Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 23/12
POSTANOWIENIE
Dnia 15 czerwca 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący)
SSN Józef Frąckowiak
SSN Anna Kozłowska (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa BZ WBK Leasing Spółki Akcyjnej w P.
przeciwko K. G. i M. G.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 15 czerwca 2012 r.,
zażalenia pozwanych
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 4 listopada 2011 r.,
1. oddala zażalenie na postanowienie o odrzuceniu skargi
kasacyjnej,
2. odrzuca zażalenie w pozostałej części,
3. zasądza od pozwanych na rzecz powoda kwotę 1800
(jeden tysiąc osiemset) zł tytułem zwrotu kosztów
zastępstwa procesowego w postępowaniu
zażaleniowym.
Uzasadnienie
2
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Apelacyjny:
1. odrzucił skargę kasacyjną pozwanych od wyroku tego Sądu z dnia 31 maja
2011 r., jako nieopłaconą,
2. odmówił sporządzenia uzasadnienia postanowienia Sądu Apelacyjnego
z dnia 30 września 2011 r. oddającego wniosek pozwanych o zwolnienie od
opłaty należnej od skargi kasacyjnej,
3. odrzucił ponowny wniosek pozwanych o zwolnienie od kosztów sądowych.
Z ustaleń Sądu Apelacyjnego wynika, że złożony wraz ze skargą kasacyjną
wniosek pozwanych o zwolnienie ich, ponad kwotę 30 zł, od opłaty od skargi, został
przez Sąd Apelacyjny prawomocnie oddalony postanowieniem z dnia 30 września
2011 r. Mimo prawidłowego doręczenia tego postanowienia pełnomocnikowi
pozwanych i upływu terminu tygodniowego przewidzianego w art. 112 ust. 3 ustawy
z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (jednol. tekst Dz.
U. z 2010 r., Nr 90, poz. 594 ze zm., dalej –„u.k.s.c.”) ustalona na kwotę 5.789 zł
opłata od skargi kasacyjnej nie została uiszczona. Skarga kasacyjna pozwanych
podlegała przeto odrzuceniu na podstawie art. 3986
§ 2 k.p.c. Zważywszy, że
postanowienie z dnia 30 września 2011 r. było niezaskarżalne, Sąd Apelacyjny
odmówił sporządzenie jego uzasadnienia, a ponowny wniosek pozwanych
o zwolnienie od opłaty od skargi kasacyjnej odrzucił na podstawie art. 107 ust. 2
u.k.s.c.
Powołane postanowienie zostało w całości zaskarżone przez pozwanych.
Domagając się jego uchylenia postanowienia zarzucili naruszenie art. 102 u.k.s.c.
przez wadliwe przyjęcie, że są w stanie ponieść koszty opłaty sądowej i domagali się,
na podstawie art. 380 w związku z art. 39821
k.p.c., dokonania oceny zasadności
postanowienia o odmowie zwolnienia ich od opłaty od skargi kasacyjnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie do Sądu Najwyższego przysługuje tylko w przypadkach
wymienionych w art. 3941
§ 1 i 2 k.p.c. Tymczasem przedstawione Sądowi
Najwyższemu zażalenie obejmuje wszystkie rozstrzygnięcia objęte postanowieniem
z dnia 4 listopada 2011 r. Zważywszy na ich przedmiot, rozstrzygnięcia ujęte
3
w punktach drugim i trzecim tego postanowienia (co przedstawiono na wstępie) nie
podlegają kontroli w trybie zażalenia do Sądu Najwyższego. Z tych względów
zażalenie pozwanych skierowane przeciwko tym rozstrzygnięciom podlegało,
w myśl art. 3941
§ 3 w związku z art. 39821
i art. 373 oraz art. 397 § 2 k.p.c.,
odrzuceniu.
