V CZ 30/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:14-12-2012
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CZ 30/12
POSTANOWIENIE
Dnia 9 sierpnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Antoni Górski (przewodniczący)
SSN Jan Górowski
SSN Anna Owczarek (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku M. S.
przy uczestnictwie M. L.
o podział majątku,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 9 sierpnia 2012 r.,
zażalenia wnioskodawczyni na postanowienie w zakresie punktu II postanowienia
Sądu Okręgowego
z dnia 8 grudnia 2011 r.,
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 8 grudnia 2011 r., uwzględniając
apelację wnioskodawczyni, zmienił postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 29
lipca 2011r. w sprawie o podział majątku wspólnego w ten sposób, że ustalił, iż w
skład majątku wspólnego uczestników postępowania dodatkowo wchodzi
równowartość 825,12 jednostek uczestnictwa AEGON Otwartego Funduszu
Emerytalnego w kwocie 23.870,72 zł, łączna wartość wszystkich składników
majątkowych wynosi 53.487,77 zł, przyznał uczestnikowi postępowania M. L.
równowartość 825,12 jednostek uczestnictwa AEGON Otwartego Funduszu
Emerytalnego, a łączną wartość przyznanych mu składników majątkowych określił
na kwotę 49.017,77 zł, w miejsce kwoty 25.147,05 zł, zasądził od uczestnika
postępowania na rzecz wnioskodawczyni kwotę 9.092,63 zł tytułem dopłaty i
rozliczenia nakładów, płatną w terminie do 31 stycznia 2012 r. wraz z ustawowymi
odsetkami w razie opóźnienia w płatności oraz zasądził od uczestnika
postępowania na rzecz wnioskodawczyni kwotę 1100 zł tytułem zwrotu kosztów
postępowania apelacyjnego.
Jako podstawę rozstrzygnięcia o kosztach instancji odwoławczej Sąd
Okręgowy wskazał art. 520 § 1 k.p.c. Przyjął, że uczestnicy postępowania są
w równym stopniu zainteresowani wynikiem sprawy o podział ich majątku
wspólnego, co uzasadnia obciążenie w równych częściach kosztami postępowania
i zasądzenie na rzecz wnioskodawczyni zwrotu połowy uiszczonej opłaty sądowej.
Wnioskodawczyni zaskarżyła powyższe orzeczenie w części rozstrzygającej
o kosztach postępowania apelacyjnego. Zarzucając naruszenie prawa
procesowego, tj. art. 520 §1 k.p.c. poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe
zastosowanie oraz niezastosowanie art. 520 § 3 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 i art. 98
k.p.c. poprzez nieuwzględnienie wniosku co do zwrotu kosztów postępowania
apelacyjnego w pełnej wysokości, wniosła o zmianę postanowienia poprzez
zasądzenie od uczestnika postępowania na jej rzecz kwoty 2200 zł oraz kosztów
postępowania zażaleniowego.
3
Sąd Najwyższy zważył:
Samodzielną regulację prawną dotyczącą orzekania o kosztach
postępowania w sprawach rozpoznawanych w trybie nieprocesowym, aktualną
także w postępowaniach odwoławczych, zawiera art. 520 k.p.c.. Odstępuje ona od
zasady odpowiedzialności za wynik sprawy, zwrotu kosztów celowego dochodzenia
praw lub celowej obrony i oparta jest na regule samodzielnego ponoszenia
kosztów związanych z udziałem w sprawie przez każdego uczestnika (§ 1). Wyjątki
od niej, obejmujące sytuacje w których zachodzi sprzeczność interesów, różne
zainteresowanie wynikiem postępowania lub niesumienne bądź oczywiście
niewłaściwe zachowanie stron, wskazane są w § 2 i § 3 cyt. przepisu.
