Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III PO 6/11
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 24 stycznia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Jaśkowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Halina Kiryło
SSN Jerzy Kwaśniewski
Protokolant Anna Pęśko
w sprawie z odwołania Prokuratora Okręgowego w […]
od uchwały Krajowej Rady Prokuratury Nr …/2011 z dnia 21 września 2011 r. w
sprawie przeniesienia w stan spoczynku Pani M. B. Prokuratora Prokuratury
Rejonowej w […] wobec niepełnienia służby z powodu choroby przez okres roku.,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 24 stycznia 2012 r.,
uchyla zaskarżoną uchwałę w części dotyczącej dnia
przeniesienia M. B. w stan spoczynku i zmienia ją w ten sposób,
że określa ten dzień na 12 sierpnia 2011 r.
UZASADNIENIE
2
Prokurator Okręgowy w […] wniósł odwołanie od uchwały Krajowej Rady
Prokuratury z dnia 21 września 2011 r. przenoszącej Prokurator M. B. w stan
spoczynku z dniem 13 sierpnia 2011 r., w części dotyczącej terminu przeniesienia
w stan spoczynku. Przeniesienie w stan spoczynku nastąpiło na mocy art. 62a ust.
1 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 o prokuraturze (obecnie jednolity tekst; Dz. U. z
2011 r. Nr 270, poz. 1599) w związku z art. 71 § 1 i art. 73 § 1 ustawy z dnia 27
lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070 ze
zm. – dalej jako u.s.p.). Wynika z nich, że prokurator może być przeniesiony w stan
spoczynku przez Krajową Radę Prokuratury, na wniosek właściwego prokuratora
przełożonego, jeżeli z powodu choroby lub płatnego urlopu dla poratowania zdrowia
nie pełnił służby przez okres roku. Do okresu tego wlicza się okresy poprzedniej
przerwy w pełnieniu służby z powodu choroby lub płatnego urlopu dla poratowania
zdrowia, jeżeli okres czynnej służby nie przekraczał 30 dni.
Krajowa Rada Prokuratury ustaliła, że Prokurator M. B. nie pełniła służby z
powodu niezdolności do pracy, stwierdzonymi zaświadczeniami lekarskimi
obejmującymi okres od 12 sierpnia 2010 r. do 13 sierpnia 2011 r. Powołując się na
art. 112 k.c. Rada uznała, że przeniesienie Pani Prokurator w stan spoczynku stało
się możliwe z dniem 13 sierpnia 2011 r., a nie z dniem 12 sierpnia tegoż roku, jak
wnioskował Prokurator Okręgowy […].
W odwołaniu od tej uchwały Prokurator Okręgowy w […] zarzucił naruszenie
art. 112 k.c. przez jego zastosowanie i naruszenie art. 114 k.c. przez jego
pominięcie – w związku z art. 300 k.p., art. 62a ust. 1 i art. 118 ustawy o
prokuraturze oraz naruszenie art. 71 § 1 u.s.p. Skarżący wniósł o uchylenie i
zmianę tej uchwały przez ustalenie, że Prokurator M. B. została przeniesiona w
stan spoczynku z dniem 12 sierpnia 2011 r. Jego zdaniem w sprawie sposobu
liczenia okresu jednego roku niepełnienia służby (art. 71 § 1 u.s.p.) należy
stosować art. 114 k.c., który reguluje to zagadnienie w sytuacjach, gdy ciągłość
terminu nie jest wymagana. Wówczas rok liczy się za dni 365. Upłynęły one dnia 11
sierpnia 2011 r., a zatem przeniesienie w stan spoczynku powinno nastąpić od dnia
następnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
3
Odwołanie jest uzasadnione. Rozstrzygnięcie sprawy wymagało zajęcia
stanowiska w odniesieniu do trzech zagadnień: 1. sposobu liczenia rocznego
terminu, o którym mowa w art. 71 § 1 u.s.p. w związku z art. 62a ust. 1 ustawy o
prokuraturze, 2. określenia przez Krajową Radę Prokuratury dnia przejścia
prokuratora w stan spoczynku po upływie tego terminu i 3. sposobów
merytorycznego rozstrzygania przez Sąd Najwyższy w sprawach z odwołań od
uchwał Krajowej Rady Prokuratury.
1. W zaskarżonej uchwale Krajowa Rada Prokuratury do liczenia rocznego
okresu niepełnienia przez prokuratora służby z powodu choroby lub płatnego urlopu
dla poratowania zdrowia (art. 71 § 1 u.s.p. w związku z art. 62a ust. 1 ustawy o
prokuraturze) zastosowała art. 112 k.c. Na podstawie tego przepisu termin
oznaczony w latach kończy się z upływem dnia, który datą odpowiada
początkowemu dniowi terminu. Przewidziana w nim kalendarzowa metoda
obliczania terminu ma zastosowanie tylko wtedy, gdy termin określony w
przepisach lub umowie ma charakter ciągły – inaczej mówiąc, przewidziano jego
bieg bez przerwy. Jednakże art. 71 § 1 u.s.p. przewiduje możliwość przerwania
jego biegu wskutek wykonywania czynnej służby przez ponad 30 dni. Należy zatem
stosować art. 114 k.c., stanowiący, że jeżeli termin jest oznaczony w latach, a
ciągłość terminu nie jest wymagana, rok liczy się za dni 365.
Nie ma przy tym znaczenia, że w stanie faktycznym okres niepełnienia
służby był nieprzerwany. O stosowaniu art. 112 k.c. lub art. 114 k.c. decyduje nie
faktyczny bieg okresu, lecz tego regulacja prawna, to znaczy czy przepisy
przewidują dopuszczalność przerwy w biegu terminu. Art. 71 § 1 u.s.p. dopuszcza
takie przerwy, gdyż jedynie przerwa dłuższa niż 30 dni powoduje ponowny bieg
rocznego terminu przewidzianego w tym przepisie. Krótsze przerwy powodują
zatem kumulację poszczególnych okresów niepełnienia służby.