Rozpoznając zażalenie pozwanych na postanowienie o odrzuceniu skargi
kasacyjnej zaskarżalne zgodnie z art. 3941
§ 1 pkt 1 k.p.c., Sąd Najwyższy był
uprawniony rozpoznać, na wniosek strony, również to postanowienie, które nie
podlegało zaskarżeniu w drodze zażalenia, a miało wpływ na rozstrzygnięcie
sprawy, przepis art. 380 k.p.c. ma bowiem odpowiednie zastosowanie
w postępowaniu zażaleniowym przez Sądem Najwyższym (art. 3941
§ 3 w zw. z art.
39821
k.p.c.). Postanowieniem podlegającym w tym trybie kontroli jest
postanowienie z 30 września 2011 r. oddalające wniosek skarżących o zwolnienie
od opłaty od skargi kasacyjnej. Ocena sytuacji majątkowej skarżących prowadzi
jednak do wniosku, że postanowienie to było trafne.
We wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, dołączonym do skargi
kasacyjnej pozwani, będący małżeństwem, podnieśli, że ich miesięczne dochody
wynoszą 5000 zł; natomiast wydatki związane ze spłatą zobowiązań kredytowych
oraz kosztów utrzymania domu wynoszą miesięcznie 26.000 zł. Sąd odwoławczy
ustalił, że pozwani są właścicielami nieruchomości zabudowanej domem
mieszkalnym o powierzchni 160 m², właścicielami nieruchomości rolnej
o powierzchni 43 ha oraz dzierżawcami 21,96 ha. Ich gospodarstwo rolne
wyposażone jest w budynki gospodarcze i maszyny rolnicze: kombajn zbożowy,
traktory, agregat siewno-zbożowy. Są też właścicielami samochodu osobowego.
Porównanie oświadczeń majątkowych składanych przez pozwanych
w postępowaniu o zwolnienie od opłaty od apelacji i w postępowaniu o zwolnienie
od opłaty od skargi kasacyjnej wskazuje, że w tym okresie pozwani uzyskali od
osoby fizycznej pożyczkę w wysokości 100.000 zł. Trafna była zatem ocena Sądu
Apelacyjnego, że sytuacja majątkowa i życiowa pozwanych nie uzasadniała nawet
częściowego zwolnienia ich od obowiązku uiszczenia opłaty od skargi kasacyjnej.
Pozwani nie tylko posiadają znaczny majątek, ale ich miesięczne wydatki
wielokrotnie przewyższają deklarowane dochody. Ponadto pozwani nie zdecydowali
4
o przeznaczeniu nawet części uzyskanej w ostatnim czasie znaczącej pożyczki na
uiszczenie opłaty od skargi kasacyjnej. Nie ma uzasadnionych podstaw do
odmiennego traktowania kosztów bieżącego utrzymania, czy spłaty zobowiązań, od
opłaty od wniesionej w sprawie skargi kasacyjnej. Koszty sądowe stanowią
obciążenie, które powinno zostać pokryte przez strony z posiadanych środków, gdyż
pomoc ze strony Państwa w postaci zwolnienia od kosztów sądowych może zostać
przyznana dopiero wtedy, gdy strona rzeczywiści nie ma środków wystarczających
na ich opłacenie, a nie wówczas, gdy wprawdzie je posiada, ale zamierza
przeznaczyć je na inne cele (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
21 września 2011 r., I CZ 65/11, niepubl.).
Zważywszy, że brak było podstaw do zakwestionowania prawidłowości
postanowienia Sądu Apelacyjnego z dnia 30 września 2011 r., odrzucenie skargi
kasacyjnej pozwanych, wobec nieuiszczenie należnej od niej opłaty, było
uzasadnione. Zażalenie na to postanowienie, jako pozbawione usprawiedliwionych
podstaw, podlegało przeto oddaleniu (art. 39814
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. ).
O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono na podstawie art. 98
§ 1 w związku z art. 108 § 1 k.p.c. w związku z § 6 ust. 6 w związku z § 12 ust. 2
pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r.
w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb
Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego
ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163,poz. 1349 ze zm.).
db