Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 234/12
POSTANOWIENIE
Dnia 26 września 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jacek Sobczak
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 3 k.p.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 26 września 2012 r.,
sprawy E. D. i in.
skazanych z art. 296 § 3 k.k. i in.
z powodu kasacji, wniesionych przez obrońców skazanych
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 30 marca 2012 r.,
zmieniającego wyrok Sądu Okręgowego
z dnia 1 czerwca 2011 r.,
p o s t a n o w i ł :
1. oddalić złożone w sprawie kasacje, jako bezzasadne w
stopniu oczywistym,
2. obciążyć skazanych kosztami sądowymi postępowania
kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 30 marca 2012 r. Sąd Apelacyjny, po rozpoznaniu apelacji
obrońców oskarżonych /…/ od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 1 czerwca 2011 r.,
zaskarżony wyrok zmienił w pkt I w ten sposób, że uchylił wobec oskarżonych
orzeczenie o karze łącznej, wyeliminował – w zakresie czynu przypisanego
oskarżonemu E. D. w pkt I zaskarżonego wyroku – z jego opisu działanie na
szkodę Spółki D. oraz na szkodę P. W., a nadto ustalił wartość szkody na kwotę
259.413.462,20 zł, w zakresie czynu przypisanego oskarżonemu A. K. w pkt VIII a
zaskarżonego wyroku – wyeliminował z jego opisu działanie na szkodę Spółki D.
2
oraz na szkodę P.W., ustalając wartość szkody w tym zakresie na kwotę
170.011.834,50 zł, przyjmując, iż wysokość finalnej szkody poniesionej przez
każdego z wykazanych pokrzywdzonych na skutek czynów opisanych w punktach
VIII a i b określają wartość szkód przypisanych oskarżonemu E. D. w punkcie I
zaskarżonego wyroku, w zakresie czynów przypisanych oskarżonemu M. S. w
punktach XII a i b zaskarżonego wyroku – przyjął, iż stanowią jeden czyn
popełniony nieumyślnie i wyeliminował z jego opisu działanie na szkodę P. W. oraz
Spółki D., ustalając łączną wartość wyrządzonej szkody na kwotę 172.516.769,56
zł oraz ustalając wartość finalną szkody poniesionej przez każdego z wykazanych
pokrzywdzonych odpowiednio w wysokości przypisanej oskarżonemu E. D. w
punkcie I zaskarżonego wyroku, nadto uznając, że tak przypisany oskarżonemu
czyn wyczerpuje dyspozycję art. 296 § k.k. w zw. z art. 296 § 3 k.k. w zw. z art. 296
§ 1 k.k. i za to, z mocy tych przepisów, skazał oskarżonego, zaś na podstawie art.
296 § 3 k.k. i art. 33 § 2 k.k. wymierzył karę łączną 3 lat pozbawienia wolności i
grzywny w rozmiarze 200 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na
kwotę 500 zł; w zakresie czynu przypisanemu E. D. w pkt II zaskarżonego wyroku,
oskarżonemu A. K. w pkt IX i oskarżonemu M. S. w pkt XIII zaskarżonego wyroku –
wyeliminował z opisu czynu zwrot „będącą jednocześnie działalnością zastrzeżoną
dla funduszy inwestycyjnych” i czyn ten zakwalifikował z art. 178 Ustawy z dnia 29
lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi ze zm. i na mocy tego przepisu –
skazał każdego z oskarżonych na kary po 30.000 zł grzywny, a w pozostałej części
Sąd Apelacyjny utrzymał w mocy zaskarżony wyrok oraz na mocy art. 85 k.k., art.
86 § 1 i § 2 a k.k., a nadto odnośnie E. D. na mocy art. 86 § 2 b k.k., orzekł kary
łączne: wobec oskarżonego E. D. karę 7 lat i 6 m-cy pozbawienia wolności i
300.000 zł grzywny; wobec oskarżonego A. K. karę 3 lat pozbawienia wolności i
100.000 zł grzywny; wobec oskarżonego M. S. łączną karę grzywny w wymiarze
100.000 zł., jak również zaliczył na poczet orzeczonych kar pozbawienia wolności
okresy rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie i orzekł o opłatach za obie
instancje.
