Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III PO 4/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 12 czerwca 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Jaśkowski (przewodniczący)
SSN Maciej Pacuda (sprawozdawca)
SSN Romualda Spyt
w sprawie z odwołania E. G.
od uchwały Krajowej Rady Prokuratury z dnia 22 marca 2012 roku w sprawie
odmowy uwzględnienia wniosku o przeniesienie w stan spoczynku ,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 12 czerwca 2012 r.,
uchyla zaskarżoną uchwałę i przekazuje sprawę Krajowej
Radzie Prokuratury do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
Krajowa Rada Prokuratury uchwałą Nr … z dnia 22 marca 2012 r., podjętą
na podstawie art. 62a ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 roku o prokuraturze (j.t.
Dz. U. z 2008 r. Nr 7, poz. 39 ze zm.) w związku z art. 71 § 1 ustawy z dnia 27 lipca
2001 roku - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070 ze
2
zm.), nie uwzględniła wniosku E. G., prokuratora Prokuratury Rejonowej w /…/ i
odmówiła przeniesienia jej w stan spoczynku.
W uzasadnieniu uchwały wskazano, że stosownie do art. 62a ust. 1 ustawy z
dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze w zw. z art. 70 § 1 ustawy z dnia 27 lipca
2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych, prokuratora przenosi się w stan
spoczynku, jeżeli z powodu choroby lub utraty sił został uznany przez lekarza
orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za trwale niezdolnego do pełnienia
obowiązków prokuratora.
E. G. w dniu 16 marca 2011 r. została skierowana przez Prokuratora
Rejonowego na okresowe badania lekarskie w celu stwierdzenia zdolności lub
przeciwskazań do wykonywania pracy na stanowisku prokuratora, w związku ze
zgłoszoną przez nią niezdolnością do udziału w czynnościach w postaci sekcji
zwłok. Lekarz Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy w K. w zaświadczeniu z
dnia 10 maja 2011 r. stwierdził, że wobec przeciwwskazań zdrowotnych jest ona
niezdolna do wykonywania pracy na stanowisku prokuratora i zaznaczył, że
wskazane jest wystąpienie z wnioskiem o przeniesienie jej w stan spoczynku.
W tej sytuacji Prokurator Okręgowy w dniu 11 maja 2011 r. wystąpił na
podstawie art. 70 u.s.p. w zw. z art. 62a ust. 1 ustawy o prokuraturze do Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych z wnioskiem o wydanie orzeczenia w przedmiocie
trwałej niezdolności do pełnienia obowiązków prokuratora. Jednocześnie, w dniu 12
maja 2011 r. Prokurator Okręgowy zwrócił się do Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi
z wnioskiem o przeprowadzenie ponownego badania E. G.
Orzeczeniem z dnia 21 czerwca 2011 r. lekarz orzecznik Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych stwierdził brak trwałej niezdolności do pracy na
stanowisku prokuratora. Natomiast lekarz Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi 4 lipca
2011 r. wydał zaświadczenie lekarskie Nr …, w którym stwierdził, że E. G. wobec
przeciwwskazań zdrowotnych jest niezdolna do wykonywania pracy na stanowisku
prokuratora.
W opinii Krajowej Rady Prokuratury, w tym stanie nie można było uznać, że
zachodzą warunki określone w art. 62a ust. 1 ustawy o prokuraturze w zw. z art. 70
§ 1 u.s.p.. Brak jest bowiem orzeczenia lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych, stwierdzającego trwałą niezdolność do pełnienia obowiązków
3
prokuratora. Orzeczenia takiego nie mogą natomiast zastąpić zaświadczenia
lekarskie wydane przez lekarza z Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy w K. i
lekarza z Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi. Co więcej, nie zawierają one
wymaganego przez przepis art. 70 § 1 u.s.p stwierdzenia o trwałej niezdolności do
pełnienia obowiązków prokuratora.
E. G. wniosła odwołanie od uchwały Krajowej rady Prokuratury z dnia 22
marca 2012 r., zaskarżając tę uchwałę w całości. Zdaniem odwołującej się uchwała
Krajowej Rady Prokuratury narusza prawo materialne przez:
(-) niewłaściwe zastosowanie przepisów art. 71 § 1 ustawy z dnia 27 lipca
2001 r. o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2001 r. Nr 98 poz. 1070 ze zm.) w
związku z art. 62a ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (Dz. U. z
2008 r. Nr 7 poz. 39 ze zm.), polegające na przyjęciu tej podstawy prawnej w
zaskarżonej uchwale, podczas gdy stan faktyczny sprawy w ocenie Krajowej Rady
Prokuratury jako podstawę rozstrzygnięcia sprawy uzasadniał zastosowanie art. 70
§ 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ustroju sądów powszechnych;
(-) oczywiste naruszenie przepisów art. 70 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r.
o ustroju sądów powszechnych w związku z art. 62a ust. 1 ustawy z dnia 20
czerwca 1985 r. o prokuraturze, polegające na ich błędnej wykładni przez przyjęcie
przez Krajową Radę Prokuratury stanowiska, że w sprawie nie zachodzą warunki
określone w art. 62a ust. 1 ustawy o prokuraturze w zw. z art. 70 § 1 u.s.p. - brak
jest bowiem orzeczenia lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, że
E. G. jest trwale niezdolna do pełnienia obowiązków prokuratora i przypisaniu temu
orzeczeniu roli konstytutywnej, kształtującej podstawę prawną o charakterze
jedynego i bezwzględnie obowiązującego warunku do pozytywnego zastosowania
względem skarżącej normy z art. 70 § 1 u.s.p., podczas gdy orzeczenie to ma
charakter opinii dla potrzeb podjęcia decyzji przez Krajową Radę Prokuratury o
stanie spoczynku.
Ponadto skarżąca podniosła zarzut naruszenia przepisów postępowania
polegającego na naruszeniu art. 24c ust. 1 i 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. o
prokuraturze oraz § 22 Regulaminu Krajowej Rady Prokuratury, stanowiącego
załącznik do uchwały Nr 3 Krajowej Rady Prokuratury z dnia 5 października 2010 r.
w sprawie regulaminu Krajowej Rady Prokuratury, przez nieuwzględnienie przy
4
rozpatrzeniu sprawy innych dokumentów tj. dokumentacji lekarskiej oraz treści
orzeczeń lekarzy medycyny pracy, które to uchybienie mogło mieć istotny wpływ na
wynik sprawy.
W oparciu o podniesione zarzuty E. G. wniosła o uchylenie zaskarżonej
uchwały Krajowej Rady Prokuratury w całości i przekazanie sprawy Krajowej
Radzie Prokuratury do ponownego rozpoznania.
We wniosku o przyjęcia odwołania do rozpoznania wskazano na istnienie
potrzeby wykładni art. 70 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju
sądów powszechnych w zw. z art. 62a ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. o
prokuraturze, w zakresie, czy orzeczenie lekarza orzecznika ZUS stwierdzające, że
prokurator nie jest trwale niezdolny do pracy na stanowisku prokuratora, a stojące
w sprzeczności z orzeczeniami lekarzy medycyny pracy stwierdzającymi wobec
przeciwwskazań zdrowotnych niezdolność wykonywania pracy na stanowisku
prokuratora i w powiązaniu ze stanowiskiem pracodawcy co do niemożności
pełnienia obowiązków prokuratora przez osobę, która ze względów zdrowotnych
nie jest w stanie wykonywać wszystkich czynności prokuratora prawem
przewidzianych - ma bezwzględnie wiążący charakter dla podjęcia decyzji przez
Krajową Radę Prokuratury o odmowie uwzględnienia wniosku.
W opinii wnoszącej odwołanie o tym, czy sędzia (analogicznie prokurator)
powinien być przeniesiony w stan spoczynku, jeżeli z powodu choroby lub utraty sił
został (lub nie) uznany przez lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych za trwale niezdolnego do pełnienia obowiązków sędziego, nie może
decydować bezkrytyczne oparcie się na uzyskanym orzeczeniu, które tylko
wówczas stanowi podstawę decyzji Krajowej Rady Sądownictwa, kiedy spełnia
warunki wymagane od takiego orzeczenia, a jego walor dowodowy jest
niepodważalny. O przeniesieniu sędziego w stan spoczynku nie decyduje bowiem
lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, ale Krajowa Rada
Sądownictwa (analogicznie Krajowa Rada Prokuratury), która nie powinna unikać
weryfikacji wydanego przezeń orzeczenia, będącego podstawowym dokumentem
dla podjęcia zgodnej z prawem uchwały. Sąd Najwyższy w swoim orzecznictwie
wielokrotnie podnosił, że oparcie się na uzyskanym orzeczeniu lekarza orzecznika
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych może mieć miejsce tylko wówczas, gdy spełnia
5
ono warunki wymagane dla takiego orzeczenia (określa przyczynę niezdolności do
pełnienia obowiązków sędziego i zawiera uzasadnienie), a jego walor dowodowy
jest niepodważalny.
