Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I UK 327/11
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 9 marca 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Teresa Flemming-Kulesza (przewodniczący)
SSN Zbigniew Korzeniowski
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec (sprawozdawca)
w sprawie z odwołania Banku Spółdzielczego w C.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o zwrot nienależnego świadczenia,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 9 marca 2012 r.,
skargi kasacyjnej ubezpieczonego od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 20 kwietnia 2011 r.,
oddala skargę kasacyjną.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 5 listopada 2010 r. Sąd Okręgowy zmienił decyzję Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych (zwanego dalej Zakładem lub organem rentowym) z
dnia 20 maja 2010 r. i stwierdził, że Bank Spółdzielczy w C. (zwany dalej Bankiem)
2
nie ma obowiązku zwrotu na rzecz organu rentowego kwoty 27.171,66 zł
stanowiącej różnicę emerytury przekazanej na rachunek Antoniego K. za okres od
lutego 2000 r. do kwietnia 2005 r. Podstawę rozstrzygnięcia stanowiły następujące
ustalenia.
Antoni K. nabył prawo do emerytury od dnia 1 maja 1996 r. Do dnia 30
kwietnia 2005 r. świadczenie emerytalne było przekazywane przez organ rentowy
na wskazany przez uprawnionego rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy w
Banku. Bank został poinformowany o śmierci Antoniego K. pismem organu
rentowego z dnia 6 maja 2005 r. z uwagi na zwrot Zakładowi skierowanej do
świadczeniobiorcy korespondencji z adnotacją: „adresat nie żyje”. Stwierdzono, że
do rachunku nie ustanowiono współwłaściciela, pełnomocnika ani osoby
upoważnionej. W wyniku przeprowadzonego postępowania karnego ustalono, że w
dniu 14 stycznia 2000 r. Antoni K. został zamordowany, o czym organ rentowy
dowiedział się z pisma Prokuratury Okręgowej z dnia 7 kwietnia 2006 r. W związku
z powyższym organ rentowy zwrócił się do Banku o zwrot nienależnie wypłaconego
świadczenia w wysokości 87.830,04 zł. W dniu 11 marca 2010 r. Bank przekazał
Zakładowi kwotę 60.658,38 zł, wyjaśniając, że - w związku ze stałym zleceniem
udzielonym przez Antoniego K. - regulował z rachunku zmarłego płatności z tytułu
opłat za energię elektryczną, opłaty RTV, użytkowanie telefonu, wodę, gaz oraz
opłaty ubezpieczeniowe PZU, co w latach 2000-2005 wyniosło razem kwotę
43.482,82 zł, która nie podlega zwrotowi. Suma ta została częściowo pokryta
również z innych niż dokonane przez organ rentowy wpływów na konto Antoniego
K., np. z jego działalności jako radcy prawnego.
Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie należało uznać za uzasadnione w
świetle art. 138a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz.
1227 ze zm., powoływanej dalej jako ustawa emerytalna) oraz art. 55 ustawy z dnia
29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (jednolity tekst: Dz.U. z 2002 r. Nr 72, poz.
665 ze zm.). W ocenie Sądu pierwszej instancji, zawiadomienie o śmierci
Antoniego K. Bank otrzymał dopiero w dniu 25 lutego 2010 r., zaś dokonane przez
niego od 1 lutego 2000 r. do 30 kwietnia 2005 r. operacje obejmujące kwotę
43.482,82 zł były związane ze stałymi zleceniami i rutynowymi operacjami
3
bankowymi. Kwota ta została pokryta częściowo z przychodu z tytułu emerytury
(27.171,66 zł), a częściowo z innych przychodów właściciela rachunku.
Postępowanie Banku było wiec prawidłowe, związane z obsługą prowadzonego
rachunku bankowego. Za nieuzasadnione uznał nadto Sąd Okręgowy obciążanie
Banku odpowiedzialnością za nienależną wypłatę emerytury przez organ rentowy,
który realizował wypłatę tego świadczenia za sporny okres nie posiadając wiedzy o
zgonie osoby uprawnionej. Zgodnie z art. 55 Prawa bankowego wypłaty dokonane
przed złożeniem wniosku organu wypłacającego zwalniają bank z obowiązku ich
zwrotu.
Wyrokiem z dnia 20 kwietnia 2011 r. Sąd Apelacyjny w uwzględnieniu
apelacji organu rentowego zmienił zaskarżony wyrok i oddalił odwołanie.
