III CZ 53/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:14-12-2012
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt III CZ 53/12
POSTANOWIENIE
Dnia 8 sierpnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Dariusz Zawistowski (przewodniczący)
SSN Maria Szulc (sprawozdawca)
SSA Andrzej Niedużak
w sprawie z wniosku M. N.-W., A. S. i J. S.
przy uczestnictwie Spółdzielni Mieszkaniowej "N. " z siedzibą
w K.
o wpis w księdze wieczystej,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 8 sierpnia 2012 r.,
zażalenia W. W.-S. na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 26 stycznia 2012 r.,
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy odrzucił na podstawie art. 373
k.p.c. apelację W. W. – S. od postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 31 sierpnia
2011 r. utrzymującego w mocy wpis do dwóch ksiąg wieczystych dokonany przez
referendarza sądowego. Uznał, że apelująca nie należy do kręgu uczestników
postępowania wymienionych w art. 6261
§ 2 k.p.c., ponieważ jej prawa w żadnej z
ksiąg objętych wpisem nie zostały ujawnione, ani wykreślone lub obciążone, jak
również nie jest osobą, na rzecz której wpis ma nastąpić. W zażaleniu na
powyższe postanowienie skarżąca zarzuciła naruszenie art. 6261
§ 2 k.p.c. w zw. z
art. 235 § 1 k.c. w zw. z art. 151 k.c. oraz art. 46 § 1 k.p.c., a w konsekwencji
przyjęcie, że nie jest uczestnikiem postępowania i wniosła o jego uchylenie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zarzuty zażalenia zostały uzasadnione twierdzeniem, że wobec faktu, że
skarżąca jest właścicielką budynku położonego na działkach nr 308/61 i 308/62,
który częściowo swym obrysem wkracza na nieruchomość sąsiednią nr 347/13,
nieważna jest umowa sprzedaży prawa wieczystego użytkowania nieruchomości nr
347/13 wraz z częścią budynku (pawilonu) stanowiącego jej własność w całości,
a w konsekwencji wpis dotyczy jej prawa własności, co uzasadnia jej udział
w toczącym się postępowaniu wieczystoksięgowym. Zgodnie z art. 6261
§ 2 k.p.c.
uczestnikami postępowania wieczystoksięgowego są oprócz wnioskodawcy tylko te
osoby, których prawa zostały wykreślone lub obciążone, bądź na rzecz których
wpis ma nastąpić. W świetle ustalonej linii orzecznictwa Sądu Najwyższego
uzasadniony jest pogląd, że art. 6261
§ 2 k.p.c. jest przepisem szczególnym
w stosunku do art. 510 k.p.c. Przepis ten wyczerpująco reguluje krąg uczestników
postępowania i w konsekwencji w postępowaniu wieczystoksięgowym legitymację
do wystąpienia z wnioskiem oraz uczestniczenia w postępowaniu mają jedynie
podmioty w nim wymienione. Na taką wykładnię wskazuje użycie słowa „tylko”,
bowiem oznacza to zawężenie kręgu uprawnionych podmiotów (patrz
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 4 września 2008 r., IV CZ 72/08, niepubl.
3
i z dnia 14 stycznia 2011 r., II CSK 241/10, niepubl., uchwała z dnia 7 lipca 2010 r.,
III CZP 45/10, publ. OSNCP 2010, nr 12, poz. 162).
Z tego punktu widzenia istotne jest dokonanie oceny, czy w księgach
wieczystych, których dotyczy postępowanie są ujawnione prawa skarżącej, które
zostały wykreślone albo czy pojęciem „obciążenie praw” należy objąć sytuację
przez nią wskazaną.
