Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt SNO 45/12
UCHWAŁA
Dnia 15 listopada 2012 r.
Sąd Najwyższy - Sąd Dyscyplinarny w składzie:
SSN Józef Szewczyk (przewodniczący)
SSN Zbigniew Myszka (sprawozdawca)
SSN Kazimierz Zawada
Protokolant : Katarzyna Wojnicka
w sprawie
sędziego Sądu Rejonowego
po rozpoznaniu na posiedzeniu w dniu 15 listopada 2012 r.
zażalenia obrońcy obwinionej
na uchwałę Sądu Apelacyjnego - Sądu Dyscyplinarnego
z dnia 12 lipca 2012 r.,
w przedmiocie zawieszenia w czynnościach służbowych
sędziego Sądu Rejonowego i obniżenia wynagrodzenia
u c h w a l i ł:
utrzymać zaskarżoną uchwałę w mocy.
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny- Sąd Dyscyplinarny /…/ po rozpoznaniu wniosku Zastępcy
Rzecznika Dyscyplinarnego dla Sądów Okręgu /…/ z dnia 1 czerwca 2012 r.,
uchwałą z dnia 12 lipca 2012 r. zawiesił w czynnościach służbowych sędziego
Sądu Rejonowego oraz obniżył jej o 30% wysokość wynagrodzenia sędziego. W
uzasadnieniu podjętej uchwały Sąd ten wskazał, że w stosunku do tego sędziego
postanowieniem z dnia 31 maja 2012 r. zostało wszczęte postępowanie
dyscyplinarne, w którym postawiono jej zarzut „popełnienia przewinienia
dyscyplinarnego, określonego w art. 107 § 1 u.s.p., w postaci opisanej szczegółowo
w postanowieniu z 31 maja 2012 roku”. Oceniając zasadność wniosku w
„niniejszym postępowaniu wpadkowym”, Sąd ten uznał, że przedstawione przez
2
Rzecznika Dyscyplinarnego dowody „w wystarczającym stopniu
uprawdopodabniają fakt popełnienia przez obwinioną zarzucanego jej przewinienia
dyscyplinarnego”. Zaprzeczenie obwinionej „pozostaje w ewidentnej sprzeczności”
z treścią zeznań trzech świadków i „nie eliminuje wysokiego stopnia
prawdopodobieństwa popełnienia zarzucanego jej przewinienia, a jego „waga”
uzasadnia „w dostatecznym stopniu potrzebę zawieszenia obwinionej w
czynnościach służbowych na czas trwania postępowania dyscyplinarnego co do
meritum”. Wobec orzeczenia zawieszenia obwinionej w czynnościach służbowych
Sąd ten był zobligowany art. 129 § 3 u.s.p. do obniżenia jej wysokości
wynagrodzenia na czas trwania zawieszenia. „Ustalając wysokość ograniczenia
uposażenia o 30% Sąd uwzględnił odpowiednio stopień szkodliwości zarzucanego
czynu, a z drugiej strony stan zdrowia obwinionej, a także długoletni staż pracy”.
W zażaleniu obrońca obwinionej zaskarżył w całości uchwałę Sądu
Apelacyjnego Sądu Dyscyplinarnego „wydaną dnia 12 lipca 2012 r.”, zarzucając jej:
1/ „naruszenie prawa procesowego” art. 127 u.s.p. „mające mieć wpływ na treść
rozstrzygnięcia poprzez sporządzenie uzasadnienia w sposób uniemożliwiający
odniesienie się do motywów, jakimi kierował się sąd pierwszej instancji wydając
zaskarżoną uchwałę wobec lakoniczności uzasadnienia, co uniemożliwia także
przeprowadzenie kontroli instancyjnej zaskarżonej uchwały”, 2/ „naruszenie prawa
materialnego 129 § 1 u.s.p. przez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na
przyjęciu, że wyłącznie waga zarzucanego obwinionej czynu uzasadnia
zawieszenie jej w czynnościach służbowych oraz niewzięciu pod rozwagę innych
okoliczności sprawy takich jak: wieloletnia nienaganna służba sędziego, zakres
obowiązków, jakie na niej spoczywały w bieżącej pracy orzeczniczej przed
podjęciem uchwały zawieszeniu w czynnościach, a także przed datą zarzucanego
jej przewinienia, spektrum spraw, jakie były przydzielone do jej referatu,
dotychczasowa postawa moralna i etyczna, które świadczą o braku potrzeby
zawieszania obwinionej w czynnościach służbowych”, 3/ naruszenie art. 129 § 3
u.s.p. „poprzez jego zastosowanie będące skutkiem niewłaściwego zastosowania
art. 129 § 1 u.s.p.” We wnioskach domagał się uchylenia zaskarżonej uchwały w
całości i przekazania sprawy Sądowi Apelacyjnemu - Sądowi Dyscyplinarnemu do
ponownego rozpoznania, ewentualnie uwzględnienia zażalenia, zmiany
zaskarżonej uchwały „poprzez odmowę zawieszenia w czynnościach służbowych
sędziego Sądu Rejonowego oraz obniżenia wynagrodzenia”.
