WA 14/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:26-07-2013
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt: WA 14/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 28 sierpnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Marian Buliński (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jan Bogdan Rychlicki
SSN Jerzy Steckiewicz
Protokolant : Marcin Szlaga
przy udziale prokuratora Naczelnej Prokuratury Wojskowej płka Zbigniewa
Badelskiego
w sprawie mjra rez. T. T. oskarżonego z art. 231 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k., po
rozpoznaniu w Izbie Wojskowej na rozprawie w dniu 28 sierpnia 2012 r. apelacji
wniesionej przez obrońcę oskarżonego od wyroku Wojskowego Sądu Okręgowego
z dnia 27 marca 2012 r.,
1. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;
2. zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów postępowania
odwoławczego w tym od opłaty.
UZASADNIENIE
Wyrokiem Wojskowego Sądu Okręgowego z dnia 27 marca 2012 r. mjr rez.
T. T. został skazany za to, że
2
„ w okresie od 1.07.2002 r. do 29.12.2003 r. w I., jako kierownik Wojskowej
Administracji Koszar w I., będąc funkcjonariuszem publicznym, działając w celu
osiągnięcia korzyści majątkowej dla firmy „T. " s.c., przekształconej następnie w „P.
" s.c - należącej do I. Z., w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry
powziętego zamiaru, poprzez nadużycie uprawnień do dokonywania zamówień na
rzecz Jednostki Wojskowej /…/ poprzez niestosowanie zakazu dzielenia
zamówienia na części określonego w art. 3 ust. 2 ówcześnie obowiązującej ustawy
z dnia 10 czerwca 1994 o zamówieniach publicznych (Dz. U. z 2002 r. nr 72 poz.
664 z późn. zm.), bezpodstawnie uczestniczył w procesie dokonywania zakupów
stolarki okiennej, drzwi aluminiowych oraz usług związanych z montażem stolarki
okiennej, z pominięciem trybów dokonywania zamówień określonych w ustawie o
zamówieniach publicznych, a ponadto nie dokonywał rozpoznania cen na rynku, w
następstwie czego Jednostka Wojskowa dokonała zakupów stolarki okiennej, drzwi
aluminiowych oraz usług związanych z montażem stolarki okiennej od firmy „T. "
s.c., a następnie „P-.' s.c. za łączną kwotę 639.906,68 zł - po cenach znacznie
zawyżonych w stosunku do cen rynkowych, w tym:
- na podstawie faktury nr FAS/148/2002 z dnia 2.07.2002 r. zakupiono 10 sztuk
okien PCV o wymiarach 1460x1660 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 780 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/149/2002 z dnia 3.07.2002 r. zakupiono 8 sztuk
okien PCV o wymiarach 1460x1660 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 624,29 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/154/2002 z dnia 4.07.2002 r. zakupiono 8 sztuk
okien PCV o wymiarach 1460x1660 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 624,29 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/163/2002 z dnia 10.07.2002 r. zakupiono 1 okno
PCV o wymiarach 900x2000 za cenę, której wartość była znacznie zawyżona w
stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie mniejszą niż
1.116 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/210/2002 z dnia 26.08.2002 r. zlecono usługę
montażu 4 sztuk okien PCV o wymiarach 1720x2130 i 1470x2320 za cenę, której
3
wartość była znacznie zawyżona w stosunku obowiązujących wówczas cen
rynkowych o kwotę nie mniejszą niż 10.075,98 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/211/2002 z dnia 26.08.2002 r. zlecono usługę
montażu 7 sztuk okien PCV o wymiarach 1470x2320,1130x1710,1470x2320 za
cenę, której wartość była znacznie zawyżona w stosunku obowiązujących
wówczas cen rynkowych o kwotę nie mniejszą niż 10.098,12 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/225/20 02 z dnia 4.09.2002 r. zlecono usługę
montażu 8 sztuk okien PCV o wymiarach 1280x2100,1300x740,1220x1530 za
cenę, której wartość była znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących
wówczas cen rynkowych o kwotę nie mniejszą niż 8.959,95 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/226/20 02 z dnia 4.09.2002 r. zlecono usługę
montażu 4 sztuk okien PCV o wymiarach 3420x749, 1138x1639, 1139x1639 oraz
drzwi aluminiowych o wymiarach 1280x2130 za cenę, której wartość była
znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o
kwotę nie mniejszą niż 9.600,05 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/254/2002 z dnia 24.09.2002 r. zakupiono 1 okno
PCV o wymiarach 1535x1050 za cenę, którego wartość była znacznie zawyżona
w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie mniejszą niż
1.032,73 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/336/2002 z dnia 8.11.2002 r. zlecono usługę
związaną z montażem 9 sztuk okien PCV o długości ram 39,14 m, której wartość
była znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych
o kwotę nie mniejszą niż 10.816,54 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/337/2002 z dnia 9.11.2002 r. zlecono usługę
montażu 8 sztuk okien PCV o długości ram 29,52 m, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 9.025,85 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/338/2002 z dnia 12.11.2002 r. zlecono usługę
montażu 6 sztuk okien PCV o wymiarach 845x1100 za cenę, której wartość była
znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o
kwotę nie mniejszą niż 7.847,33 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/348/2002 z dnia 14.11.2002 r. zlecono usługę
montażu sztuk okien PCV o wymiarach 850x1430,785x570,767x570 za cenę,
4
której wartość była znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas
cen rynkowych o kwotę nie mniejszą niż 8.865,35 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/349/2002 z dnia 14.11.2002 r. zlecono usługę
montażu sztuk okien PCV o wymiarach 850x1430, 785x570, 767x570 za cenę,
której wartość była znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas
cen rynkowych o kwotę nie mniejszą niż 10.251,53 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/350/2002 z dnia 15.11.2002 r. zlecono usługę
montażu 11 sztuk okien PCV o wymiarach 850x1430, 785x570 za cenę, której
wartość była znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen
rynkowych o kwotę nie mniejszą niż 11.551,90 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/351/2002 z dnia 15.11.2002 r. zlecono usługę
montażu 11 sztuk okien PCV o wymiarach 845x1430,785x570 za cenę, której
wartość była znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen
rynkowych o kwotę nie mniejszą niż 11.507,49 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/2/2003 z dnia 13.01.2003 r. zakupiono 1 sztukę
drzwi dwuskrzydłowych aluminiowych za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 6.135,98 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/6/2003 z dnia 20.01.2003 r. zlecono usługę montażu
219 mb stolarki okiennej za cenę, której wartość była znacznie zawyżona w
stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę niemniejszą niż
2.371,77zł,
- na podstawie faktury nr FAS/7/2003 z dnia 22.01.2003 r. zakupiono 1 sztukę
drzwi aluminiowych o wymiarach 900x2400 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 5.379,32 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/13/2003 z dnia 28.01.2003 r. zakupiono 1 sztukę
drzwi dwuskrzydłowych aluminiowych o wymiarach 1460x2070 za cenę, której
wartość była znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen
rynkowych na o kwotę nie mniejszą niż 6.704,23 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/15/2003 z dnia 29.01.2003 r. zakupiono 1 sztukę
drzwi dwuskrzydłowych aluminiowych za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 7.261,09 zł,
5
- na podstawie faktury nr FAS/16/2003 z dnia 30.01.2003 r. zakupiono 1 sztukę
drzwi jednoskrzydłowych aluminiowych o wymiarach 1040x2100 za cenę, której
wartość była znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen
rynkowych na o kwotę nie mniejszą niż 2.408,28 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/18/2003 z dnia 31.01.2003 r. zakupiono 1 sztukę
