Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I UK 158/11
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 20 grudnia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Korzeniowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Roman Kuczyński
SSN Zbigniew Myszka
w sprawie z odwołania Haliny B.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 20 grudnia 2011 r.,
skargi kasacyjnej ubezpieczonej od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 24 listopada 2010 r.,
oddala skargę kasacyjną.
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny wyrokiem z 24 listopada 2010 r. oddalił apelację
ubezpieczonej Haliny B. od wyroku Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych z 17 lutego 2010 r., którym oddalono jej odwołanie od decyzji
2
pozwanego z 9 kwietnia 2009 r., odmawiającej jej prawa do renty z tytułu
niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową. Ubezpieczona ma chorobę
zawodową – stwierdzoną w 2009 r. – alergiczne kontaktowe zapalenie skóry.
Alergenem jest chrom, kobalt, cement. Ubezpieczona ma wykształcenie zawodowe
(ekspedientka) i do czasu przejścia na emeryturę pracowała jako odbieraczka,
kontystka oraz wydawca narzędzi w ślusarni, kierownik magazynu. W latach 1989-
2004 była magazynierem i kierownikiem magazynu wytwórni betonu. Lekarz
orzecznik i komisja lekarska nie stwierdzili niezdolności do pracy co stanowiło
podstawę decyzji pozwanego. Sąd Okręgowy na podstawie odrębnych opinii biegłej
dermatolog i biegłego z zakresu medycyny pracy ustalił, że ubezpieczona ma
alergiczne kontaktowe zapalenie skóry z uczuleniem na chrom i kobalt. W związku
z chorobą zawodową utraciła zdolność do pracy w charakterze wydawcy narzędzi,
magazyniera w magazynie w którym przechowuje się cement zawierający chrom
oraz narzędzia i przedmioty chromowane, z którymi odwołująca się musiałaby mieć
kontakt dotykowy, a także do pracy w charakterze kierownika magazynu, w którym
przechowuje się cement i inne materiały budowlane. Może pracować jako
sprzedawca, kierownik magazynu, magazynier bez kontaktu z czynnikami
alergizującymi, a także wykonywać pracę fizyczną lekką i średnio-ciężką na
ogólnym rynku pracy. Choroba zawodowa nie powoduje niezdolności do pracy,
gdyż istnieją jedynie przeciwwskazania do wykonywania pracy w charakterze
sprzedawcy, kierownika magazynu, magazyniera czy wydawcy narzędzi w
narażeniu na kontakt z substancjami alergizującymi. Ubezpieczona może
wykonywać zatrudnienie w placówkach, w których nie będzie miała kontaktu z
cementem zawierającym chrom oraz innymi podobnymi materiałami budowlanymi i
wyrobami metalowymi chromowanymi. Nie można przyjąć, iż praca sprzedawcy,
magazyniera czy kierownika magazynu zawsze łączy się z kontaktem z czynnikami,
które zostały uznane za substancje alergizujące. Podstawą prawną odmowy renty i
oddalenia odwołania był przepis art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy z 30 października 2002 r.
o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych
(jednolity tekst: Dz. U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322 ze zm. – dalej jako „ustawa
wypadkowa”) oraz przepisy art. 12 i 13 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i
rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz. U. z 2009 r. Nr
3
153, poz. 1227 ze zm. – dalej jako „ustawa o emeryturach i rentach”). Sąd
Apelacyjny w uzasadnieniu oddalenia apelacji ubezpieczonej wskazał, że
o niezdolności do pracy decyduje stopień naruszenia sprawności organizmu, a
także między innymi możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia
innej pracy. Częściowa niezdolność do pracy polega na utracie w znacznym
stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji
formalnych i rzeczywistych, czyli wiedzą i faktycznymi umiejętnościami nabytymi
przy wykonywaniu określonego zakresu prac. W sprawie opiniowali biegli i ich
opinie nie były sprzeczne, gdyż stwierdzali brak niezdolności do pracy, natomiast
opinia drugiego biegłego z zakresu medycyny pracy, wyjaśniła odmienność
swojego stanowiska w sposób logiczny i przekonywujący. Ubezpieczona posiada
wykształcenie zawodowe predysponujące ją do wykonywania pracy fizycznej. Nie
miała szczególnej specjalizacji w zawodzie sprzedawcy. Ubezpieczona może
pracować i nawet kierować magazynem pod warunkiem, że nie będą w nim
przechowywane cementy zawierające chrom, narzędzia chromowane (przy
bezpośredniej styczności z tymi narzędziami). Nie jest też niezdolna do pracy
fizycznej lekkiej czy średnio-ciężkiej w zakresie dozwolonym kobietom. Niezasadny
był zarzut, że ocena zdolności do pracy powinna odnosić się do kwalifikacji
magazyniera materiałów budowlanych. Zasadne było stanowisko biegłego, iż
chodzi o wykluczenie jedynie substancji alergizujących, które za takie uznano w
Instytucie Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego. Sporna kwestia została
wyjaśniona i brak było podstaw do prowadzenia dalszego postępowania
uzupełniającego z urzędu, profesjonalny pełnomocnik ubezpieczonej nie złożył też
wniosków dowodowych.
