Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 2/12
POSTANOWIENIE
Dnia 3 lutego 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jan Górowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Barbara Myszka
SSN Marta Romańska
w sprawie z powództwa J.W.
przeciwko P. P.
o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 3 lutego 2012 r.,
zażalenia powoda na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 2 sierpnia 2011 r.,
odrzuca zażalenie i przyznaje radcy prawnemu P. H. od
Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego kwotę 1800 (jeden tysiąc
osiemset) złotych, powiększoną o należny podatek od towarów i
usług, tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej powodowi z
urzędu w postępowaniu zażaleniowym.
2
Uzasadnienie
Powód w pozwie oznaczając wartość przedmiotu sporu na kwotę 17 995 zł
wniósł o pozbawienie wykonalności wyroku zaocznego Sądu Okręgowego z dnia
27 stycznia 2000 r., zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 21 października
2009 r. Wyrokiem z dnia 10 grudnia 2010 r. Sąd pierwszej instancji powództwo
oddalił.
Postanowieniem z dnia 24 stycznia 2011 r. Sąd Rejonowy oddalił wniosek
powoda o przywrócenie terminu do wniesienia apelacji i odrzucił apelację.
Zażalenie powoda na to postanowienie zostało oddalone przez Sąd Okręgowy
postanowieniem z dnia 19 maja 2011 r. Z kolei na to postanowienie powód wniósł
skargę kasacyjną, w której oznaczył wartość przedmiotu zaskarżenia na kwotę
422 859.54 zł (17 995 zł należność główna i 404 864,54 zł odsetki), którą Sąd
Okręgowy odrzucił postanowieniem z dnia 2 sierpnia 2011 r. Wskazał, że skarga
kasacyjna od takiego orzeczenia nie przysługuje, a ponadto, że jest to szczególny
środek prawny objęty przymusem radcowsko-adwokackim a powód złożył skargę
osobiście.
W zażaleniu na postanowienie z dnia 2 sierpnia 2011 r., wniesionym w dniu
12 sierpnia 2011 r. osobiście, powód wniósł o uchylenie zaskarżonego
postanowienia, a także między innymi o ustanowienie dla niego pełnomocnika
z urzędu. Postanowieniem z dnia 29 sierpnia 2011 r. Sąd Okręgowy odrzucił to
zażalenie, jako wniesione z pominięciem przymusu radcowsko-adwokackiego.
Także postanowieniem z dnia 29 sierpnia 2011 r. Sąd Okręgowy ustanowił dla
powoda J. W. pełnomocnika z urzędu. Odpis obydwu postanowień z dnia 29
sierpnia 2011 r. doręczono powodowi w dniu 23 września 2011 r.
W zażaleniu z dnia 18 września 2011 r. i z dnia 3 października 2011 r.
pełnomocnik z urzędu zaskarżył postanowienie z dnia 2 sierpnia 2011 r.
o odrzuceniu skargi kasacyjnej i wniósł o przywrócenie terminu do złożenia
zażalenia na to postanowienie. Zażądał jego uchylenia z przyczyn wskazanych
w art. 379 pkt 5 k.p.c., oraz stwierdzenia nieważności postepowania od dnia
3
14 grudnia 2009 r. i uchylenia postanowienia odmawiającego przywrócenia terminu
na wniesienie apelacji a nawet o uchylenie wyroku Sądu pierwszej instancji
w całości.
Postanowieniem z dnia 18 października 2011 r. Sąd Okręgowy odrzucił
wniosek zawarty w zażaleniu pełnomocnika powoda o przywrócenie terminu do
wniesienia zażalenia na postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 2 sierpnia 2011 r.
odrzucające skargę kasacyjną. Odpis tego postanowienia i zaskarżonego
orzeczenia z dnia 2 sierpnia 2011 r. został doręczony pełnomocnikowi z urzędu w
dniu 16 listopada 2011 r. (w drodze dwukrotnego awizowania). Niezależnie od
tego pełnomocnik potwierdził otrzymanie tej korespondencji w dniu 28 listopada
2011 r. Następnie na wezwanie Sądu pełnomocnik powoda potwierdził złożone w
dniu 3 października zażalenie w piśmie nadanym w dniu 1 grudnia 2011 r.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Przedmiotem zaskarżenia, jak wynika już z powyższych uwag, jest zapadłe
na posiedzeniu niejawnym postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 2 sierpnia
2011 r. odrzucające skargę kasacyjną na postanowienie Sądu Okręgowego z dnia
19 maja 2011 r., oddalające zażalenie powoda na postanowienie z dnia 24 stycznia
2011 r. Sądu Rejonowego, którym to Sąd pierwszej instancji oddalił wniosek
powoda o przywrócenie terminu do wniesienia apelacji i odrzucił apelację.
Postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 19 maja 2011 r. nie było
zaskarżalne ani zażaleniem, gdyż zapadło w wyniku zażalenia na postanowienie
sądu pierwszej instancji (art. 3941
§ 2 k.p.c.), ani tym bardziej skargą kasacyjną
gdyż nie było to orzeczenie merytoryczne ani rozstrzygnięcie w przedmiocie
odrzucenia pozwu lub umorzenia postępowania. Tego więc rodzaju środki
odwoławcze nie były od niego dopuszczalne.
Według obowiązującego od dnia 19 kwietnia 2010 r. unormowania
zawartego w art. 124 § 2 k.p.c. w razie ustanowienia adwokata lub radcy prawnego
na wniosek zgłoszony przed upływem terminu do wniesienia zażalenia, do którego
sporządzenia ustawa wymaga zastępstwa prawnego przez adwokata lub radcę
prawnego sąd doręcza ustanowionemu adwokatowi lub radcy prawnemu odpis
postanowienia z urzędu, a termin do wniesienia zażalenia na postanowienie biegnie
4
od dnia jego doręczenia pełnomocnikowi. Można więc było przyjąć, że zażalenia
pełnomocnika powoda z dnia 18 września 2011 r. i z dnia 3 października 2011 r.
jako złożone przed otwarciem terminu dla pełnomocnika nie były skutecznie
wniesione. Z kolei potwierdzenie w dniu 1 grudnia 20011 r. złożonego zażalenia
z dnia 3 października nastąpiło po terminie, który upłynął w okolicznościach sprawy
w dniu 23 listopada 2011 r. Ponowne doręczenie pełnomocnikowi zaskarżonego
postanowienia w dniu 28 listopada 2011 r. nie mogło wywołać żadnych skutków
prawnych, wobec wcześniejszego skutecznego jego doręczenia w drodze
awizowania. Z tych względów zażalenie uległo odrzuceniu na podstawie art. 373
k.p.c. w zw. z art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c.
Niezależnie od tego zażalenie było bezpodstawne, skoro jak wynika już
z powyższych uwag na postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 19 maja 2011 r.
skarga kasacyjna nie przysługuje. Dla rozpoznania zażalenia nie mogły mieć
żadnego znaczenia zarzuty podniesione przez skarżącego dotyczące uchybień
procesowych, jakie zdaniem pełnomocnika powoda, miały mieć miejsce na
rozprawie w dniu 10 grudnia 2010 r. Nie mogły mieć też znaczenia zarzuty
dotyczące lichwiarskich odsetek, skoro przedmiotem zaskarżenia do Sądu
Najwyższego nie było orzeczenie merytoryczne, lecz formalne.
Sąd Okręgowy trafnie też podniósł, że skarga podlegała odrzuceniu także
z uwagi na fakt, że została sporządzona osobiście przez powoda. Stosownie do art.
871
§ 1 k.p.c. w postępowaniu przed Sądem Najwyższym obowiązuje zastępstwo
stron przez adwokatów lub radców prawnych, przy czym zastępstwo to dotyczy
także czynności procesowych związanych z postępowaniem przed Sądem
Najwyższym, podejmowanych przed sądem niższej instancji.
jw