drzwi jednoskrzydłowych aluminiowych o wymiarach 1040x2100 za cenę, której
wartość była znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen
rynkowych o kwotę nie mniejszą niż 2.463,07zł,
- na podstawie faktury nr FAS/19/2003 z dnia 31.01.2003 r. zakupiono usługę
montażu 160 mb stolarki okiennej za cenę, której wartość była znacznie zawyżona
w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie mniejszą niż
1.732,26 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/31/2003 z dnia 10.02.2003 r. zakupiono 2 sztuki
drzwi aluminiowych o wymiarach 1040x2100 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 3.501,07 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/32/2003 z dnia 13.02.2003 r. zakupiono 1 sztukę
drzwi aluminiowych zewnętrznych za cenę, której wartość była znacznie zawyżona
w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie mniejszą niż
1.740,54 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/32/2003 z dnia 13.02.2003 r. zakupiono 2 sztuki
drzwi aluminiowych zewnętrznych za cenę, której wartość była znacznie zawyżona
w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie mniejszą niż
1.350,00 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/33/2003 z dnia 15.02.2003 r. zakupiono 2 sztuki
drzwi zewnętrznych o wymiarach 1040x2100 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 3.393,58 zł, na podstawie faktury nr FAS/78/2003 z dnia 25.03.2003 r.
zakupiono 8 sztuk okien PCV o wymiarach 1690x1400 za cenę, której wartość była
znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o
kwotę nie mniejszą niż 1.787,54 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/109/2003 z dnia 4.04.2003 r. zakupiono 9 sztuk
okien PCV o wymiarach 920x1470 za cenę, której wartość była znacznie zawyżona
w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie mniejszą niż
6
5.581,90 zł oraz 1 okno PCV o wymiarach 1060x1200 za cenę, której wartość była
znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o
kwotę nie mniejszą niż 516,64 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/153/2003 z dnia 23.04.2003 r. zakupiono 1 sztukę
drzwi aluminiowych o wymiarach 3939x2700 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 4.700,04 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/154/2003 z dnia 23.04.2003 r. zakupiono 3 sztuki
drzwi aluminiowych o wymiarach 940x2050 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 2.609,49 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/155/2003 z dnia 24.04.2003 r. zakupiono 1 sztukę
drzwi aluminiowych o wymiarach 2420x2730 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 1.600,08 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/156/2003 z dnia 24.04.2003 r. zakupiono 1 sztukę
drzwi aluminiowych o wymiarach 242x2730 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona tu stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 2.345,08 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/165/2003 z dnia 29.04.2003 r. zakupiono 3 sztuki
okien PCV o wymiarach 1240x2260 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 2.636,77 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/166/2003 z dnia 29.04.2003 r. zakupiono 4 sztuki
okien PCV o wymiarach 1050x2100 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 3.101,14 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/167/2003 z dnia 30.04.2003 r. zakupiono 1 sztukę
drzwi aluminiowych o wymiarach 1700x2910 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 4.437,32 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/169/2003 z dnia 30.04.2003 r. zakupiono 7 sztuki
okien PCV o wymiarach 1070x1720 za cenę, której wartość była znacznie
7
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 5.355,12 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/168/2003 z dnia 30.04.2003 r. zakupiono 1 sztukę
drzwi aluminiowych o wymiarach 1500x3100 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 4.056,60 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/188/2003 z dnia 9.05.2003 r. zakupiono 7 sztuki
okien PCV o wymiarach 1100x2050 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 4.296,74 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/247/2003 z dnia 28.05.2003 r. zakupiono 2 sztuki
okien PCV o wymiarach 1080x2050 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 2.428,76 zł oraz 1 okno PCV o wymiarach 1380x2080 za cenę, której
wartość była znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen
rynkowych o kwotę nie mniejszą niż 629,25 zł oraz 1 okno PCV o wymiarach
1400x900 za cenę, której wartość była znacznie zawyżona w stosunku do
obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie mniejszą niż 1.201,20 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/245/2003 z dnia 28.05.2003 r. zakupiono 6 sztuk
okien PCV o wymiarach 1080x2010 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 4.949,40 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/457/2003 z dnia 11.08.2003 r. zakupiono 4 sztuki
okien PCV o wymiarach 1040x2050 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 4.190,80zł,
- na podstawie faktury nr FAS/458/2003 z dnia 12.08.2003 r. zakupiono 6 sztuk
okien PCV o wymiarach 1200x1530 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 1.885,92 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/775/2 0 03 z dnia 23.10.2003 r. zakupiono 3 sztuki
okien PCV o wymiarach 840x1430, 4 sztuki okien PCV o wymiarach 1400x1400
oraz 5 sztuk okien PCV o wymiarach 1430x1400 za cenę, której wartość była
8
znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o
kwotę nie mniejszą niż 3.488,65 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/776/2003 z dnia 23.10.2003 r. zakupiono 3 sztuki
okien PCV o wymiarach 840x1430, 4 sztuki okien PCV o wymiarach 1430x1400
oraz 4 sztuki okien PCV o wymiarach 1400x1400 za cenę, której wartość była
znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o
kwotę nie mniejszą niż 2.993,84 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/799/2003 z dnia 28.10.2003 r. zakupiono 3 sztuki
okien PCV o wymiarach 1430x1400,1 okno PCV o wymiarach 1510x2120 oraz 3
sztuki okien PCV o wymiarach 1080x2080 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 2.192,46 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/800/2003 z dnia 23.10.2003 r. zakupiono 3 sztuki
okien PCV o wymiarach 1430x1400, 2 sztuki okien PCV o wymiarach 1510x2120
oraz 3 sztuki okien PCV o wymiarach 1080x2080 za cenę, której wartość była
znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o
kwotę nie mniejszą niż 4.322,87 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/865/2003 z dnia 7.11.2003 r. zakupiono 4 sztuki
okien PCV o wymiarach 980x1540 oraz 4 sztuki okien PCV o wymiarach 980x1500
za cenę, której wartość była znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących
wówczas cen rynkowych o kwotę nie mniejszą niż7.116,11 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/989/2003 z dnia 3.12.2003 r. zakupiono 1 sztukę
drzwi aluminiowych o wymiarach 1250x2150 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 6.777 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/990/2003 z dnia 4.12.2003 r. zakupiono 1 sztukę
drzwi aluminiowych o wymiarach 1650x2870 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 4.658,99 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/1051/2003 z dnia 16.12.2003 r. zakupiono 8 sztuk
drzwi PCV wewnętrznych o różnych wymiarach za cenę, której wartość była
znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o
kwotę nie mniejszą niż 1.796,43 zł,
9
- na podstawie faktury nr FAS/1114/2003 z dnia 29.12.2003 r. zakupiono 1 sztukę
drzwi aluminiowych o wymiarach 2100x2440 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona tu stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 383,70 zł,
przy czym łączna wartość strat, jakie poniosła Jednostka Wojskowa /…/ wyniosła
co najmniej 249.518,35 zł”
tj. za popełnienie przestępstwa określonego w art. 231 § 2 k.k. w zw. z art.
