I CZ 91/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:09-01-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt I CZ 91/12
POSTANOWIENIE
Dnia 10 października 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Mirosław Bączyk (przewodniczący)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (sprawozdawca)
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie z powództwa I. W. i M. W.
przeciwko Powszechnemu Zakładowi Ubezpieczeń S.A. z siedzibą w W.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 10 października 2012 r.,
zażalenia powodów na postanowienie zawarte w punkcie 3. wyroku Sądu
Apelacyjnego z dnia 15 lutego 2012 r.,
uchyla zawarte w pkt 3 wyroku zaskarżone postanowienie
i sprawę w tym zakresie przekazuje do ponownego rozpoznania
Sądowi Apelacyjnemu, pozostawiając mu rozstrzygnięcie o
kosztach postępowania zażaleniowego.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem zawartym w punkcie trzecim wyroku z dnia 15 lutego
2012 r. Sąd Apelacyjny zasądził od I. W. i M. W. na rzecz Powszechnego Zakładu
Ubezpieczeń S.A w W. kwoty po 1590 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania
apelacyjnego. O kosztach orzeczono na zasadzie art. 100 k.p.c. w zw. z art. 391 §
1 k.p.c., a z uwagi na okoliczność, że apelacja strony pozwanej została
uwzględniona jedynie częściowo, Sąd dokonał stosunkowego rozdzielenia kosztów
pomiędzy stronami. Obie strony poniosły w równej wysokości koszty zastępstwa
procesowego. Strona pozwana uiściła ponadto opłatę od apelacji, która podlegała
zwrotowi od powodów proporcjonalnie do ostatecznego wyniku sprawy. Mając na
uwadze, że ostatecznie strona pozwana wygrała tę sprawę w 40%, taką część
opłaty od apelacji, zdaniem Sądu, winna zwrócić pozwanemu strona powodowa,
co oznacza nałożenie na każdego z powodów obowiązku zwrotu kwoty 1590 zł.
Powodowie I. W. i M. W. zaskarżyli zażaleniem powyższe postanowienie,
zarzucając naruszenie art. 100 k.p.c. oraz art. 98 § 3 k.p.c. i wnosząc o zmianę
rozstrzygnięcia, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego
rozpoznania oraz o zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest uzasadnione. W myśl zasady odpowiedzialności za wynik
procesu, wyrażonej w art. 98 § 1 k.p.c., strona przegrywająca sprawę obowiązana
jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego
dochodzenia praw i celowej obrony. Zgodnie z regułą kompensaty kosztów
procesu z art. 100 k.p.c., stanowiącej wyjątek od zasady odpowiedzialności za
wynik procesu, sąd może orzec o wzajemnym zniesieniu kosztów, stosunkowym
ich rozdziale lub obciążeniu jednej ze stron obowiązkiem zwrotu całości kosztów.
Wybór jednego z tych powinien być podyktowany względami słuszności.
Prawidłowe rozstrzygnięcie w tym zakresie wymaga ustalenia zakresu, w jakim
każda ze stron utrzymała się z dochodzonym żądaniem lub podjętą obroną,
rozmiaru poniesionych przez nie kosztów (sumy kosztów) oraz wysokości kosztów
przypadających na każdą z nich, stosownie do wyniku sporu. Powyższa wykładnia
pojęcia reguły kompensacyjnej wynika z ugruntowanego i podzielanego
3
stanowiska Sądu Najwyższego (por. postanowienia Sądu najwyższego z dnia
28 lutego 1985 r., II CZ 21/85, niepubl.; z dnia 10 maja 1985 r., II CZ 56/85,
niepubl.; wyrok z dnia 11 grudnia 2007 r., I PK 157/07, OSNP 2009/3-4/33).
Stosunkowy rozdział kosztów procesu może być uznany za usprawiedliwiony
w okolicznościach konkretnej sprawy, jeśli różnica, zarówno w zakresie utrzymania
się z żądaniem lub obroną, jak i w rozmiarze poniesionych kosztów, jest istotna
i zniesieniu ich sprzeciwiałyby się względy słuszności. Zastosowanie go wymaga
jednak przede wszystkim dokonania szczegółowych wyliczeń, spełniających
określone kryteria wyodrębnione przez judykaturę Sądu Najwyższego (zob. m.in.
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 16 października 1987 r., I CZ 126/97,
niepubl.; z dnia 31 stycznia 1991 r., II CZ 255/90, OSP i KA 1991/11-12/530 i wyrok
z dnia 21 lutego 2002 r., I PKN 932/00, OSNP 2004/4/63). Zaskarżone w niniejszej
sprawie postanowienie zawiera jedynie lakoniczną argumentację prawną
z odwołaniem się wyłącznie do art. 100 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c.,
bez wskazania szczegółowych przepisów, które pozwoliłyby na szczegółowe
określenie rozmiaru kosztów poniesionych przez strony w postępowaniu
apelacyjnym, w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz opłat, a także
wysokości kosztów przypadających na każdą ze stron. Powyższe uniemożliwia
dokonanie oceny czy prawidłowo dokonano stosunkowego rozdzielenia kosztów.
Z uwagi na powyższe względy zaskarżone postanowienie należało uchylić
na podstawie art. 39815
§ 1 w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. i sprawę przekazać
Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania. Orzeczenie o kosztach
postępowania zażaleniowego pozostawione zostało końcowemu rozstrzygnięciu na
podstawie art. 108 § 2 w związku z art. 391 § 1, art. 3941
§ 3 i art. 39821
k.p.c.