Skarga kasacyjna zarzuciła naruszenie: 1. prawa materialnego: a) art. 12
ust. 1 i 3 w związku z art. 13 ust. 1-2 ustawy o emeryturach i rentach w związku
z art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy wypadkowej przez niewłaściwą wykładnię, „iż zdolność
do wykonywania ogólnych prac lekkich i średnio-ciężkich prac fizycznych na
ogólnym rynku pracy w zakresie dozwolonym kobietom przez wykwalifikowanego
pracownika fizycznego, nie stanowi w znacznym stopniu utraty zdolności do pracy
zgodnie z poziomem posiadanych kwalifikacji”; b) niewłaściwe zastosowanie art. 12
ust. 1 i 3 w związku z art. 13 ust. 1-2 ustawy o emeryturach i rentach w związku
4
z art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy wypadkowej przez przyjęcie, „iż odwołująca nie utraciła
w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnie z poziomem posiadanych
kwalifikacji, ustalając rodzaj pracy zgodny z jej kwalifikacjami formalnymi
i rzeczywistymi, tj. w charakterze sprzedawcy, kierownika magazynu i magazyniera,
a to z jednoczesnym zastrzeżeniem konieczności wyeliminowania pracy, w której
występuje kontakt z czynnikami alergizującymi w postaci chromu i kobaltu”;
2. prawa procesowego: a) art. 278 § 1, art. 286, art. 227, art. 231 w związku z art.
233 § 1 k.p.c. oraz art. 232 k.p.c. i art. 382 k.p.c. przez „całkowicie dowolne
przyjęcie okoliczności wymagających wiadomości specjalnych, iż praca
w charakterze sprzedawcy, magazyniera czy też kierownika magazynu jest tego
rodzaju pracą, w ramach której nie zawsze występuje kontakt z czynnikami
alergizującymi odwołującą. Brak ustalenia in concreto zakresu rodzaju prac
w ramach stanowisk pracy dostępnych na rynku pracy zgodnych z poziomem
posiadanych przez odwołującą kwalifikacji, które odwołująca może wykonywać przy
ograniczonej chorobą zawodową zdolności do pracy, uniemożliwia dokonanie
poprawnie subsumcji pod normę z przepisu art. 12 ust. 1 i 3 ustawy z 17 grudnia
1998 r. o emeryturach i rentach (…), toteż naruszenie tych przepisów postępowania
mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy”; b) art. 290 w związku z art. 232 k.p.c.
oraz art. 233 § 1, art. 227 i art. 382 k.p.c. przez „zaniechanie dopuszczenia
z urzędu dowodu z kompleksowej opinii Instytutu Medycyny Pracy i Zdrowia
Środowiskowego celem ustalenia czy istnieją stanowiska pracy ogólnie dostępne
na rynku pracy zgodne z poziomem posiadanych przez odwołującą kwalifikacji,
które może wykonywać przy ograniczonej chorobą zawodową zdolności do pracy.
Ustalenie bowiem in concreto zakresu rodzaju prac, w których nie występuje
kontakt z czynnikami alergizującymi odwołującą, umożliwia ocenę skutków
stwierdzonej u odwołującej choroby zawodowej na stopień ograniczenia jej
zdolności do pracy zgodnie z poziomem posiadanych przez nią kwalifikacji. Wobec
sprzeczności opinii biegłych sądowych sporządzonych w niniejszej sprawie Sąd
winien z urzędu zwrócić się o wydanie kompleksowej opinii instytutu, a naruszenie
powołanych przepisów prawa procesowego poprzez zaniechanie dopuszczenia
dowodu z opinii instytutu mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy”.
5
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga nie ma uzasadnionych podstaw i dlatego została oddalona.
