II KK 260/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:29-11-2012
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:I KZP 39/07 I KZP 9/00
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II KK 260/11
P O S T A N O W I E N I E
Dnia 25 stycznia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Przemysław Kalinowski (przewodniczący)
SSN Jacek Sobczak (sprawozdawca)
SSA del. do SN Andrzej Ryński
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Małgorzaty Wilkosz-Śliwy,
w sprawie D. P.
w przedmiocie umorzenia dochodzenia w sprawie o czyn z art. 284 § 2 k.k.,
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 25 stycznia 2012 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na niekorzyść podejrzanego
od postanowienia Sądu Rejonowego
z dnia 10 maja 2011 r., utrzymującego w mocy postanowienie Prokuratura
Rejonowego
z dnia 11 marca 2011 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie i przekazuje sprawę do ponownego
rozpoznania Sądowi Rejonowemu.
3
UZASADNIENIE
Pokrzywdzony R. G. złożył w dniu 13 lipca 2009 r. w Komisariacie
Policji KMP w Ł. zawiadomienie o popełnionym na jego szkodę przez D. P.
przestępstwie przywłaszczenia powierzonego mienia w postaci naczepy
samochodowej. W sprawie tej wszczęto dochodzenie, które, na mocy
postanowienia Prokuratora Prokuratury Rejonowej z dnia 17 listopada 2009 r.,
zostało umorzone na podstawie art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. wobec braku znamion
czynu zabronionego.
W wyniku zażalenia złożonego przez pokrzywdzonego R. G., Sąd
Rejonowy, postanowieniem z dnia 23 lutego 2010 r., uchylił zaskarżone
orzeczenie i wskazał na potrzebę kontynuowania dochodzenia.
W toku kontynuowanego – po uchyleniu przez sąd postanowienia z dnia
17 listopada 2009 r. – dochodzenia, w dniu 8 lutego 2011 roku, przedstawiono
D. P. zarzut popełnienia czynu z art. 284 § 2 k.k., polegającego na tym, że, w
dniu 25 kwietnia 2009 r., w Ł., przywłaszczył powierzone mu mienie w postaci
naczepy KRONE SDP27 nr nadwozia [ ]
o wartości 8000 złotych na szkodę R. G.
Następnie, w dniu 11 marca 2011 r., Prokurator Prokuratury Rejonowej
wydał postanowienie sygn. akt [...] o umorzeniu dochodzenia przeciwko D. P.
podejrzanemu o czyn z art. 284 § 2 k.k. (opisany wyżej). Jako podstawę
rozstrzygnięcia wskazano art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k., czyli brak znamion czynu
zabronionego.
Postanowienie to zostało doręczone pokrzywdzonemu z pouczeniem
zarówno o treści art. 306 k.p.k., jak i art. 330 k.p.k. oraz art. 55 k.p.k. Na to
postanowienie złożył zażalenie pokrzywdzony, a prokurator przekazał je wraz z
aktami sprawy celem rozpoznania do sądu, wnosząc o nieuwzględnienie
złożonego środka odwoławczego i utrzymanie w mocy zaskarżonego
postanowienia .
4
Sąd Rejonowy, postanowieniem z dnia 10 maja 2011 r., zażalenia
pokrzywdzonego nie uwzględnił i zaskarżone postanowienie o umorzeniu
dochodzenia utrzymał w mocy.
Kasację od tego postanowienia wniósł Prokurator Generalny podnosząc,
iż wydane zostało ono z rażącą i mającą istotny wpływ na treść tegoż
orzeczenia obrazą art. 430 § 1 k.p.k. w zw. z art. 429 § 1 k.p.k. oraz art. 465 § 2
k.p.k. w zw. z art. 330 § 2 k.p.k. „poprzez merytoryczne rozpoznanie przez sąd
zażalenia pokrzywdzonego na postanowienie prokuratora o umorzeniu
śledztwa, podczas gdy postanowienie to zostało wydane w trybie art. 330 § 2
k.p.k., a pokrzywdzonemu z uwagi na wcześniejsze wykorzystanie uprawnień
przewidzianych w art. 306 § 1 k.p.k., nie przysługiwało prawo do jego
zaskarżenia”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja Prokuratora Generalnego jest zasadna z przyczyn podniesionych
w jej uzasadnieniu i podlega uwzględnieniu.