Kryteriów tych, zdaniem prokurator E. G., nie spełnia orzeczenie lekarza
orzecznika, jednozdaniowe i lakoniczne.
Odwołująca zwróciła też uwagę, że orzeczenie lekarza orzecznika ZUS -
zgodnie z przepisami art. 62a Ustawy z dnia 20 czerwca 1985 roku o prokuraturze
w związku z art. 70 Ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów
powszechnych - miało określać ocenę „trwałej niezdolności do pełnienia
obowiązków prokuratora”, a nie jak to określono w tym orzeczeniu ocenę „trwałej
zdolności do pracy na stanowisku prokuratora”. Natomiast oczywistym jest, że
lekarze medycyny pracy orzekając na innej podstawie prawnej nie mogli
sformułować swojej oceny jako „trwałej zdolności do pełnienia obowiązków
prokuratora", co podniesiono w uzasadnieniu zaskarżonej uchwały jako swoistą
negatywną przesłankę w zakresie uwzględnienia tych orzeczeń przy podjęciu
uchwały. Nie mogli także odnosić się co do „trwałości" stwierdzonej niezdolności do
wykonywania pracy na stanowisku prokuratora, bowiem w myśl rozporządzenia, w
oparciu o które wydawali zaświadczenia lekarskie, lekarz medycyny pracy w
zaświadczeniu stwierdzającym zdolność prokuratora do pracy, określa termin
następnego badania.
Lakoniczność orzeczenia lekarza orzecznika ZUS i brak uzasadnienia, jak
również ocena „zdolności do pracy” a nie ocena „zdolności do pełnienia
obowiązków prokuratora” nasuwa z kolei poważne wątpliwości co do trafności
orzeczenia, zwłaszcza w kontekście dwóch orzeczeń jednostek służby medycyny
pracy - wydanych po przeprowadzeniu stosownych badań lekarskich. Tak więc
ocena stanu zdrowia dokonana przez lekarzy medycyny pracy co do zdolności do
pracy na stanowisku prokuratora w ujęciu merytorycznym (lekarskim) w istocie
rzeczy także dotyczy zdolności do pełnienia obowiązków prokuratora.
Odwołująca zarzuciła ponadto, że uchwała Krajowej Rady Prokuratury nie
zawiera także oceny jej stanu zdrowia jako przesłanki określonej w art. 70 § 1
ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych w zw. z
art. 62a ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze, pomimo powołania się na
6
dokumentację lekarską. Jak podnosiła we wniosku o przeniesienie w stan
spoczynku, od 17 lat jest leczona z powodu choroby nadciśnieniowej. Niezależnie
od powyższego, wskutek stresu ma ona rozpoznaną i leczoną arytmię serca z
niedomykalnością mitralną zastawki oraz zastawki trójdzielnej a nadto tachykardię
oraz nerwicę wegetatywną serca. Chorobami współistniejącymi są zaś dyskopatia
lędźwiowa, reflux żołądkowo-przełykowy, nadczynność tarczycy i przewlekły zespół
bólowy kręgosłupa.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 62a ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca
1985 r. o prokuraturze (j.t. Dz. U. z 2011 r., Nr 270, poz. 1599), wprowadzonym
ustawą z dnia 9 października 2009 r. o zmianie ustawy o prokuraturze oraz
niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 178, poz. 1375), do prokuratorów stosuje się
odpowiednio, z zastrzeżeniem ust. 2 - 5, przepisy art. 69 -71, art. 73 i 74, art. 76,