Wpisy zostały dokonane w dwóch księgach wieczystych. W księdze
wieczystej nr […] obejmującej działkę nr 424/2, w dziale III dokonano na rzecz
wnioskodawców wpisu prawa służebności osobistej przechodu i przejazdu od
działki nr 347/13 do najbliższej drogi publicznej. W księdze wieczystej nr […]
obejmującej działkę nr 347/13, w dziale I - O dokonano wpisu działki nr 373/13, w
dziale II wpisu właściciela Gminy K. oraz wnioskodawców jako użytkowników
wieczystych. Bezsporne jest, że w żadnej z tych ksiąg nie było ujawnione żadne
prawo skarżącej i żadne jej prawo nie zostało wykreślone. Nie zostało dokonanymi
wpisami również obciążone żadne prawo żalącej. Uzasadnienie zażalenia
wskazuje, że skarżąca upatruje jako skutek wpisów naruszenie jej prawa własności
do budynku, który częściowo jest położony na działce objętej wpisem użytkowania
wieczystego na rzecz wnioskodawców. Jednakże uczestnikiem postępowania
wieczystoksięgowego jest osoba, której prawo jest ujawnione w księdze wieczystej,
w której dokonywany jest wpis. Tylko takie prawo wpisane na rzecz konkretnej
osoby może zostać wykreślone lub obciążone. Tak więc, mimo, że skarżąca może
być zainteresowana wynikiem postępowania wieczystoksięgowego o wpis praw
wnioskodawców, nie należy do grona uczestników tego postępowania. Jeżeli w jej
ocenie dokonanie wpisu powoduje niezgodność rzeczywistego stanu prawnego ze
stanem prawnym ujawnionym w księdze wieczystej, lub umowa stanowiąca
podstawę wpisu jest nieważna, może poszukiwać ochrony na drodze procesowej.
Rozstrzygnięcie kwestii związanych z własnością budynku posadowionego na
dwóch nieruchomościach oraz ocena, czy umowa sprzedaży użytkowania
wieczystego nieruchomości byłaby zawarta bez przeniesienia własności
znajdującej na niej części budynku przekracza kognicję sądu
wieczystoksięgowego.
4
Mając na uwadze powyższe należało orzec jak w sentencji na podstawie art.
39814
w zw. z art. 394 § 3 k.p.c.
POSTANOWIENIE
Dnia 8 sierpnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Dariusz Zawistowski (przewodniczący)
SSN Maria Szulc (sprawozdawca)
SSA Andrzej Niedużak
w sprawie z wniosku M. N.-W., A. S. i J. S.
przy uczestnictwie Spółdzielni Mieszkaniowej "N. " z siedzibą
w K.
o wpis w księdze wieczystej,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 8 sierpnia 2012 r.,
zażalenia W. W.-S. na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 26 stycznia 2012 r.,
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy odrzucił na podstawie art. 373
k.p.c. apelację W. W. – S. od postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 31 sierpnia
2011 r. utrzymującego w mocy wpis do dwóch ksiąg wieczystych dokonany przez
referendarza sądowego. Uznał, że apelująca nie należy do kręgu uczestników
postępowania wymienionych w art. 6261
§ 2 k.p.c., ponieważ jej prawa w żadnej z
ksiąg objętych wpisem nie zostały ujawnione, ani wykreślone lub obciążone, jak
również nie jest osobą, na rzecz której wpis ma nastąpić. W zażaleniu na
powyższe postanowienie skarżąca zarzuciła naruszenie art. 6261
§ 2 k.p.c. w zw. z
art. 235 § 1 k.c. w zw. z art. 151 k.c. oraz art. 46 § 1 k.p.c., a w konsekwencji
przyjęcie, że nie jest uczestnikiem postępowania i wniosła o jego uchylenie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zarzuty zażalenia zostały uzasadnione twierdzeniem, że wobec faktu, że
skarżąca jest właścicielką budynku położonego na działkach nr 308/61 i 308/62,
który częściowo swym obrysem wkracza na nieruchomość sąsiednią nr 347/13,
nieważna jest umowa sprzedaży prawa wieczystego użytkowania nieruchomości nr
347/13 wraz z częścią budynku (pawilonu) stanowiącego jej własność w całości,
a w konsekwencji wpis dotyczy jej prawa własności, co uzasadnia jej udział
w toczącym się postępowaniu wieczystoksięgowym. Zgodnie z art. 6261
§ 2 k.p.c.