Przychylić się należy do argumentów Prokuratora Generalnego
wskazujących, iż doszło w ramach wydawania zaskarżonego postanowienia
Sądu Rejonowego do rażącego oraz posiadającego istotny wpływ na treść
zapadłego orzeczenia naruszenia prawa w postaci obrazy art. 330 § 2 k.p.k.
Przede wszystkim, tak jak podnosi Prokurator Generalny, ponowne
postanowienie umarzające postępowanie przygotowawcze (która to sytuacja
zachodzi w niniejszym wypadku - w tym względzie niezależnie czy jest to
postępowanie in rem czy in personam) nie podlega już, stosownie do dyspozycji
art. 330 § 2 k.p.k., zaskarżeniu do sądu w trybie zażalenia, natomiast otwiera
upoważnionej stronie drogę do złożenia subsydiarnego aktu oskarżenia zgodnie
5
z art. 55 k.p.k. Takie stanowisko, na co słusznie powołuje się Prokurator
Generalny, pozostaje ugruntowane w orzecznictwie Sądu Najwyższego - zob. np.
uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 2008 r., I KZP 39/07 (LEX nr
353343) czy uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2000 r., sygn. akt I KZP
9/00 (LEX 40126).
Stąd też stwierdzić należy, iż zaskarżone postanowienie Sądu Rejonowego
wydane zostało z rażącym naruszeniem prawa. Nadto, naruszenie to miało istotny
wpływ na treść zapadłego w niniejszej sprawie rozstrzygnięcia, gdyż zamknęło
stronie drogę do złożenia subsydiarnego aktu oskarżenia z uwagi na mylne
przyjęcie zażalenia strony do rozpoznania i zasugerowanie jej, tym samym,
odmiennej od kodeksowej drogi zaskarżenia przy, jednoczesnym, prekluzyjnym
charakterze miesięcznego terminu do złożenia subsydiarnego aktu oskarżenia
określonym w art. 55 § 1 k.p.k.
W związku z powyższym należało uchylić zaskarżone orzeczenie, co
pozwala na rozważenie czy pokrzywdzony może skorzystać mimo upływu czasu z
uprawnienia określonego w art. 55 § 1 k.p.k. Na marginesie wypada zauważyć,
możliwość skorzystania przez Prokuratora Generalnego z uprawnień o jakich
mowa w art. 328 § 1 k.p.k. jest ograniczona przez treść art. 328 § 2 k.p.k.
P O S T A N O W I E N I E
Dnia 25 stycznia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Przemysław Kalinowski (przewodniczący)
SSN Jacek Sobczak (sprawozdawca)
SSA del. do SN Andrzej Ryński
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Małgorzaty Wilkosz-Śliwy,
w sprawie D. P.
w przedmiocie umorzenia dochodzenia w sprawie o czyn z art. 284 § 2 k.k.,
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 25 stycznia 2012 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na niekorzyść podejrzanego
od postanowienia Sądu Rejonowego
z dnia 10 maja 2011 r., utrzymującego w mocy postanowienie Prokuratura
Rejonowego
z dnia 11 marca 2011 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie i przekazuje sprawę do ponownego
rozpoznania Sądowi Rejonowemu.
3
UZASADNIENIE
Pokrzywdzony R. G. złożył w dniu 13 lipca 2009 r. w Komisariacie
Policji KMP w Ł. zawiadomienie o popełnionym na jego szkodę przez D. P.
przestępstwie przywłaszczenia powierzonego mienia w postaci naczepy
samochodowej. W sprawie tej wszczęto dochodzenie, które, na mocy
postanowienia Prokuratora Prokuratury Rejonowej z dnia 17 listopada 2009 r.,
zostało umorzone na podstawie art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. wobec braku znamion
czynu zabronionego.
W wyniku zażalenia złożonego przez pokrzywdzonego R. G., Sąd
Rejonowy, postanowieniem z dnia 23 lutego 2010 r., uchylił zaskarżone
orzeczenie i wskazał na potrzebę kontynuowania dochodzenia.
W toku kontynuowanego – po uchyleniu przez sąd postanowienia z dnia
17 listopada 2009 r. – dochodzenia, w dniu 8 lutego 2011 roku, przedstawiono
D. P. zarzut popełnienia czynu z art. 284 § 2 k.k., polegającego na tym, że, w
dniu 25 kwietnia 2009 r., w Ł., przywłaszczył powierzone mu mienie w postaci
naczepy KRONE SDP27 nr nadwozia [ ]
o wartości 8000 złotych na szkodę R. G.