art. 85 § 4, art. 99 -102 i art. 104 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju
sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070, ze zm.). Jeżeli zaś przepisy ustawy
o prokuraturze nie stanowią inaczej, przewidziane w ustawie - Prawo o ustroju
sądów powszechnych uprawnienia Krajowej Rady Sądownictwa i Ministra
Sprawiedliwości przysługują w stosunku do prokuratorów odpowiednio Krajowej
Radzie Prokuratury i Prokuratorowi Generalnemu, a uprawnienia kolegiów i
prezesów właściwych sądów - właściwym prokuratorom przełożonym. Z kolei,
stosownie do art. 70 § 1 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych w związku
z cytowanym wyżej art. 62a ust. 1 ustawy o prokuraturze, prokuratora przenosi się
w stan spoczynku na jego wniosek albo na wniosek właściwego prokuratora
przełożonego, jeżeli z powodu choroby lub utraty sił prokurator został uznany przez
lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za trwale niezdolnego do
pełnienia obowiązków prokuratora. Natomiast w myśl art. 71 § 1 Prawa o ustroju
sądów powszechnych w związku z art. 62a ust. 1 ustawy o prokuraturze prokurator
może być przeniesiony w stan spoczynku, na wniosek właściwego prokuratora
przełożonego, jeżeli z powodu choroby lub płatnego urlopu dla poratowania zdrowia
nie pełnił służby przez okres roku. Do okresu tego wlicza się okresy poprzedniej
7
przerwy w pełnieniu służby z powodu choroby lub płatnego urlopu dla poratowania
zdrowia, jeżeli okres czynnej służby nie przekroczył 30 dni. Na podstawie art. 73 §
1 i 2 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych w związku z art. 62a ust. 1
ustawy o prokuraturze w sprawach przeniesienia prokuratora w stan spoczynku, o
których mowa w art. 70 i 71, podejmuje decyzję Krajowa Rada Prokuratury, a od
decyzji wydanej w tych sprawach przysługuje odwołanie do Sądu Najwyższego.
Wstępnie Sąd Najwyższy stwierdza, że ma rację odwołująca się, zarzucając
iż Krajowa Rada Prokuratury wskazuje w sentencji zaskarżonej uchwały
niewłaściwą podstawę prawną zawartego w tej uchwale rozstrzygnięcia. W stanie
faktycznym rozpoznawanej sprawy nie znajduje bowiem z całą pewnością
zastosowania cytowany wyżej art. 71 § 1 Prawa o ustroju sądów powszechnych,
skoro wspomniana uchwała nie została podjęta na wniosek właściwego prokuratora
przełożonego, lecz samej zainteresowanej, a nadto wszczęcie postępowania
zakończonego podjęciem zaskarżonej uchwały nie nastąpiło w związku z
niepełnieniem przez odwołującą się służby z powodu choroby lub płatnego urlopu
dla poratowania zdrowia przez okres roku. Nie to jednak decyduje o zasadności
odwołania E. G., ponieważ wskazana okoliczność w zestawieniu z treścią
uzasadnienia uchwały przemawia jednoznacznie za przyjęciem, iż powołanie w niej
art. 71 § 1 Prawa o ustroju sądów powszechnych zamiast art. 70 § 1 tej ustawy
stanowiło bez wątpienia jedynie efekt oczywistej omyłki, która musi pozostawać bez
wpływu na merytoryczną ocenę prawidłowości tej uchwały.
