III CZ 74/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:17-04-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt III CZ 74/11
.
POSTANOWIENIE
Dnia 9 grudnia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jan Górowski (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk (sprawozdawca)
SSA Roman Dziczek
w sprawie z powództwa Z. Ś.
przeciwko M. Z. i E. C.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 9 grudnia 2011 r.,
zażalenia powoda na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 5 lipca 2011 r.,
1. oddala zażalenie,
2. oddala wniosek o przyznanie adwokatowi zwrotu kosztów
postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 5 lipca 2011 r. Sąd Apelacyjny odrzucił skargę
powoda o stwierdzenie niezgodności z prawem postanowienia tego Sądu z dnia
10 maja 2011 r., w którym oddalono zażalenie powoda na postanowienie Sądu
Okręgowego o zwrocie pozwu. Odrzucenie skargi powoda nastąpiło dlatego,
ponieważ wniósł on skargę osobiście, naruszając w ten sposób wymóg zachowania
przymusu adwokacko-radcowskiego, przewidzianego w art. 871
§ 1 k.p.c.
W zażaleniu powoda podnoszono zarzuty naruszenia art. 4246
§ 2 k.p.c.
w zw. z art. 4246
§ 3 k.p.c. oraz w zw. z art. 117 § 6 k.p.c. i w zw. z art. 5 k.p.c.
Skarżący, zastępowany przez adwokata ustanowionego dla niego z urzędu, wnosił
o uchylenie zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 871
§ 1 k.p.c., w postępowaniu przed Sądem Najwyższym
obowiązuje zastępstwo stron przez adwokatów lub radców prawnych. Zastępstwo
to dotyczy także czynności procesowych związanych z postępowaniem przed
Sądem Najwyższym, podejmowanych przed sądem niższej instancji. Przewidziany
w art. 871
§ 1 k.p.c. tzw. przymus adwokacko-radcowski obejmuje także
postępowanie zainicjowane złożeniem skargi o stwierdzenie niezgodności
z prawem prawomocnego orzeczenia (art. 4241
§ 1 k.p.c.) m.in. dlatego, że chodzi
tu o szczególny środek zaskarżenia, który z racji celu i swojej konstrukcji prawnej,
powinien być wniesiony przez podmiot o odpowiednim przygotowaniu
profesjonalnym.
Sąd Apelacyjny trafnie stwierdził, że złożenie przez powoda skargi
niedopuszczalnej z mocy prawa, z racji braku tzw. zdolności postulatywnej powoda,
pociąga za sobą niemożność sanowania procesowego tej skargi i powoduje
w konsekwencji jej odrzucenie (art. 4246
§ 3 k.p.c.).
Nie przekonywuje argumentacja prawa pełnomocnika powoda, że przepis
art. 117 § 6 k.p.c. pośrednio dopuszcza możliwość skutecznego wszczęcia
postępowania przewidzianego w art. 4241
i n. k.p.c. „pismem wszczynającym”,
w złożonym przez stronę osobiście (bez udziału profesjonalnego pełnomocnika)
3
i następnie – uzupełnienia „braku skargi, tj. sporządzenie jej przez profesjonalistę”.
Pismo niepodpisane przez adwokata lub radcę prawnego nie może prowadzić
do skutecznego wszczęcia wspomnianego postępowania, nawet jeżeli w piśmie
takim strona zawarła wniosek o ustanowienie adwokata (radcy prawnego) z urzędu
(art. 117 k.p.c.).
Istnieje jeszcze inny powód odrzucenia złożonej przez powoda skargi.
Z akt sprawy wynika, że złożono ją od postanowienia Sądu Apelacyjnego w okresie
obwiązywania art. 4241
k.p.c. w nowym brzmieniu określonym ustawą z dnia
22 lipca 2010 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (...) (Dz. U. nr
155, poz. 1037). Według art. 4241
k.p.c. w nowym brzmieniu, można
żądać stwierdzenia niezgodności z prawem jedynie prawomocnego wyroku
kończącego postępowanie w sprawie. Inne prawomocne orzeczenie, na które
skarga nie przysługuje, mogą być kwestionowane w odpowiednim postępowaniu
odszkodowawczym (art. 42416
k.p.c.). Niedopuszczalność skargi oznacza
konieczność jej odrzucenia (art. 4248
§ 1 k.p.c). Zob. także postanowienia Sądu
Najwyższego z dnia 14 czerwca 2011 r., I CNP 75/10 (niepubl.) i postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 14 października 2010 r., III CNP 32/10 (niepubl.).
Wniosek ustanowionego z urzędu pełnomocnika oddalono dlatego (pkt 2
postanowienia), ponieważ - zgodnie z ukształtowanym orzecznictwem - czynności
adwokata ustanowionego z urzędu prowadzące do odrzucenia środka prawnego,
nie mogą uzasadniać przyznania mu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej
(por. np. ustalenia - postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 maja 2011 r.,
II CSK 699/10, niepubl. oraz powołane tam orzeczenia). Wyrok pełnomocnika
dotyczący próby ograniczenia zasady przymusu zastępstwa (art. 871
k.p.c.) należy
bowiem uznać za oczywiście nieuzasadniony.
Z przedstawionych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji
(art. 3941
§ 3 k.p.c. w zw. z art. 39814
k.p.c.).