12 k.k. na karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności i 100 stawek dziennych
grzywny po 100 zł każda, przy czym wykonanie kary pozbawienia wolności
warunkowo zawieszono na pięcioletni okres próby. Nadto orzeczono środek karny
w postaci zakazu zajmowania stanowisk związanych z gospodarowaniem
publicznymi środkami finansowym na okres 5 lat oraz zobowiązanie go do
naprawienia części szkody spowodowanej przestępstwem, poprzez wpłacenie na
rzecz pokrzywdzonego – Jednostki Wojskowej /…/ kwoty 20000 złotych w terminie
3 lat od uprawomocnienia się wyroku.
Apelację od tego wyroku złożył obrońca T. T. zarzucając temuż orzeczeniu
naruszenie prawa procesowego, które miało wpływ na treść orzeczenia:
„- art. 4 k.p.k., art. 5 § 2 k.p.k. i art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. poprzez
ustalenie z przekroczeniem swobodnej oceny dowodów z jednoczesnym
pominięciem dowodów odciążających sprawstwa w zakresie czynu z art. 231 § 2
k.k. w zw. z art. 12 k.k., w szczególności poprzez dokonanie całkowicie dowolnej
oceny treści zgromadzonego materiału dowodowego bez uwzględniania
całokształtu okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej wbrew zasadzie
obiektywizmu, z pogwałceniem zasad prawidłowego rozumowania, wskazań wiedzy,
a przede wszystkim doświadczenia życiowego, nadto poprzez rozstrzygnięcie
nieusuwalnych wątpliwości na niekorzyść oskarżonego, jak również poprzez
czynienie ustaleń w oderwaniu od materiału dowodowego,
- art. 5 § 1 k.p.k. poprzez nieuprawnione przerzucania ciężaru dowodzenia
na oskarżonego,
- art. 424 § 1 pkt 1 i 2 k.p.k. poprzez zaniechanie wskazania jakie fakty Sąd
uznał za udowodnione lub nieudowodnione, na jakich w tej mierze oparł się
dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych, a nadto nieuwzględnieniu
szeregu okoliczności występujących w sprawie, które go okoliczności w
uzasadnieniu wyroku Sąd ominął analizy materiału dowodowego mającego
10
potwierdzać okoliczności faktyczne przedmiotowej sprawy, co w konsekwencji
uniemożliwia dokonanie analizy przedstawionego toku rozumowania Sądu i jego
zgodności z zebranym materiałem dowodowym”.
W oparciu o to skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i
uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu ewentualnie o uchylenie
zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Wojskowemu Sądowi Okręgowemu do
ponownego rozpoznania, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i
umorzenie postępowania w oparciu o treść przepisu art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k.
Na rozprawie odwoławczej mjr rez. T. T. i jego obrońca poparli złożoną
apelację a prokurator Naczelnej Prokuratury Wojskowej wniósł o utrzymanie w
mocy zaskarżonego wyroku.
W tej sytuacji Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Podniesione w apelacji zarzuty sprowadzają się do kwestionowania
poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych. Zdaniem obrony sąd pierwszej
instancji dokonał te ustalenia z naruszeniem szeregu przepisów prawa
procesowego a to art. 4, 5 § 2 , art. 7 w zw. z 410, 5 § 1, 424 § 1 pkt 1 i 2.
Bezsporne jest to, że sąd orzekający obszernie na 23 k. uzasadnił swoje
orzeczenie.
Zdaniem Sądu Najwyższego wbrew twierdzeniom obrony sąd pierwszej instancji
badał i uwzględniał okoliczności przemawiające zarówno na korzyść jak i na
niekorzyść oskarżonego (art. 4 k.p.k.) a swoje przekonanie o niewiarygodności
jednych dowodów i niewiarygodności innych oparł na zasadach prawidłowego
rozumowania oraz wskazaniach wiedzy i doświadczenia życiowego (art. 7 k.p.k.) z
uwzględnieniem całokształtu okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej (art.
410 k.p.k.). W sprawie nie wystąpiły wątpliwości nie dające się usunąć, a zatem sąd
pierwszej instancji nie znajdując się w takiej sytuacji nie mógł takich wątpliwości
rozstrzygnąć na niekorzyść oskarżonego. Wreszcie obszerność oraz
drobiazgowość uzasadnienia, w którym sąd opisał jakie fakty uznał za
udowodnione, jakim dowodom dał wiarę a jakim jej odmówił oraz wskazał podstawę
prawną tego orzeczenia nie pozwala na uznanie, iż naruszył on art. 424 k.p.k. W
żadnej mierze sąd nie przerzucał ciężaru dowodzenia na oskarżonego. Nie dał
jedynie wiary wyjaśnieniom oskarżonego i należycie swoje stanowisko uzasadnił.