Następnie, w dniu 11 marca 2011 r., Prokurator Prokuratury Rejonowej
wydał postanowienie sygn. akt [...] o umorzeniu dochodzenia przeciwko D. P.
podejrzanemu o czyn z art. 284 § 2 k.k. (opisany wyżej). Jako podstawę
rozstrzygnięcia wskazano art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k., czyli brak znamion czynu
zabronionego.
Postanowienie to zostało doręczone pokrzywdzonemu z pouczeniem
zarówno o treści art. 306 k.p.k., jak i art. 330 k.p.k. oraz art. 55 k.p.k. Na to
postanowienie złożył zażalenie pokrzywdzony, a prokurator przekazał je wraz z
aktami sprawy celem rozpoznania do sądu, wnosząc o nieuwzględnienie
złożonego środka odwoławczego i utrzymanie w mocy zaskarżonego
postanowienia .
4
Sąd Rejonowy, postanowieniem z dnia 10 maja 2011 r., zażalenia
pokrzywdzonego nie uwzględnił i zaskarżone postanowienie o umorzeniu
dochodzenia utrzymał w mocy.
Kasację od tego postanowienia wniósł Prokurator Generalny podnosząc,
iż wydane zostało ono z rażącą i mającą istotny wpływ na treść tegoż
orzeczenia obrazą art. 430 § 1 k.p.k. w zw. z art. 429 § 1 k.p.k. oraz art. 465 § 2
k.p.k. w zw. z art. 330 § 2 k.p.k. „poprzez merytoryczne rozpoznanie przez sąd
zażalenia pokrzywdzonego na postanowienie prokuratora o umorzeniu
śledztwa, podczas gdy postanowienie to zostało wydane w trybie art. 330 § 2
k.p.k., a pokrzywdzonemu z uwagi na wcześniejsze wykorzystanie uprawnień
przewidzianych w art. 306 § 1 k.p.k., nie przysługiwało prawo do jego
zaskarżenia”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja Prokuratora Generalnego jest zasadna z przyczyn podniesionych
w jej uzasadnieniu i podlega uwzględnieniu.
Przychylić się należy do argumentów Prokuratora Generalnego
wskazujących, iż doszło w ramach wydawania zaskarżonego postanowienia
Sądu Rejonowego do rażącego oraz posiadającego istotny wpływ na treść
zapadłego orzeczenia naruszenia prawa w postaci obrazy art. 330 § 2 k.p.k.
Przede wszystkim, tak jak podnosi Prokurator Generalny, ponowne
postanowienie umarzające postępowanie przygotowawcze (która to sytuacja
zachodzi w niniejszym wypadku - w tym względzie niezależnie czy jest to
postępowanie in rem czy in personam) nie podlega już, stosownie do dyspozycji
art. 330 § 2 k.p.k., zaskarżeniu do sądu w trybie zażalenia, natomiast otwiera
upoważnionej stronie drogę do złożenia subsydiarnego aktu oskarżenia zgodnie
5
z art. 55 k.p.k. Takie stanowisko, na co słusznie powołuje się Prokurator
Generalny, pozostaje ugruntowane w orzecznictwie Sądu Najwyższego - zob. np.
uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 2008 r., I KZP 39/07 (LEX nr
353343) czy uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2000 r., sygn. akt I KZP
9/00 (LEX 40126).
Stąd też stwierdzić należy, iż zaskarżone postanowienie Sądu Rejonowego
wydane zostało z rażącym naruszeniem prawa. Nadto, naruszenie to miało istotny
wpływ na treść zapadłego w niniejszej sprawie rozstrzygnięcia, gdyż zamknęło
stronie drogę do złożenia subsydiarnego aktu oskarżenia z uwagi na mylne
przyjęcie zażalenia strony do rozpoznania i zasugerowanie jej, tym samym,
odmiennej od kodeksowej drogi zaskarżenia przy, jednoczesnym, prekluzyjnym
charakterze miesięcznego terminu do złożenia subsydiarnego aktu oskarżenia
określonym w art. 55 § 1 k.p.k.
W związku z powyższym należało uchylić zaskarżone orzeczenie, co
pozwala na rozważenie czy pokrzywdzony może skorzystać mimo upływu czasu z
uprawnienia określonego w art. 55 § 1 k.p.k. Na marginesie wypada zauważyć,
możliwość skorzystania przez Prokuratora Generalnego z uprawnień o jakich
mowa w art. 328 § 1 k.p.k. jest ograniczona przez treść art. 328 § 2 k.p.k.