II CZ 156/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:31-01-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:II UZ 26/98 IV CZ 73/08
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CZ 156/11
POSTANOWIENIE
Dnia 10 lutego 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Marian Kocon (przewodniczący)
SSN Józef Frąckowiak
SSN Marta Romańska (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa B. R. i B. R.
przeciwko Skarbowi Państwa - Sądowi Rejonowemu w S.
o odszkodowanie i zadośćuczynienie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 10 lutego 2012 r.,
zażalenia powodów
na postanowienie Sądu Okręgowego w S.
z dnia 28 kwietnia 2011 r.,
1) odrzuca zażalenie;
2) odstępuje od obciążenia powodów kosztami postępowania
zażaleniowego należnymi stronie pozwanej;
3) przyznaje adwokatowi P. N. ze środków budżetowych
Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego kwotę 2.700 (dwa
tysiące siedemset) zł wraz z należnym podatkiem od
towarów i usług tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną
udzieloną powodom z urzędu w postępowaniu
zażaleniowym.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z 15 marca 2011 r. Sąd Okręgowy w S. oddalił wniosek
powodów o ustanowienie innego pełnomocnika z urzędu do sporządzenia skargi o
stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia Sądu
Okręgowego, w związku ze stwierdzeniem braku podstaw do sporządzenia takiej
skargi przez pełnomocnika ustanowionego dla powodów poprzednio. Powodowie
wnieśli zażalenie na to postanowienie do Sądu Apelacyjnego, który przekazał je
Sądowi Okręgowemu, a ten odrzucił je postanowieniem z 28 kwietnia 2011 r.
W zażaleniu na postanowienie z 28 kwietnia 2011 r. powodowie zarzucili,
że zostało ono wydane z naruszeniem art. 117 § 2 i 5 k.p.c. oraz art. 5 k.p.c.
Powodowie wnieśli o jego uchylenie oraz o uchylenie postanowienia Sądu
Okręgowego w S. z 15 marca 2011 r. i przekazanie sprawy do ponownego
rozpoznania temu Sądowi w celu wyznaczenia powodom innego pełnomocnika
z urzędu do sporządzenia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia Sądu Okręgowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Przepisem rozstrzygającym o dopuszczalności wniesienia zażalenia do Sądu
Najwyższego jest art. 3941
§ 1 i 2 k.p.c. Na mocy tego przepisu zażalenie do Sądu
Najwyższego przysługuje na postanowienie sądu drugiej instancji odrzucające
skargę kasacyjną oraz skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia. Ponadto, zgodnie z art. 3941
§ 2 k.p.c. w sprawach,
w których przysługuje skarga kasacyjna, zażalenie można wnieść także
na postanowienie sądu drugiej instancji kończące postępowanie w sprawie,
z wyjątkiem postanowień, o których mowa w art. 3981
k.p.c. (postanowienie
w przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania), a także
postanowień wydanych w wyniku rozpoznania zażalenia na postanowienie sądu
pierwszej instancji. Przepisy te w sposób wyczerpujący określają rodzaj
postanowień, które mogą być przedmiotem zażalenia do Sądu Najwyższego. W tej
grupie nie mieści się postanowienie Sądu Okręgowego z 28 kwietnia 2011 r.
3
zaskarżone przez powodów. W szczególności, postanowienie to nie może być
uznane za postanowienie sądu drugiej instancji kończące postępowanie w sprawie,
gdyż nie zamyka czynności procesowych zmierzających do rozstrzygnięcia
o przedmiocie procesu, za to dotyczy kwestii incydentalnej dla tego postępowania.
Pełnomocnik procesowy z urzędu został dla powodów wyznaczony w celu
umożliwienia im wystąpienia z nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia w postaci
skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.
