Sygn. akt IV CZ 163/11
POSTANOWIENIE
Dnia 18 maja 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk
SSN Grzegorz Misiurek (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa J. K.
przeciwko B. M.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 18 maja 2012 r.,
zażalenia powoda
na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 12 października 2011 r.,
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 12 października 2011 r. odrzucił
wniosek powoda o sporządzenie uzasadnienia postanowienia tego Sądu z dnia 30
sierpnia 2011 r. oddalającego wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych,
powołując się na art. 387 § 1 w związku z art. 397 § 2 k.p.c. Jednocześnie odrzucił
skargę kasacyjną od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 11 maja 2011 r. wskazując,
że nie została ona opłacona w terminie przewidzianym w art. 112 ust. 3 ustawy z
dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167,
poz. 1398 ze zm.; dalej: „u.k.s.c.”). Postanowienie oddalające wniosek powoda o
zwolnienie od kosztów sądowych zostało doręczone pełnomocnikowi będącemu
adwokatem w dniu 5 września 2011 r. Termin do uiszczenia opłaty od skargi
kasacyjnej upłynął bezskutecznie z dniem 12 września 2011 r.
W zażaleniu na postanowienie odrzucające skargę kasacyjną powód wniósł
o jego uchylenie, podnosząc, iż wpływ na to rozstrzygnięcie miało odrzucenie
wniosku o sporządzenie uzasadnienia postanowienia oddalającego wniosek
o zwolnienie od kosztów sądowych oraz o doręczenie tego orzeczenia wraz
z uzasadnieniem. Powołując się na tę okoliczność, skarżący wniósł o rozpoznanie
również postanowienia Sądu Okręgowego odrzucającego powyższy wniosek.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.
Na postanowienie sądu drugiej instancji w przedmiocie zwolnienia od
kosztów sądowych nie przysługuje zażalenie do Sądu Najwyższego (art. 3941
k.p.c.). Pośrednio takie postanowienie może zostać skontrolowane, jeżeli wskutek
braku zwolnienia z kosztów sądowych i niewniesienia opłaty od skargi kasacyjnej
skarga taka została odrzucona, a w zażaleniu na postanowienie o odrzuceniu
skargi kasacyjnej skarżący wniesie o kontrolę zażalenia o kosztach (art. 380
w związku z art. 39821
k.p.c.). Gdy w sprawie występuje profesjonalny
pełnomocnik, wniosek powinien być jednoznacznie sformułowany, gdyż nie ma
podstaw do przypisywania pismom przez niego wnoszonym treści wprost w nich nie
wyrażonych (zob. postanowienie Sądu najwyższego z dnia 17 lipca 2008 r., II CZ
3
54/08, niepubl.). Powód reprezentowany przez adwokata w zażaleniu nie zgłosił
stosownego wniosku, lecz domagał się poddania kontroli postanowienia
odrzucającego wniosek o sporządzenie uzasadnienia postanowienia
odmawiającego zwolnienia od kosztów sądowych, które nie miało wpływu na
odrzucenie skargi kasacyjnej.
Zgodnie z art. 112 ust. 3 u.k.s.c., jeżeli pismo podlegające opłacie
w wysokości stałej lub stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości
przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia, zostało wniesione przez
adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego i wniosek o zwolnienie od
kosztów sądowych złożony przed upływem terminu do opłacenia pisma został
oddalony, tygodniowy termin do opłacenia pisma biegnie od dnia doręczenia stronie
postanowienia, a gdy postanowienie zostało wydane na posiedzeniu jawnym – od
dnia jego ogłoszenia. Wyłączona została przy tym zasada przewidziana w art. 112
ust. 2 u.k.s.c., wedle której, jeżeli wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych
zgłoszony przed upływem terminu do opłacenia pisma został prawomocnie
oddalony, przewodniczący wzywa stronę do opłacenia złożonego pisma na
podstawie art. 130 k.p.c. Artykuł 112 ust. 3 u.k.s.c. nie tylko wyznacza termin do
uiszczenia opłaty w razie prawomocnego oddalenia wniosku o zwolnienie od
kosztów sądowych, ale jednocześnie wyłącza możliwość wdrożenia postępowania
naprawczego określonego w art. 130 § 1 k.p.c., co oznacza, że profesjonalny
pełnomocnik powinien sam obliczyć i uiścić należną opłatę (zob. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 21 lipca 2011 r., V CZ 30/11, niepubl.).
Skarżący nie kwestionował, że postanowienie oddalające wniosek o zwolnienie
od kosztów sądowych zostało mu doręczone w dniu 5 września 2011 r.
Skoro skarga kasacyjna bezspornie nie została opłacona przy jej wniesieniu
(art. 10 i 112 ust. 3 u.k.s.c.), jej odrzucenie na podstawie art. 3986
§ 2 k.p.c. było
usprawiedliwione.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w związku z art.
3941
§ 3 k.p.c. orzekł, jak w sentencji.