Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZ 64/12
POSTANOWIENIE
Dnia 27 września 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Dariusz Dończyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Irena Gromska-Szuster
SSN Maria Szulc
w sprawie z powództwa T. K.
przeciwko M. Towarzystwo Ubezpieczeń S.A. w S.
o zapłatę i ustalenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 27 września 2012 r.,
zażalenia powoda na postanowienie o kosztach zawarte
w postanowieniu Sądu Okręgowego
z dnia 18 kwietnia 2012 r.,
1) zmienia zaskarżone postanowienie w ten sposób, że
zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1200
(tysiąc dwieście) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania
apelacyjnego;
2) zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 150
(sto pięćdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania
zażaleniowego.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 18 kwietnia 2012 r. Sąd Okręgowy odrzucił apelację
pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego z dnia 30 listopada 2011 r. jako
spóźnioną oraz oddalił, zawarty w odpowiedzi na apelację, wniosek powoda o
zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.
Sąd Okręgowy wskazał, że wniosek powoda o zasądzenie kosztów
postępowania apelacyjnego nie był uzasadniony, ponieważ powód w odpowiedzi na
apelację nie podniósł zarzutu wniesienia apelacji po terminie i nie wniósł o jej
odrzucenie, a jedynie żądał jej oddalenia. Odwołał się przy tym do poglądu Sądu
Najwyższego wyrażonego w postanowieniu z dnia 7 lipca 2011 r., II CSK 37/11
(nie publ.), według którego w razie odrzucenia skargi kasacyjnej nie należy
przyznawać kosztów postępowania kasacyjnego stronie, która w odpowiedzi na
skargę kasacyjną nie podniosła zarzutu wskazującego na konieczność odrzucenia
skargi. Zdaniem Sądu Okręgowego, takie rozumowanie należało zastosować także
w przypadku odrzucenia spóźnionej apelacji.
W zażaleniu na postanowienie o kosztach postępowania powód podniósł
zarzut naruszenia art. 98 § 1 k.p.c. i wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia
przez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania
apelacyjnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Powołane przez Sąd Okręgowy stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone
w postanowieniu z dnia 7 lipca 2011 r., II CSK 37/11, dotyczy innej kwestii
(por. także postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2002 r., III CKN
563/01, nie publ.), niż wyłoniło się w rozpoznanej sprawie. W orzeczeniach tych
wyrażono stanowisko, że zwrot kosztów postępowania kasacyjnego nie przysługuje
stronie, która nie podniosła zarzutów wskazujących na konieczność odrzucenia
skargi, a podniosła jedynie takie, których uwzględnienie mogłoby prowadzić do jej
oddalenia. Należy jednak podkreślić, że pogląd ten został wyjęty z kontekstu
faktycznego tych spraw; dotyczy bowiem sytuacji, w której nie wskazano takich
braków formalnych skargi kasacyjnej, których nie można usunąć, a które
3
w konsekwencji mogą prowadzić tylko do jej odrzucenia. Strona reprezentowana
przez profesjonalnego pełnomocnika odpowiadającego na skargę kasacyjną
powinna zauważyć takie oczywiste braki formalne i podnieść je w pierwszej
kolejności. Nie czyniąc temu elementarnemu wymaganiu zadość, nie zasługuje,
aby traktowano ją jako wygrywającą spór (art. 98 § 1 k.p.c.).
Nie można tego poglądu stosować do przypadku odrzucenia apelacji
wskutek wniesienia jej po terminie. Jak zasadnie wskazała strona skarżąca, nie
może ona odpowiadać za brak podniesienia zarzutu nieterminowości wniesienia
apelacji. Badanie tej kwestii, nie wynikającej z treści apelacji, lecz z dokumentów
znajdujących się w aktach sprawy, pozostaje przede wszystkim w gestii sądu
pierwszej instancji, który dysponuje stosownymi ku temu środkami, mając
swobodny, pełny i stały dostęp do akt sprawy. Doręczenie odpisu apelacji stronie
przeciwnej następuje dopiero po uprzednim stwierdzeniu przez sąd pierwszej
instancji (por. art. 370 i art. 371 k.p.c.), że ten środek odwoławczy został wniesiony
w terminie. Strona, która otrzymuje odpis apelacji, nie ma obowiązku
weryfikowania oceny sądu pierwszej instancji, że apelacja została wniesiona
w terminie, skoro okoliczności tej nie można ustalić na podstawie treści
doręczonego odpisu apelacji, lecz tylko na podstawie dokumentów znajdujących się
w aktach sprawy, które podlegają ponownemu badaniu przez sąd drugiej instancji
(por. art. 373 k.p.c.). W świetle tych regulacji nie można obarczać
odpowiedzialnością strony – przez uznanie za nieuzasadnionych kosztów obrony
poniesionych przez stronę tytułem wynagrodzenia przysługującego jej
pełnomocnikowi – za nie podniesienie w odpowiedzi na apelację zarzutu wniesienia
jej po terminie.
Uwzględniając powyższe, na podstawie art. 386 § 1 w zw. z art. 3941
§ 3
i art. 39821
k.p.c. przy zastosowaniu przepisów zawartych w art. 98 § 1 i 3, art. 99
k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. i § 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 5 i § 2 ust. 1 i 2
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za
czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U.
Nr 163, poz. 1349 ze zm.), zmieniono zaskarżone postanowienie, jak w punkcie
pierwszym sentencji postanowienia. O kosztach postępowania zażaleniowego
4
orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3, art. 99 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1, art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c. oraz § 12 ust. 2 pkt 2 w zw. z § 6 pkt 2 i § 2 ust. 1 i 2
powołanego wyżej rozporządzenia.

III CZ 64/12

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia