V CZ 5/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:17-01-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CZ 5/12
POSTANOWIENIE
Dnia 9 maja 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący)
SSN Wojciech Katner (sprawozdawca)
SSN Anna Kozłowska
w sprawie z powództwa P. K.
przeciwko Skarbowi Państwa - Zakładowi Karnemu Nr 1
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 9 maja 2012 r.,
zażalenia powoda na orzeczenie o kosztach, zawarte w pkt. II wyroku Sądu
Apelacyjnego
z dnia 19 października 2011 r.,
oddala zażalenie i przyznaje od Skarbu Państwa Sądu
Apelacyjnego na rzecz adwokata F. W. kwotę 300 (trzysta)
złotych powiększoną o podatek VAT z tytułu udzielenia
powodowi pomocy prawnej z urzędu.
2
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 19 października 2011 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację
powoda P. K. od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 13 maja 2011 r. w sprawie
przeciwko Skarbowi Państwa - Zakładowi Karnemu nr 1 o zapłatę
zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych, polegających na odmowie
przyjęcia do nauki zawodu w Policealnym Studium Informatycznym; zasądzone
zostały koszty postępowania od powoda na rzecz strony pozwanej w wysokości
2700 złotych.
W zażaleniu na postanowienie o kosztach w zaskarżonym wyroku,
ustanowiony z urzędu pełnomocnik powoda zarzucił naruszenie art. 102 k.p.c.
przez uznanie, że w niniejszej sprawie nie zachodzi szczególnie uzasadniony
wypadek, uzasadniający nieobciążanie powoda kosztami postępowania
apelacyjnego. Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia
i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, ewentualnie orzeczenie co do
istoty sprawy oraz zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W zakresie ponoszenia kosztów postępowania sądowego zasadą jest
zasądzenie ich od strony przegrywającej sprawę (art. 98 § 1 k.p.c.). Wyjątkiem od
tej zasady jest możliwość dana sądowi zasądzenia tylko części kosztów albo nie
obciążanie strony przegrywającej w ogóle kosztami, jeśli występuje szczególnie
uzasadniony wypadek (art. 102 k.p.c.). Zgodnie z utrwaloną wykładnią art. 102
k.p.c. zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie zastosowanie tego przepisu
należy wyłącznie do sądu rozpoznającego sprawę i do uznania, czy zachodzi w niej
sytuacja, którą można zakwalifikować jako wyjątkową dla nieobciążania strony
przegrywającej kosztami postępowania. Kontrola instancyjna postanowienia sądu
w sprawie zastosowania albo niezastosowania art. 102 k.p.c. sprowadza się tylko
do oceny prawidłowości uzasadnienia, w którym sąd wyjaśnia przyczyny zajętego
stanowiska. Samo zaś zakwalifikowanie przyczyn, jako szczególnie uzasadnionych
wypadków, o jakich stanowi art. 102 k.p.c. pozostają w gestii sądu stosującego
3
powołany przepis (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 2006 r., III CK
221/05, Lex nr 439151 i z dnia 3 lutego 2010 r., II PK 192/09, Lex nr 584735).
W rozpoznawanej sprawie Sąd drugiej instancji nie dopatrzył się w sprawie
szczególnych okoliczności, które miałyby przemawiać za nieobciążaniem powoda
kosztami postępowania. Uzasadnił to prawidłowo, wskazując na to, że sam status
osadzonego w zakładzie karnym, jak wynika z ustaleń, pozbawionego dożywotnio
wolności, a także jego zły stan majątkowy, który zdecydował o całkowitym
zwolnieniu od kosztów sądowych nie są przyczynami automatycznie uwalniającymi
powoda od ponoszenia kosztów przegranej sprawy, zwłaszcza w sytuacji
wytoczenia i podtrzymywania, jak wynika z uzasadnienia, oczywiście
bezzasadnego powództwa. Twierdzenie w zażaleniu, że powód nie ma możliwości
pozyskania środków pozwalających na pokrycie należności sądowych „bez swojej
winy" brzmi dość osobliwie, gdyby porównać sytuację powoda do trudności
w znalezieniu pracy i utrzymania się osób, które nie dały powodu do skazania na
karę pozbawienia wolności i o których winie w nieznalezieniu pracy w ogóle nie
można mówić. W uzasadnieniu wyroku jest także wytłumaczenie przyczyn,
dla których powód nie mógł zostać przyjęty do nauki w wybranym przez siebie
zawodzie, więc o szczególnej sytuacji tej sprawy i precedensie co do zastosowania
art. 102 k.p.c., wbrew stanowisku zawartemu w uzasadnieniu również nie może
być mowy.