Zarzut pierwszy (1a) zrzuca błędną wykładnię („niewłaściwą wykładnię”)
prawa materialnego (art. 3983
§ 1 pkt 1 k.p.c.) i dopiero z uzasadnienia zarzutu
zdaje się wynikać, że chodzi o to, iż „dyspozycją art. 12 ust. 3” ustawy
o emeryturach i rentach nie jest objęta „możliwość wykonywania ogólnych prac
lekkich i średnio-ciężkich prac fizycznych na ogólnym rynku pracy w zakresie
dozwolonym kobietom przez pracownika posiadającego wykształcenie zawodowe
oraz specjalizację nabytą w ramach praktyki zawodowej”. Innymi słowy skarżąca
przyjmuje, że „wykształcenie zawodowe formalne w charakterze sprzedawcy
ukierunkowuje rodzaj pracy, którą ubezpieczony jest potencjalnie zdolny
wykonywać” i dlatego „uzyskując wykształcenie zawodowe w charakterze
sprzedawcy ubezpieczony jest predysponowany do wykonywania pracy fizycznej
tylko w zakresie sprzedaży”. Zarzut nie jest zasadny, gdyż skarżąca niezasadnie
zawęża pojęcie częściowej niezdolności do pracy, przyjmując, iż znaczenie
decydujące ma tylko praca odpowiadająca jej wykształceniu. Sądy zasadnie
oceniły, że zawód sprzedawcy czy ekspedientki nie jest wysoce specjalistycznym
zawodem. Uwaga ta nie ma znaczenia decydującego, gdyż w przepisie art. 12 ust.
3 ustawy o emeryturach i rentach chodzi o posiadane kwalifikacje, a nie
o konkretne zatrudnienie. Pojęcie kwalifikacji zawodowych nie jest ograniczone
tylko do zawodu uzyskanego w szkole zawodowej, ani też do dotychczasowego
miejsca wykonywania pracy, zresztą jak ustalono skarżąca wykonywała szereg
różnych prac. Kwalifikacje zawodowe należy rozumieć szerzej, jako wynikające nie
tylko z formalnego wykształcenia, lecz również z doświadczenia i praktyki
zawodowej, które bez potrzeby przekwalifikowania zawodowego pozwalają podjąć
pracę w innych warunkach i na innym stanowisku niż dotychczas (art. 13 ust. 1 pkt
2 ustawy o emeryturach i rentach). Uzasadnione jest zwrócenie uwagi na różnice
jakie zaszły w prawnym pojmowaniu niezdolności do pracy w odniesieniu do
uprzedniego pojęcia inwalidztwa. Doszło bowiem do zawężenia zakresu ochrony
z tytułu tej niezdolności w relacji do poprzedniej trzeciej grupy inwalidów. Trzecia
grupa inwalidów za punkt odniesienia częściowej niezdolności do pracy miała
6
również dotychczasowe zatrudnienie (art. 24 ust. 2 ustawy 14 grudnia 1982 r. o
zaopatrzeniu emerytalnym pracowników), natomiast po zmianie częściową
niezdolność do pracy odnosi się nie do dotychczasowego zatrudnienia, lecz do
pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (art. 12 ust. 3 ustawy o
emeryturach i rentach). Skoro prawodawca odszedł od niezdolności do pracy do
danego (dotychczasowego) zatrudnienia (trzeciej grupy inwalidów) i prawo do renty
warunkuje częściową niezdolnością do pracy zgodnej z poziomem posiadanych
kwalifikacji, to wynika z tego wniosek, że chodzi o spektrum różnych stanowisk
pracy odpowiadających kwalifikacjom ubezpieczonego. Jedno miejsce pracy
i stanowisko pracy z reguły nie będzie wypełniało zakresu pojęcia pracy zgodnej z
poziomem posiadanych kwalifikacji. Brak możliwości wykonywania z przyczyn
zdrowotnych (choroby zawodowej) dotychczasowej pracy nie jest wystarczający do
stwierdzenia częściowej niezdolności do pracy w sytuacji, gdy jest możliwe podjęcie
innej pracy w tym samym zawodzie bez przekwalifikowania. Ogranicza to ochronę
ubezpieczeniową właśnie przez wskazanie, że oceny niezdolności do pracy nie
odnosi się tylko do wykonywanego uprzednio zatrudnienia. Nie jest więc
uprawniony zarzut skarżącej, że ocena częściowej niezdolności do pracy mogła
brać pod uwagę tylko wyuczony zawód sprzedawcy. W przeciwnym razie byłoby
tyle niezdolności do pracy ile zawodów. Zarzutu skarżącej nie uzasadniają
powołane przez skarżącą wyroki Sądu Najwyższego, gdyż w pierwszym nie
stwierdzono, iż posiadający średnie wykształcenie trener piłki nożnej nie ma
możliwości wykonywania jakiejkolwiek pracy i dlatego nie został uznany za
całkowicie niezdolnego do pracy (wyrok z 13 października 2009 r., II UK 106/09,
LEX nr 558589), natomiast w drugiej sprawie o poziomie kwalifikacji piekarza
z wykształceniem zawodowym zdecydowało to, że ubezpieczona przez całe życie
zawodowe pracowała jako piekarz, jednak sprawa została przekazana do
ponownego rozpoznania (wyrok z 25 stycznia 2010 r., I UK 215/09, LEX nr
577815). Niezależnie od tego uprawnione jest stwierdzenie, że wielu pracujących
wykonuje zatrudnienie, które rozmija się z ich wykształceniem. Poziom formalnego
wykształcenia ubezpieczonej nie jest zaś szczególnie wysoki ani specjalistyczny.