2. Przepis art. 71 § 1 u.s.p. (w związku z art. 62a ust. 1 ustawy o
prokuraturze) wprowadza fakultatywność przeniesienia prokuratora w stan
spoczynku przez Krajową Radę Prokuratury. Wynika ona z określenia, że
prokurator „może” być przeniesiony, a także z porównania tej regulacji z art. 70 § 1
u.s.p. (w związku z art. 62a ust. 1 ustawy o prokuraturze). Stanowi on, że sędziego
4
(odpowiednio: prokuratora) przenosi się w stan spoczynku na jego wniosek albo na
wniosek właściwego kolegium sądu (odpowiednio: właściwego prokuratora
przełożonego), jeżeli z powodu choroby lub utraty sił uznany został przez lekarza
orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za trwale niezdolnego do pełnienia
obowiązków sędziego (odpowiednio: prokuratora). W tym przypadku przeniesienie
jest obligatoryjne.
Przeniesienie prokuratora w stan spoczynku na podstawie art. 71 § 1 u.s.p.
zależy więc od uznania Rady. Nie może ono jednak być oparte na dowolnych
przesłankach. Rada ocenia wniosek w dwóch płaszczyznach. Pierwszą jest
spełnienie przesłanki niewykonywania służby w okresie wskazanym w art. 71 § 1
u.s.p., drugą – ocena celowości i zasadności przeniesienia. Rada powinna
wówczas wziąć pod uwagę interesy służby (państwa) i prokuratora, którego sprawa
dotyczy, stosując przy tym kryteria zgodne z prawem. Uchwała o przeniesieniu w
stan spoczynku określa dzień tego przeniesienia. Mając na względzie ochronę
interesów majątkowych prokuratora należy przyjąć, że z reguły powinno to nastąpić
bezpośrednio po upływie roku niepełnienia służby z powodu choroby, gdyż po tym
okresie prokurator już nie nabywa prawa do wynagrodzenia (art. 51 ust. 1 ustawy o
prokuraturze).
Ze zwrotu użytego w zaskarżonej uchwale, że „przeniesienie w stan
spoczynku Pani M. B. stało się możliwe z dniem 13 sierpnia 2011 r.” należy wnosić,
że zamiarem Rady było jej przeniesienie w możliwie najwcześniejszym terminie, a
termin ten oznaczono na 13 sierpnia 2011 r. (zamiast na 12 sierpnia tegoż roku)
tylko dlatego, że Rada nieprawidłowo zastosowała art. 112 k.c. (zamiast art. 114
k.c.).
3. Rozstrzygając o odwołaniu od uchwały Krajowej Rady Prokuratury Sąd
Najwyższy stosuje odpowiednio przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o Krajowej
Radzie Sądownictwa (Dz. U. Nr 126, poz. 714). Nie ma bowiem, jak do tej pory,
ustawy o Krajowej Radzie Prokuratury, a dotyczące jej fragmentaryczne
unormowania zawarte w ustawie o prokuraturze (art. 23 – art. 24c) nie regulują
kwestii odwołania od jej uchwał. Mając na uwadze, że na mocy art. 62a ust. 1
ustawy o prokuraturze uprawnienie do przeniesienia prokuratora w stan spoczynku
przysługuje Krajowej Radzie Prokuratury (tak samo, jak służy ono Krajowej Radzie
5
Sądownictwa w odniesieniu do sędziów) oraz że odwołanie od obu tych organów
do Sądu Najwyższego służy na podstawie tego samego przepisu (art. 73 § 2 u.s.p.)
należy przyjąć, że oba rodzaje odwołań powinny być rozpoznawane w ten sam
sposób.
Poprzednia ustawa o Krajowej Radzie Sądownictwa (z dnia 27 lipca 2001 r.,
jednolity tekst: Dz. U. z 2010 r. Nr 11, poz. 67) w odniesieniu do orzeczeń Sądu
Najwyższego co do istoty sprawy przewidywała w art. 13 ust. 5 dwie możliwości.
Sąd Najwyższy mógł uchwałę Rady uchylić i przekazać sprawę do ponownego
rozpoznania albo oddalić odwołanie. Nadto, w art. 13 ust. 6 stanowiła ona, że w
zakresie nieuregulowanym (w tej ustawie) do postępowania przed Sądem
Najwyższym stosuje się przepisy Kodeksu postępowania cywilnego o skardze
kasacyjnej. Obecna ustawa o Krajowej Radzie Sądownictwa, obowiązująca od 18
lipca 2011 r., nie zawiera odpowiednika art. 13 ust. 5 poprzedniej ustawy i stanowi
w art. 44 ust. 3, że do postępowania przed Sądem Najwyższym stosuje się przepisy
Kodeksu postępowania cywilnego o skardze kasacyjnej. Oznacza to wprowadzenie
dopuszczalności reformatoryjnego orzekania przez Sąd Najwyższy na podstawie
art. 39816
k.p.c. W rozpoznawanej sprawie są spełnione przesłanki do orzeczenia
na podstawie tego przepisu, gdyż naruszenie prawa materialnego było oczywiste, a
odwołujący się nie postawił zarzutu naruszenia przepisów postępowania oraz
wniósł o uchylenie zaskarżonej uchwały (w części) i o jej zmianę.
Z tych względów na podstawie art. 39816
k.p.c., w związku z art. 44 ust. 3
ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa i w związku z art. 62a ust. 1 ustawy o
prokuraturze orzeczono jak w sentencji.