Z tych względów na podstawie art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
należało zażalenie oddalić, przyznając wynagrodzenie pełnomocnikowi
ustanowionemu z urzędu w celu udzielenia powodowi nieopłaconej pomocy
prawnej (§ 19 i 20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września
2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb
Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163,
poz. 1348).
jw
POSTANOWIENIE
Dnia 9 maja 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący)
SSN Wojciech Katner (sprawozdawca)
SSN Anna Kozłowska
w sprawie z powództwa P. K.
przeciwko Skarbowi Państwa - Zakładowi Karnemu Nr 1
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 9 maja 2012 r.,
zażalenia powoda na orzeczenie o kosztach, zawarte w pkt. II wyroku Sądu
Apelacyjnego
z dnia 19 października 2011 r.,
oddala zażalenie i przyznaje od Skarbu Państwa Sądu
Apelacyjnego na rzecz adwokata F. W. kwotę 300 (trzysta)
złotych powiększoną o podatek VAT z tytułu udzielenia
powodowi pomocy prawnej z urzędu.
2
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 19 października 2011 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację
powoda P. K. od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 13 maja 2011 r. w sprawie
przeciwko Skarbowi Państwa - Zakładowi Karnemu nr 1 o zapłatę
zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych, polegających na odmowie
przyjęcia do nauki zawodu w Policealnym Studium Informatycznym; zasądzone
zostały koszty postępowania od powoda na rzecz strony pozwanej w wysokości
2700 złotych.
W zażaleniu na postanowienie o kosztach w zaskarżonym wyroku,
ustanowiony z urzędu pełnomocnik powoda zarzucił naruszenie art. 102 k.p.c.
przez uznanie, że w niniejszej sprawie nie zachodzi szczególnie uzasadniony
wypadek, uzasadniający nieobciążanie powoda kosztami postępowania
apelacyjnego. Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia
i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, ewentualnie orzeczenie co do
istoty sprawy oraz zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W zakresie ponoszenia kosztów postępowania sądowego zasadą jest
zasądzenie ich od strony przegrywającej sprawę (art. 98 § 1 k.p.c.). Wyjątkiem od
tej zasady jest możliwość dana sądowi zasądzenia tylko części kosztów albo nie
obciążanie strony przegrywającej w ogóle kosztami, jeśli występuje szczególnie
uzasadniony wypadek (art. 102 k.p.c.). Zgodnie z utrwaloną wykładnią art. 102
k.p.c. zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie zastosowanie tego przepisu
należy wyłącznie do sądu rozpoznającego sprawę i do uznania, czy zachodzi w niej
sytuacja, którą można zakwalifikować jako wyjątkową dla nieobciążania strony
przegrywającej kosztami postępowania. Kontrola instancyjna postanowienia sądu
w sprawie zastosowania albo niezastosowania art. 102 k.p.c. sprowadza się tylko
do oceny prawidłowości uzasadnienia, w którym sąd wyjaśnia przyczyny zajętego
stanowiska. Samo zaś zakwalifikowanie przyczyn, jako szczególnie uzasadnionych
wypadków, o jakich stanowi art. 102 k.p.c. pozostają w gestii sądu stosującego
3
powołany przepis (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 2006 r., III CK
221/05, Lex nr 439151 i z dnia 3 lutego 2010 r., II PK 192/09, Lex nr 584735).
W rozpoznawanej sprawie Sąd drugiej instancji nie dopatrzył się w sprawie
szczególnych okoliczności, które miałyby przemawiać za nieobciążaniem powoda
kosztami postępowania. Uzasadnił to prawidłowo, wskazując na to, że sam status
osadzonego w zakładzie karnym, jak wynika z ustaleń, pozbawionego dożywotnio
wolności, a także jego zły stan majątkowy, który zdecydował o całkowitym
zwolnieniu od kosztów sądowych nie są przyczynami automatycznie uwalniającymi
powoda od ponoszenia kosztów przegranej sprawy, zwłaszcza w sytuacji
wytoczenia i podtrzymywania, jak wynika z uzasadnienia, oczywiście
bezzasadnego powództwa. Twierdzenie w zażaleniu, że powód nie ma możliwości
pozyskania środków pozwalających na pokrycie należności sądowych „bez swojej
winy" brzmi dość osobliwie, gdyby porównać sytuację powoda do trudności
w znalezieniu pracy i utrzymania się osób, które nie dały powodu do skazania na
karę pozbawienia wolności i o których winie w nieznalezieniu pracy w ogóle nie
można mówić. W uzasadnieniu wyroku jest także wytłumaczenie przyczyn,
dla których powód nie mógł zostać przyjęty do nauki w wybranym przez siebie
zawodzie, więc o szczególnej sytuacji tej sprawy i precedensie co do zastosowania
art. 102 k.p.c., wbrew stanowisku zawartemu w uzasadnieniu również nie może
być mowy.
Z tych względów na podstawie art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
należało zażalenie oddalić, przyznając wynagrodzenie pełnomocnikowi
ustanowionemu z urzędu w celu udzielenia powodowi nieopłaconej pomocy
prawnej (§ 19 i 20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września
2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb
Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163,
poz. 1348).
jw