Jeżeli zauważy się, że pracowała jako sprzedawca, magazynier, kierownik
magazynu, to punktem odniesienia w ocenie zdolności do pracy jest dla niej praca
7
fizyczna tego samego rodzaju lub porównywalna. Nie jest zatem uprawniony zarzut
naruszenia prawa materialnego przez błędną wykładnię, gdyż z uwagi na
wykształcenie i doświadczenie zawodowe ubezpieczonej pojęcie „pracy zgodnej z
poziomem posiadanych kwalifikacji” mogło obejmować prace lekkie i średnio-
ciężkie prace fizyczne na ogólnym rynku pracy w zakresie dozwolonym kobietom.
Sprawa nie zamykała się więc w kwestii czy ubezpieczona z wykształceniem
zawodowym sprzedawca jest niezdolna do pracy z powodu choroby zawodowej
tylko na takim stanowisku, lecz czy choroba ta powoduje częściową niezdolność do
pracy na innych stanowiskach zgodnych z poziomem jej kwalifikacji, przy
uwzględnieniu dalszych przesłanek z art. 13 ustawy o emeryturach i rentach.
Przeciwwskazanie w odniesieniu do pracy w kontakcie z alergenami ze względów
zdrowotnych samo w sobie nie uzasadnia wniosku o niezdolności do pracy jako
przesłance prawa do renty, w sytuacji, gdy ubezpieczona zgodnie z poziomem
posiadanych kwalifikacji jest zdolna do innej pracy (art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy o
emeryturach i rentach).
U podstaw drugiego zarzutu (1b) skarżąca twierdzi, iż czynnik alergizujący
występuje na każdym stanowisku pracy, dlatego doszło do naruszenia prawa
materialnego przez niejako bezprzedmiotowe eliminowanie stanowisk pracy, na
których występuje kontakt z czynnikami alergizującymi w postaci chromu i kobaltu.
Zarzut wydaje się niezrozumiały, gdyż z istoty sprawy (art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy
wypadkowej) takiego zastrzeżenia w ocenie niezdolności do pracy nie można było
nie postawić. W sprawie jednak nie ustalono – tak jak wywodzi skarga – że chrom
i kobalt występują na każdym stanowisku pracy sprzedawcy czy też magazyniera.
Nie wystarcza wszak twierdzenie, że te alergeny występują w monetach i wielu
innych wymienionych przedmiotach, gdyż znaczenie ma to czy powodowałyby
niezdolność do pracy. Prawodawca nie ustanowił prawa do renty (ex lege) w
przypadku samego tylko stwierdzenia choroby zawodowej. Wszak nie każdy gorszy
stan zdrowia uzasadnia częściową niezdolność do pracy. Dopiero utrata w
„znacznym” stopniu zdolności do pracy, a więc w stopniu większym niż połowa
zwykłej zdolności do pracy powoduje częściową niezdolność do pracy (art. 12 ust. 3
ustawy o emeryturach i rentach). Ubezpieczona była badana na wiele alergenów
i za szkodzące uznano tylko kilka. Biegli mieli to na uwadze opiniując o braku
8
niezdolności do pracy w określonym zatrudnieniu (stanowiskach). Z drugiej strony
punktem ciężkości zarzutu wydaje się być to, co skarga określiła jako poważne
zagadnienie prawne, a więc czy Sąd nie rozpoznał istoty sprawy (art. 386 § 4
k.p.c.), gdyż w ustaleniach i ocenie prawnej wyłączył generalnie pracę, w której
występuje czynnik stanowiący przeciwwskazanie zdrowotne dla danego
pracownika, nie ustalając jednocześnie konkretnego rodzaju prac zgodnych
z kwalifikacjami pracownika, w których ten czynnik nie występuje. Zarzut ten jest
nieuzasadniony, gdyż o istocie sprawy decyduje jej przedmiot a ten Sąd rozpoznał.