Kasacje od powyższego wyroku wywiedli obrońcy skazanych E. D., A. K.i M.
S. Obrońca skazanego E. D. zaskarżył prawomocny wyrok Sądu Apelacyjnego w
części, tj. co do pkt 1.2; pkt II i pkt III wyroku w zakresie winy oskarżonego i na
podstawie art. 523 k.p.k. oraz art. 526 § 1 k.p.k. wyrokowi temu zarzucił rażące
3
naruszenie przepisów prawa materialnego mogące mieć istotny wpływ na treść
orzeczenia, a mianowicie naruszenie art. 1 § 1 k.k. w związku z art. 296 § 1 k.k.,
poprzez dokonanie wykładni rozszerzającej art. 296 k.k., prowadzącej do
pozaprawnego poszerzenia odpowiedzialności karnej na zakres ustawą nie
przewidziany, a więc poza granice wyznaczone zasadą nullum crimen sine lege,
wyrażające się w przyjęciu, że sprawcą przestępstwa z art. 296 k.k. jest także
podmiot działający jedynie jako reprezentant w imieniu i na rzecz podmiotu,
któremu umowa przyznaje uprawnienia i nakłada obowiązki zajmowania się
działalnością gospodarczą lub interesami majątkowymi osoby fizycznej, prawnej
albo jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, będącej drugą
stroną tej umowy, podczas gdy dla wyczerpania ustawowych znamion
przestępstwa z art. 296 k.k., jako przestępstwa indywidualnego właściwego,
niezbędne jest, aby to sprawca był bezpośrednim adresatem uprawnień i
obowiązków wynikających z wymienionych w tym przepisie podstaw
normatywnych, a nadto, aby wymienione w tym przepisie uprawnienia i obowiązki,
których przekroczenie lub niedopełnienie stanowi podstawę odpowiedzialności
karnej, odnosiły się wprost do zajmowania się sprawami majątkowymi lub
działalnością gospodarczą podmiotów wskazanych wyraźnie w stosownym
przepisie ustawy z którego one wynikają treści decyzji właściwego organu lub
zawartej przez sprawcę umowy, naruszenie art. 296 § 2 k.k. w zw. z art. 296 § 2
k.k. w zw. z art. 296 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k., poprzez jego błędną wykładnię i
niewłaściwe zastosowanie, wyrażające się w przyjęciu, że umowy o świadczeniu
usług pośrednictwa finansowego, zawierane pomiędzy IB. E. D. i Spółka – Spółka
Jawna, której oskarżony E.D. był wspólnikiem, a każdym kolejnym klientem spółki,
nakładały na oskarżonego obowiązki i udzielały mu uprawnień do zajmowania się
sprawami majątkowymi wymienionych osób fizycznych i prawnych oraz
podejmowania na ich rzecz określonych działań, podczas gdy prawidłowa
wykładnia powyższego przepisu prowadzi do wniosku, że umowy o świadczenie
usług pośrednictwa finansowego nakładały określone obowiązki wobec klientów na
spółkę IB. E. D. i Spółka – Spółka Jawna, będącą strona tych umów, a nie na
działającego w jej imieniu i na jej rachunek oskarżonego E. D., w przyjęciu, że
przepisy ustawy Kodeks spółek handlowych, regulujące sposób reprezentacji spółki
jawnej i zasady prowadzenia jej spraw oraz umowa spółki IB. E. D. i Spółka –
Spółka Jawna, nakładały na oskarżonego obowiązki zajmowania się sprawami
4
majątkowymi klientów spółki oraz podejmowania na ich rzecz określonych działań,
podczas gdy prawidłowa wykładnia art. 296 § 1 k.k. prowadzi do wniosku, że
wymienione powyżej podstawy normatywne nakładały na oskarżonego obowiązek
zajmowania się sprawami majątkowymi i działalnością gospodarczą wyłącznie
spółki IB. E. D.i Spółka – Spółka Jawna, której był wspólnikiem, jak również
naruszenie art. 296 § 1 k.k., poprzez przyjęcie, że znamiona czynu zabronionego