Uznając zatem, że właściwą podstawę prawną zaskarżonej uchwały z dnia
22 marca 2012 r. winien stanowić art. 62a ust. 1 ustawy o prokuraturze w związku z
art. 70 § 1 Prawa o ustroju sądów powszechnych, Sąd Najwyższy zauważa, iż
zawarta w drugim z powołanych przepisów regulacja wskazuje wyraźnie, że
podstawę przeniesienia prokuratora w stan spoczynku z powodu choroby lub utraty
sił stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a
samo przeniesienie następuje wskutek wydania decyzji w tym przedmiocie,
podejmowanej w formie uchwały przez Krajową Radę Prokuratury. W orzecznictwie
Sądu Najwyższego utrwalił się (trafnie wskazywany w odwołaniu) pogląd, który Sąd
Najwyższy w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę w pełni akceptuje, że
sędziego (a zatem także prokuratora) w stan spoczynku przenosi wymieniony w
8
ustawie organ (sędziego – Krajowa Rada Sądownictwa, a prokuratora – Krajowa
Rada Prokuratury), a nie lekarz orzecznik ZUS. Jego orzeczenie jest wprawdzie
podstawowym dokumentem dla podjęcia uchwały, lecz podlega weryfikacji przez
Radę. Dlatego też Rada obowiązana jest ocenić moc dowodową orzeczenia
lekarza orzecznika ZUS, dotyczącego trwałej niezdolności do pełnienia obowiązków
sędziego bądź prokuratora (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 19 stycznia
2005 r., III KRS 9/04, OSNP 2005, nr 12, poz. 182 oraz z dnia 5 listopada 2008 r.,
III KRS 4/08, LEX nr 658203, a także z dnia 3 lipca 2008 r., III PO 3/08, OSNP
2009, nr 19-20, poz. 273). Inaczej rzecz ujmując, uzyskanie od lekarza orzecznika
ZUS stosownego orzeczenia dotyczącego zdolności prokuratora do pełnienia przez
niego obowiązków służbowych jest niezbędnym elementem postępowania
zainicjowanego wnioskiem o przeniesienie prokuratora w stan spoczynku, jednakże
gdy orzeczenie to zostanie już wydane i przedstawione Krajowej Radzie
Prokuratury, to podlega ono ocenie, przy wzięciu pod uwagę jego uzasadnienia,
które musi przekonywać, że teza zawarta w sentencji tego orzeczenia posiada
walor dowodowy, który jest niepodważalny (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia
18 lutego 2010 r., III KRS 29/09, LEX nr 564900). Jeśli natomiast budzi wątpliwości,
np. z uwagi na jego sprzeczność z pozostałą dostępną dokumentacją lekarską, to
winno być poddane weryfikacji.
W obecnie rozpoznawanej sprawie przedstawione poglądy zyskują na
znaczeniu zwłaszcza z tej przyczyny, iż do czasu podjęcia przez Krajową Radę
Prokuratury zaskarżonej uchwały nie wszedł co prawda jeszcze w życie
(sygnalizowany w odwołaniu) art. 23c ustawy o prokuraturze, dodany do niej przez
art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo o ustroju
sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 203, poz.1192) z
dniem 28 marca 2012 r., określający podstawy rozpatrzenia sprawy osobowej przez
Krajową Radę Prokuratury, jednakże ze względu na brak odpowiedniej regulacji w
przepisach ustawy o prokuraturze dotyczącej rozpatrywania „spraw osobowych”, do
postępowania przed Krajową Radą Prokuratury w przedmiocie przeniesienia
prokuratora w stan spoczynku, na podstawie art. 62a ust. 1 ustawy o prokuraturze
(co wynika z użytego w tym przepisie sformułowania, jeżeli przepisy niniejszej
ustawy nie stanowią inaczej, przewidziane w ustawie - Prawo o ustroju sądów
9
powszechnych uprawnienia Krajowej Rady Sądownictwa przysługują w stosunku
do prokuratorów odpowiednio Krajowej Radzie Prokuratury), winna w niniejszej
sprawie znaleźć odpowiednie zastosowanie (przez analogię do postępowań w
przedmiocie przeniesienia sędziego w stan spoczynku), powołana wcześniej
ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa (obowiązująca w
czasie podejmowania przez Radę uchwały z dnia 22 marca 2012 r.). Stosownie do
art. 33 ust. 1 tej ustawy, w sprawach indywidualnych Rada podejmuje zaś uchwały
po wszechstronnym rozważeniu sprawy, na podstawie udostępnionej dokumentacji
oraz wyjaśnień uczestników postępowania lub innych osób, jeżeli zostały złożone, a
zgodnie z jej art. 38 ust. 3, jeżeli rozważenie sprawy wymaga wiadomości
specjalnych, Rada może zwrócić się do biegłego sądowego lub kilku biegłych albo
do odpowiedniego instytutu naukowego lub naukowo – badawczego o wydanie
opinii.