Istota sprawy dotyczyła prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku
z chorobą zawodową i na tym koncentrowały się ustalenia faktyczne oraz ocena
prawna. Czym innym natomiast jest kontrola prawomocnego wyroku w trybie skargi
kasacyjnej, która podlega rozpoznaniu tylko w granicach zarzutów jej podstaw
(art. 39813
§ 1 k.p.c.).
Ta ostatnia uwaga w istocie odnosi się do zarzutów podstawy procesowej
skargi, jako że zbiorczo (kumuluje) powołuje wiele przepisów, natomiast zarzuty
dotyczą tylko dwóch zasadniczych kwestii. Generalnie zarzuty procesowe skargi
mają znaczenie, jeżeli uchybienie przepisom postępowania mogło mieć istotny
wpływ na wynik sprawy (art. 3983
§ 1 pkt 2 k.p.c.). O wyniku sprawy decyduje
prawo materialne, które wyznacza jakie ustalenia są konieczne dla dostatecznego
wyjaśnienia sprawy (art. 217 § 2 k.p.c.) oraz które fakty mają dla rozstrzygnięcia
sprawy istotne znaczenie (art. 227). Oznacza to, że sąd nie prowadzi wszystkich
dowodów, gdy okoliczności sporne zostały dostatecznie wyjaśnione. W sprawie nie
była sporna choroba zawodowa, lecz to czy powodowała niezdolność do pracy.
Pierwszą grupę przepisów procesowych łączy się z zarzutem, że przepisy
art. 12 ust. 1 i 3 w związku z art. 13 ust. 1-2 ustawy o emeryturach i rentach tylko
wtedy mogą być prawidłowo stosowane, gdy wpierw zostanie ustalony „in concreto”
zakres rodzaju prac w ramach stanowisk pracy dostępnych na rynku pracy,
zgodnych z poziomem posiadanych przez odwołującą się kwalifikacji, które może
wykonywać przy ograniczonej chorobą zawodową zdolności do pracy. Założenie to
nie jest uprawnione, gdyż prawa do renty nie warunkuje niemożność wskazania
ubezpieczonemu konkretnego stanowiska lub rodzaju pracy, do której jest zdolny i
przy której będzie zatrudniony. Taki warunek nie został określony ani nie wynika z
9
art. 12 i 13 ustawy i emeryturach i rentach, a tym samym takie zadanie nie
spoczywa na organie rentowym i na sądzie ubezpieczeń społecznych. Przeciwnie
punktem odniesienia dla przedmiotu rozstrzygnięcia jest prawne rozumienie
niezdolności do pracy. Niezdolność do pracy nie zależy bowiem od tego czy takie
stanowiska pracy są w miejscu zamieszkania ubezpieczonej, a więc również od
sytuacji na aktualnym rynku pracy (bezrobocia), ani tym bardziej od tego czy
ubezpieczony ma wolę podjęcia określonej pracy. W sprawie nie można jednak
pomijać, że takie rodzajowe spektrum prac zostało wskazane. Innymi słowy
ustalenie zdolności do pracy w charakterze sprzedawcy, magazyniera lub
kierownika magazynu, nie oznacza, że chodzi o zdolność do pracy w konkretnym
sklepie, magazynie lub miejscu pracy. Ubezpieczona nie powinna tylko pracować z
narażeniem na czynnik alergizujący. Z drugiej strony prawie całe życie zawodowe,
aż do emerytury, pracowała w kontakcie z alergenem i nie było problemu
niezdolności do pracy z tej przyczyny. Ubezpieczona przeszła badania
specjalistyczne w związku z ustaleniem dopiero w ostatnim czasie choroby
zawodowej i wynik badań na wiele innych czynników (alergenów) jest negatywny.
Szczegółowe zatem rozważania nie są konieczne, gdyż nie jest wymagane ścisłe
i konkretne zawężenie (wskazanie) rodzaju prac jakie skarżąca może wykonywać.