W postępowaniu przed Sądem Najwyższym właściwym do rozpoznania tych skarg
obowiązuje zastępstwo stron przez adwokatów lub radców prawnych (art. 871
§ 1
k.p.c.), którego celem jest zapewnienie właściwego i kompetentnego opracowania
środka zaskarżenia. Pełnomocnik z urzędu ma obowiązek rozważenia okoliczności
sprawy i podjęcia decyzji co do tego, czy istnieją podstawy do wniesienia skargi
o stwierdzenie niezgodności z prawem orzeczenia. Jeżeli nie stwierdzi podstaw do
wniesienia skargi, postępuje zgodnie z art. 118 § 5 k.p.c. Innego adwokata z urzędu
wyznacza się dla strony tylko wówczas, gdyby opinia o braku podstaw do
wniesienia skargi została opracowana bez zachowania zasad należytej staranności
(art. 118 § 6 k.p.c.). Korzystanie z pomocy prawej pełnomocnika z urzędu,
wynagradzanego ze środków budżetowych nie oznacza, że strona może domagać
się zmiany wyznaczonego jej pełnomocnika, gdy jego ocena podstaw
do wystąpienia z nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia do Sądu Najwyższego jest
odmienna od oceny prezentowanej przez stronę. Przyjęcie takiego założenia
stanowiłoby zaprzeczenie sensu unormowania z art. 871
§ 1 k.p.c. i samej instytucji
pomocy prawnej oferowanej przez wykwalifikowanych pełnomocników
procesowych.
Z tych przyczyn na podstawie art. 3941
§ 3 w związku z art. 39821
i art. 370
k.p.c., zażalenie powodów podlegało odrzuceniu (por. postanowienia Sądu
Najwyższego z 29 października 2008 r., IV CZ 73/08, nie publ., z 2 kwietnia 1998 r.,
II UZ 26/98, OSNP 1999, nr 9, poz. 320). Uwzględniając sytuację materialną
powodów, ujawnioną i ich oświadczeniach majątkowych oraz charakter sprawy,
Sąd Najwyższy odstąpił od obciążania powodów kosztami postępowania należnymi
stronie pozwanej w postępowaniu zażaleniowym (art. 102 k.p.c.).
4
Pełnomocnikowi reprezentującego skarżących z urzędu w postępowaniu
zażaleniowym Sąd Najwyższy przyznał wynagrodzenie ze środków budżetowych
Sądu, który ustanowił dla skarżącego fachowego pełnomocnika, zgodnie ze
stawkami oznaczonymi w § 2 ust. 3 i § 7 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie
oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej
udzielonej z urzędu (Dz. U. 2002 r. Nr 163, poz. 1348 ze zm.).
jw
POSTANOWIENIE
Dnia 10 lutego 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Marian Kocon (przewodniczący)
SSN Józef Frąckowiak
SSN Marta Romańska (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa B. R. i B. R.
przeciwko Skarbowi Państwa - Sądowi Rejonowemu w S.
o odszkodowanie i zadośćuczynienie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 10 lutego 2012 r.,
zażalenia powodów
na postanowienie Sądu Okręgowego w S.
z dnia 28 kwietnia 2011 r.,
1) odrzuca zażalenie;
2) odstępuje od obciążenia powodów kosztami postępowania
zażaleniowego należnymi stronie pozwanej;
3) przyznaje adwokatowi P. N. ze środków budżetowych
Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego kwotę 2.700 (dwa
tysiące siedemset) zł wraz z należnym podatkiem od
towarów i usług tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną
udzieloną powodom z urzędu w postępowaniu
zażaleniowym.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z 15 marca 2011 r. Sąd Okręgowy w S. oddalił wniosek
powodów o ustanowienie innego pełnomocnika z urzędu do sporządzenia skargi o
stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia Sądu
Okręgowego, w związku ze stwierdzeniem braku podstaw do sporządzenia takiej
skargi przez pełnomocnika ustanowionego dla powodów poprzednio. Powodowie
wnieśli zażalenie na to postanowienie do Sądu Apelacyjnego, który przekazał je
Sądowi Okręgowemu, a ten odrzucił je postanowieniem z 28 kwietnia 2011 r.
W zażaleniu na postanowienie z 28 kwietnia 2011 r. powodowie zarzucili,
że zostało ono wydane z naruszeniem art. 117 § 2 i 5 k.p.c. oraz art. 5 k.p.c.