Sąd Apelacyjny wskazał, że zwrot świadczeń przez bank jest uregulowany
zarówno w art. 138a ustawy emerytalnej jak i w art. 55 ustawy - Prawo bankowe. W
uchwale z dnia 6 maja 2009 r., II UZP 2/09 (OSNP 2009 nr 19-20, poz. 265) Sąd
Najwyższy stwierdził, że art. 55 Prawa bankowego stanowi jedynie o formach
zwrotu i jedynie w tym zakresie stanowi lex specialis w stosunku do art. 138a
ustawy emerytalnej. Przepis art. 138a ustawy emerytalnej jest jedynie podstawą do
wydania decyzji w przedmiocie zwrotu świadczenia wpłaconego na rachunek
bankowy. Można więc uznać, że pomiędzy powyższymi normami nie zachodzi
sprzeczność wymagająca usunięcia za pomocą reguł kolizyjnych. Zgodnie z
art. 138a ustawy emerytalnej bank jest zobowiązany zwrócić Zakładowi kwoty
świadczeń przekazane na rachunek w banku za miesiące następujące po miesiącu,
w którym nastąpiła śmierć świadczeniobiorcy. Śmierć osoby uprawnionej do
emerytury lub renty powoduje bowiem ustanie prawa do świadczenia (art. 101 pkt 2
ustawy emerytalnej). Uprawniony do świadczenia Antoni K. został zamordowany w
dniu 14 stycznia 2000 r., a więc od lutego 2000 r. nie miał prawa do emerytury.
Świadczenie wypłacone przez organ rentowy za miesiące przypadające po
miesiącu, w którym nastąpiła śmierć świadczeniobiorcy, ma zatem charakter
wypłaconego nienależnie. Z uwagi na przyczynę ustania prawa do świadczenia
jego wypłata może nastąpić jedynie na rzecz innej niż świadczeniobiorca osoby
bądź na rachunek bankowy - w warunkach uniemożliwiających przypisanie takiej
wypłaty jakiejkolwiek osobie.
4
Sąd drugiej instancji, z powołaniem się na uchwałę Sądu Najwyższego z
dnia 13 czerwca 2006 r., II UZP 7/06 (Biul. SN 2006 nr 6, s. 21), dalej wywiódł, że
art. 138a ustawy emerytalnej reguluje sytuację, w której nie ma osoby
zobowiązanej do zwrotu świadczenia mającego charakter pobranego nienależnie, a
wpłaconego przez organ rentowy na rachunek bankowy świadczeniobiorcy. Odnosi
się więc do wpłat dokonanych na rachunek prowadzony indywidualnie dla
świadczeniobiorcy, czyniąc bank zobowiązanym do zwrotu organowi rentowemu
świadczeń przekazanych za miesiące przypadające po miesiącu, w którym
nastąpiła śmierć świadczeniobiorcy. Celem regulacji wynikającej z art. 138a jest
umożliwienie organowi rentowemu odzyskanie świadczeń, które bez jego winy
zostały wypłacone pomimo ustania do nich prawa, a nie ma podstaw, aby uznać, że
pobrała je jakakolwiek osoba, która zobowiązana byłaby do ich zwrotu w myśl
zasad określonych w art. 138 ustawy emerytalnej. Natomiast art. 55 ust. 1 pkt 2
ustawy - Prawo bankowe dotyczy wypłat na wniosek organu rentowego i zgodnie z
nim bank jest obowiązany wypłacić z tego rachunku kwotę równą wpłatom na
rachunek, dokonanym przez organ wypłacający świadczenie z ubezpieczenia, które
nie przysługiwały za okres po śmierci posiadacza rachunku, wskazaną we wniosku
organu wypłacającego to świadczenie lub uposażenie, skierowanym do banku wraz
z podaniem numerów rachunków, na które dokonano wpłat. Z powyższego
obowiązku bank jest jednak zwolniony (całkowicie lub częściowo), jeżeli przed
