach cywilnych (jednolity tekst: Dz.U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm.) w
przedmiocie opłaty od pozwu, a w przedmiocie kosztów zastępstwa procesowego
za obie instancje na art. 102 k.p.c.
Od powyższego postanowienia, w części, w jakiej Sąd Okręgowy nie
obciążył powódek kosztami zastępstwa procesowego, pełnomocnik pozwanej
spółki wniósł zażalenie i zarzucając naruszenie art. 98 § 1 i 3 w związku z art. 99
k.p.c., oraz art. 102 k.p.c., wniósł o „uchylenie zaskarżonego postanowienia w
całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi drugiej instancji”.
W ocenie pozwanej rozstrzygnięcie o kosztach procesu nie odpowiada hipotezie
art. 102 k.p.c., gdyż w sprawie nie występują okoliczności, które uzasadniałaby
nieobciążanie powódek obowiązkiem zwrotu na rzecz strony pozwanej kosztów
obrony poniesionych przez nią na etapie postępowania apelacyjnego. W ocenie
skarżącej, ani sytuacja finansowa powódek (której zresztą Sąd nie badał), ani
charakter sprawy, nie uzasadniają zastosowania art. 102 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c. - dodanym przez ustawę z dnia 19 marca
2009 r. zmieniającą Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 69, poz. 592), który
wszedł w życie 22 maja 2009 r. - zażalenie do Sądu Najwyższego przysługuje
także na postanowienie sądu drugiej instancji co do kosztów procesu, które nie były
przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji. Przepis ten rozszerzył krąg
wyjątków od zasady (wynikającej z art. 3941
§ 2 k.p.c.), że zażalenie do Sądu
Najwyższego przysługuje jedynie na postanowienia sądu drugiej instancji kończące
postępowanie w sprawie i nie przysługuje na postanowienia innego rodzaju (z
wyłączeniem kategorii wymienionych w art. 3941
§ 1 k.p.c.).
W ocenie Sądu Najwyższego, podniesione w zażaleniu zarzuty nie są trafne.
Przepis art. 102 k.p.c. przewiduje wyjątek od zasady odpowiedzialności strony
przegrywającej sprawę za koszty procesu (art. 98 § 1 k.p.c.). Przepis ten stanowi,
że w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony
3
przegrywającej tylko część kosztów procesu albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.
Ustalenie, czy w sprawie zachodzi „wypadek szczególnie uzasadniony”, jest
suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu orzekającego i do oceny tego
sądu należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek
pozwalający na odstąpienie od ogólnej zasady rozliczenia kosztów procesu (por.
np. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 2 czerwca 2010 r., I PZ 2/10, oraz z
dnia 13 września 2010 r., II PZ 23/10, oba niepublikowane). Ocena ta musi
jednakże uwzględniać wszystkie okoliczności, które mogą mieć wpływ na jej
podjęcie. Sąd Okręgowy stosując art. 102 k.p.c., wskazał w uzasadnieniu
postanowienia w przedmiocie kosztów zastępstwa procesowego skomplikowany
problem prawny występujący w sprawie, a ponadto fakt, że rozwiązanie przez
stronę pozwaną umów o pracę w trybie natychmiastowym (bez wypowiedzenia)
zostało uznane za niezgodne z prawem (prawomocnym wyrokiem Sądu
Rejonowego z dnia 17 grudnia 2009 r., IV P […], zasądzono od pozwanej na rzecz
powódek odszkodowanie). Wobec powyższego, w ocenie Sądu, obciążenie
powódek kosztami procesu w obecnym postępowaniu byłoby sprzeczne z zasadą
słuszności. Przepis art. 102 k.p.c. jest przepisem szczególnym w stosunku do
ogólnych reguł obciążania stron kosztami procesu (art. 98 k.p.c.) i w związku z tym
w uzasadnieniu rozstrzygnięcia o nieobciążeniu strony kosztami procesu, powinny
być wskazane okoliczności uznanie, że zachodzi „wypadek szczególnie
uzasadniony” w rozumieniu art. 102 k.p.c. Takie wyjaśnienie zawarł Sąd Okręgowy
w uzasadnieniu wyroku. Tym samym, zarzutów zażalenia nie można uznać za
zasadne.
W tym stanie rzeczy, gdy stanowisko Sądu Okręgowego zawarte w
zaskarżonym postanowieniu jest trafne, należało orzec jak w postanowieniu,
zgodnie z art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.