uczestnikami postępowania wieczystoksięgowego są oprócz wnioskodawcy tylko te
osoby, których prawa zostały wykreślone lub obciążone, bądź na rzecz których
wpis ma nastąpić. W świetle ustalonej linii orzecznictwa Sądu Najwyższego
uzasadniony jest pogląd, że art. 6261
§ 2 k.p.c. jest przepisem szczególnym
w stosunku do art. 510 k.p.c. Przepis ten wyczerpująco reguluje krąg uczestników
postępowania i w konsekwencji w postępowaniu wieczystoksięgowym legitymację
do wystąpienia z wnioskiem oraz uczestniczenia w postępowaniu mają jedynie
podmioty w nim wymienione. Na taką wykładnię wskazuje użycie słowa „tylko”,
bowiem oznacza to zawężenie kręgu uprawnionych podmiotów (patrz
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 4 września 2008 r., IV CZ 72/08, niepubl.
3
i z dnia 14 stycznia 2011 r., II CSK 241/10, niepubl., uchwała z dnia 7 lipca 2010 r.,
III CZP 45/10, publ. OSNCP 2010, nr 12, poz. 162).
Z tego punktu widzenia istotne jest dokonanie oceny, czy w księgach
wieczystych, których dotyczy postępowanie są ujawnione prawa skarżącej, które
zostały wykreślone albo czy pojęciem „obciążenie praw” należy objąć sytuację
przez nią wskazaną.
Wpisy zostały dokonane w dwóch księgach wieczystych. W księdze
wieczystej nr […] obejmującej działkę nr 424/2, w dziale III dokonano na rzecz
wnioskodawców wpisu prawa służebności osobistej przechodu i przejazdu od
działki nr 347/13 do najbliższej drogi publicznej. W księdze wieczystej nr […]
obejmującej działkę nr 347/13, w dziale I - O dokonano wpisu działki nr 373/13, w
dziale II wpisu właściciela Gminy K. oraz wnioskodawców jako użytkowników
wieczystych. Bezsporne jest, że w żadnej z tych ksiąg nie było ujawnione żadne
prawo skarżącej i żadne jej prawo nie zostało wykreślone. Nie zostało dokonanymi
wpisami również obciążone żadne prawo żalącej. Uzasadnienie zażalenia
wskazuje, że skarżąca upatruje jako skutek wpisów naruszenie jej prawa własności
do budynku, który częściowo jest położony na działce objętej wpisem użytkowania
wieczystego na rzecz wnioskodawców. Jednakże uczestnikiem postępowania
wieczystoksięgowego jest osoba, której prawo jest ujawnione w księdze wieczystej,
w której dokonywany jest wpis. Tylko takie prawo wpisane na rzecz konkretnej
osoby może zostać wykreślone lub obciążone. Tak więc, mimo, że skarżąca może
być zainteresowana wynikiem postępowania wieczystoksięgowego o wpis praw
wnioskodawców, nie należy do grona uczestników tego postępowania. Jeżeli w jej
ocenie dokonanie wpisu powoduje niezgodność rzeczywistego stanu prawnego ze
stanem prawnym ujawnionym w księdze wieczystej, lub umowa stanowiąca
podstawę wpisu jest nieważna, może poszukiwać ochrony na drodze procesowej.
Rozstrzygnięcie kwestii związanych z własnością budynku posadowionego na
dwóch nieruchomościach oraz ocena, czy umowa sprzedaży użytkowania
wieczystego nieruchomości byłaby zawarta bez przeniesienia własności
znajdującej na niej części budynku przekracza kognicję sądu
wieczystoksięgowego.
4
Mając na uwadze powyższe należało orzec jak w sentencji na podstawie art.
39814
w zw. z art. 394 § 3 k.p.c.