opisanego w tym przepisie obejmuję także zajmowanie się interesami majątkowymi
podmiotów nie prowadzących działalności gospodarczej, podczas gdy
indywidualnym przedmiotem ochrony tego przepisu są interesy majątkowe
wymienionych w nim podmiotów gospodarczych i ich prawidłowa działalność na
polu gospodarczym oraz rażące naruszenie przepisów prawa procesowego, które
miało istotny wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 5 § 2 k.p.k., polegające na tym, że
Sąd Apelacyjny, pomimo nie dających się usunąć wątpliwości odnośnie osoby
odpowiedzialnej za prowadzenie ksiąg i sporządzenie sprawozdania finansowego
spółki IB. I E. D. i Spółka – Spółka Jawna, rozstrzygnął te wątpliwości na niekorzyść
oskarżonego, obejmując przypisanym mu czynem także przestępstwo z art. 77 pkt
1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości.
Podnosząc powyższe zarzuty, skarżący wniósł, na podstawie art. 573 § 1 i 2
k.p.k., o uchylenie powyższego wyroku w części objętej punktem 1.2, II oraz III i
uniewinnienie skazanego E. D. od zarzutu popełnienia czynu z art. 296 § 3 k.k. w
zw. art. 296 § 2 k.k. w zw. z art. 296 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k., zaś w pozostałym
zakresie o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu,
bądź alternatywnie wniósł o uchylenie wyroku w części objętej pkt 1.2, II oraz III i
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu.
Nadto skarżący wniósł, na podstawie art. 532 § 1 k.p.k., o wstrzymanie
wykonania zaskarżonego wyroku w stosunku do oskarżonego E. D.
Natomiast obrońca skazanego A. K. zaskarżył wyrok Sądu Apelacyjnego w
całości na korzyść wyżej wymienionego i na podstawie art. 526 § 1 i art. 523 § 1 i 2
k.p.k. zarzucił rażące naruszenie przepisów prawa materialnego, mające wpływ na
treść orzeczenia w postaci naruszenia art. 296 § 1,2 i 3 k.k., polegające na błędnym
zastosowaniu powołanego przepisu, wówczas gdy oskarżony swym działaniem nie
wypełnił ustawowych znamion typów czynów zabronionych, tj. przedmiotu ochrony,
strony podmiotowej, nadto polegające na wyrażeniu poglądu, iż wspólnik spółki
jawnej ponosi odpowiedzialność na zasadzie art. 296 kodeksu karnego w razie
5
niedopełnienia ciążących na nim obowiązków (wynikających z uczestnictwa w
spółce jawnej) i spowodowanie szkody po stronie kontrahentów tejże spółki,
naruszenia art. 178 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o obrocie instrumentami
finansowymi (Dz. U. z 2010r., nr 211, poz. 1384) polegające na nieprawidłowej
wykładni znamienia czynności wykonawczej dopuszczającej popełnieni czynu w
postaci prowadzenia działalności w zakresie obrotu instrumentami finansowymi,
poprzez niepodejmowanie jakichkolwiek działań przez sprawcę, czyli przez
zaniechanie i w efekcie na nieuzasadnionym zastosowaniu powołanej normy w
sytuacji, gdy ustalony stan faktyczny jednoznacznie wskazuje, że A. K. nie
podejmował jakichkolwiek działań faktycznych w ramach działalności spółki IB. E.
D. i Spółka – Spółka Jawna.
W związku z powyższymi zarzutami skarżący, w oparciu o przepis z art. 537
k.p.k., wniósł o wydanie wyroku uniewinniającego wobec skazanego A. K.,
ewentualnie o wydanie wyroku uchylającego Wyrok Sądu Apelacyjnego w
przedmiotowej sprawie, zmieniający wyrok Sądu Okręgowego i przekazanie sprawy
do ponownego rozpoznania.
