I CZ 95/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:14-12-2012
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt I CZ 95/12
POSTANOWIENIE
Dnia 6 września 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Anna Kozłowska (przewodniczący)
SSN Barbara Myszka
SSN Krzysztof Strzelczyk (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku W. S.
przy uczestnictwie K. B. i in. ,
o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 6 września 2012 r.,
zażalenia wnioskodawcy
na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 25 października 2011 r.,
1) uchyla zaskarżone postanowienie,
2) pozostawia rozstrzygnięcie o kosztach postępowania
zażaleniowego Sądowi w orzeczeniu kończącym
postępowanie w sprawie.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 25 października 2011 r., Sąd Okręgowy w pkt 1.
odrzucił apelację wnioskodawcy wniesioną od postanowienia Sądu Rejonowego z
dnia 14 kwietnia 2009 r., w przedmiocie stwierdzenia nabycia własności przez
zasiedzenie, a w pkt 2. rozstrzygnął o kosztach postępowania.
Sąd Okręgowy ustalił, że wnioskodawca w piśmie z dnia 15 kwietnia 2009 r.
wniósł o przesłanie orzeczenia z dnia 14 kwietnia 2009 r. Odpis prawomocnego
postanowienia został wysłany z Sądu do wnioskodawcy w dniu 4 czerwca 2009 r.
W piśmie z dnia 17 czerwca 2009 r. wnioskodawca wniósł o przywrócenie terminu
do wniesienia apelacji. Następnie dnia 10 lipca 2009 r. wnioskodawca wniósł
apelację. Postanowieniem z dnia 19 listopada 2009 r. Sąd Rejonowy przywrócił
wnioskodawcy termin do wniesienia apelacji. Jednak w ocenie Sądu Okręgowego
przywrócenie wnioskodawcy terminu do wniesienia apelacji nie było uzasadnione
i apelacja ta podlegała odrzuceniu na podstawie art. 373 k.p.c., jako wniesiona
po upływie ustawowego terminu. Sąd Okręgowy podniósł, że wnioskodawca
pouczony został o sposobie i terminie zaskarżenia postanowienia Sądu
Rejonowego z dnia 14 kwietnia 2009 r. i miał już doświadczenie w zaskarżaniu
orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, zważywszy że postanowienie to
zostało wydane po uchyleniu przez Sąd Okręgowy postanowienia Sądu
Rejonowego z dnia 20 listopada 2002 r. i przekazaniu sprawy do ponownego
rozpoznania w wyniku apelacji wnioskodawcy, wniesionej po uprzednim złożeniu
przez niego wniosku o sporządzenie uzasadnienia orzeczenia.
Wnioskodawca złożył zażalenie na postanowienie Sądu Okręgowego
w przedmiocie odrzucenia jego apelacji. W zażaleniu wnioskodawca podniósł,
że uchybił terminowi do wniesienia apelacji bez swej winy, bowiem Sąd Rejonowy
nieprawidłowo zinterpretował treść jego pisma zawierającego wniosek o przesłanie
postanowienia z dnia 14 kwietnia 2009 r. jako wniosek doręczenie odpisu
prawomocnego postanowienia. Natomiast wolą wnioskodawcy było sporządzenie
uzasadnienia postanowienia celem jego zaskarżenia w drodze apelacji,
na co wskazuje forma pisma złożonego dwa dni po ogłoszeniu postanowienia,
niezgodność postanowienia z żądaniem wnioskodawcy oraz oczekiwanie
na przesłanie odpisu postanowienia i złożenie apelacji dopiero po jego doręczeniu.
W zażaleniu podniesiono również, że z pouczenia o sposobie zaskarżenia nie
3
wynika, jak precyzyjny musi być wniosek o sporządzenie uzasadnienia i jego
doręczenie, a zgłoszenie przez wnioskodawcę takiego wniosku na wcześniejszym
etapie sprawy miało miejsce ponad dziesięć lat temu, kiedy to sprawność fizyczna
i umysłowa wnioskodawcy była znacznie lepsza. Ustanowiony z urzędu adwokat
wniósł o przyznanie kosztów nieopłaconej w całości ani w części pomocy prawnej
udzielonej wnioskodawcy w postępowaniu zażaleniowym przed Sądem
Najwyższym.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.