Orzecznictwo sądowe jednolicie przyjmuje, że w tzw. sprawach działowych,
do jakich należą sprawy o podział majątku wspólnego, nie zachodzi sprzeczność
interesów, niezależnie od tego jaki dana strona zgłasza wniosek co do sposobu
podziału i jakie stanowisko zajmuje w sprawie. W takich postępowaniach strony są
również w równym stopniu zainteresowane wynikiem postępowania, a ich interesy
w zasadzie są wspólne, gdyż polegają na wyjściu ze stanu wspólności (por.
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 2011r., III CZ 46/10, OSNC
2011, nr 7-8, poz. 88, z dnia 19 listopada 2011r., III CZ 47/11, nie publ., z dnia 16
września 2011r., IV CZ 40/11, nie publ., i in.). Dla wykazania, że zachodzą
szczególnie uzasadnione przyczyny uzasadniające poczynienie wyjątku od tej
reguły wnioskodawczyni powinna przedstawić okoliczności umożliwiające
dokonanie takiej oceny. Nie jest wystarczające odwołanie się do uwzględnienia
wniesionego środka odwoławczego, zwłaszcza że przyczyną wydania
postanowienia reformatoryjnego było pominięcie przez Sąd pierwszej instancji
ustalenia prawidłowej liczby i wartości jednostek uczestnictwa AEGON Otwartego
Funduszu Emerytalnego, a nie zatajenie tej okoliczności lub inne niewłaściwe
postępowanie uczestnika postępowania. W postępowaniu apelacyjnym uczestnik
postępowania zachowywał ponadto całkowitą bierność i nie kwestionował
zasadności apelacji.
Z tych względów, prawidłowym sposobem rozstrzygnięcia o kosztach
postępowania odwoławczego powinno być obciążenie wnioskodawczyni poniesioną
opłatą w całości na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.. Dokonaniu zmiany rozstrzygnięcia
4
w tym przedmiocie sprzeciwia się jednak zasada reformationis in peius (art. 384
w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.).
Mając powyższe na względzie Sąd Najwyższy uznał, że zażalenie nie jest
oparte na uzasadnionych podstawach i na mocy art. 3941
§ 3 w zw. z art. 39814
k.p.c. orzekł jak w postanowieniu.
POSTANOWIENIE
Dnia 9 sierpnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Antoni Górski (przewodniczący)
SSN Jan Górowski
SSN Anna Owczarek (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku M. S.
przy uczestnictwie M. L.
o podział majątku,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 9 sierpnia 2012 r.,
zażalenia wnioskodawczyni na postanowienie w zakresie punktu II postanowienia
Sądu Okręgowego
z dnia 8 grudnia 2011 r.,
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 8 grudnia 2011 r., uwzględniając
apelację wnioskodawczyni, zmienił postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 29
lipca 2011r. w sprawie o podział majątku wspólnego w ten sposób, że ustalił, iż w
skład majątku wspólnego uczestników postępowania dodatkowo wchodzi
równowartość 825,12 jednostek uczestnictwa AEGON Otwartego Funduszu
Emerytalnego w kwocie 23.870,72 zł, łączna wartość wszystkich składników
majątkowych wynosi 53.487,77 zł, przyznał uczestnikowi postępowania M. L.
równowartość 825,12 jednostek uczestnictwa AEGON Otwartego Funduszu
Emerytalnego, a łączną wartość przyznanych mu składników majątkowych określił
na kwotę 49.017,77 zł, w miejsce kwoty 25.147,05 zł, zasądził od uczestnika
postępowania na rzecz wnioskodawczyni kwotę 9.092,63 zł tytułem dopłaty i
rozliczenia nakładów, płatną w terminie do 31 stycznia 2012 r. wraz z ustawowymi
odsetkami w razie opóźnienia w płatności oraz zasądził od uczestnika
postępowania na rzecz wnioskodawczyni kwotę 1100 zł tytułem zwrotu kosztów
postępowania apelacyjnego.
Jako podstawę rozstrzygnięcia o kosztach instancji odwoławczej Sąd
Okręgowy wskazał art. 520 § 1 k.p.c. Przyjął, że uczestnicy postępowania są
w równym stopniu zainteresowani wynikiem sprawy o podział ich majątku
wspólnego, co uzasadnia obciążenie w równych częściach kosztami postępowania
i zasądzenie na rzecz wnioskodawczyni zwrotu połowy uiszczonej opłaty sądowej.
