Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SK 45/11
POSTANOWIENIE
Dnia 22 maja 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kwaśniewski
w sprawie z powództwa Polskiego Związku Firm Deweloperskich
przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
o naruszenie zbiorowych interesów konsumentów,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 22 maja 2012 r.,
na skutek skargi kasacyjnej strony powodowej od wyroku Sądu Apelacyjnego w
Warszawie
z dnia 17 lutego 2011 r.,
1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,
2. zasądza od strony powodowej na rzecz Prezesa Urzędu
Ochrony Konkurencji i Konsumentów kwotę 180 zł (sto
osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania
kasacyjnego.
Uzasadnienie
Decyzją z dnia 3 grudnia 2008 r., Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i
Konsumentów uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, o
której mowa w art. 24 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie
konkurencji i konsumentów, działanie Polskiego Związku Firm Deweloperskich,
polegające na umieszczeniu na stronach internetowych www….pl wraz z treścią
2
uchwały nr 5/2007 Walnego Nadzwyczajnego Zgromadzenia Członków PZFD
dotyczącej przyjęcia „Katalogu Zasad Umowy Deweloperskiej” następującego
sformułowania – „Kodeks Dobrych Praktyk (KDP) przyjęty do stosowania w 2005 r.
przez Polski Związek Firm Deweloperskich (PZFW) zaakceptowany przez Urząd
Ochrony Konkurencji i Konsumentów(1) (UOKiK) wymagał opracowania
szczegółowych zasad etyczno – biznesowych, jakie powinna spełniać umowa
deweloperska zawierana pomiędzy deweloperami członkami PZFD a jej klientami”,
co stanowi nieuczciwą praktykę rynkową, o której mowa w art. 5 ust. 2 pkt 2 w
związku z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu
nieuczciwym praktykom rynkowym, gdyż mogło sugerować konsumentom fakt
zaakceptowania przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów postanowień
„Katalogu Zasad Umowy Deweloperskiej” przy jednoczesnym braku takiej
akceptacji i stwierdził zaniechanie stosowania tej praktyki z dniem 17 kwietnia 2008
r. Prezes UOKiK nałożył na PZDF karę pieniężną w wysokości 6.902,21 zł.
Jednocześnie Prezes UOKiK nakazał Polskiemu Związkowi Firm
Deweloperskich publikację niniejszej decyzji, na jego koszt, na stronie internetowej
przedsiębiorcy www.pzfd.pl w ciągu 14 dni od daty uprawomocnienia się
przedmiotowej decyzji oraz utrzymywanie jej tam przez okres 6 miesięcy a ponadto
dwukrotną publikację pkt II i III sentencji, również na koszt PZFD, na jednej z pięciu
pierwszych stron dzienników: Rzeczpospolita (wydanie poniedziałkowe) oraz
Gazeta Wyborcza (wydanie środowe) o objętości co najmniej 24 cm x 14 cm,
rozmiar czcionki co najmniej 13, w ciągu 30 dni od daty uprawomocnienia się
przedmiotowej decyzji, z tym, że okres miedzy nakazanymi publikacjami powinien
wynosić co najmniej 7 dni.
Wyrokiem dnia 25 marca 2010 r. Sąd Okręgowy – Sąd Ochrony Konkurencji
i Konsumentów w Warszawie oddalił odwołanie Polskiego Związku Firm
Deweloperskich w Warszawie od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i
Konsumentów z dnia 3 grudnia 2008 r.
Wyrok Sądu Okręgowego strona powodowa zaskarżyła apelacją.
Wyrokiem z dnia 17 lutego 2011 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie: zmienił
zaskarżony wyrok w punkcie pierwszym przez nadanie mu następującej treści:
„zmienia decyzję częściową DDK nr 30/2008 wydaną w dniu 3 grudnia 2008 r.
3
przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w jej punkcie drugim w
ten sposób, że w miejsce obowiązku dwukrotnej publikacji pkt I i III sentencji
decyzji, na koszt Polskiego Związku Firm Deweloperskich w dziennikach:
Rzeczpospolita oraz Gazeta Wyborcza nakazuje Polskiemu Związkowi Firm
Deweloperskich w Warszawie jednorazową publikację punktu I i III sentencji
decyzji, na jego koszt w dzienniku Rzeczpospolita (wydanie poniedziałkowe) na
jednej z pięciu pierwszych jego stron, o objętości co najmniej 24 cm x 14 cm i
rozmiarze czcionki co najmniej 13, w ciągu 30 dni od daty uprawomocnienia się
decyzji, zaś w pozostałej części oddala odwołanie” (pkt 1)); oddalił apelację w
pozostałym zakresie (pkt 2)); zasądził od Polskiego Związku Firm Deweloperskich
na rzecz Prezesa UOKiK kwotę 270 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa
prawnego w postępowaniu apelacyjnym (pkt 3)).
Wyrok Sądu Apelacyjnego strona powodowa zaskarżyła skargą kasacyjną.
We wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania wskazano, że w sprawie
występuje istotne zagadnienie prawne (art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c.): „„czy art. 27 ust. 2
i 4 w zw. z art. 26 ust. 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konsumentów
(„uokik”), w związku z art. 2 ust. 1 lit. b) Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i
Rady 2009/22/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie nakazów zaprzestania
szkodliwych praktyk w celu ochrony interesów konsumentów, pozwala na nałożenie
obowiązku publikacji Decyzji na koszt przedsiębiorcy w innym celu, aniżeli w celu
wyeliminowania trwających skutków szkodliwej praktyki?””.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną pozwany Prezes UOKiK wniósł o: 1.
wydanie postanowienia o odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania;
ewentualnie o: 2. oddalenie skargi kasacyjnej; oraz o: 3. zasądzenie od strony
powodowej na rzecz strony pozwanej kosztów zastępstwa procesowego w
postępowaniu kasacyjnym według norm przepisanych prawem.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Wniosek o przyjęcie do rozpoznania skargi kasacyjnej strony powodowej nie
ujawnia istotnego zagadnienia prawnego sprawy w rozumieniu art. 3989
§ 1 pkt 1
k.p.c. Postawione pytanie dotyczy przepisów, które nie zostały objęte podstawą
4
skargi określoną w art. 3983
§ 1 pkt 1 k.p.c. W podstawie skargi nie zarzuca się
naruszenia przepisu art. 2 ust. 1 lit. b) Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady
2009/22/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie nakazów zaprzestania
szkodliwych praktyk w celu ochrony interesów konsumentów (Dz. U. UE.
L.2009.110.30). Zgodnie zaś z przepisem art. 39813
§ 1 k.p.c. Sąd Najwyższy
rozpoznaje skargę kasacyjną w granicach zaskarżenia oraz w granicach podstaw.
Niezależnie od powyższej wadliwości – zawartego w rozpoznawanej skardze
kasacyjnej – uzasadnienia wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania, skarżący nie
przedstawił w formie odpowiedniej jurydycznej argumentacji, że w sprawie
występuje zagadnienie prawne, które miałoby walor „istotności” w rozumieniu
przepisu art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c. Pytanie postawione we wniosku jest oparte na
założeniu, że w sytuacji, gdy Prezes UOKiK stwierdzi zaprzestanie stosowania
zakazanej praktyki (art. 27 ust. 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów) to
jednocześnie ustają skutki naruszenia zbiorowych interesów konsumentów. Takie
założenie jest oderwane od podstaw zaskarżonego wyroku Sądu drugiej instancji
Istotna jest ocena Sądu Apelacyjnego, że opublikowanie decyzji Prezesa UOKiK na
podstawie przepisu art. 27 ust. 4 w związku z art. 26 ust. 2 ustawy o ochronie
konkurencji i konsumentów ma na celu wyeliminowanie długotrwałych skutków
szkodliwej praktyki naruszenia zbiorowych interesów konsumentów. Zastosowanie
przedmiotowego środka (określonego aktu publikacji) nie wynikało zatem z
sugerowanego w skardze ustalenia ustania skutków szkodliwej praktyki tylko ze
względu na zaniechanie jej stosowania.
Sąd Apelacyjny ustalił, że pomimo wydania decyzji stwierdzającej
zaniechanie stosowania przez stronę powodową zakazanej praktyki, po wydaniu tej
decyzji nadal trwały skutki naruszenia zbiorowych interesów konsumentów. W tym
zakresie. Oceniając okoliczności, jakie miały miejsce po wydaniu zaskarżonej
decyzji – szereg komentarzy, które powód załączył w postaci wydruków ze stron
internetowych różnych publikatorów, informacji Urzędu Ochrony Konkurencji i
Konsumentów z dnia 23 grudnia 2008 r. oraz artykułów zamieszczonych w
dzienniku Rzeczpospolita z dnia 30 grudnia 2008 r. i w Gazecie Wyborczej z dnia
24-26 grudnia 2008 r. Sąd Apelacyjny uznał, że brak jest przekonującego dowodu
na to, że krąg osób, do których dotarła wcześniej zakwestionowana przez Prezesa
5
UOKiK w zaskarżonej decyzji informacja pokrywa się z kręgiem osób, które
zapoznały się choćby z jedną z przytoczonych wyżej publikacji. Poza dwoma
przypadkami (Gazeta Wyborcza i Rzeczpospolita) pozostałe komentarze,
omawiające przedmiotową decyzję ukazały się jedynie na stronach internetowych
podmiotów, specjalizujących się w tematyce ekonomicznej, które nie muszą cieszyć
się zainteresowaniem przeciętnego konsumenta. Ze względu na ustalone
okoliczności Sąd Apelacyjny uznał, że wystarczającym środkiem służącym do
usunięcia skutków zaistniałego naruszenia prawa jest określony w wyroku
obowiązek jednokrotnego opublikowania treści decyzji Prezesa UOKiK w
ogólnopolskim dzienniku.
Stwierdzając, że nie zachodzą przyczyny przyjęcia skargi, określone w art.
3989
§ 1 k.p.c., Sąd Najwyższy postanowił zgodnie z art. 3989
§ 2 k.p.c.
Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania kasacyjnego ma swoją podstawę § 12
ust. 4 pkt 2 w związku z § 14 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z
dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz
ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę
prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).
.