3
Sąd Najwyższy - Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Podniesiony w uzasadnieniu zażalenia zarzut sporządzenia wadliwego
uzasadnienia zaskarżonej uchwały „w sposób uniemożliwiający odniesienie się” do
jej motywów nie uniemożliwiał dokonania instancyjnej kontroli zaskarżonej uchwały
w postępowaniu zażaleniowym. Wprawdzie uzasadnienie kontestowanego
orzeczenia, które zawiesza obwinioną w wykonywaniu sędziowskich obowiązków
służbowych oraz obniża o 30% jej wynagrodzenie sędziowskie jest istotnie nazbyt
ogólnikowe i lakoniczne, ale nie w stopniu tak wadliwym, że uniemożliwiało
„instancyjną” weryfikację zaskarżonej uchwały.
Zgodnie z art. 127 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r.- Prawo o ustroju sądów
powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070 ze zm., powoływanej dalej jako p.u.s.p.),
zapadające w toku postępowania dyscyplinarnego rozstrzygnięcia wymagają z
urzędu uzasadnienia na piśmie. Ponieważ przepisy p.u.s.p. nie precyzują
wymagań, które powinno spełniać uzasadnienie orzeczenia (uchwały) sądu
dyscyplinarnego, przeto w tej nieuregulowanej sprawie - w rozumieniu art. 128
p.u.s.p. - stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego, a w
szczególności jego art. 424 § 1, wymagający wskazania faktów, które sąd uznał za
udowodnione lub nie udowodnione, na jakich w tej mierze oparł się dowodach i
dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych, a ponadto wyjaśnienia podstawy
prawnej orzeczenia, wraz z przytoczeniem okoliczności, które sąd miał na
względzie przy wymiarze orzeczonych sankcji dyscyplinarnych. Takich ustawowych
wymagań krytykowane przez wnoszącą zażalenie uzasadnienie zaskarżonej
uchwały nie realizuje w zakresie oczekiwanym przez obwinioną. Równocześnie
„wstrzemięźliwość” tego krytykowanego uzasadnienia wynika z tego, że w
postępowaniu o zawieszenie sędziego w czynnościach służbowych sąd
dyscyplinarny nie może przesądzać ani rozstrzygać o zasadności zarzutów
sformułowanych we wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, ale
poddaje ocenie przesłanki wymagane do zawieszenia sędziego w czynnościach
służbowych, pozostające w związku ze znacznym prawdopodobieństwem
popełnienia zarzucanych obwinionej przewinień dyscyplinarnych. W tym zakresie
uzasadnienie zaskarżonej uchwały nie wywołuje zasadniczych ani istotnych
wątpliwości co do okoliczności i przesłanek, którymi kierował się Sąd dyscyplinarny
pierwszej instancji orzekając zaskarżoną uchwałą o zawieszeniu obwinionej w
czynnościach służbowych i obniżeniu jej wysokości wynagrodzenia. Za
4
zastosowaniem tych nadzwyczajnych środków ograniczenia kompetencji
sędziowskich oraz płacowych uprawnień obwinionej przemawiały okoliczności,
które mogą świadczyć o wysoce prawdopodobnym dopuszczeniu się przez
obwinioną kwalifikowanych deliktów dyscyplinarnych, które zostały „opisane” w
dostępnym materiale dowodowym. W sprawie obwinionej wielce prawdopodobne
było: zniszczenie protokołu rozprawy w sprawie o wykroczenie drogowe, w którym
miało być zawarte postanowienie o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego z
zakresu ruchu drogowego oraz odroczeniu rozprawy, a następnie równie
prawdopodobne „sfabrykowanie” protokołu fikcyjnej rozprawy, zamknięcie
„przewodu sądowego” bez wysoce prawdopodobnego udziału stron, wydanie
wyroku poza rozprawą i bez udziału stron, sporządzenie uzasadnienia tego wyroku
bez wymaganego wniosku ukaranej za wykroczenie drogowe, oraz doręczenie jej
tego orzeczenia wraz z uzasadnieniem, tyle że następnie jej apelacja została
odrzucona „jako wniesiona po terminie”, który później został jej przywrócony. W
poddanej ocenie sprawie o zawieszenie obwinionej w sprawowaniu urzędu
sędziego oraz o obniżenie wynagrodzenia sędziowskiego występuje
nagromadzenie tak istotnych deliktów dyscyplinarnych, których „waga”, tj. nasilenie
szkodliwych i niedopuszczalnych wyżej wymienionych zachowań deliktowych, które
wyniknęły z wysoce prawdopodobnej, oczywistej i rażącej obrazy przepisów prawa
przez obwinioną, która w ten sposób uchybiła godności sprawowania urzędu
sędziego, zagrożone jest surowymi sankcjami dyscyplinarnymi i uzasadnia nie tylko
„dostatecznym”, ale w stopniu wysokim - zawieszenie obwinionej w wykonywaniu
czynności służbowych i obniżenie jej wynagrodzenia do czasu wyjaśnienia
wymienionych okoliczności w postępowaniach wszczętych w sprawie obwinionej,
które ponadto mogą wyczerpywać znamiona umyślnego przestępstwa z art. 271 §
1 k.k.