Zdaniem Sądu Najwyższego dotychczas ujawnione okoliczności faktyczne
rozpoznawanej sprawy jednoznacznie wskazywały na taką potrzebę. Z dostępnego
dla Sądu Najwyższego orzeczenia lekarza orzecznika ZUS wynika bowiem tylko to,
że odwołująca się „nie jest trwale niezdolna do pracy na stanowisku prokuratora”.
Abstrahując zatem od faktu, że orzeczenie to nie zostało nawet sformułowane
zgodnie z wymogiem wynikającym z art. 70 § 1 Prawa o ustroju sądów
powszechnych (w związku z art. 62a ust. 1 ustawy o prokuraturze), który wymaga,
aby lekarz orzecznik wypowiedział się odnośnie do zdolności „do pełnienia
obowiązków prokuratora”, a nie „do pracy na stanowisku prokuratora”, należy
podkreślić, że uderza jego lakoniczność i brak uzasadnienia (uzasadnienie
orzeczenia nie zostało bowiem załączone do akt sprawy, a także nie opisano go w
treści uzasadnienia zaskarżonej uchwały). Co więcej, sposób sformułowania owego
orzeczenia uniemożliwia nawet ustalenie, czy odwołująca się nie jest jedynie
„trwale niezdolna do pracy na stanowisku prokuratora”, będąc niezdolną do takiej
pracy okresowo, czy też w ogóle nie występuje u niej niezdolność do pracy na
dotychczas zajmowanym stanowisku. Nie wiadomo ponadto, czy uwzględnia ono
liczne schorzenia, na które cierpi odwołująca się, sygnalizowane przez nią w
odwołaniu. Jeśli natomiast zważyć, że w ewidentnej opozycji do tego orzeczenia
jest treść obu zaświadczeń lekarskich wystawionych przez Wojewódzki Ośrodek
10
Medycyny Pracy w K. oraz Instytut Medycyny Pracy w Łodzi, w których
stwierdzono, że odwołująca się „wobec przeciwwskazań zdrowotnych jest
niezdolna do wykonywania pracy na stanowisku prokuratora”, przy czym w
pierwszym z nich zasugerowano dodatkowo, że „wskazanym jest wystąpienie o
przeniesienie jej w stan spoczynku”, to wypada przyjąć, iż wspomniane orzeczenie
lekarza orzecznika ZUS z całą pewnością nie posiada takiego waloru dowodowego,
który można by określić jako niepodważalny. Dlatego też uznać należy, że
zaskarżona uchwała – przez oparcie jej na tak sformułowanym orzeczeniu –
została podjęta bez wszechstronnego rozważenia całokształtu okoliczności
istotnych dla jej podjęcia, przez co była co najmniej przedwczesna.
Niezależnie od powyższych rozważań należy podnieść i to, że co prawda
orzeczenie lekarza orzecznika ZUS, na podstawie którego zapadła zaskarżona
uchwała, zostało wydane w dniu 21 czerwca 2011 r., a więc w czasie, gdy art. 70
Prawa o ustroju sądów powszechnych nie przewidywał jeszcze (co słusznie
podnosi odwołująca się) możliwości wniesienia sprzeciwu od tego orzeczenia do
komisji lekarskiej ZUS, jak obowiązujący od dnia 18 lipca 2011 r. § 3a tego
przepisu, dodany przez art. 47 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o Krajowej Radzie
Sądownictwa (Dz. U. Nr 126, poz. 714 ze zm.), ale nie można zapominać o tym, iż
wniosek odwołującej się o przeniesienie jej w stan spoczynku został złożony
dopiero w dniu 21 października 2011 r., tj. w czasie, gdy wspomniany przepis miał
już obecnie obowiązujące brzmienie. Należałoby zatem rozważyć, czy taka
sytuacja nie determinowała ponowienia (z inicjatywy Rady) oceny stanu zdrowia
odwołującej się przez lekarza orzecznika ZUS, już choćby po to, aby umożliwić
skorzystanie przez nią z trybu odwoławczego przewidzianego w powołanym art. 70
§ 3a w przypadku, w którym nie zgadzałaby się ona z ponownie wydanym
orzeczeniem. W ocenie Sądu Najwyższego fakt zgłoszenia przez odwołującą się
wniosku o przeniesienie jej w stan spoczynku uzasadniał zastosowanie takiego
właśnie trybu postępowania. Nie jest bowiem tak, jak sugeruje Krajowa Rada
