Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I PK 208/11
POSTANOWIENIE
Dnia 29 marca 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska
w sprawie z powództwa R. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przeciwko
P.K.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 29 marca 2012 r.,
skargi kasacyjnej strony powodowej od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych
z dnia 31 maja 2011 r.,
1) odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania;
2) zasądza od strony powodowej na rzecz pozwanego kwotę
900 zł (dziewięćset złotych) tytułem zwrotu kosztów
postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy – Sąd Pracy wyrokiem z dnia 31 maja 2011 r. oddalił apelację
strony powodowej od wyroku Sądu Rejonowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych z dnia 25 maja 2009 r., oddalającego powództwo „R.” spółki z o.o. o
zasądzenie od pozwanego P. K. kwoty 25.635,37 zł z odsetkami ustawowymi.
Strona powodowa wywiodła skargę kasacyjną od tego wyroku i opierając ją
na podstawie naruszenia prawa materialnego w postaci art. 498 § 1 k.c., art. 499 §
1 k.c., art. 61 k.c. i art. 11 w związku z art. 29 § 1 k.p., a także na podstawie
2
naruszenia przepisów postępowania, tj. art. 381 k.p.c. i art. 385 k.p.c., wniosła o
zmianę zaskarżonego wyroku przez uwzględnienie apelacji strony powodowej w
całości oraz o zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania we wszystkich
instancjach, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy
Sądowi drugiej instancji do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach
procesu, bądź o uchylenie wyroków Sądów obu instancji i przekazanie sprawy
Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach
postępowania.
W skardze kasacyjnej zawarty jest wniosek o przyjęcie jej do rozpoznania,
albowiem w sprawie występują istotne zagadnienia prawne, a nadto skarga jest
oczywiście uzasadniona.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną pozwany wniósł o odmowę przyjęcia jej
do rozpoznania, a na wypadek przyjęcia skargi do rozpoznania – o jej oddalenie, a
także o zasądzenie od strony powodowej na rzecz pozwanego kosztów
postępowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Jednym z koniecznych elementów skargi kasacyjnej jest, jak wynika z
art. 3984
§ 2 k.p.c., wniosek o przyjęcie jej do rozpoznania i jego uzasadnienie.
Wymóg ten wiąże się, jak wielokrotnie wyjaśniano w orzecznictwie Sądu
Najwyższego, z przesłankami rozważanymi przez ten Sąd podczas tzw.
„przedsądu", a więc na posiedzeniu, którego przedmiotem jest przyjęcie lub
odmowa przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania. Przesłanki te określone są w
art. 3989
§ 1 k.p.c. i tylko one podlegają badaniu w tej fazie postępowania, a
przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania następuje wtedy, gdy zachodzi choćby
jedna z nich.
Z art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c. wynika, że Sąd Najwyższy nie może odmówić
przyjęcia skargi do rozpoznania, gdy w sprawie występuje istotne zagadnienie
prawne. Wskazany wyżej przepis wymaga przede wszystkim tego, by zagadnienie
prawne występowało „w sprawie”. Zagadnienie prawne powstaje zatem w związku
z istniejącym w sprawie stanem faktycznym, a wyjaśnienie zagadnienia ma służyć
3
właściwemu rozstrzygnięciu sprawy. Tego warunku nie spełnia „zagadnienie
prawne” sformułowane przez skarżącego jako pytanie o to, czy „z uwagi na zasady
ekonomiki procesowej strona może skutecznie zgłaszać zarzut potrącenia przez
cały okres trwania sprawy sądowej”, czyli także w postępowaniu apelacyjnym.
Skonstruowane zostało bowiem w oderwaniu od podstawy rozstrzygnięcia, w której
przyjęto, że oświadczenie pozwanego o potrąceniu jego wierzytelności z
wierzytelnością strony powodowej zostało skutecznie złożone na rozprawie przed
Sądem pierwszej instancji w dniu 18 sierpnia 2008 r. Nie można uznać więc, że
przedstawiony przez skarżącego problem, odnoszący się do możliwości złożenia
oświadczenia o potrąceniu w postępowaniu przed Sądem drugiej instancji,
występuje „w sprawie”, wobec czego nie ma też możliwości stwierdzenia, iż
wykazana została potrzeba przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania z uwagi na
tę przesłankę.