Powodowie wnieśli o jego uchylenie oraz o uchylenie postanowienia Sądu
Okręgowego w S. z 15 marca 2011 r. i przekazanie sprawy do ponownego
rozpoznania temu Sądowi w celu wyznaczenia powodom innego pełnomocnika
z urzędu do sporządzenia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia Sądu Okręgowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Przepisem rozstrzygającym o dopuszczalności wniesienia zażalenia do Sądu
Najwyższego jest art. 3941
§ 1 i 2 k.p.c. Na mocy tego przepisu zażalenie do Sądu
Najwyższego przysługuje na postanowienie sądu drugiej instancji odrzucające
skargę kasacyjną oraz skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia. Ponadto, zgodnie z art. 3941
§ 2 k.p.c. w sprawach,
w których przysługuje skarga kasacyjna, zażalenie można wnieść także
na postanowienie sądu drugiej instancji kończące postępowanie w sprawie,
z wyjątkiem postanowień, o których mowa w art. 3981
k.p.c. (postanowienie
w przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania), a także
postanowień wydanych w wyniku rozpoznania zażalenia na postanowienie sądu
pierwszej instancji. Przepisy te w sposób wyczerpujący określają rodzaj
postanowień, które mogą być przedmiotem zażalenia do Sądu Najwyższego. W tej
grupie nie mieści się postanowienie Sądu Okręgowego z 28 kwietnia 2011 r.
3
zaskarżone przez powodów. W szczególności, postanowienie to nie może być
uznane za postanowienie sądu drugiej instancji kończące postępowanie w sprawie,
gdyż nie zamyka czynności procesowych zmierzających do rozstrzygnięcia
o przedmiocie procesu, za to dotyczy kwestii incydentalnej dla tego postępowania.
Pełnomocnik procesowy z urzędu został dla powodów wyznaczony w celu
umożliwienia im wystąpienia z nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia w postaci
skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.
W postępowaniu przed Sądem Najwyższym właściwym do rozpoznania tych skarg
obowiązuje zastępstwo stron przez adwokatów lub radców prawnych (art. 871
§ 1
k.p.c.), którego celem jest zapewnienie właściwego i kompetentnego opracowania
środka zaskarżenia. Pełnomocnik z urzędu ma obowiązek rozważenia okoliczności
sprawy i podjęcia decyzji co do tego, czy istnieją podstawy do wniesienia skargi
o stwierdzenie niezgodności z prawem orzeczenia. Jeżeli nie stwierdzi podstaw do
wniesienia skargi, postępuje zgodnie z art. 118 § 5 k.p.c. Innego adwokata z urzędu
wyznacza się dla strony tylko wówczas, gdyby opinia o braku podstaw do
wniesienia skargi została opracowana bez zachowania zasad należytej staranności
(art. 118 § 6 k.p.c.). Korzystanie z pomocy prawej pełnomocnika z urzędu,
wynagradzanego ze środków budżetowych nie oznacza, że strona może domagać
się zmiany wyznaczonego jej pełnomocnika, gdy jego ocena podstaw
do wystąpienia z nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia do Sądu Najwyższego jest
odmienna od oceny prezentowanej przez stronę. Przyjęcie takiego założenia
stanowiłoby zaprzeczenie sensu unormowania z art. 871
§ 1 k.p.c. i samej instytucji
pomocy prawnej oferowanej przez wykwalifikowanych pełnomocników
procesowych.
Z tych przyczyn na podstawie art. 3941
§ 3 w związku z art. 39821
i art. 370
k.p.c., zażalenie powodów podlegało odrzuceniu (por. postanowienia Sądu
Najwyższego z 29 października 2008 r., IV CZ 73/08, nie publ., z 2 kwietnia 1998 r.,
II UZ 26/98, OSNP 1999, nr 9, poz. 320). Uwzględniając sytuację materialną
powodów, ujawnioną i ich oświadczeniach majątkowych oraz charakter sprawy,
Sąd Najwyższy odstąpił od obciążania powodów kosztami postępowania należnymi
stronie pozwanej w postępowaniu zażaleniowym (art. 102 k.p.c.).
4
Pełnomocnikowi reprezentującego skarżących z urzędu w postępowaniu
zażaleniowym Sąd Najwyższy przyznał wynagrodzenie ze środków budżetowych
Sądu, który ustanowił dla skarżącego fachowego pełnomocnika, zgodnie ze
stawkami oznaczonymi w § 2 ust. 3 i § 7 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie
oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej
udzielonej z urzędu (Dz. U. 2002 r. Nr 163, poz. 1348 ze zm.).
jw