Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III ZS 4/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 13 lipca 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Jaśkowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Zbigniew Hajn
SSN Jerzy Kwaśniewski
Protokolant Halina Kurek
w sprawie ze skargi Ministra Zdrowia
na uchwałę Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych z dnia 13 stycznia 2012 r.,
Nr 51/ III /2012 w sprawie przyjęcia Regulaminu prowadzenia ewidencji
laboratoriów w części dotyczącej § 4 ust. 2 oraz § 5 ust.2 i 4 Regulaminu,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 13 lipca 2012 r.,
1. uchyla § 4 ust. 2 oraz § 5 ust. 4 Regulaminu,
2. w pozostałej części utrzymuje zaskarżoną uchwałę w mocy.
Uzasadnienie
Skargą z dnia 7 maja 2012 r. Minister Zdrowia zaskarżył w części uchwałę
Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych (dalej jako Krajowa Rada) z dnia 13
2
stycznia 2012 r. w sprawie przyjęcia regulaminu prowadzenia ewidencji
laboratoryjnej (dalej jako uchwała), to jest w zakresie § 1 uchwały w związku z § 4
ust. 2 oraz § 5 ust. 2 i 4 regulaminu prowadzenia ewidencji laboratoriów (dalej jako
regulamin), stanowiącego załącznik nr 1 do uchwały.
Zaskarżonej uchwale Minister Zdrowia zarzucił naruszenie art. 19 ust. 1, 3 i 4
w związku z art. 47 pkt 9 lit. e ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o diagnostyce
laboratoryjnej (jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 144, poz. 1529 ze zm., dalej jako
ustawa) poprzez: 1) ustanowienie dodatkowych wymogów stanowiących podstawę
wpisu do ewidencji laboratoriów, 2) niewskazanie przesłanek odmowy wpisu do
ewidencji oraz 3) niewłaściwe wskazanie organu uprawnionego do podjęcia decyzji
o wpisie bądź odmowie wpisu do ewidencji laboratoriów. Minister Zdrowia wniósł o
uchylenie uchwały w zaskarżonej części.
Na mocy zaskarżonej uchwały przyjęto – w zaskarżonym skargą zakresie –
w regulaminie przepisy o następującej treści:
§ 4 ust. 2 „Podmiot zgłaszający wniosek o wpis laboratorium do ewidencji
przesyła wypełniony formularz p.n. „Wniosek o wpis laboratorium do ewidencji”
zwany dalej wnioskiem, stanowiący załącznik Nr 1 do regulaminu i „informację o
działalności medycznego laboratorium udzielającego świadczeń zdrowotnych z
zakresu diagnostyki laboratoryjnej” zwaną dalej „informacja”, stanowiący załącznik
nr 2 do regulaminu i „Formularz badań genetycznych”, stanowiący załącznik nr 3 do
regulaminu, zwany dalej „formularzem”, o ile podmiot składający wniosek wykonuje
badania diagnostyczne z zakresu genetyki”.
§ 5 ust. 2: „Osoba upoważniona przez Krajową Radę Diagnostów
Laboratoryjnych, zgodnie z uchwałą określoną w § 3 ust. 2 rozpatruje wniosek pod
względem spełnienia wymogów formalno-prawnych”.
§ 5 ust. 4 „Po złożeniu wniosku, uzupełnieniu braków wniosku lub upływie
terminu do jego uzupełnienia osoba upoważniona przez KRDL, zgodnie z uchwałą
określoną w § 3 ust. 2, dokonuje czynności wpisu do ewidencji lub odmowy wpisu”.