Ponadto wniósł on, na podstawie przepisu art. 532 k.p.k., o wstrzymanie
wykonania zaskarżonego orzeczenia do czasu rozstrzygnięcia kasacji.
Z kolei obrońca skazanego M. S., zaskarżając wyrok Sądu Apelacyjnego w
części – w zakresie punktu I ppkt 4, punktu II, III, IV i V co do winy oskarżonego –
na podstawie art. 523 § 1 i 2 oraz art. 526 § 1 k.p.k. wyrokowi temu zarzucił rażące
naruszenie prawa materialnego, które mogło mieć istotny wpływ na treść
orzeczenia a mianowicie art. 296 § 4 k.k. w zw. z art. 296 § 3 k.k. i w zw. z art. 296
§ 1 k.k. poprzez błędną wykładnię wyrażającą się w przyjęciu, że wspólnik spółki
jawnej ponosi odpowiedzialność za spółkę, która będąc zobowiązana na podstawie
umowy do zajmowania się sprawami majątkowymi osoby fizycznej lub prawnej
przez nadużycie udzielonych uprawnień lub niedopełnienie ciążącego obowiązku,
wyrządziła jej znaczną szkodę majątkową, podczas gdy prawidłowa wykładnia
powyższego przepisu prowadzi do wniosku, że podmiotem tegoż przestępstwa
może być jedynie spółka, rażące naruszenie prawa materialnego, które mogło mieć
istotny wpływ na treść orzeczenia a mianowicie art. 296 § 4 k.k. poprzez jego
niezastosowanie jako podstawy wymiaru kary za czyn wyczerpujący dyspozycję art.
296 § 4 k.k. w zw. z art. 296 § 3 k.k. w zw. z art. 296 § 1 k.k., rażące naruszenie
prawa materialnego, które mogło mieć istotny wpływ na treść orzeczenia a
6
mianowicie art. 296 § 3 k.k. poprzez błędne zastosowanie jako podstawy wymiaru
kary za czyn wyczerpujący dyspozycję art. 296 § 4 k.k. w zw. z art. 296 § 3 k.k. w
zw. z art. 296 § 1 k.k., rażące naruszenie prawa procesowego, które mogło mieć
istotny wpływ na treść orzeczenia a mianowicie przepisu art. 433 § 2 k.p.k. w zw. z
art. 457 § 3 k.p.k. poprzez nierozważenie wszystkich zarzutów i wniosków
zawartych w apelacji, w szczególności nie odniesienie się Sądu drugiej instancji do
zarzutu obrazy prawa procesowego, tj. art. 424 § 1 pkt. 2) k.p.k. poprzez
niewyjaśnienie przez Sąd pierwszej instancji podstawy prawnej wyroku jeśli chodzi
o wymierzenie oskarżonemu M. S. kary grzywny na podstawie art. 33 § 2 k.k.,
zarzutu naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów prowadzącego do błędnych
ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, które miały wpływ na treść
orzeczenia, a mianowicie przyjęcia przez Sąd pierwszej instancji, iż różnice
pomiędzy przestępstwami popełnionymi przez oskarżonych A. K. i M. S. nie są na
tyle istotne, aby różnicować kary wobec tych oskarżonych w tym wypadku na
korzyść oskarżonego M. S., podczas gdy z materiału dowodowego zebranego w
sprawie wynika, że przez cały okres uczestnictwa w spółce IB. do września 2006 r.