Prokuratury w uzasadnieniu zaskarżonej uchwały, iż o jej podjęciu musiało
decydować niedołączenie do wniosku orzeczenia lekarza orzecznika ZUS o trwałej
niezdolności do pełnienia obowiązków prokuratora. Nie można bowiem zapominać
o tym, że sam wnioskujący o przeniesienie go w stan spoczynku prokurator nie jest
11
uprawniony do zwrócenia się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o zbadanie
przez lekarza orzecznika i wydanie przez niego stosownego orzeczenia. Wydanie
orzeczenia przez lekarza orzecznika ZUS ma charakter zadania powierzonego
Zakładowi na podstawie art. 71 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o
systemie ubezpieczeń społecznych i jest realizowane na wniosek właściwego
przełożonego prokuratora ubiegającego się o przeniesienie w stan spoczynku, który
w tym celu zawiera zazwyczaj cywilnoprawną umowę zlecenia z Zakładem
Ubezpieczeń Społecznych. W okolicznościach faktycznych rozpoznawanej sprawy
Prokurator Okręgowy wystąpił co prawda w dniu 11 maja 2011 r. do Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych z takim wnioskiem, w wyniku czego lekarz orzecznik
ZUS wydał orzeczenie z dnia 21 czerwca 2011 r., stwierdzające brak trwałej
niezdolności odwołującej się „do pracy na stanowisku prokuratora”, jednakże nie
działał wówczas na wniosek E. G., lecz z własnej inicjatywy, w związku z
przedłożeniem przez odwołującą się zaświadczenia lekarza Wojewódzkiego
Ośrodka Medycyny Pracy w K. z dnia 10 maja 2011 r., w którym podano, iż „wobec
przeciwwskazań zdrowotnych jest (ona) niezdolna do podjęcia/wykonywania pracy
na stanowisku prokuratora” oraz zaznaczono, że „wskazane jest wystąpienie z
wnioskiem o przeniesienie (jej) w stan spoczynku”. Po uzyskaniu orzeczenia
lekarza orzecznika, z uwagi na jego treść, nie podjął natomiast z własnej inicjatywy
dalszych działań w kierunku przeniesienia E. G. w stan spoczynku. Ta okoliczność
wskazuje więc na zakończenie przez Prokuratora Okręgowego /…/ postępowania w
przedmiocie przeniesienia odwołującej się w stan spoczynku, które on sam
zainicjował, a co za tym idzie dodatkowo wzmacnia tezę o konieczności ponowienia
całego postępowania, w związku z wnioskiem odwołującej się, zwłaszcza że
wniosek ten został złożony po upływie prawie czterech miesięcy od wydania przez
lekarza orzecznika ZUS orzeczenia zawierającego ocenę zdolności „do pracy na
stanowisku prokuratora” oraz że w chwili jego złożenia obowiązywał już art. 70 § 3a
prawa o ustroju sądów powszechnych, przewidujący możliwość wniesienia
sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika do komisji lekarskiej ZUS. Ponadto
zasadą jest stosowanie w każdym postępowaniu reguł obowiązujących w chwili
jego wszczęcia, chyba że ustawodawca inaczej kwestię tę uregulowałby w
przepisach przejściowych. Takich przepisów ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o
12
Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz. U. Nr 126, poz. 714 ze zm.), mocą której
dodano § 3a do art. 70 Prawa o ustroju sądów powszechnych, jednak nie zawiera.
Skoro zatem postępowanie zakończone zaskarżoną uchwałą zostało wszczęte na
wniosek odwołującej się, to winno toczyć się na podstawie art. 70 Prawa o ustroju
sądów powszechnych w jego brzmieniu obowiązującym w dacie złożenia wniosku
inicjującego to postępowanie.
Kierując się przedstawionymi motywami oraz opierając się na treści
art. 39815
§ 1 k.p.c. w związku z art. 44 ust. 3 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o
Krajowej Radzie Sądownictwa, w związku z art. 73 Prawa o ustroju sądów
powszechnych i art. 62a ust. 1 ustawy o prokuraturze, Sąd Najwyższy orzekł, jak w
sentencji.