otrzymaniem wniosku organu wypłacającego świadczenie lub uposażenie dokonał
z tych rachunków wypłat innym uprawnionym osobom, które to wypłaty nie
pozwalają zrealizować wniosku w całości lub w części oraz w terminie 30 dni od
otrzymania wniosku poinformuje o tym ten organ, wraz ze wskazaniem osób, które
pobrały wypłatę (art. 55 ust. 3 Prawa bankowego). Podstawową przesłanką
zwolnienia banku z obowiązku zwrotu świadczenia jest zatem stwierdzenie, że nie
dysponuje on już dokonaną przez organ rentowy kwotą z tytułu świadczenia, gdyż
przekazał ją innym uprawnionym podmiotom. Jednocześnie jednak bank musi
zrealizować drugą przesłankę, tj. wskazać uprawnione osoby, które pobrały wypłaty
z nienależnego świadczenia. Informacja ta ma niewątpliwie umożliwić organowi
rentowemu wydanie decyzji nakazującej zwrot świadczenia wobec innych osób,
które je otrzymały. Dla zakresu obowiązku zwrotu świadczenia istotne jest zatem
5
ustalenie pojęcia „innej osoby uprawnionej" w rozumieniu art. 55 ust. 3 Prawa
bankowego, na rzecz której dokonanie wypłaty uzasadnia zwolnienie banku z
obowiązku zwrotu świadczenia w myśl powołanego przepisu. Co do zasady z
chwilą śmierci posiadacza rachunku wygasają dokonane przez niego dyspozycje
środkami zgromadzonymi na rachunku bankowym oraz pełnomocnictwa, z
wyjątkiem dyspozycji dokonanych w trybie art. 56 Prawa bankowego, tj. dyspozycje
na wypadek śmierci. W myśl tego przepisu posiadacz rachunku, na warunkach w
nim przewidzianych, może polecić pisemnie bankowi dokonanie - po swojej śmierci
- wypłaty z rachunku wskazanym przez siebie osobom: małżonkowi, wstępnym,
zstępnym lub rodzeństwu określonej kwoty pieniężnej (dyspozycja wkładem na
wypadek śmierci). Skoro przepis ten ma charakter wyjątku od przedstawionej wyżej
zasady należy uznać, że takie osoby, które zostały wskazane w dyspozycji na
wypadek śmierci są osobami uprawnionymi do dokonania na ich rzecz wypłat z
rachunku bankowego zmarłego posiadacza rachunku po dacie jego śmierci.
Wszelkie inne operacje polegające na wypłatach przez bank środków z rachunku
bankowego po śmierci posiadacza tego rachunku, zgodnie z dyspozycjami
niespełniającymi wymagań z art. 56 Prawa bankowego, które z chwilą śmierci
przestają obowiązywać, uznać należy za nieuprawnione. Ponadto warunkiem
koniecznym do zwolnienia banku od zwrotu świadczenia jest wskazanie organowi
uprawnionych osób, które pobrały wypłaty, w terminie 30 dni od otrzymania
wniosku o zwrot. Bank Spółdzielczy w C. tego nie uczynił, a jego twierdzenie, że
organ rentowy nie złożył wniosku o zwrot przekazywanych świadczeń, nie
zasługuje na akceptację. Wniosek taki został bowiem zawarty w piśmie z dnia 25
lutego 2010 r., w którym Zakład zwrócił się o zwrot nienależnie wypłaconego
świadczenia Antoniego K., jednocześnie informując, że świadczeniobiorca zmarł w
dniu 14 stycznia 2000 r. Należało zatem uznać, że dokonanie przez Bank po
śmierci świadczeniobiorcy wypłat na rzecz innych podmiotów niż określone w art.
56 Prawa bankowego nie uprawnia do zastosowania wobec niego zwolnienia
przewidzianego w art. 55 ust. 3 tego Prawa.