zaniechanie po stronie oskarżonego M. S. było nieumyślne a oskarżonego A. K. do
września 2006 r. było nieumyślne a następnie od września 2006r. do kwietnia 2007
r. miało charakter umyślny (przez okres 7 miesięcy dłużej działał oskarżony A. K.),
zakres wiedzy o stratach z transakcji forex i o sytuacji spółki, jaką uzyskał M. S. we
wrześniu 2006 r. był znacznie węższy niż zakres wiedzy w tym przedmiocie
uzyskany przez A. K., oskarżony A. K. po uzyskaniu w 2006 r. i wystąpieniu ze
Spółki oskarżonego M. S. informacji o złej sytuacji finansowej w spółce nadal
zachęcał klientów do inwestowania i nie informował ich. że sytuacja spółki jest
trudna i w konsekwencji jego działania została wprowadzona błąd i poniosła straty
większa liczba osób, zarzutu błędnej oceny dowodów skutkującej dorozumianym
przyjęciem, że pomiędzy niedopełnieniem obowiązków przez oskarżonego M. S. a
powstałą u pokrzywdzonych szkodą istnieje adekwatny związek przyczynowo –
skutkowy, tj. że zaniechania oskarżonego miały istotny wpływ, na powstanie
szkody, zarzutu błędnej oceny dowodów skutkującej przyjęciem błędnych ustaleń
faktycznych w zakresie przyjęcia przez Sąd Okręgowy zawyżonej wysokości
szkody poniesionej przez pokrzywdzonych, rażące naruszenie prawa procesowego,
które mogło mieć istotny wpływ na treść orzeczenia a mianowicie przepisu art. 457
§ 3 k.p.k. poprzez niewskazanie w uzasadnieniu wyroku czym kierował się Sąd
7
wydając wyrok jeśli chodzi o wymiar kary, rażące naruszenie prawa procesowego,
które mogło mieć istotny wpływ na treść orzeczenia a mianowicie przepisów art. 7 i
410 k.p.k. poprzez bezkrytyczne zaakceptowanie dokonanej przez Sąd pierwszej
instancji, dowolnej, sprzecznej z zasadami logiki, prawidłowego rozumowania oraz
wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego i oceny dowodów zgromadzonych w
sprawie i danie wiary wyjaśnieniom oskarżonego E. D. w których wskazał, że
poinformował oskarżonego M. S. w 2004 r. o stratach wygenerowanych przez T. S.,
mimo iż wyjaśnienia te były niespójne i nie zasługiwały na wiarę, gdyż w innym
miejscu wyjaśniał, iż obu wspólnikom powiedział o stratach na transakcjach i
deficycie w depozytach klientów dopiero na jesieni 2006 r., nie wzięcie pod uwagę
zeznań oskarżonych i świadków: pracowników spółki IB. E. D. i Spółka spółka
jawna i pracowników biura księgowego G. w zakresie w jakim zeznawali o
faktycznym podziale pomiędzy wspólników obowiązków w spółce, przyjęcie, że
oskarżony M. S. uzyskał od oskarżonego E. D.informacje o faktycznej sytuacji
finansowej spółki IB. E. D. i Spółka spółka jawna we wrześniu 2006 r., co, przy
zastosowaniu zasad logicznego rozumowania przy uznaniu winy oskarżonych w
tym zakresie winno skutkować zróżnicowaniem wymiaru oskarżonym kary za
przestępstwo z art.296 § 1 kk i wymierzeniem oskarżonemu M. S. kary w niższym
wymiarze z warunkowym jej zawieszeniem, rażące naruszenie prawa
procesowego, które mogło mieć istotny wpływ na treść orzeczenia a mianowicie
przepisu art. 5 § 2 k.p.k. polegające na tym. że Sąd Apelacyjny pomimo nie
dających usunąć się wątpliwości odnośnie czasu, kiedy oskarżony M. S. uzyskał od
oskarżonego E. D. informacje o złej sytuacji finansowej spółki IB., w tym treści
rozmowy pomiędzy oskarżonym E.D. a M. S., która miała miejsce pod koniec 2004
r., osoby odpowiedzialnej za prowadzenie ksiąg i sporządzenie sprawozdania
finansowego spółki, rozstrzygnął te wątpliwości na niekorzyść oskarżonego
sprzecznie z zasadą in dubio pro reo.