Odnośnie zaś do drugiego pytania nazwanego przez skarżącego
zagadnieniem prawnym, a mianowicie „czy pozwany może skutecznie dokonać
potrącenia swojej wierzytelności z wierzytelnością dochodzoną przez powoda, która
powstała w wyniku bezprawnego zawładnięcia środków finansowych przez
pozwanego”, to w ogóle nie ma możliwości uznania go za istotne zagadnienie
prawne. Powołanie się na tego rodzaju przesłankę „przedsądu” wymaga bowiem
sformułowania takiego zagadnienia oraz przedstawienia argumentów prawnych,
które wykażą możliwość różnorodnej oceny zawartego w nim problemu. Jeżeli zaś
chodzi o samo sformułowanie zagadnienia prawnego, podnieść należy dodatkowo,
że zgodnie ze stanowiskiem wyrażanym w judykaturze, skarżący ma w tym
zakresie obowiązek wywiedzenia i uzasadnienia występującego w sprawie
problemu prawnego w sposób zbliżony do tego, jaki przyjęty jest przy
przedstawieniu zagadnienia prawnego przez sąd odwoławczy na podstawie
art. 390 k.p.c. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2006 r., V CSK
75/06, niepublikowane). Sformułowane zagadnienie winno zatem odwoływać się w
sposób generalny i abstrakcyjny do treści przepisu, który nie podlega
jednoznacznej wykładni, a którego wyjaśnienie przez Sąd Najwyższy przyczyni się
do rozwoju jurysprudencji i prawa pozytywnego. Rolą Sądu Najwyższego, jako
najwyższego organu sądowego w Rzeczypospolitej Polskiej, nie jest bowiem
4
działanie w interesie indywidualnym, lecz powszechnym, poprzez ochronę
obowiązującego porządku prawnego przed dowolnością orzekania i ujednolicanie
praktyki stosowania prawa (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 lutego
2000 r., II CZ 178/99, OSNC 2000 nr 7-8, poz. 147). Lakoniczne pytanie
skarżącego, nieodwołujące się nawet do treści przepisu prawa, którego miałyby
dotyczyć wątpliwości, warunków tych nie spełnia.
Wniesiona w sprawie skarga kasacyjna zawiera wniosek o przyjęcie jej do
rozpoznania uzasadniony również w ten sposób, że skarga jest oczywiście
uzasadniona, nie można jednak uznać, że skarżący zdołał wykazać istnienie tej
przesłanki. W uzasadnieniu wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania nie ma
bowiem żadnych argumentów przemawiających za jej oczywistą zasadnością.
Skarżący w istocie odwołał się bowiem do podstaw skargi, wskazując że „w
przypadku, gdyby nie doszło do opisanego w skardze naruszenia prawa, a Sąd I i II
instancji zastosowałby prawidłowo przepisy prawa materialnego i postępowania, tj.
przyjąłby, że nie doszło do skutecznego potrącenia rzekomej wierzytelności
pozwanego z należnością powoda, to zapadłby odmienny wyrok – zasądzający
żądaną kwotę na rzecz strony powodowej. Tymczasem na skutek wadliwości
interpretacji przez Sąd przepisów prawa powództwo uległo oddaleniu”. Odwołanie
się dla uzasadnienia wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania do podstaw skargi
nie może zaś wywołać żadnego skutku nie tylko dlatego, że podstawy skargi nie
podlegają badaniu na tym etapie postępowania przed Sądem Najwyższym, ale
również z tego względu, iż rozpoznanie skargi kasacyjnej następuje tylko z
przyczyn kwalifikowanych, gdyż tylko one decydują o wyniku „przedsądu”.
Powołanie się na przesłankę zawartą w art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c. zobowiązuje zatem
skarżącego do przedstawienia wywodu prawnego, uzasadniającego jego pogląd,
że skarga jest oczywiście uzasadniona, przy czym, o ile dla uwzględnienia skargi
kasacyjnej wystarczy, że jej podstawa jest usprawiedliwiona, to dla jej przyjęcia do
rozpoznania konieczne jest wykazanie kwalifikowanej postaci naruszenia przepisów
prawa materialnego lub procesowego polegającej na jego oczywistości, widocznej
prima facie, przy wykorzystaniu podstawowej wiedzy prawniczej (por.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 września 2003 r., IV CZ 100/03, LEX
nr 82274).
5
Skarżący nie zdołał zatem wykazać, że zachodzi potrzeba rozpoznania jego
skargi przez Sąd Najwyższy, wobec czego z mocy art. 3989
k.p.c. i art. 39821
w
związku z art. 108 § 1 k.p.c. należało postanowić jak w sentencji.