Sąd drugiej instancji nie podzielił argumentacji Banku, że zwalnia go od
obowiązku zwrotu świadczeń wykonywanie zobowiązania, tj. stałego zlecenia, w
dobrej wierze. Artykuł 138a ustawy emerytalnej nie przewiduje przesłanki winy po
6
stronie banku, a zatem ponosi on odpowiedzialność na zasadzie ryzyka. Przepis
ten zawiera bezwzględne zobowiązanie banku do zwrotu Zakładowi kwoty
świadczeń przekazanych na rachunek za miesiące następujące po miesiącu, w
którym nastąpiła śmierć świadczeniobiorcy, nie ustanawiając w tym zakresie
żadnych ograniczeń czy wyjątków. Dopiero art. 55 ust. 3 Prawa bankowego
przewiduje możliwość zwolnienia się przez bank z tego obowiązku, przy spełnieniu
określonych w nim przesłanek. Przesłanki te mają charakter obiektywny i nie są
uzależnione od stwierdzenia winy po stronie banku lub jej braku. Z punktu widzenia
powołanego przepisu jest bowiem bez znaczenia, czy bank nie wskazał osoby
uprawnionej ze swej winy, czy też z przyczyn od siebie niezależnych. Odmienna
interpretacja prowadziłaby do nadmiernego ograniczenia uprawnień organu
rentowego, który w większości przypadków ponosiłby straty z tytułu świadczeń
nienależnie wypłaconych na konta bankowe i pobranych stamtąd przez nieznane
osoby. Tymczasem, jak wynika z uzasadnienia do projektu ustawy z dnia 1 kwietnia
2004 r. o zmianie ustawy - Prawo bankowe oraz o zmianie innych ustaw (Dz.U. Nr
91 poz. 870), którą dodano do art. 55 ustęp 3, zaproponowane zmiany miały
umożliwić odzyskanie nienależnie wypłaconych świadczeń po śmierci emerytów lub
rencistów w przypadkach niepowiadomienia organu rentowego o śmierci
świadczeniobiorcy lub powiadomienia o tym fakcie z opóźnieniem w celu
zapobieżenia praktykowanym dotychczas przez banki odmowom wypłat z
powołaniem się na brak podstawy prawnej i tajemnicę bankową.
W skardze kasacyjnej Bank zarzucił naruszenie prawa materialnego przez:
1) niewłaściwe zastosowanie art. 55 ust. 1 pkt 2 i ust. 3 ustawy - Prawo bankowe,
poprzez przyjęcie, że „organ rentowy w przewidziany sposób złożył wniosek o
wypłatę świadczeń z tytułu ubezpieczenia społecznego, które nie przysługiwały za
okres po śmierci posiadacza rachunku i uznanie, że nastąpiło pobranie wypłat z
tego rachunku przez osoby, których bank nie wskazał”; 2) naruszenie art. 138a
ustawy emerytalnej, poprzez brak odniesienia się do podniesionej w odwołaniu
okoliczności braku istnienia lub przedawnienia się roszczenia organu rentowego za
okres od 1 lutego 2000 r. do 30 czerwca 2004 r. „bądź roszczenie o zwrot wpłat
kwot emerytur, które nie przysługiwały po śmierci posiadacza rachunku można
dochodzić za okres nie dłuższy niż 3 lata”.
7
Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego
wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi drugiej instancji do ponownego
rozpoznania.
W uzasadnieniu skargi podniesiono, że po pierwsze - pisma organu
rentowego z dnia 25 lutego 2010 r. nie można uznać za wniosek, o którym mowa w
art. 55 ust. 1 pkt 2 Prawa bankowego, gdyż nie wskazano w nim numerów
rachunków, na które dokonywane były wpłaty świadczeń Antoniego K. po jego
śmierci; po drugie - w rozumieniu czynności bankowych osobą, która pobiera
wypłatę jest osoba, która składa wobec banku dyspozycję wypłacenia określonej
kwoty, a tym samym osoby, które otrzymały należności na podstawie dyspozycji
Antoniego K. nie mogą być uznane za osoby, które pobrały wypłaty w rozumieniu
art. 55 ust. 3 tego Prawa; po trzecie - ponieważ art. 138a ustawy emerytalnej
wszedł w życie z dniem 1 lipca 2004 r., to banki zostały zobowiązane do zwrotu
Zakładowi kwot świadczeń przekazanych na rachunki bankowe
świadczeniobiorców zmarłych począwszy od tej daty; po czwarte - gdyby uznać, że
zastosowanie znajduje również art. 138 ust. 4 ustawy emerytalnej i art. 84 ust. 3
„ustawy o ubezpieczeniach społecznych”, to obowiązek zwrotu kwoty świadczeń
przekazanych na rachunek bankowy obejmuje okres nie dłuższy niż 3 lata.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Skarga kasacyjna jest nieusprawiedliwiona.