Składający kasację obrońca skazanego M. S., podnosząc wyszczególnione
wyżej zarzuty, wniósł o uniewinnienie M. S. od popełnienia czynu z pkt. I ppkt.4
Wyroku Sądu Apelacyjnego, tj. czynu z art. 296 § 4 k.k. w zw. art. 296 § 3 k.k. w
zw. z art. 296 § 1 k.k., bądź alternatywnie wniósł o uchylenie Wyroku Sądu
Apelacyjnego w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego
rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu, a nadto, na podstawie art. 532 § 1 k.p.k., złożył
wniosek wstrzymanie wykonania wyroku w stosunku do tego oskarżonego.
8
W złożonej przez siebie odpowiedzi na kasację prokurator Prokuratury
Apelacyjnej wniósł o oddalenie kasacji jako bezzasadnych.
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
Kasacje skarżących są bezzasadne w stopniu oczywistym i z tego względu
podlegają oddaleniu na podstawie art. 535 § 3 k.p.k.
Gros zarzutów kasacji skazanego E. D., co pozostaje także wspólne dla
pozostałych skarżących, dotyczy zasadności kwalifikacji prawnej czynu skazanego
z art. 296 k.k. Stwierdzić trzeba, że jest to kwalifikacja zasadna, gdyż czyny
skazanych wypełniają znamiona przedstawionego w tymże przepisie czynu –
zarówno od strony przedmiotowej jak i podmiotowej, tak jak zweryfikował to Sąd
Apelacyjny. Nie mają racji, a w zasadzie mają ją tylko częściowo, skarżący, że to
spółka skazanych jako taka była podmiotem działającym i tylko ona może ponosić
odpowiedzialność cywilnoprawną, ewentualnie taką, a nie karną, odpowiedzialność
mogą ponosić wobec tejże spółki jej wspólnicy. Okoliczność tę skarżący wywodzą
zasadniczo z faktu, że, ich zdaniem, umiejscowienie przepisu art. 296 k.k. w
ramach rozdziału dotyczącego przestępstw przeciwko obrotowi gospodarczemu ma
oznaczać, że przestępstwa tego nie można popełnić wobec nieprofesjonalnego
uczestnika tego obrotu, czyli konsumenta – a można go jedynie popełnić wobec
przedsiębiorcy. Nie polega to na prawdzie, nie przekonują w tym względzie również
wywody zawarte w złożonej przez obrońcę skazanego A. K. opinii prawnej. Przede
wszystkim z przytoczonego w tejże opinii fragmentu uzasadnienia do projektu
Kodeksu karnego z 1997 r.: „Miejsca przestępstwa niegospodarności z art. 217 k.k.
z 1969 r. zajęło przestępstwo nadużycia zaufania (art. 296), … jednakże określone
tak, aby objąć wszystkie podmioty prowadzące sprawy lub działalność gospodarczą
innego podmiotu gospodarczego …” nie można wywieść zasadnie wniosku, że
chodzi tylko i wyłącznie o przedsiębiorców profesjonalnych, ani nawet, że
ustawodawca może poprzez tenże projekt zmierzać do jakiegokolwiek innego, poza
wyraźnie wspomnianym w treści wskazanego przepisu, ograniczenia ochrony
prawnej podmiotów nieprofesjonalnych. Tą drogą poszedł jednakże Autor
wspomnianej opinii i zaważyła ona zasadniczo na całej jej treści. Tymczasem
pojęcie obrotu gospodarczego należy rozumieć szeroko, jako obrotu zarówno
uczestników profesjonalnych jak i nieprofesjonalnych, gdyż nie ma szczególnych
powodów, a już na pewno nie przedstawili ich skarżący, aby rozumienie tego
pojęcia ograniczać. Z kolei w kasacjach skarżących usiłowano wykazać, że w
9
ramach niniejszej sprawy brak jest wykazania przestępnego znamiona, że
uprawnienie i obowiązek zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością
gospodarczą osoby fizycznej, prawnej albo jednostki organizacyjnej nie mającej
osobowości prawnej, których nadużycie lub niedopełnienie stanowi jedną z
przesłanek odpowiedzialności karnej skazanych, musi wynikać z ustawy, decyzji
właściwego organu lub umowy. Jak ustaliły orzekające Sądy, takie podstawy
prawne są w tym wypadku trzy: przede wszystkim postanowienia umowy spółki,
które ukształtowały funkcjonowanie spółki skazanych, ustawa k.s.h. oraz wreszcie
zawierane przez spółkę skazanych umowy z podmiotami zewnętrznymi. Wszystkie
te podstawy prawne razem, w efekcie takiej a nie innej redakcji przede wszystkim
umowy spółki oraz przedmiotowych umów z innymi podmiotami, wytworzyły
sytuację, w której skazani zajmowali się sprawami majątkowymi podmiotów
zewnętrznych – realizując tym samym odpowiednie znamię ustawowe.
