Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 100/12
POSTANOWIENIE
Dnia 10 października 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Mirosław Bączyk (przewodniczący)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (sprawozdawca)
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie z wniosku H. I. i K. I.
przy uczestnictwie S. K., i innych
o ustanowienie służebności drogi koniecznej,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 10 października 2012 r.,
zażalenia uczestników S. K. i I. K.
na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 5 kwietnia 2012 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 5 kwietnia 2012 r. Sąd Okręgowy odrzucił skargę
kasacyjną uczestników I. K. i S. K. od postanowienia tego Sądu z dnia 6
października 2011 r.
W uzasadnieniu wskazał, że uczestnikom I. K. i S. K. doręczono odpis
postanowienia z uzasadnieniem, pomimo tego, że uczestnicy nie złożyli wniosku o
doręczenie uzasadnienia. W aktach sprawy takiego wniosku nie ma. Oświadczenie
pełnomocnika uczestników, że zapewne taki wniosek został złożony, skoro odpis
orzeczenia wraz z uzasadnieniem został doręczony, bez przedstawienia chociażby
dowodu nadania pisma zawierającego taki wniosek, uznał za nieprzekonywujące.
S. K. złożył, zdaniem Sądu, jedynie wniosek o doręczenie odpisu sentencji
orzeczenia, a świadczy o tym fakt wezwania go do uiszczenia opłaty kancelaryjnej.
Wobec niewykonania zarządzenia wniosek został zwrócony. Doręczenie zaś
orzeczenia z uzasadnieniem pełnomocnikowi uczestników nastąpiło omyłkowo,
zatem nie wywołało żadnych skutków prawnych. Adwokat Z. B. został wezwany do
wykazania, że wniosek o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia został złożony,
ale nie zareagował przedłożeniem zwróconego wniosku. Stąd też Sąd przyjął, że
zwrócony wniosek dotyczył jedynie żądania doręczenia odpisu sentencji
postanowienia, nie zawiera natomiast żądania sporządzenia i doręczenia
uzasadnienia. Omyłkowe zaś doręczenie uzasadnienia nie otwiera drogi do
złożenia skargi kasacyjnej, dlatego też skarga podlegała odrzuceniu.
Powyższe postanowienie zaskarżyli zażaleniem uczestnicy I. K. i S. K.,
zarzucając dokonanie wadliwych ustaleń faktycznych poprzez przyjęcie, że nie
złożyli oni wniosku o sporządzenie oraz doręczenie odpisu postanowienia wraz z
uzasadnieniem oraz naruszenie przepisów postępowania, a to art. 361 k.p.c. w zw.
z art. 316 § 1, art. 148 § 1, art. 149 § 1, art. 227 i 232 k.p.c. w związku z art. 13 § 2
k.p.c. Skarżący domagali się uchylenia zaskarżonego postanowienia i przekazania
sprawy do ponownego rozpoznania oraz zasądzenia kosztów postępowania
zażaleniowego. Uzasadniając swoje stanowisko, że zaskarżone postanowienie
zostało wydane wyłącznie na podstawie przypuszczenia przyjętego przez skład
orzekający, a decyzja o odrzuceniu skargi kasacyjnej była przedwczesna.
Podkreślono, że z informacji uzyskanych w sekretariacie wynika, że w
elektronicznym repertorium odnotowano wpłynięcie od uczestników wniosku
3
o sporządzenie uzasadnienia i doręczenie odpisu postanowienia wraz
z uzasadnieniem.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest uzasadnione. W myśl art. 3985
§ 1 k.p.c., termin do wniesienia
skargi kasacyjnej wynosi dwa miesiące i rozpoczyna bieg od dnia doręczenia
stronie skarżącej orzeczenia z uzasadnieniem. Warunkiem skutecznego wniesienia
skargi kasacyjnej jest uprzednie doręczenie stronie wyroku (postanowienia) sądu
drugiej instancji z uzasadnieniem, po złożeniu przez stronę wniosku w tym
przedmiocie na podstawie art. 387 § 3 k.p.c. Dopuszczalność skargi kasacyjnej jest
zatem uwarunkowana nie doręczeniem orzeczenia z uzasadnieniem w ogóle, ale
tylko takim doręczeniem, które następuje w uwzględnieniu wniosku strony w tym
przedmiocie złożonego w sposób przewidziany w art. 387 § 3 k.p.c. Analiza
przytoczonych przepisów została dokonana przez Sąd Okręgowy prawidłowo.
Trafnie jednak zarzucili skarżący, że okoliczności, w których doszło do
doręczenia postanowienia z uzasadnieniem adw. Z. B. nie zostały dostatecznie
wyjaśnione, co uniemożliwia przyjęcie a priori, że stosowny wniosek nie został
złożony. Ustalenie w tym przedmiocie nie zostało poprzedzone analizą zapisów z
książki wpływów w dzienniku podawczym, zapisów w repertorium elektronicznym,
nie odebrano wyjaśnień kierownika sekretariatu. Brak także ustaleń, czy poza
zwróconym wnioskiem był złożony także jakiś inny wniosek oraz jaka była treść
zwróconego wniosku. Oczywiście fakt doręczenia pełnomocnikowi odpis orzeczenia
z uzasadnieniem nie sanuje braku wniosku, zawierającego żądanie doręczenia o
jakim mowa w art. 387 § 3 k.p.c. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15
listopada 1999 r., III CZ 126/99, LEX nr 528171), a zatem nie otwiera drogi do
złożenia skargi kasacyjnej. Dla takiej konstatacji nie jest istotne, z jakich przyczyn
takie doręczenie nastąpiło, ale w braku starannego wyjaśnienia wskazanych
wątpliwości istnieją podstawy do kwestionowania stanowiska Sądu drugiej instancji,
iż spowodowane to było omyłką. Przyjętego przez Sąd odwoławczy stwierdzenia
nie można oprzeć wyłącznie na hipotetycznych przypuszczeniach, bez
przeprowadzenia stosownych wyjaśnień w tym zakresie.
W tej sytuacji Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji, działając na podstawie
art. 39815
§ 1 zdanie pierwsze w związku z art. 394 1
§ 3 k.p.c.
4