W ramach przewidzianej w art. 373 w zw. z art. 370 k.p.c. kontroli
dopuszczalności apelacji m.in. ze względu na zachowanie terminu do jej wniesienia
Sąd drugiej instancji powinien dokonać oceny, czy uchybiony przez skarżącego
termin do wniesienia apelacji został zasadnie przywrócony przez sąd pierwszej
instancji. Niemniej jednak podważanie zasadności przywrócenia terminu w ramach
korzystania przez sąd drugiej instancji z tej kompetencji ograniczać się musi
do przypadków, gdy zachodzi ku temu pewna, jednoznaczna podstawa
(por. postanowienie SN z dnia 12 marca 2009 r., V CZ 7/09, niepubl; postanowienie
SN z dnia 23 marca V CZ 16/07, niepubl.; postanowienie SN z dnia V CZ 82/04,
niepubl., postanowienie SN z dnia 25 sierpnia 1999 r., OSNC 2000, nr 3, poz. 51).
W ocenie Sądu Najwyższego w niniejszej sprawie warunek ten nie został spełniony.
W piśmie z dnia 15 kwietnia 2009 r. wnioskodawca sformułował wprawdzie
wniosek, o którym mowa w art. 328 § 1 k.p.c. w ten sposób, że wniósł „o przesłanie
orzeczenia” z dnia 14 kwietnia 2009 r., ale biorąc pod uwagę styl pism dotychczas
składanych przez wnioskodawcę w sprawie, można było przyjąć, że zachodziły
wątpliwości co do rzeczywistej treści zgłoszonego wniosku złożonego wkrótce
po ogłoszeniu orzeczenia. Mogły je także usprawiedliwiać podnoszone i opisane
przez wnioskodawcę trudności związane ze zrozumieniem pouczenia
o właściwym sposobie zaskarżenia postanowienia. Wnioskodawca w tym
czasie występował osobiście, nie był reprezentowany przez profesjonalnego
pełnomocnika (por. postanowienie SN z dnia 23 marca 2006 r., II CZ 16/06,
niepubl.). Podobny wniosek „o uzasadnienie postanowienia” (k. 164), złożony
4
na wcześniejszym etapie postępowania, również nie odpowiadał ściśle ustawowej
formule.
Z tych względów Sąd Najwyższy, na podstawie art. 39815
§ 1 zd. pierwsze
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c., postanowił jak w sentencji, pozostawiając końcowemu
rozstrzygnięciu orzeczenie o kosztach postępowania zażaleniowego zgodnie z art.
108 § 2 w zw. z art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c.
jw
POSTANOWIENIE
Dnia 6 września 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Anna Kozłowska (przewodniczący)
SSN Barbara Myszka
SSN Krzysztof Strzelczyk (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku W. S.
przy uczestnictwie K. B. i in. ,
o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 6 września 2012 r.,
zażalenia wnioskodawcy
na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 25 października 2011 r.,
1) uchyla zaskarżone postanowienie,
2) pozostawia rozstrzygnięcie o kosztach postępowania
zażaleniowego Sądowi w orzeczeniu kończącym
postępowanie w sprawie.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 25 października 2011 r., Sąd Okręgowy w pkt 1.
odrzucił apelację wnioskodawcy wniesioną od postanowienia Sądu Rejonowego z
dnia 14 kwietnia 2009 r., w przedmiocie stwierdzenia nabycia własności przez
zasiedzenie, a w pkt 2. rozstrzygnął o kosztach postępowania.
Sąd Okręgowy ustalił, że wnioskodawca w piśmie z dnia 15 kwietnia 2009 r.
wniósł o przesłanie orzeczenia z dnia 14 kwietnia 2009 r. Odpis prawomocnego
postanowienia został wysłany z Sądu do wnioskodawcy w dniu 4 czerwca 2009 r.
W piśmie z dnia 17 czerwca 2009 r. wnioskodawca wniósł o przywrócenie terminu
do wniesienia apelacji. Następnie dnia 10 lipca 2009 r. wnioskodawca wniósł
apelację. Postanowieniem z dnia 19 listopada 2009 r. Sąd Rejonowy przywrócił
wnioskodawcy termin do wniesienia apelacji. Jednak w ocenie Sądu Okręgowego
przywrócenie wnioskodawcy terminu do wniesienia apelacji nie było uzasadnione
i apelacja ta podlegała odrzuceniu na podstawie art. 373 k.p.c., jako wniesiona
po upływie ustawowego terminu. Sąd Okręgowy podniósł, że wnioskodawca
pouczony został o sposobie i terminie zaskarżenia postanowienia Sądu
Rejonowego z dnia 14 kwietnia 2009 r. i miał już doświadczenie w zaskarżaniu
orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, zważywszy że postanowienie to
zostało wydane po uchyleniu przez Sąd Okręgowy postanowienia Sądu
Rejonowego z dnia 20 listopada 2002 r. i przekazaniu sprawy do ponownego
rozpoznania w wyniku apelacji wnioskodawcy, wniesionej po uprzednim złożeniu
przez niego wniosku o sporządzenie uzasadnienia orzeczenia.