.
POSTANOWIENIE
Dnia 9 grudnia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jan Górowski (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk (sprawozdawca)
SSA Roman Dziczek
w sprawie z powództwa Z. Ś.
przeciwko M. Z. i E. C.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 9 grudnia 2011 r.,
zażalenia powoda na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 5 lipca 2011 r.,
1. oddala zażalenie,
2. oddala wniosek o przyznanie adwokatowi zwrotu kosztów
postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 5 lipca 2011 r. Sąd Apelacyjny odrzucił skargę
powoda o stwierdzenie niezgodności z prawem postanowienia tego Sądu z dnia
10 maja 2011 r., w którym oddalono zażalenie powoda na postanowienie Sądu
Okręgowego o zwrocie pozwu. Odrzucenie skargi powoda nastąpiło dlatego,
ponieważ wniósł on skargę osobiście, naruszając w ten sposób wymóg zachowania
przymusu adwokacko-radcowskiego, przewidzianego w art. 871
§ 1 k.p.c.
W zażaleniu powoda podnoszono zarzuty naruszenia art. 4246
§ 2 k.p.c.
w zw. z art. 4246
§ 3 k.p.c. oraz w zw. z art. 117 § 6 k.p.c. i w zw. z art. 5 k.p.c.
Skarżący, zastępowany przez adwokata ustanowionego dla niego z urzędu, wnosił
o uchylenie zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 871
§ 1 k.p.c., w postępowaniu przed Sądem Najwyższym
obowiązuje zastępstwo stron przez adwokatów lub radców prawnych. Zastępstwo
to dotyczy także czynności procesowych związanych z postępowaniem przed
Sądem Najwyższym, podejmowanych przed sądem niższej instancji. Przewidziany
w art. 871
§ 1 k.p.c. tzw. przymus adwokacko-radcowski obejmuje także
postępowanie zainicjowane złożeniem skargi o stwierdzenie niezgodności
z prawem prawomocnego orzeczenia (art. 4241
§ 1 k.p.c.) m.in. dlatego, że chodzi
tu o szczególny środek zaskarżenia, który z racji celu i swojej konstrukcji prawnej,
powinien być wniesiony przez podmiot o odpowiednim przygotowaniu
profesjonalnym.
Sąd Apelacyjny trafnie stwierdził, że złożenie przez powoda skargi
niedopuszczalnej z mocy prawa, z racji braku tzw. zdolności postulatywnej powoda,
pociąga za sobą niemożność sanowania procesowego tej skargi i powoduje
w konsekwencji jej odrzucenie (art. 4246
§ 3 k.p.c.).
Nie przekonywuje argumentacja prawa pełnomocnika powoda, że przepis
art. 117 § 6 k.p.c. pośrednio dopuszcza możliwość skutecznego wszczęcia
postępowania przewidzianego w art. 4241
i n. k.p.c. „pismem wszczynającym”,
w złożonym przez stronę osobiście (bez udziału profesjonalnego pełnomocnika)
3
i następnie – uzupełnienia „braku skargi, tj. sporządzenie jej przez profesjonalistę”.
Pismo niepodpisane przez adwokata lub radcę prawnego nie może prowadzić
do skutecznego wszczęcia wspomnianego postępowania, nawet jeżeli w piśmie
takim strona zawarła wniosek o ustanowienie adwokata (radcy prawnego) z urzędu
(art. 117 k.p.c.).
Istnieje jeszcze inny powód odrzucenia złożonej przez powoda skargi.
Z akt sprawy wynika, że złożono ją od postanowienia Sądu Apelacyjnego w okresie
obwiązywania art. 4241
k.p.c. w nowym brzmieniu określonym ustawą z dnia
22 lipca 2010 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (...) (Dz. U. nr
155, poz. 1037). Według art. 4241
k.p.c. w nowym brzmieniu, można
żądać stwierdzenia niezgodności z prawem jedynie prawomocnego wyroku
kończącego postępowanie w sprawie. Inne prawomocne orzeczenie, na które
skarga nie przysługuje, mogą być kwestionowane w odpowiednim postępowaniu
odszkodowawczym (art. 42416
k.p.c.). Niedopuszczalność skargi oznacza
konieczność jej odrzucenia (art. 4248
§ 1 k.p.c). Zob. także postanowienia Sądu
Najwyższego z dnia 14 czerwca 2011 r., I CNP 75/10 (niepubl.) i postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 14 października 2010 r., III CNP 32/10 (niepubl.).
Wniosek ustanowionego z urzędu pełnomocnika oddalono dlatego (pkt 2
postanowienia), ponieważ - zgodnie z ukształtowanym orzecznictwem - czynności
adwokata ustanowionego z urzędu prowadzące do odrzucenia środka prawnego,
nie mogą uzasadniać przyznania mu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej
(por. np. ustalenia - postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 maja 2011 r.,
II CSK 699/10, niepubl. oraz powołane tam orzeczenia). Wyrok pełnomocnika
dotyczący próby ograniczenia zasady przymusu zastępstwa (art. 871
k.p.c.) należy
bowiem uznać za oczywiście nieuzasadniony.
Z przedstawionych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji
(art. 3941
§ 3 k.p.c. w zw. z art. 39814
k.p.c.).