POSTANOWIENIE
Dnia 10 października 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Mirosław Bączyk (przewodniczący)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (sprawozdawca)
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie z powództwa I. W. i M. W.
przeciwko Powszechnemu Zakładowi Ubezpieczeń S.A. z siedzibą w W.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 10 października 2012 r.,
zażalenia powodów na postanowienie zawarte w punkcie 3. wyroku Sądu
Apelacyjnego z dnia 15 lutego 2012 r.,
uchyla zawarte w pkt 3 wyroku zaskarżone postanowienie
i sprawę w tym zakresie przekazuje do ponownego rozpoznania
Sądowi Apelacyjnemu, pozostawiając mu rozstrzygnięcie o
kosztach postępowania zażaleniowego.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem zawartym w punkcie trzecim wyroku z dnia 15 lutego
2012 r. Sąd Apelacyjny zasądził od I. W. i M. W. na rzecz Powszechnego Zakładu
Ubezpieczeń S.A w W. kwoty po 1590 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania
apelacyjnego. O kosztach orzeczono na zasadzie art. 100 k.p.c. w zw. z art. 391 §
1 k.p.c., a z uwagi na okoliczność, że apelacja strony pozwanej została
uwzględniona jedynie częściowo, Sąd dokonał stosunkowego rozdzielenia kosztów
pomiędzy stronami. Obie strony poniosły w równej wysokości koszty zastępstwa
procesowego. Strona pozwana uiściła ponadto opłatę od apelacji, która podlegała
zwrotowi od powodów proporcjonalnie do ostatecznego wyniku sprawy. Mając na
uwadze, że ostatecznie strona pozwana wygrała tę sprawę w 40%, taką część
opłaty od apelacji, zdaniem Sądu, winna zwrócić pozwanemu strona powodowa,
co oznacza nałożenie na każdego z powodów obowiązku zwrotu kwoty 1590 zł.
Powodowie I. W. i M. W. zaskarżyli zażaleniem powyższe postanowienie,
zarzucając naruszenie art. 100 k.p.c. oraz art. 98 § 3 k.p.c. i wnosząc o zmianę
rozstrzygnięcia, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego
rozpoznania oraz o zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest uzasadnione. W myśl zasady odpowiedzialności za wynik
procesu, wyrażonej w art. 98 § 1 k.p.c., strona przegrywająca sprawę obowiązana
jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego
dochodzenia praw i celowej obrony. Zgodnie z regułą kompensaty kosztów
procesu z art. 100 k.p.c., stanowiącej wyjątek od zasady odpowiedzialności za
wynik procesu, sąd może orzec o wzajemnym zniesieniu kosztów, stosunkowym
ich rozdziale lub obciążeniu jednej ze stron obowiązkiem zwrotu całości kosztów.
Wybór jednego z tych powinien być podyktowany względami słuszności.
Prawidłowe rozstrzygnięcie w tym zakresie wymaga ustalenia zakresu, w jakim
każda ze stron utrzymała się z dochodzonym żądaniem lub podjętą obroną,
rozmiaru poniesionych przez nie kosztów (sumy kosztów) oraz wysokości kosztów
przypadających na każdą z nich, stosownie do wyniku sporu. Powyższa wykładnia
pojęcia reguły kompensacyjnej wynika z ugruntowanego i podzielanego
3
stanowiska Sądu Najwyższego (por. postanowienia Sądu najwyższego z dnia
28 lutego 1985 r., II CZ 21/85, niepubl.; z dnia 10 maja 1985 r., II CZ 56/85,
niepubl.; wyrok z dnia 11 grudnia 2007 r., I PK 157/07, OSNP 2009/3-4/33).
Stosunkowy rozdział kosztów procesu może być uznany za usprawiedliwiony
w okolicznościach konkretnej sprawy, jeśli różnica, zarówno w zakresie utrzymania
się z żądaniem lub obroną, jak i w rozmiarze poniesionych kosztów, jest istotna
i zniesieniu ich sprzeciwiałyby się względy słuszności. Zastosowanie go wymaga
jednak przede wszystkim dokonania szczegółowych wyliczeń, spełniających
określone kryteria wyodrębnione przez judykaturę Sądu Najwyższego (zob. m.in.
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 16 października 1987 r., I CZ 126/97,
niepubl.; z dnia 31 stycznia 1991 r., II CZ 255/90, OSP i KA 1991/11-12/530 i wyrok
z dnia 21 lutego 2002 r., I PKN 932/00, OSNP 2004/4/63). Zaskarżone w niniejszej
sprawie postanowienie zawiera jedynie lakoniczną argumentację prawną
z odwołaniem się wyłącznie do art. 100 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c.,
bez wskazania szczegółowych przepisów, które pozwoliłyby na szczegółowe
określenie rozmiaru kosztów poniesionych przez strony w postępowaniu
apelacyjnym, w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz opłat, a także
wysokości kosztów przypadających na każdą ze stron. Powyższe uniemożliwia
dokonanie oceny czy prawidłowo dokonano stosunkowego rozdzielenia kosztów.
Z uwagi na powyższe względy zaskarżone postanowienie należało uchylić
na podstawie art. 39815
§ 1 w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. i sprawę przekazać
Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania. Orzeczenie o kosztach
postępowania zażaleniowego pozostawione zostało końcowemu rozstrzygnięciu na
podstawie art. 108 § 2 w związku z art. 391 § 1, art. 3941
§ 3 i art. 39821
k.p.c.