W odniesieniu do drugiego zarzutu procesowego należy zauważyć, że
postępowanie dowodowe w sprawie o rentę zasadniczo koncentruje się przed
organem rentowym (wniosek z art. 4779
k.p.c.). Decyzja pozwanego ma oparcie w
opinii lekarza orzecznika i komisji lekarskiej, stąd sądowe postępowanie
odwoławcze ma charakter kontrolny i nie powinno polegać na prowadzeniu ustaleń
od nowa, skoro częścią sprawy jest postępowanie przed organem rentowym
(art. 47710
k.p.c.). Stanowisko odwołującej powinno być skrystalizowane, jeżeli
kwestionuje ustalenia faktyczne. Czym innym jest bowiem rozpoznanie medyczne
i ocena stanu zdrowia jako należące do stanu faktycznego i czym innym jest
prawne pojęcie niezdolności do pracy. Zarzuty procesowe skargi mogą dotyczyć
tylko tej pierwszej sfery i to z ograniczeniami wynikającymi z art. 3983
§ 3 k.p.c.,
a więc nie prawnej kwalifikacji niezdolności do pracy, gdyż prawa materialnego
mogły dotyczyć tylko zarzuty pierwszej podstawy skargi (art. 3983
§ 1 pkt 1 k.p.c.).
Chodzi więc o to, że odwołanie od decyzji pozwanego, jak i zarzuty stawiane
10
opiniom biegłych w postępowaniu sądowym nie podważyły tych opinii pod
względem metodycznym i merytorycznym. Postępowanie dowodowe
w postępowaniu sądowym powinno zostać przeprowadzone przed sądem pierwszej
instancji, gdyż przepis art. 381 k.p.c. obowiązuje również w sprawach z zakresu
ubezpieczeń społecznych. Na rozprawie apelacyjnej skarżąca nie wnosiła
o uzupełnienie postępowania dowodowego (protokół rozprawy). Uzasadnienie
zarzutu skargi podnosi sprzeczność opinii biegłych i wskazuje na uzasadnienie
Sądu pierwszej instancji, tymczasem skarga kasacyjna przysługuje od orzeczenia
sądu drugiej instancji (art. 3981
§ 1 k.p.c.), który samodzielnie ustala stan faktyczny,
nie tylko dla rozpoznania apelacji ale przede wszystkim dla rozstrzygnięcia sprawy
(art. 382 k.p.c.). Sąd drugiej instancji nie stwierdził sprzeczności w opiniach
biegłych i strony nie wnosiły o uzupełnienie postępowania dowodowego. Wszak
obie opinie biegłych są zgodne w konkluzjach, że skarżąca nie jest niezdolna do
pracy w związku z chorobą zawodową. Wbrew zarzutom opinie nie są lakoniczne
lecz obszernie i wariantowo analizują zdolność skarżącej do pracy. Przy zgodnych
opiniach nie było potrzeby dowodu z kolejnej opinii, tym bardziej placówki
specjalistycznej. Ocenę tę potwierdza pytanie zwarte w zarzucie, na które
„kompleksowa opinia” miałaby odpowiedzieć. Nie można stwierdzić naruszenia
art. 290 k.p.c., jeżeli przedmiotem opinii miałoby być ustalenie „czy istnieją
stanowiska pracy ogólnie dostępne na rynku pracy zgodne z poziomem
posiadanych przez odwołującą kwalifikacji, które może wykonywać przy
ograniczonej chorobą zawodową zdolności do pracy – gdyż nie jest to materia,
która wymaga wiadomości specjalnych, innymi słowy nie musi być przedmiotem
specjalistycznej opinii biegłych. Ponadto kwestia ta była już rozważana wyżej
w związku z zarzutem naruszenia prawa materialnego, zatem odwołując się do
podanej argumentacji, opinia taka nie była konieczna w sprawie. Reasumując
prawo materialne nie wymaga takiego pozytywnego ustalenia stanowisk pracy jako
warunku odmowy prawa do renty. Po wtóre nieuprawniony jest zarzut, że opinie
biegłych w sprawie były sprzeczne co do istoty i dlatego z urzędu Sąd powinien
przeprowadzić dalsze postępowanie na podstawie specjalistycznej opinii Instytutu.
Opinie nie były sprzeczne, wszak drugi biegły sam stwierdził, że zgadza się z opinią
pierwszej biegłej.
11
Z powyższych motyw orzeczono jak w sentencji, stosownie do art. 39814
k.p.c.