IV CNP 1/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:31-01-2013
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV CNP 1/12
POSTANOWIENIE
Dnia 11 kwietnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Anna Kozłowska
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 11 kwietnia 2012 r.,
skargi M. G.
o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego
z dnia 29 października 2009 r., wydanego w sprawie z powództwa M. G.
przeciwko Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Naczelnika Urzędu
Skarbowego w Z.
o usunięcie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym
w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym
1. odrzuca skargę,
2. zasądza od M. G. na rzecz Skarbu Państwa –
Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 5.400
(pięć tysięcy czterysta) zł tytułem zwrotu kosztów
zastępstwa procesowego w postępowaniu przed
Sądem Najwyższym.
Uzasadnienie
2
Na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego oddającego
powództwo o usunięcie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości
ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym, Sąd Okręgowy
wyrokiem z dnia 29 października 2009 r. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób,
że w celu uzgodnienia stanu prawnego ujawnionego w działach czwartych dwóch
ksiąg wieczystych wymienionych w sentencji wyroku, z rzeczywistym stanem
prawnym, nakazał Sądowi Rejonowemu wykreślenie ujawnionych tam hipotek
przymusowych zwykłych w kwotach po 304.927,35 zł z odsetkami ustawowymi,
wpisanych na rzecz Skarbu Państwa – Urzędu Skarbowego w Z.
Od wyroku Sądu Okręgowego skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem
wniósł powód wskazując, że wyrok zaskarża w tym trybie „w części określającej
moment wykreślenia hipotek”. W ocenie skarżącego wyrok jest niezgodny z art. 24
ust. 1 w związku z art. 5 ust. 1-3 ustawy z dnia 19 grudnia 19800 r.
o zobowiązaniach podatkowych (t.j. Dz. U. z 1993 r. Nr 108, poz. 496 ze zm.)
i art.21b, c ustawy z dnia 16 grudnia 1972 r. o podatku dochodowym (t.j. Dz. U.
z 1989 r., poz. 147 wraz z nowelą z dnia 28 grudnia 1989 r. o zmianie niektórych
ustaw regulujących zasady opodatkowania – Dz. U. z 1989 r. Nr 74, poz. 443) oraz
art. 11a ustawy z dnia 16 grudnia 1972 r. o podatku obrotowym (t.j. Dz. U. z 1983 r.
Nr 43, poz.191) w związku z art. 10 ust.1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach
wieczystych i hipotece (t.j. Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz.1361 ze zm.). Niewłaściwa
wykładnia tych przepisów doprowadziła do orzeczenia o obowiązku wykreślenia
hipotek z dniem wydania orzeczenia zamiast, zgodnie z żądaniem pozwu i apelacji,
z mocą wsteczną, z dniem 28 października 1992 r.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 4241
§ 1 k.p.c. można żądać stwierdzenia niezgodności
z prawem prawomocnego wyroku sądu drugiej instancji kończącego postępowanie
w sprawie, jeżeli przez jego wydanie stronie została wyrządzona szkoda, a zmiana
lub uchylenie tego wyroku w drodze przysługujących stronie środków prawnych nie
było i nie jest możliwe. Takie brzmienie przepisu nie pozostawia wątpliwości, że
3
w tym trybie strona może kwestionować tylko wyrok istniejący, który nadto jest
źródłem doznanej przez nią szkody. Z treści skargi wynika tymczasem, że wyrok
Sądu Okręgowego uzgadniający treść księgi wieczystej z rzeczywistym stanem
prawnym, przez nakazanie wykreślenia hipotek, co do zasady, zaspokaja interes
powoda, źródła zaś szkody skarżący dopatruje się w nieuwzględnieniu w tym
wyroku, wyrażonego, jak twierdzi, również w apelacji, żądania uzgodnienia treści
księgi (przez co skarżący rozumie wykreślenie wpisów), z dniem 28 października
1992 r. Nieuwzględnienie przeto apelacji powoda we wskazanej części powinno
było znaleźć wyraz w treści wyroku, przez orzeczenie o oddaleniu w tej części
apelacji. Brak takiego rozstrzygnięcia oznacza brak wyroku czyli brak substratu
zaskarżenia.
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem orzeczenia, które nie istnieje,
jest niedopuszczalna i jako taka, zgodnie z treścią art. 4248
§1 k.p.c., podlegała
odrzuceniu.
Z tej zatem przyczyny, Sąd Najwyższy na podstawie powołanego przepisu,
orzekł jak w postanowieniu. O kosztach postępowania przed Sądem Najwyższym
należnych Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa wykonującej zastępstwo
procesowe pozwanego Skarbu Państwa orzeczono na podstawie § 13 ust. 5 pkt 2
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
niepłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu – Dz. U. Nr 163, poz. 1348
ze zm.).