Wnioskodawca złożył zażalenie na postanowienie Sądu Okręgowego
w przedmiocie odrzucenia jego apelacji. W zażaleniu wnioskodawca podniósł,
że uchybił terminowi do wniesienia apelacji bez swej winy, bowiem Sąd Rejonowy
nieprawidłowo zinterpretował treść jego pisma zawierającego wniosek o przesłanie
postanowienia z dnia 14 kwietnia 2009 r. jako wniosek doręczenie odpisu
prawomocnego postanowienia. Natomiast wolą wnioskodawcy było sporządzenie
uzasadnienia postanowienia celem jego zaskarżenia w drodze apelacji,
na co wskazuje forma pisma złożonego dwa dni po ogłoszeniu postanowienia,
niezgodność postanowienia z żądaniem wnioskodawcy oraz oczekiwanie
na przesłanie odpisu postanowienia i złożenie apelacji dopiero po jego doręczeniu.
W zażaleniu podniesiono również, że z pouczenia o sposobie zaskarżenia nie
3
wynika, jak precyzyjny musi być wniosek o sporządzenie uzasadnienia i jego
doręczenie, a zgłoszenie przez wnioskodawcę takiego wniosku na wcześniejszym
etapie sprawy miało miejsce ponad dziesięć lat temu, kiedy to sprawność fizyczna
i umysłowa wnioskodawcy była znacznie lepsza. Ustanowiony z urzędu adwokat
wniósł o przyznanie kosztów nieopłaconej w całości ani w części pomocy prawnej
udzielonej wnioskodawcy w postępowaniu zażaleniowym przed Sądem
Najwyższym.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.
W ramach przewidzianej w art. 373 w zw. z art. 370 k.p.c. kontroli
dopuszczalności apelacji m.in. ze względu na zachowanie terminu do jej wniesienia
Sąd drugiej instancji powinien dokonać oceny, czy uchybiony przez skarżącego
termin do wniesienia apelacji został zasadnie przywrócony przez sąd pierwszej
instancji. Niemniej jednak podważanie zasadności przywrócenia terminu w ramach
korzystania przez sąd drugiej instancji z tej kompetencji ograniczać się musi
do przypadków, gdy zachodzi ku temu pewna, jednoznaczna podstawa
(por. postanowienie SN z dnia 12 marca 2009 r., V CZ 7/09, niepubl; postanowienie
SN z dnia 23 marca V CZ 16/07, niepubl.; postanowienie SN z dnia V CZ 82/04,
niepubl., postanowienie SN z dnia 25 sierpnia 1999 r., OSNC 2000, nr 3, poz. 51).
W ocenie Sądu Najwyższego w niniejszej sprawie warunek ten nie został spełniony.
W piśmie z dnia 15 kwietnia 2009 r. wnioskodawca sformułował wprawdzie
wniosek, o którym mowa w art. 328 § 1 k.p.c. w ten sposób, że wniósł „o przesłanie
orzeczenia” z dnia 14 kwietnia 2009 r., ale biorąc pod uwagę styl pism dotychczas
składanych przez wnioskodawcę w sprawie, można było przyjąć, że zachodziły
wątpliwości co do rzeczywistej treści zgłoszonego wniosku złożonego wkrótce
po ogłoszeniu orzeczenia. Mogły je także usprawiedliwiać podnoszone i opisane
przez wnioskodawcę trudności związane ze zrozumieniem pouczenia
o właściwym sposobie zaskarżenia postanowienia. Wnioskodawca w tym
czasie występował osobiście, nie był reprezentowany przez profesjonalnego
pełnomocnika (por. postanowienie SN z dnia 23 marca 2006 r., II CZ 16/06,
niepubl.). Podobny wniosek „o uzasadnienie postanowienia” (k. 164), złożony
4
na wcześniejszym etapie postępowania, również nie odpowiadał ściśle ustawowej
formule.
Z tych względów Sąd Najwyższy, na podstawie art. 39815
§ 1 zd. pierwsze
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c., postanowił jak w sentencji, pozostawiając końcowemu
rozstrzygnięciu orzeczenie o kosztach postępowania zażaleniowego zgodnie z art.
108 § 2 w zw. z art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c.
jw