W pierwszym rzędzie niezasadny jest zarzut obrazy art. 55 ust. 1 pkt 2
Prawa bankowego, upatrywanej przez skarżącego w uznaniu pisma organu
rentowego z dnia 25 lutego 2010 r. za wniosek, o którym przepis ten stanowi,
pomimo tego, że w wymienionym piśmie organ ten nie wskazał numerów
rachunków bankowych, na które dokonywał wpłat świadczeń emerytalnych
Antoniego K. Zarzut ten jest niezrozumiały, gdyż z zawartego w aktach organu
rentowego wniosku z dnia 25 lutego 2010 r. wynika, że wskazano w nim numer
rachunku bankowego Antoniego K., na który organ ten wpłacał świadczenie
emerytalne. Należy przy tym zauważyć, że w myśl art. 55 ust. 1 pkt 2 Prawa
bankowego, w przypadku śmierci posiadacza rachunków bankowych bank jest
8
obowiązany wypłacić z tych rachunków kwotę równą wpłatom na rachunki
dokonanym przez organ wypłacający świadczenie z ubezpieczenia lub
zabezpieczenia społecznego albo uposażenie w stanie spoczynku, które nie
przysługiwały za okres po śmierci posiadacza rachunku, wskazaną we wniosku
organu wypłacającego to świadczenie lub uposażenie, skierowanym do banku wraz
z podaniem numerów rachunków, na które dokonano wpłat. Z przepisu tego nie
wynika więc, aby określenie numerów rachunków bankowych, na które organ
rentowy wpłacał świadczenia po śmierci ich posiadacza stanowił element
kierowanego do banku wniosku o ich wypłatę. Przepis ten wymaga jedynie
wskazania we wniosku kwoty wpłaconej po śmierci posiadacza rachunku i jego
skierowania do banku „wraz z podaniem numerów rachunków, na które dokonano
wpłat”. Zobowiązanie organu rentowego do podania numerów rachunków ma na
celu wyłącznie zidentyfikowanie rachunku lub rachunków bankowych, na które
dokonywano wpłat świadczeń ich posiadacza i zweryfikowanie danych wskazanych
we wniosku. Ze stanu faktycznego wynika, że skarżący nie miał żadnych trudności
ze zidentyfikowaniem rachunku bankowego, na które organ rentowy wpłacał
świadczenia Antoniego K., gdyż uznał wniosek tego organu z dnia 25 lutego 2010 r.
za wypełniający przesłanki zawarte w art. 55 ust. 1 pkt 2 Prawa bankowego.
Świadczy o tym jednoznacznie częściowe zrealizowanie wniosku poprzez
dokonanie - po jego zweryfikowaniu - wypłaty organowi rentowemu kwoty
60.658,38 zł w dniu 11 marca 2010 r.
Formułując zarzut naruszenia art. 55 ust. 3 Prawa bankowego skarżący
wywodzi, że osoby, które otrzymały należności na podstawie dyspozycji Antoniego
K. nie były osobami, które pobrały wypłaty „w rozumieniu czynności bankowych”, a
tym samym Bank nie miał obowiązku ich wskazania. Przy takiej konstrukcji zarzutu
uszło uwagi skarżącego, że powołany przepis ustanawia dwie przesłanki zwolnienia
się banku od obowiązku zwrotu pełnej lub częściowej kwoty określonej w art. 55
ust. 1 pkt 2, które muszą być spełnione łącznie. Przesłankami tymi są, po pierwsze
- przed otrzymaniem wniosku organu rentowego dokonanie przez bank wypłat z
rachunków „innym uprawnionym osobom”, które to wypłaty nie pozwalają
zrealizować wniosku w całości lub części i po drugie - w terminie 30 dni od
otrzymania wniosku poinformowanie o tym tego organu, wraz ze wskazaniem osób,
9
które pobrały wypłaty (tak również Sąd Najwyższy w prawidłowo powołanej przez
Sąd drugiej instancji uchwale z dnia 6 maja 2009 r., II UZP 2/09). Sąd Apelacyjny
uznał, że nie została spełniona już pierwsza z wymienionych przesłanek, gdyż po
śmierci posiadacza rachunku za uprawnione w rozumieniu art. 55 ust. 3 Prawa
upadłościowego mogą być uznane tylko osoby wymienione w jego art. 56. Ocena ta
nie została przez skarżącego zakwestionowana, a skoro dokonał on wypłat osobom
nieuprawnionym, to już tylko z tego względu nie może być skuteczny zarzut
odnoszący się wyłącznie do drugiej z przesłanek zwolnienia się od wypłaty tych
kwot organowi rentowemu. Nadto zarzut ten należy uznać za niezasadny.