Obrona przede wszystkim polemizuje z ustaleniami sądu pierwszej instancji, że
oskarżony nie dokonywał rozpoznania cen na rynku. W sytuacji gdy w oparciu o
11
opinię biegłych sąd przyjmuje, że w większości przypadków zakupu okien i drzwi z
firm należących do I. Z. zawyżono cenę jednostkową okna lub drzwi o ponad 1000
zł, a zdarzały się faktury z których wynika, że to jednostkowe zawyżenie ( za 1 okno
lub drzwi) przekraczało pięć, sześć a nawet siedem tysięcy złotych (faktura nr
FAS/15/2003) to przyjęcie, że doszło do takich przypadków z powodu niedokonania
przez oskarżonych rozpoznania cen na rynku jest korzystne dla oskarżonego, gdyż
alternatywą dla takiego ustalenia byłoby przyjęcie, że oskarżony wiedząc, że
można kupić drzwi nawet o siedem tysięcy taniej za sztukę doprowadzał do zakupu
z wolnej ręki tak drogich drzwi.
Oczywistością jest, że oskarżony jako kierownik Wojskowej Administracji
Koszar uzasadniając do dowódcy jednostki wojskowej konieczność zakupu drzwi i
okien, określając wysokość potrzebnych mu środków finansowych na zakup tych
rzeczy musiał być zorientowany w wysokości cen za te elementy u różnych
producentów. Słusznie sąd orzekający nie dał wiary wyjaśnieniom oskarżonego o
konieczności dokonywania zakupów „na raty” ze względu na okoliczności związane
z finansowaniem jednostki wojskowej. Faktem jest, że budżet jednostki był w 2002 r.
zmieniany 5 krotnie a w 2003 r. 9 krotnie. Jednakże zmiany te polegały na
przyznawaniu jednostce dodatkowych funduszy na wniosek dowództwa jednostki i
w większość takich wniosków dowództwa jednostki zostało uwzględnionych. Zatem
przydział nowych środków finansowych nie powinien być dla wnioskujących o nie
zaskoczeniem. To już przez złożeniem wniosku wnioskujący wiedział na co
ewentualnie przyznane środki przeznaczy. Zauważyć należy też, że przecież mimo
tak uzupełnianego budżetu przetargi w jednostce w tym okresie wielokrotnie się
odbywały.
Skarżący nie zauważa, że sąd pierwszej instancji na k. 13-17 uzasadnienia
wyroku analizuje poczynania oskarżonego i dochodzi, zdaniem Sądu Najwyższego,
do słusznego wniosku, iż doprowadził do nieusprawiedliwionych zakupów „z wolnej
ręki”. Przekonanie takie sąd orzekający opiera na tym, że zakupy „z wolnej ręki”
winny być łączone z odbywającymi się w tym samym czasie postępowaniami
przetargowymi a nadto przeciwko takim zakupom „z wolnej ręki” przemawia to, że
takie zakupy dokonywane w ciągu miesiąca czasami nawet w ciągu kilku dni –
(podkreślenie SN) przekraczały kwotę graniczną dla stosowania tej formy zakupu.
Rację ma obrońca, że kryterium rozgraniczającym odpowiedzialność karną
od dyscyplinarnej stanowi wnikliwie oceniony stopień społecznej szkodliwości
12
czynu. Jednakże autor apelacji ani słowem nie uzasadnił dlaczego w czynie
oskarżonego należy doszukiwać się tak małego stopnia społecznej szkodliwości,
który doprowadził by do przypisania mu jedynie odpowiedzialności dyscyplinarnej.
W dalszej części uzasadnienia apelacji jej autor skupił się jedynie na polemice z
ustaleniami sądu orzekającego o popełnieniu przez oskarżonego zarzucanego mu
czynu.
W końcowej części apelacji obrona podniosła zarzut obrazy prawa
materialnego tj. art. 231 § 2 k.k. Zarzut ten wynika jedynie z uzasadnienia apelacji.
W części, w której w apelacji przedstawione są zarzuty obrony wobec
przedmiotowego wyroku takiego zarzutu nie podniesiono. Truizmem jest
stwierdzenie, że zarzut obrazy prawa materialnego dotyczy jedynie takiego
przypadku, że z niekwestionowanego stanu faktycznego wynika, iż sąd przyjął
nieprawidłową kwalifikację prawną czynu oskarżonego.
Z ustaleń poczynionych przez sąd pierwszej instancji wynika, że oskarżony
doprowadził do dzielenia zleceń w celu uniknięcia postępowań przetargowych,
doprowadzał do zakupów z wolnej ręki, jednocześnie oskarżony działał w celu
przysporzenia korzyści majątkowej – I. Z. – który uczestnicząc w przetargach
organizowanych przez jednostkę musiałby rywalizować z innymi oferentami (np.
obniżać ceny) a i tak nie wiadomo czy zostałby za każdym razem zwycięzcą takich
postępowań.
Zdaniem Sądu Najwyższego z tak ustalonego stanu faktycznego przyjętego
przez sąd orzekający kwalifikacja czynu oskarżonego nie budzi wątpliwości. Dodać
należy i to, że prawidłowe postępowanie oskarżonego uniemożliwiłoby żądanie
przez oferenta w przetargu zawyżonych cen, gdyż przez to sam skazywałby się na
przegranie przetargu.
Do czynu oskarżonego kwalifikowanego z art. 231 § 2 k.k., art. 17 § 1 pkt 6
k.p.k. nie ma zastosowania, gdyż przedawnienie nie nastąpiło.
Na marginesie zauważyć należy, że w apelacji rozpatrywanej łącznie z jej
uzasadnieniem nie podniesiono zarzutu obrazy art. 201 k.p.k. Jedno zdanie na k. 7
apelacji, z którego wynika negatywna ocena pracy biegłych przez skarżącego nie
spełnia wymogów art. 433 § 1 k.p.k., że sąd odwoławczy rozpoznaje sprawę w
granicach środka odwoławczego, a w zakresie szerszym o tyle, o ile ustawa to
przewiduje.
Mając to na uwadze Sąd Najwyższy orzekł jak na wstępie.