Krajowa Rada w odpowiedzi na skargę Ministra Zdrowia wniosła o jej
oddalenie oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego. W odpowiedzi na
zarzuty skargi Krajowa Rada podniosła, że wymieniona w § 4 ust. 2 regulaminu
informacja mają na celu wywiązanie się samorządu diagnostów z obowiązków
3
nałożonych na niego ustawą, w szczególności w art. 35 ustawy. W zakresie zarzutu
dotyczącego braku przesłanek odmowy wpisu do ewidencji, Krajowa Rada
podniosła, że przesłanki wpisu zostały określone wprost w ustawie, zatem
bezcelowe jest wymienianie, jakiego rodzaju uchybienia wniosku o wpis stanowią
podstawę odmowy wpisu. W odniesieniu do zarzutu skargi obejmującego § 5 ust. 4
regulaminu Krajowa Rada podnosi, że umocowanie członka Krajowej Rady do
podejmowania decyzji w przedmiocie wpisu do ewidencji znajduje oparcie w
przepisach Kodeksu cywilnego, które umożliwiają udzielenie pełnomocnictwa do
dokonywania czynności; przepis art. 19 ust. 1 ustawy nie stoi zaś na przeszkodzie
takiemu umocowaniu, ponieważ rozstrzyga jedynie, że to Krajowa Rada prowadzi
ewidencję.
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
Skarga Ministra Zdrowia okazała się częściowo zasadna.
Sąd Najwyższy uznaje za zasadny zarzut sprzeczności § 4 ust. 2 regulaminu
z art. 19 ustawy. Przepis art. 19 ust. 3 ustawy w sposób wyczerpujący normuje
treść wniosku o wpis. Stanowi on, że wniosek o wpis laboratorium do ewidencji
zawiera: 1) pełną i skróconą nazwę laboratorium, jego siedzibę i adres; 2) nazwę
(firmę), formę organizacyjno-prawną, siedzibę i adres podmiotu, który prowadzi
laboratorium, oraz numer w rejestrze przedsiębiorców albo w innym właściwym
rejestrze lub w ewidencji działalności gospodarczej. Zaskarżony przepis regulaminu
nakłada natomiast na podmiot wnioskujący o dokonania wpisu do ewidencji
obowiązek przedstawienia Krajowej Radzie informacji, których w myśl
jednoznacznie sformułowanych przepisów ustawy wnioskodawca nie ma
obowiązku podawać ubiegając się o wpis. Tym samym w § 4 ust. 2 regulaminu
zaskarżona uchwała wprowadziła dodatkowe wymogi wpisu do ewidencji, które nie
zostały przewidziane w przepisach obowiązującego prawa.
Bezzasadna jest argumentacja przedstawiona w odpowiedzi na skargę,
zgodnie z którą wskazane w § 4 ust. 2 regulaminu informacje, jakie wnioskodawca
musi przedstawić Krajowej Radzie ubiegając się o wpis, mają na celu wywiązanie
się samorządu diagnostów z jego ustawowych obowiązków. Powierzenie Krajowej
4
Radzie obowiązku prowadzenia ewidencji laboratoriów służy ułatwieniu
przeprowadzenia przez Krajową Radę kontroli i oceny wykonywania czynności
diagnostyki laboratoryjnej przez diagnostę. Umożliwia bowiem identyfikację miejsca
wykonywania zawodu przez diagnostę oraz ustalenie, czy podmiot prowadzący
laboratorium dopełnił obowiązku wpisu do ewidencji. Prowadzenie ewidencji nie jest
natomiast instrumentem służącym weryfikacji przez Krajową Radę zgodności
działania laboratoriów lub prowadzących je podmiotów z prawem. Wpis do
ewidencji nie ma charakteru konstytutywnego. Przepis art. 19 ust. 2 ustawy nakłada
bowiem obowiązek „wystąpienia z wnioskiem o wpis laboratorium do ewidencji” na
podmiot leczniczy (lub uczelnię medyczną), który „prowadzi laboratorium”.