Skarżący zdaje się prezentować stanowisko, że art. 55 ust. 3 Prawa
bankowego ustanawia dwie kategorie podmiotów, z którymi łączą się różne
obowiązki banku wobec organu rentowego, po pierwsze - kategorię obejmującą
osoby, którym bank dokonał wypłaty na podstawie dyspozycji posiadacza rachunku
i wówczas jest zobowiązany wyłącznie do poinformowania o tym fakcie organu
rentowego bez wskazywania tych osób oraz po drugie - kategorię obejmującą
osoby, które pobrały wypłaty z rachunku na podstawie dokonanej przez nie same
dyspozycji i tylko co do nich istnieje obowiązek ich wskazania organowi rentowemu.
Na poparcie takiego stanowiska skarżący nie przedstawia żadnej argumentacji,
ograniczając się wyłącznie do ogólnikowego powołania się na znaczenie pojęcia
pobrania wypłaty „w rozumieniu czynności bankowych”. Tymczasem pobranie
wypłaty w rozumieniu art. 55 ust. 3 Prawa bankowego jest konsekwencją
dokonania wypłaty przez bank i nie oznacza nic innego jak jej otrzymanie i przyjęcie
(wzięcie). Z przepisu tego jasno bowiem wynika, że bank nie może się zwolnić od
wypłaty na rzecz organu rentowego kwot wypłaconych osobom nieuprawnionym
i/lub w przypadku niepoinformowania organu rentowego o dokonaniu wypłaty
osobom uprawnionym innym niż ten organ, wraz ze wskazaniem osób, które
wypłaty te pobrały.
Bezzasadny jest zarzut naruszenia przez Sąd drugiej instancji art. 138a
ustawy emerytalnej, zgodnie z którym bank zobowiązany jest zwrócić Zakładowi
kwoty świadczeń przekazane na rachunek w banku za miesiące następujące po
miesiącu, w którym nastąpiła śmierć świadczeniobiorcy; przepis art. 144 ust. 1
stosuje się odpowiednio. W ocenie skarżącego, skoro art. 138a wszedł w życie z
10
dniem 1 lipca 2004 r., to banki zostały zobowiązane do zwrotu organowi rentowemu
kwoty świadczeń przekazanych na rachunek bankowy świadczeniobiorcy po jego
śmierci, która nastąpiła po tej dacie. Postawienie takiego zarzutu mogłoby
uzasadniać wprowadzenie przez wskazany przepis obowiązku zwrotu kwoty
świadczeń w zakresie nieprzewidzianym dotychczasowymi przepisami. Tymczasem
w judykaturze Sądu Najwyższego przyjmuje się zgodnie, że art. 138a ustawy
emerytalnej stanowi jedynie podstawę do wydania przez organ rentowy - w
przypadku odmowy dobrowolnej wypłaty przez bank - decyzji obciążającej zwrotem
świadczenia wpłaconego na rachunek bankowy po śmierci jego posiadacza oraz
otwiera drogę postępowania egzekucyjnego w administracji, natomiast podstawę
obowiązku banku stanowi art. 55 ust. 1 pkt 2 Prawa bankowego (por. uchwały z
dnia 13 czerwca 2006 r., II UZP 7/06 oraz z dnia 6 maja 2009 r., II UZP 2/09), a
przed dniem 1 maja 2004 r. - art. 57 ust. 1 pkt 3 tego Prawa. Co prawda ten ostatni
przepis wszedł w życie z dniem 1 maja 2003 r., jednakże kwestia jego
zastosowania do wpłat dokonanych przez organ rentowy na rachunki bankowe
świadczeniobiorców zmarłych przed tą datą uchyla się spod rozważań Sądu
Najwyższego z uwagi na brak w skardze kasacyjnej stosownego zarzutu. Dotyczy
to również wywodów skarżącego odnoszących się do art. 138 ust. 4 ustawy
emerytalnej oraz art. 84 ust. 3 „ustawy o ubezpieczeniach społecznych”
(prawdopodobnie skarżącemu chodzi o ustawę z dnia 13 października 1998 r. o
systemie ubezpieczeń społecznych; jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz.
1585 ze zm.), gdyż obraza tych przepisów nie została zarzucona w ramach
podstawy kasacyjnej, a nadto regulują one zasady zwrotu świadczeń pobranych
nienależnie w warunkach, których nie obejmuje swoim zakresem art. 138a ustawy
emerytalnej (por. także uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 13
czerwca 2006 r., II UZP 7/06).
Z powyższych względów skarga kasacyjna podlega oddaleniu na podstawie
art. 39814
k.p.c.