13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 28 sierpnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Marian Buliński (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jan Bogdan Rychlicki
SSN Jerzy Steckiewicz
Protokolant : Marcin Szlaga
przy udziale prokuratora Naczelnej Prokuratury Wojskowej płka Zbigniewa
Badelskiego
w sprawie mjra rez. T. T. oskarżonego z art. 231 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k., po
rozpoznaniu w Izbie Wojskowej na rozprawie w dniu 28 sierpnia 2012 r. apelacji
wniesionej przez obrońcę oskarżonego od wyroku Wojskowego Sądu Okręgowego
z dnia 27 marca 2012 r.,
1. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;
2. zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów postępowania
odwoławczego w tym od opłaty.
UZASADNIENIE
Wyrokiem Wojskowego Sądu Okręgowego z dnia 27 marca 2012 r. mjr rez.
T. T. został skazany za to, że
2
„ w okresie od 1.07.2002 r. do 29.12.2003 r. w I., jako kierownik Wojskowej
Administracji Koszar w I., będąc funkcjonariuszem publicznym, działając w celu
osiągnięcia korzyści majątkowej dla firmy „T. " s.c., przekształconej następnie w „P.
" s.c - należącej do I. Z., w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry
powziętego zamiaru, poprzez nadużycie uprawnień do dokonywania zamówień na
rzecz Jednostki Wojskowej /…/ poprzez niestosowanie zakazu dzielenia
zamówienia na części określonego w art. 3 ust. 2 ówcześnie obowiązującej ustawy
z dnia 10 czerwca 1994 o zamówieniach publicznych (Dz. U. z 2002 r. nr 72 poz.
664 z późn. zm.), bezpodstawnie uczestniczył w procesie dokonywania zakupów
stolarki okiennej, drzwi aluminiowych oraz usług związanych z montażem stolarki
okiennej, z pominięciem trybów dokonywania zamówień określonych w ustawie o
zamówieniach publicznych, a ponadto nie dokonywał rozpoznania cen na rynku, w
następstwie czego Jednostka Wojskowa dokonała zakupów stolarki okiennej, drzwi
aluminiowych oraz usług związanych z montażem stolarki okiennej od firmy „T. "
s.c., a następnie „P-.' s.c. za łączną kwotę 639.906,68 zł - po cenach znacznie
zawyżonych w stosunku do cen rynkowych, w tym:
- na podstawie faktury nr FAS/148/2002 z dnia 2.07.2002 r. zakupiono 10 sztuk
okien PCV o wymiarach 1460x1660 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 780 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/149/2002 z dnia 3.07.2002 r. zakupiono 8 sztuk
okien PCV o wymiarach 1460x1660 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 624,29 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/154/2002 z dnia 4.07.2002 r. zakupiono 8 sztuk
okien PCV o wymiarach 1460x1660 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 624,29 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/163/2002 z dnia 10.07.2002 r. zakupiono 1 okno
PCV o wymiarach 900x2000 za cenę, której wartość była znacznie zawyżona w
stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie mniejszą niż
1.116 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/210/2002 z dnia 26.08.2002 r. zlecono usługę
montażu 4 sztuk okien PCV o wymiarach 1720x2130 i 1470x2320 za cenę, której
3
wartość była znacznie zawyżona w stosunku obowiązujących wówczas cen
rynkowych o kwotę nie mniejszą niż 10.075,98 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/211/2002 z dnia 26.08.2002 r. zlecono usługę
montażu 7 sztuk okien PCV o wymiarach 1470x2320,1130x1710,1470x2320 za
cenę, której wartość była znacznie zawyżona w stosunku obowiązujących
wówczas cen rynkowych o kwotę nie mniejszą niż 10.098,12 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/225/20 02 z dnia 4.09.2002 r. zlecono usługę
montażu 8 sztuk okien PCV o wymiarach 1280x2100,1300x740,1220x1530 za
cenę, której wartość była znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących
wówczas cen rynkowych o kwotę nie mniejszą niż 8.959,95 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/226/20 02 z dnia 4.09.2002 r. zlecono usługę
montażu 4 sztuk okien PCV o wymiarach 3420x749, 1138x1639, 1139x1639 oraz
drzwi aluminiowych o wymiarach 1280x2130 za cenę, której wartość była
znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o
kwotę nie mniejszą niż 9.600,05 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/254/2002 z dnia 24.09.2002 r. zakupiono 1 okno
PCV o wymiarach 1535x1050 za cenę, którego wartość była znacznie zawyżona
w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie mniejszą niż
1.032,73 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/336/2002 z dnia 8.11.2002 r. zlecono usługę
związaną z montażem 9 sztuk okien PCV o długości ram 39,14 m, której wartość
była znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych
o kwotę nie mniejszą niż 10.816,54 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/337/2002 z dnia 9.11.2002 r. zlecono usługę
montażu 8 sztuk okien PCV o długości ram 29,52 m, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 9.025,85 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/338/2002 z dnia 12.11.2002 r. zlecono usługę
montażu 6 sztuk okien PCV o wymiarach 845x1100 za cenę, której wartość była
znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o
kwotę nie mniejszą niż 7.847,33 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/348/2002 z dnia 14.11.2002 r. zlecono usługę
montażu sztuk okien PCV o wymiarach 850x1430,785x570,767x570 za cenę,
4
której wartość była znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas
cen rynkowych o kwotę nie mniejszą niż 8.865,35 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/349/2002 z dnia 14.11.2002 r. zlecono usługę
montażu sztuk okien PCV o wymiarach 850x1430, 785x570, 767x570 za cenę,
której wartość była znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas
cen rynkowych o kwotę nie mniejszą niż 10.251,53 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/350/2002 z dnia 15.11.2002 r. zlecono usługę
montażu 11 sztuk okien PCV o wymiarach 850x1430, 785x570 za cenę, której
wartość była znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen
rynkowych o kwotę nie mniejszą niż 11.551,90 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/351/2002 z dnia 15.11.2002 r. zlecono usługę
montażu 11 sztuk okien PCV o wymiarach 845x1430,785x570 za cenę, której
wartość była znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen
rynkowych o kwotę nie mniejszą niż 11.507,49 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/2/2003 z dnia 13.01.2003 r. zakupiono 1 sztukę
drzwi dwuskrzydłowych aluminiowych za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 6.135,98 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/6/2003 z dnia 20.01.2003 r. zlecono usługę montażu
219 mb stolarki okiennej za cenę, której wartość była znacznie zawyżona w
stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę niemniejszą niż
2.371,77zł,
- na podstawie faktury nr FAS/7/2003 z dnia 22.01.2003 r. zakupiono 1 sztukę
drzwi aluminiowych o wymiarach 900x2400 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 5.379,32 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/13/2003 z dnia 28.01.2003 r. zakupiono 1 sztukę
drzwi dwuskrzydłowych aluminiowych o wymiarach 1460x2070 za cenę, której
wartość była znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen
rynkowych na o kwotę nie mniejszą niż 6.704,23 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/15/2003 z dnia 29.01.2003 r. zakupiono 1 sztukę
drzwi dwuskrzydłowych aluminiowych za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 7.261,09 zł,
5
- na podstawie faktury nr FAS/16/2003 z dnia 30.01.2003 r. zakupiono 1 sztukę
drzwi jednoskrzydłowych aluminiowych o wymiarach 1040x2100 za cenę, której
wartość była znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen
rynkowych na o kwotę nie mniejszą niż 2.408,28 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/18/2003 z dnia 31.01.2003 r. zakupiono 1 sztukę
drzwi jednoskrzydłowych aluminiowych o wymiarach 1040x2100 za cenę, której
wartość była znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen
rynkowych o kwotę nie mniejszą niż 2.463,07zł,
- na podstawie faktury nr FAS/19/2003 z dnia 31.01.2003 r. zakupiono usługę
montażu 160 mb stolarki okiennej za cenę, której wartość była znacznie zawyżona
w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie mniejszą niż
1.732,26 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/31/2003 z dnia 10.02.2003 r. zakupiono 2 sztuki
drzwi aluminiowych o wymiarach 1040x2100 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 3.501,07 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/32/2003 z dnia 13.02.2003 r. zakupiono 1 sztukę
drzwi aluminiowych zewnętrznych za cenę, której wartość była znacznie zawyżona
w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie mniejszą niż
1.740,54 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/32/2003 z dnia 13.02.2003 r. zakupiono 2 sztuki
drzwi aluminiowych zewnętrznych za cenę, której wartość była znacznie zawyżona
w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie mniejszą niż
1.350,00 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/33/2003 z dnia 15.02.2003 r. zakupiono 2 sztuki
drzwi zewnętrznych o wymiarach 1040x2100 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 3.393,58 zł, na podstawie faktury nr FAS/78/2003 z dnia 25.03.2003 r.
zakupiono 8 sztuk okien PCV o wymiarach 1690x1400 za cenę, której wartość była
znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o
kwotę nie mniejszą niż 1.787,54 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/109/2003 z dnia 4.04.2003 r. zakupiono 9 sztuk
okien PCV o wymiarach 920x1470 za cenę, której wartość była znacznie zawyżona
w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie mniejszą niż
6
5.581,90 zł oraz 1 okno PCV o wymiarach 1060x1200 za cenę, której wartość była
znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o
kwotę nie mniejszą niż 516,64 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/153/2003 z dnia 23.04.2003 r. zakupiono 1 sztukę
drzwi aluminiowych o wymiarach 3939x2700 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 4.700,04 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/154/2003 z dnia 23.04.2003 r. zakupiono 3 sztuki
drzwi aluminiowych o wymiarach 940x2050 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 2.609,49 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/155/2003 z dnia 24.04.2003 r. zakupiono 1 sztukę
drzwi aluminiowych o wymiarach 2420x2730 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 1.600,08 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/156/2003 z dnia 24.04.2003 r. zakupiono 1 sztukę
drzwi aluminiowych o wymiarach 242x2730 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona tu stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 2.345,08 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/165/2003 z dnia 29.04.2003 r. zakupiono 3 sztuki
okien PCV o wymiarach 1240x2260 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 2.636,77 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/166/2003 z dnia 29.04.2003 r. zakupiono 4 sztuki
okien PCV o wymiarach 1050x2100 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 3.101,14 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/167/2003 z dnia 30.04.2003 r. zakupiono 1 sztukę
drzwi aluminiowych o wymiarach 1700x2910 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 4.437,32 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/169/2003 z dnia 30.04.2003 r. zakupiono 7 sztuki
okien PCV o wymiarach 1070x1720 za cenę, której wartość była znacznie
7
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 5.355,12 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/168/2003 z dnia 30.04.2003 r. zakupiono 1 sztukę
drzwi aluminiowych o wymiarach 1500x3100 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 4.056,60 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/188/2003 z dnia 9.05.2003 r. zakupiono 7 sztuki
okien PCV o wymiarach 1100x2050 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 4.296,74 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/247/2003 z dnia 28.05.2003 r. zakupiono 2 sztuki
okien PCV o wymiarach 1080x2050 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 2.428,76 zł oraz 1 okno PCV o wymiarach 1380x2080 za cenę, której
wartość była znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen
rynkowych o kwotę nie mniejszą niż 629,25 zł oraz 1 okno PCV o wymiarach
1400x900 za cenę, której wartość była znacznie zawyżona w stosunku do
obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie mniejszą niż 1.201,20 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/245/2003 z dnia 28.05.2003 r. zakupiono 6 sztuk
okien PCV o wymiarach 1080x2010 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 4.949,40 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/457/2003 z dnia 11.08.2003 r. zakupiono 4 sztuki
okien PCV o wymiarach 1040x2050 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 4.190,80zł,
- na podstawie faktury nr FAS/458/2003 z dnia 12.08.2003 r. zakupiono 6 sztuk
okien PCV o wymiarach 1200x1530 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 1.885,92 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/775/2 0 03 z dnia 23.10.2003 r. zakupiono 3 sztuki
okien PCV o wymiarach 840x1430, 4 sztuki okien PCV o wymiarach 1400x1400
oraz 5 sztuk okien PCV o wymiarach 1430x1400 za cenę, której wartość była
8
znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o