Również te podstawy prawne wytworzyły sytuację, że osoby skazanych były
odpowiedzialne za należyte prowadzenie księgowości, czego nie dopełnili i za co
przypisano im przestępstwo z art. 77 pkt 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o
rachunkowości.
Jeśli chodzi o kasację obrońcy skazanego A. K., to słusznie nadto Sąd
Apelacyjny uznał skazanego (wraz ze współskazanymi) za winnego czynu z art.
178 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, gdyż wskazane podstawy
prawne (w szczególności umowa spółki oraz umowy z podmiotami zewnętrznymi)
świadczą jednoznacznie że spółka (czyli de facto jej wspólnicy prowadzący jej
sprawy) zajmowała się działalnością maklerską, na którą nie miała zezwolenia.
Nawet więc jeśli technicznie skazany samemu nie dokonywał transakcji, to wspólny
wysiłek kolektywnych działań wspólników (był to przecież jedyny przedmiot
działalności spółki) nakierowany był na cel w postaci działalności maklerskiej, na
którą nie mieli zezwolenia. Prowadzenie spraw spółki to przecież wykonywanie
przez wspólników obowiązków lub uprawnień związanych z osiąganiem celu, dla
którego została ona powołana (A. Kidyba, komentarz do art. 39 k.s.h.).
Jeśli chodzi o kasację obrońcy skazanego M. S., to przedstawione powyżej
wywody stanowią uzasadnienie także i dla części zarzutów tejże kasacji. Nadto
nadmienić należy, że niezastosowanie art. 296 § 4 k.k. jako podstawy wymiaru kary
wobec tego skazanego nie stanowi dostatecznie poważnego uchybienia, aby
uzasadniało ono sanację tego rozstrzygnięcia w postępowaniu kasacyjnym –
10
zwłaszcza, że należy sądzić, iż nie miało ono żadnego wpływu na wymiar kary
orzeczonej wobec osoby skazanego. Nadto nie leży w gestii Sądu Najwyższego, w
myśl art. 523 k.p.k., ocena poszczególnych kar wymierzonych skazanym, a już
zwłaszcza ich porównywanie. Zarzuty naruszenia art. 5 § 2 k.p.k., art. 7 k.p.k. i art.
410 k.p.k. należy uznać za niedozwolone usiłowanie spowodowania dokonania
przez Sąd Najwyższy ponownej kontroli apelacyjnej orzeczenia Sądu
Odwoławczego pod względem ustaleń faktycznych. Nadto uznać trzeba, że Sąd
Apelacyjny dokonał wystarczającej kontroli odwoławczej w myśl art. 457 § 3 k.p.k. i
433 § 2 k.p.k. wyjaśniając wszystkie, liczne, podniesione w apelacjach zarzuty
obrońców i zmieniając orzeczenie pierwszoinstancyjne aż w kilku miejscach.
Stąd też należało oddalić złożone w sprawie kasacje w trybie art. 535 § 3
k.p.k.
Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w dyspozytywnej części
postanowienia.