Wnioskodawczyni zaskarżyła powyższe orzeczenie w części rozstrzygającej
o kosztach postępowania apelacyjnego. Zarzucając naruszenie prawa
procesowego, tj. art. 520 §1 k.p.c. poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe
zastosowanie oraz niezastosowanie art. 520 § 3 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 i art. 98
k.p.c. poprzez nieuwzględnienie wniosku co do zwrotu kosztów postępowania
apelacyjnego w pełnej wysokości, wniosła o zmianę postanowienia poprzez
zasądzenie od uczestnika postępowania na jej rzecz kwoty 2200 zł oraz kosztów
postępowania zażaleniowego.
3
Sąd Najwyższy zważył:
Samodzielną regulację prawną dotyczącą orzekania o kosztach
postępowania w sprawach rozpoznawanych w trybie nieprocesowym, aktualną
także w postępowaniach odwoławczych, zawiera art. 520 k.p.c.. Odstępuje ona od
zasady odpowiedzialności za wynik sprawy, zwrotu kosztów celowego dochodzenia
praw lub celowej obrony i oparta jest na regule samodzielnego ponoszenia
kosztów związanych z udziałem w sprawie przez każdego uczestnika (§ 1). Wyjątki
od niej, obejmujące sytuacje w których zachodzi sprzeczność interesów, różne
zainteresowanie wynikiem postępowania lub niesumienne bądź oczywiście
niewłaściwe zachowanie stron, wskazane są w § 2 i § 3 cyt. przepisu.
Orzecznictwo sądowe jednolicie przyjmuje, że w tzw. sprawach działowych,
do jakich należą sprawy o podział majątku wspólnego, nie zachodzi sprzeczność
interesów, niezależnie od tego jaki dana strona zgłasza wniosek co do sposobu
podziału i jakie stanowisko zajmuje w sprawie. W takich postępowaniach strony są
również w równym stopniu zainteresowane wynikiem postępowania, a ich interesy
w zasadzie są wspólne, gdyż polegają na wyjściu ze stanu wspólności (por.
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 2011r., III CZ 46/10, OSNC
2011, nr 7-8, poz. 88, z dnia 19 listopada 2011r., III CZ 47/11, nie publ., z dnia 16
września 2011r., IV CZ 40/11, nie publ., i in.). Dla wykazania, że zachodzą
szczególnie uzasadnione przyczyny uzasadniające poczynienie wyjątku od tej
reguły wnioskodawczyni powinna przedstawić okoliczności umożliwiające
dokonanie takiej oceny. Nie jest wystarczające odwołanie się do uwzględnienia
wniesionego środka odwoławczego, zwłaszcza że przyczyną wydania
postanowienia reformatoryjnego było pominięcie przez Sąd pierwszej instancji
ustalenia prawidłowej liczby i wartości jednostek uczestnictwa AEGON Otwartego
Funduszu Emerytalnego, a nie zatajenie tej okoliczności lub inne niewłaściwe
postępowanie uczestnika postępowania. W postępowaniu apelacyjnym uczestnik
postępowania zachowywał ponadto całkowitą bierność i nie kwestionował
zasadności apelacji.
Z tych względów, prawidłowym sposobem rozstrzygnięcia o kosztach
postępowania odwoławczego powinno być obciążenie wnioskodawczyni poniesioną
opłatą w całości na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.. Dokonaniu zmiany rozstrzygnięcia
4
w tym przedmiocie sprzeciwia się jednak zasada reformationis in peius (art. 384
w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.).
Mając powyższe na względzie Sąd Najwyższy uznał, że zażalenie nie jest
oparte na uzasadnionych podstawach i na mocy art. 3941
§ 3 w zw. z art. 39814
k.p.c. orzekł jak w postanowieniu.