kwotę nie mniejszą niż 3.488,65 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/776/2003 z dnia 23.10.2003 r. zakupiono 3 sztuki
okien PCV o wymiarach 840x1430, 4 sztuki okien PCV o wymiarach 1430x1400
oraz 4 sztuki okien PCV o wymiarach 1400x1400 za cenę, której wartość była
znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o
kwotę nie mniejszą niż 2.993,84 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/799/2003 z dnia 28.10.2003 r. zakupiono 3 sztuki
okien PCV o wymiarach 1430x1400,1 okno PCV o wymiarach 1510x2120 oraz 3
sztuki okien PCV o wymiarach 1080x2080 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 2.192,46 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/800/2003 z dnia 23.10.2003 r. zakupiono 3 sztuki
okien PCV o wymiarach 1430x1400, 2 sztuki okien PCV o wymiarach 1510x2120
oraz 3 sztuki okien PCV o wymiarach 1080x2080 za cenę, której wartość była
znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o
kwotę nie mniejszą niż 4.322,87 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/865/2003 z dnia 7.11.2003 r. zakupiono 4 sztuki
okien PCV o wymiarach 980x1540 oraz 4 sztuki okien PCV o wymiarach 980x1500
za cenę, której wartość była znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących
wówczas cen rynkowych o kwotę nie mniejszą niż7.116,11 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/989/2003 z dnia 3.12.2003 r. zakupiono 1 sztukę
drzwi aluminiowych o wymiarach 1250x2150 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 6.777 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/990/2003 z dnia 4.12.2003 r. zakupiono 1 sztukę
drzwi aluminiowych o wymiarach 1650x2870 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 4.658,99 zł,
- na podstawie faktury nr FAS/1051/2003 z dnia 16.12.2003 r. zakupiono 8 sztuk
drzwi PCV wewnętrznych o różnych wymiarach za cenę, której wartość była
znacznie zawyżona w stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o
kwotę nie mniejszą niż 1.796,43 zł,
9
- na podstawie faktury nr FAS/1114/2003 z dnia 29.12.2003 r. zakupiono 1 sztukę
drzwi aluminiowych o wymiarach 2100x2440 za cenę, której wartość była znacznie
zawyżona tu stosunku do obowiązujących wówczas cen rynkowych o kwotę nie
mniejszą niż 383,70 zł,
przy czym łączna wartość strat, jakie poniosła Jednostka Wojskowa /…/ wyniosła
co najmniej 249.518,35 zł”
tj. za popełnienie przestępstwa określonego w art. 231 § 2 k.k. w zw. z art.
12 k.k. na karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności i 100 stawek dziennych
grzywny po 100 zł każda, przy czym wykonanie kary pozbawienia wolności
warunkowo zawieszono na pięcioletni okres próby. Nadto orzeczono środek karny
w postaci zakazu zajmowania stanowisk związanych z gospodarowaniem
publicznymi środkami finansowym na okres 5 lat oraz zobowiązanie go do
naprawienia części szkody spowodowanej przestępstwem, poprzez wpłacenie na
rzecz pokrzywdzonego – Jednostki Wojskowej /…/ kwoty 20000 złotych w terminie
3 lat od uprawomocnienia się wyroku.
Apelację od tego wyroku złożył obrońca T. T. zarzucając temuż orzeczeniu
naruszenie prawa procesowego, które miało wpływ na treść orzeczenia:
„- art. 4 k.p.k., art. 5 § 2 k.p.k. i art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. poprzez
ustalenie z przekroczeniem swobodnej oceny dowodów z jednoczesnym
pominięciem dowodów odciążających sprawstwa w zakresie czynu z art. 231 § 2
k.k. w zw. z art. 12 k.k., w szczególności poprzez dokonanie całkowicie dowolnej
oceny treści zgromadzonego materiału dowodowego bez uwzględniania
całokształtu okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej wbrew zasadzie
obiektywizmu, z pogwałceniem zasad prawidłowego rozumowania, wskazań wiedzy,
a przede wszystkim doświadczenia życiowego, nadto poprzez rozstrzygnięcie
nieusuwalnych wątpliwości na niekorzyść oskarżonego, jak również poprzez
czynienie ustaleń w oderwaniu od materiału dowodowego,
- art. 5 § 1 k.p.k. poprzez nieuprawnione przerzucania ciężaru dowodzenia
na oskarżonego,
- art. 424 § 1 pkt 1 i 2 k.p.k. poprzez zaniechanie wskazania jakie fakty Sąd
uznał za udowodnione lub nieudowodnione, na jakich w tej mierze oparł się
dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych, a nadto nieuwzględnieniu
szeregu okoliczności występujących w sprawie, które go okoliczności w
uzasadnieniu wyroku Sąd ominął analizy materiału dowodowego mającego
10
potwierdzać okoliczności faktyczne przedmiotowej sprawy, co w konsekwencji
uniemożliwia dokonanie analizy przedstawionego toku rozumowania Sądu i jego
zgodności z zebranym materiałem dowodowym”.
W oparciu o to skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i
uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu ewentualnie o uchylenie
zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Wojskowemu Sądowi Okręgowemu do
ponownego rozpoznania, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i
umorzenie postępowania w oparciu o treść przepisu art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k.
Na rozprawie odwoławczej mjr rez. T. T. i jego obrońca poparli złożoną
apelację a prokurator Naczelnej Prokuratury Wojskowej wniósł o utrzymanie w
mocy zaskarżonego wyroku.
W tej sytuacji Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Podniesione w apelacji zarzuty sprowadzają się do kwestionowania
poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych. Zdaniem obrony sąd pierwszej
instancji dokonał te ustalenia z naruszeniem szeregu przepisów prawa
procesowego a to art. 4, 5 § 2 , art. 7 w zw. z 410, 5 § 1, 424 § 1 pkt 1 i 2.
Bezsporne jest to, że sąd orzekający obszernie na 23 k. uzasadnił swoje
orzeczenie.
Zdaniem Sądu Najwyższego wbrew twierdzeniom obrony sąd pierwszej instancji
badał i uwzględniał okoliczności przemawiające zarówno na korzyść jak i na
niekorzyść oskarżonego (art. 4 k.p.k.) a swoje przekonanie o niewiarygodności
jednych dowodów i niewiarygodności innych oparł na zasadach prawidłowego
rozumowania oraz wskazaniach wiedzy i doświadczenia życiowego (art. 7 k.p.k.) z
uwzględnieniem całokształtu okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej (art.
410 k.p.k.). W sprawie nie wystąpiły wątpliwości nie dające się usunąć, a zatem sąd
pierwszej instancji nie znajdując się w takiej sytuacji nie mógł takich wątpliwości
rozstrzygnąć na niekorzyść oskarżonego. Wreszcie obszerność oraz
drobiazgowość uzasadnienia, w którym sąd opisał jakie fakty uznał za
udowodnione, jakim dowodom dał wiarę a jakim jej odmówił oraz wskazał podstawę
prawną tego orzeczenia nie pozwala na uznanie, iż naruszył on art. 424 k.p.k. W
żadnej mierze sąd nie przerzucał ciężaru dowodzenia na oskarżonego. Nie dał
jedynie wiary wyjaśnieniom oskarżonego i należycie swoje stanowisko uzasadnił.