Prowadzenie laboratorium nie jest zatem uwarunkowane ani zgłoszeniem
laboratorium do ewidencji, ani uzyskaniem wpisu do ewidencji, skoro z wnioskiem o
wpis występuje podmiot, który uruchomił już działalność laboratorium. Potwierdza
to także art. 20 ustawy, z którego wynika, że laboratoria są tworzone lub
likwidowane na podstawie przepisów ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o
działalności leczniczej (Dz.U. 112, poz. 654 ze zm.), zaś dopiero utworzenie lub
likwidacja laboratorium na podstawie przepisów tej ustawy rodzi po stronie
podmiotu leczniczego obowiązek wystąpienia z wnioskiem o wpis lub wykreślenie z
ewidencji.
Nieuzasadniony jest zarzut sprzeczności § 5 ust. 2 regulaminu z art. 19
ustawy. Minister Zdrowia zarzuca sprzeczność § 5 ust. 2 regulaminu z art. 19
ustawy poprzez przyznanie kompetencji do rozpatrzenia wniosku pod względem
spełnienia wymogów formalno-prawnych osobie upoważnionej przez Krajową Radę
na podstawie uchwały z dnia 10 marca 2011 r. w sprawie ustalenia podziału
czynności między członków Prezydium Krajowej Rady Diagnostów
Laboratoryjnych. Przepisy ustawy w zakresie dotyczącym trybu działania Krajowej
Rady stanowią, że w imieniu Krajowej Rady w sprawach określonych jej uchwałą
działa prezydium Rady (art. 46 ust. 4). Przepisy ustawy nie zawierają przy tym
upoważnienia do delegowania przez Radę na rzecz jednego ze swoich członków
wykonywania kompetencji zastrzeżonych przez ustawę do właściwości Rady.
Powyższe nie oznacza jednak, że Krajowa Rada nie może wskazać mocą swojej
uchwały, który z jej członków będzie dokonywał – w ramach wykonywania przez
5
Krajową Radę jej zadania, jakim jest prowadzenie ewidencji laboratoriów (art. 19 w
związku z art. 47) – czynności technicznych niezbędnych do podjęcia przez
Krajową Radę uchwały w przedmiocie wpisu albo odmowy wpisu laboratorium do
ewidencji. Czynności sprawdzające wniosek pod względem wymogów
formalnoprawnych są czynnościami przygotowawczymi niezbędnymi do realizacji
przez Krajową Radę jako organ kolegialny zadania, o którym mowa w art. 19
ustawy. Wewnętrzny podział obowiązków między członków Krajowej Rady mieści
się bowiem w sferze konstytucyjnie chronionej autonomii samorządów
zawodowych.
Skarga Ministra Zdrowia jest natomiast zasadna w zakresie, w jakim zarzuca
sprzeczność § 5 ust. 4 regulaminu z art. 19 ustawy. Tym przepisem regulaminu
umocowano bowiem osobę upoważnioną przez Krajową Radę na podstawie
odrębnej uchwały do dokonywania wpisu do ewidencji lub odmowy wpisu do
ewidencji. W ten sposób, bez stosownego upoważnienia ustawowego, Krajowa
Rada upoważniła jednego lub kilku ze swoich członków do wykonywania
kompetencji zastrzeżonych ustawowo do właściwości Krajowej Rady. Prowadzenie
ewidencji, dokonywanie w niej wpisów lub podejmowanie uchwał o odmowie wpisu
należy do Krajowej Rady działającej jako organ kolegialny. Treść art. 19 ustawy nie
stanowi natomiast przeszkody dla podjęcia przez Krajową Radę uchwały
upoważniającej prezydium Krajowej Rady do dokonywania wpisu lub odmowy
wpisu, skoro z mocy art. 46 ust. 4 ustawy prezydium może działać w imieniu
Krajowej Rady w sprawach określonych uchwałą tejże Rady, z wyjątkiem
uchwalania budżetu Krajowej Rady. Ustawodawca przewidział zatem mechanizm
delegowania przez Krajową Radę kompetencji do wykonywania jej zadań na
prezydium Rady.
Z tych względów orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 41 ust. 1
ustawy o diagnostyce laboratoryjnej.