POSTANOWIENIE
Dnia 11 kwietnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Anna Kozłowska
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 11 kwietnia 2012 r.,
skargi M. G.
o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego
z dnia 29 października 2009 r., wydanego w sprawie z powództwa M. G.
przeciwko Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Naczelnika Urzędu
Skarbowego w Z.
o usunięcie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym
w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym
1. odrzuca skargę,
2. zasądza od M. G. na rzecz Skarbu Państwa –
Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 5.400
(pięć tysięcy czterysta) zł tytułem zwrotu kosztów
zastępstwa procesowego w postępowaniu przed
Sądem Najwyższym.
Uzasadnienie
2
Na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego oddającego
powództwo o usunięcie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości
ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym, Sąd Okręgowy
wyrokiem z dnia 29 października 2009 r. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób,
że w celu uzgodnienia stanu prawnego ujawnionego w działach czwartych dwóch
ksiąg wieczystych wymienionych w sentencji wyroku, z rzeczywistym stanem
prawnym, nakazał Sądowi Rejonowemu wykreślenie ujawnionych tam hipotek
przymusowych zwykłych w kwotach po 304.927,35 zł z odsetkami ustawowymi,
wpisanych na rzecz Skarbu Państwa – Urzędu Skarbowego w Z.
Od wyroku Sądu Okręgowego skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem
wniósł powód wskazując, że wyrok zaskarża w tym trybie „w części określającej
moment wykreślenia hipotek”. W ocenie skarżącego wyrok jest niezgodny z art. 24
ust. 1 w związku z art. 5 ust. 1-3 ustawy z dnia 19 grudnia 19800 r.
o zobowiązaniach podatkowych (t.j. Dz. U. z 1993 r. Nr 108, poz. 496 ze zm.)
i art.21b, c ustawy z dnia 16 grudnia 1972 r. o podatku dochodowym (t.j. Dz. U.
z 1989 r., poz. 147 wraz z nowelą z dnia 28 grudnia 1989 r. o zmianie niektórych
ustaw regulujących zasady opodatkowania – Dz. U. z 1989 r. Nr 74, poz. 443) oraz
art. 11a ustawy z dnia 16 grudnia 1972 r. o podatku obrotowym (t.j. Dz. U. z 1983 r.
Nr 43, poz.191) w związku z art. 10 ust.1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach
wieczystych i hipotece (t.j. Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz.1361 ze zm.). Niewłaściwa
wykładnia tych przepisów doprowadziła do orzeczenia o obowiązku wykreślenia
hipotek z dniem wydania orzeczenia zamiast, zgodnie z żądaniem pozwu i apelacji,
z mocą wsteczną, z dniem 28 października 1992 r.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 4241
§ 1 k.p.c. można żądać stwierdzenia niezgodności
z prawem prawomocnego wyroku sądu drugiej instancji kończącego postępowanie
w sprawie, jeżeli przez jego wydanie stronie została wyrządzona szkoda, a zmiana
lub uchylenie tego wyroku w drodze przysługujących stronie środków prawnych nie
było i nie jest możliwe. Takie brzmienie przepisu nie pozostawia wątpliwości, że
3
w tym trybie strona może kwestionować tylko wyrok istniejący, który nadto jest
źródłem doznanej przez nią szkody. Z treści skargi wynika tymczasem, że wyrok
Sądu Okręgowego uzgadniający treść księgi wieczystej z rzeczywistym stanem
prawnym, przez nakazanie wykreślenia hipotek, co do zasady, zaspokaja interes
powoda, źródła zaś szkody skarżący dopatruje się w nieuwzględnieniu w tym
wyroku, wyrażonego, jak twierdzi, również w apelacji, żądania uzgodnienia treści
księgi (przez co skarżący rozumie wykreślenie wpisów), z dniem 28 października
1992 r. Nieuwzględnienie przeto apelacji powoda we wskazanej części powinno
było znaleźć wyraz w treści wyroku, przez orzeczenie o oddaleniu w tej części
apelacji. Brak takiego rozstrzygnięcia oznacza brak wyroku czyli brak substratu
zaskarżenia.
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem orzeczenia, które nie istnieje,
jest niedopuszczalna i jako taka, zgodnie z treścią art. 4248
§1 k.p.c., podlegała
odrzuceniu.
Z tej zatem przyczyny, Sąd Najwyższy na podstawie powołanego przepisu,
orzekł jak w postanowieniu. O kosztach postępowania przed Sądem Najwyższym
należnych Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa wykonującej zastępstwo
procesowe pozwanego Skarbu Państwa orzeczono na podstawie § 13 ust. 5 pkt 2
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
niepłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu – Dz. U. Nr 163, poz. 1348
ze zm.).