Obrona przede wszystkim polemizuje z ustaleniami sądu pierwszej instancji, że
oskarżony nie dokonywał rozpoznania cen na rynku. W sytuacji gdy w oparciu o
11
opinię biegłych sąd przyjmuje, że w większości przypadków zakupu okien i drzwi z
firm należących do I. Z. zawyżono cenę jednostkową okna lub drzwi o ponad 1000
zł, a zdarzały się faktury z których wynika, że to jednostkowe zawyżenie ( za 1 okno
lub drzwi) przekraczało pięć, sześć a nawet siedem tysięcy złotych (faktura nr
FAS/15/2003) to przyjęcie, że doszło do takich przypadków z powodu niedokonania
przez oskarżonych rozpoznania cen na rynku jest korzystne dla oskarżonego, gdyż
alternatywą dla takiego ustalenia byłoby przyjęcie, że oskarżony wiedząc, że
można kupić drzwi nawet o siedem tysięcy taniej za sztukę doprowadzał do zakupu
z wolnej ręki tak drogich drzwi.
Oczywistością jest, że oskarżony jako kierownik Wojskowej Administracji
Koszar uzasadniając do dowódcy jednostki wojskowej konieczność zakupu drzwi i
okien, określając wysokość potrzebnych mu środków finansowych na zakup tych
rzeczy musiał być zorientowany w wysokości cen za te elementy u różnych
producentów. Słusznie sąd orzekający nie dał wiary wyjaśnieniom oskarżonego o
konieczności dokonywania zakupów „na raty” ze względu na okoliczności związane
z finansowaniem jednostki wojskowej. Faktem jest, że budżet jednostki był w 2002 r.
zmieniany 5 krotnie a w 2003 r. 9 krotnie. Jednakże zmiany te polegały na
przyznawaniu jednostce dodatkowych funduszy na wniosek dowództwa jednostki i
w większość takich wniosków dowództwa jednostki zostało uwzględnionych. Zatem
przydział nowych środków finansowych nie powinien być dla wnioskujących o nie
zaskoczeniem. To już przez złożeniem wniosku wnioskujący wiedział na co
ewentualnie przyznane środki przeznaczy. Zauważyć należy też, że przecież mimo
tak uzupełnianego budżetu przetargi w jednostce w tym okresie wielokrotnie się
odbywały.
Skarżący nie zauważa, że sąd pierwszej instancji na k. 13-17 uzasadnienia
wyroku analizuje poczynania oskarżonego i dochodzi, zdaniem Sądu Najwyższego,
do słusznego wniosku, iż doprowadził do nieusprawiedliwionych zakupów „z wolnej
ręki”. Przekonanie takie sąd orzekający opiera na tym, że zakupy „z wolnej ręki”
winny być łączone z odbywającymi się w tym samym czasie postępowaniami
przetargowymi a nadto przeciwko takim zakupom „z wolnej ręki” przemawia to, że
takie zakupy dokonywane w ciągu miesiąca czasami nawet w ciągu kilku dni –
(podkreślenie SN) przekraczały kwotę graniczną dla stosowania tej formy zakupu.
Rację ma obrońca, że kryterium rozgraniczającym odpowiedzialność karną
od dyscyplinarnej stanowi wnikliwie oceniony stopień społecznej szkodliwości
12
czynu. Jednakże autor apelacji ani słowem nie uzasadnił dlaczego w czynie
oskarżonego należy doszukiwać się tak małego stopnia społecznej szkodliwości,
który doprowadził by do przypisania mu jedynie odpowiedzialności dyscyplinarnej.
W dalszej części uzasadnienia apelacji jej autor skupił się jedynie na polemice z
ustaleniami sądu orzekającego o popełnieniu przez oskarżonego zarzucanego mu
czynu.
W końcowej części apelacji obrona podniosła zarzut obrazy prawa
materialnego tj. art. 231 § 2 k.k. Zarzut ten wynika jedynie z uzasadnienia apelacji.
W części, w której w apelacji przedstawione są zarzuty obrony wobec
przedmiotowego wyroku takiego zarzutu nie podniesiono. Truizmem jest
stwierdzenie, że zarzut obrazy prawa materialnego dotyczy jedynie takiego
przypadku, że z niekwestionowanego stanu faktycznego wynika, iż sąd przyjął
nieprawidłową kwalifikację prawną czynu oskarżonego.
Z ustaleń poczynionych przez sąd pierwszej instancji wynika, że oskarżony
doprowadził do dzielenia zleceń w celu uniknięcia postępowań przetargowych,
doprowadzał do zakupów z wolnej ręki, jednocześnie oskarżony działał w celu
przysporzenia korzyści majątkowej – I. Z. – który uczestnicząc w przetargach
organizowanych przez jednostkę musiałby rywalizować z innymi oferentami (np.
obniżać ceny) a i tak nie wiadomo czy zostałby za każdym razem zwycięzcą takich
postępowań.
Zdaniem Sądu Najwyższego z tak ustalonego stanu faktycznego przyjętego
przez sąd orzekający kwalifikacja czynu oskarżonego nie budzi wątpliwości. Dodać
należy i to, że prawidłowe postępowanie oskarżonego uniemożliwiłoby żądanie
przez oferenta w przetargu zawyżonych cen, gdyż przez to sam skazywałby się na
przegranie przetargu.
Do czynu oskarżonego kwalifikowanego z art. 231 § 2 k.k., art. 17 § 1 pkt 6
k.p.k. nie ma zastosowania, gdyż przedawnienie nie nastąpiło.
Na marginesie zauważyć należy, że w apelacji rozpatrywanej łącznie z jej
uzasadnieniem nie podniesiono zarzutu obrazy art. 201 k.p.k. Jedno zdanie na k. 7
apelacji, z którego wynika negatywna ocena pracy biegłych przez skarżącego nie
spełnia wymogów art. 433 § 1 k.p.k., że sąd odwoławczy rozpoznaje sprawę w
granicach środka odwoławczego, a w zakresie szerszym o tyle, o ile ustawa to
przewiduje.
Mając to na uwadze Sąd Najwyższy orzekł jak na wstępie.
13