Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZ 11/12
POSTANOWIENIE
Dnia 8 marca 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Zawada (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk
SSN Dariusz Dończyk (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa N. sp. z o.o. w K.
przeciwko E. J. R. i T. S. sp.j. w J.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 8 marca 2012 r.,
zażalenia strony powodowej na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 20 października 2011 r.,
1) zmienia zaskarżone postanowienie w ten sposób, że
uzupełnia wyrok Sądu Okręgowego z dnia 28 września
2011 r., w ten sposób, że zasądza od pozwanej na rzecz
powódki kwotę 1800 (tysiąc osiemset) zł tytułem zwrotu
kosztów postępowania apelacyjnego;
2) zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 347 (trzysta
czterdzieści siedem) zł tytułem zwrotu kosztów
postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 20 października 2011 r. Sąd Okręgowy– na skutek
wniosku strony powodowej - uzupełnił wyrok tego Sądu z dnia 28 września 2011 r.,
w ten sposób, że oddalił wniosek o zasądzenie kosztów postępowania
apelacyjnego. Wniosek o uzupełnienie wyroku podlegał uwzględnieniu, bowiem
Sąd Okręgowy w wymienionym wyroku nie zawarł rozstrzygnięcia o kosztach
postępowania apelacyjnego. Jednakże wniosek o przyznanie kosztów zastępstwa
procesowego nie zasługiwał na uwzględnienie. Strona powodowa wniosła
odpowiedź na apelację osobiście. Pismo to zostało bowiem podpisane przez
prezesa zarządu, który także stawił się na rozprawie apelacyjnej. Skoro więc
pełnomocnik procesowy powódki nie prowadził sprawy, to nie było podstaw do
przyznania wynagrodzenia. Zgodnie z § 13 ust. 1 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców
prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1349 ze
zm., dalej: „rozporządzenie”) wynagrodzenie przysługuje za prowadzenie sprawy w
postępowaniu apelacyjnym.
Postanowienie Sądu Okręgowego zostało zaskarżone w całości zażaleniem
przez powódkę, która wniosła o jego zmianę poprzez zasądzenie na jej rzecz od
pozwanej kwoty 1800 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania przed Sądem
Okręgowym. Powódka podniosła naruszenie art. 98 § 3 w zw. z art. 99 k.p.c.,
art. 225
ust. 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (jedn. tekst: Dz.U.
z 2010 r. Nr 10, poz. 65) w zw. z § 12 pkt 2 w zw. z § 6 pkt 6 oraz § 13 ust. 1
rozporządzenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Powołany przez Sąd Okręgowy § 13 ust. 1 rozporządzenia określa stawkę
minimalną za prowadzenie przez radcę prawnego sprawy o odszkodowanie za
niesłuszne skazanie lub ukaranie, aresztowanie lub zatrzymanie. Z oczywistych
względów przepis ten nie miał zastosowania w sprawie, której przedmiotem było
żądanie zapłaty przez pozwaną na rzecz powódki kwoty dochodzonej pozwem
tytułem należności za sprzedaż 2 elektrowni wiatrowych z wyposażeniem oraz za
3
sprzedaż falownika. Stawki minimalne za prowadzenie przez radcę prawnego
sprawy w postępowaniu apelacyjnym określone są natomiast w § 12
rozporządzenia.
Zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c., strona przegrywająca sprawę obowiązana jest
zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia
praw i celowej obrony (koszty procesu). Do niezbędnych kosztów procesu strony
reprezentowanej przez adwokata, według art. 98 § 3 k.p.c., zalicza się m.in.
wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych
i wydatki jednego adwokata. Przepis ten ma odpowiednie zastosowanie wobec
strony reprezentowanej przez radcę prawnego (art. 99 k.p.c.). Według § 2 ust. 2
rozporządzenia w zw. z art. 225
§ 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach
prawnych, podstawę zasądzenia opłaty – za czynności radcy prawnego z tytułu
zastępstwa prawnego – stanowią stawki określone w rozdziałach 3-4
rozporządzenia. Z treści tych przepisów wynika, że opłata jest ustalana odrębnie za
udział radcy prawnego w każdej instancji sądowej. Prawo do żądania przez stronę,
która wygrała sprawę, zwrotu przez jej przeciwnika procesowego kosztów procesu,
obejmujących wynagrodzenie ustanowionego w sprawie pełnomocnika – będącego
radcą prawnym - nie zostało uzależnione od podjęcia przez tego pełnomocnika
określonych czynności procesowych (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia
23 kwietnia 1965 r., I CR 27/65, OSP 1966, nr 1, poz. 11), w szczególności od
złożenia przez pełnomocnika pisemnej odpowiedzi na apelację, czy też jego udziału
w rozprawie apelacyjnej. Złożenie pisemnej odpowiedzi na apelację jest prawem
strony, z którego nie musi ona skorzystać. Również strona oraz jej pełnomocnik nie
mają obowiązku udziału w rozprawie apelacyjnej, jeżeli inaczej nie zarządzi sąd
rozpoznający apelację. Z tej przyczyny nie było zasadne stanowisko Sądu
Okręgowego, który oddalił wniosek powódki o zasądzenie od pozwanej zwrotu
kosztów procesu obejmujących wynagrodzenie radcy prawnego, który
reprezentował powódkę w postępowaniu apelacyjnym z tego względu, że wyżej
opisanych czynności procesowych nie przedsięwziął ustanowiony w sprawie
pełnomocnik procesowy powódki. Ustanowiony przez powódkę pełnomocnik
procesowy – radca prawny O. J. – został umocowany przez powódkę do jej
reprezentowania przed sądami wszystkich instancji (k. 10). Pełnomocnikowi temu,
4
po ogłoszeniu wyroku Sądu pierwszej instancji, dokonywano skutecznie wszystkich
doręczeń dla strony powodowej. W konsekwencji, Sąd Okręgowy, oddalając
wniosek powódki o zasądzenie od pozwanej zwrotu kosztów postępowania
apelacyjnego, naruszył przepisy art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 99 k.p.c. oraz § 12 ust. 1
pkt 1 (w zażaleniu błędnie powołano pkt 2) w zw. z § 6 pkt 6 i § 2 ust. 2
rozporządzenia. Uwzględniając powyższe, Sąd Najwyższy na podstawie art. 386 §
1 w zw. z art. 3941
§ 3 i art. 39821
k.p.c. zmienił zaskarżone postanowienie w ten
sposób, że uzupełnił wyrok Sądu Okręgowego z dnia 28 września 2011 r., w ten
sposób, że zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 1800 zł tytułem zwrotu
kosztów postępowania apelacyjnego.
O kosztach postępowania zażaleniowego postanowiono na podstawie art. 98
§ 1 i 3 w zw. z art. 99, art. 391 § 1, art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c. oraz § 12 ust. 2
pkt 2 w zw. z § 6 pkt 3 i § 2 ust. 2 rozporządzenia.