Z informacji przekazanych na rozprawie przed Sądem Najwyższym-Sądem
Dyscyplinarnym przez substytuta obrońcy obwinionej wynika, że w postępowaniu
dyscyplinarnym została jej wymierzona surowa sankcja przeniesienia na inne
miejsce służbowe w okręgu apelacji /…/.Wprawdzie orzeczenie to nie jest jeszcze
prawomocne, ale nie może być ono pomijane przy weryfikacji kontestowanego
zawieszenia obwinionej w czynnościach służbowych sędziego. Za utrzymaniem
orzeczonego zawieszenia obwinionej w czynnościach służbowych sędziego
przemawia dobro i interes wymiaru sprawiedliwości ze względu na negatywny
5
odbiór społeczny zarzucanych obwinionej deliktów dyscyplinarnych przez
uczestników postępowania w sprawie o wykrocznie oraz protokolantkę sądową,
którzy złożyli zgodne zeznania o tych okolicznościach po uprzedzeniu ich o
odpowiedzialności karnej, grożącej za składanie fałszywych zeznań. Dlatego już
primae facie nie wytrzymuje oraz nie wymaga dalszej krytyki odmienna wersja
obrony obwinionej, która bez wniosku ukaranej za wykroczenie drogowe,
sporządziła uzasadnienie „wyroku”, który prawdopodobnie został wydany bez
udziału uczestników tego postępowania i poza rozprawą, także dlatego, że
„zdenerwowanie” ukaranej za wykroczenie drogowe nie zawiera i nie stanowi
wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku i o jego doręczenie w rozumieniu art.
35 § 1 k.p.w. Taka kwalifikacja została zawarta w dostępnym wyciągu z protokołu
rozprawy apelacyjnej w sprawie o wykroczenie z dnia 13 kwietnia 2012 r. (k. 60), z
którego wynika, że „nie wystąpiła sytuacja, która obligowałaby Sąd do doręczenia z
urzędu (bez wniosku) odpisu wyroku stronom i - tym samym - rozpoczęcia biegu
terminu do złożenia wniosku o sporządzenie i doręczenie pisemnego uzasadnienia
wyroku”, co doprowadziło do odrzucenia apelacji ukaranej za wykroczenie drogowe
jako „wniesionej po terminie”.
Wprawdzie Sąd Najwyższy nie powinien poszukiwać, wyręczać ani
zastępować Sądu dyscyplinarnego pierwszej instancji w należytym wypełnianiu
obowiązków jurysdykcyjnych, obejmujących sporządzenie uzasadnienia w sposób
wymagany do poddania weryfikacji odwoławczej (zażaleniowej) zaskarżonej
uchwały, ale wskazane wyżej, tj. możliwe do ustalenia okoliczności i argumenty
uzupełniające uzasadnienie zaskarżonej uchwały, wykluczają zasadność zarzutów
zażalenia, jakoby doszło do błędnego zastosowania art. 129 § 1 p.u.s.p., i w
„konsekwencji” do błędnego zastosowania jego § 3. Przeciwnie, obniżenie o 30%
wynagrodzenia sędziowskiego obwinionej, w sytuacji, w której rzecznik
dyscyplinarny wnioskował o jego 50% zmniejszenie, a Sąd dyscyplinarny pierwszej
instancji uwzględnił „stan zdrowia i długoletni staż pracy” wcześniej niekaranej
obwinionej, które - w suwerennej ocenie tego Sądu - przemawiały za
zastosowaniem łagodniejszego stopnia obligatoryjnego obniżenia wynagrodzenia
sędziowskiego w okresie usprawiedliwionego opisanymi okolicznościami sprawy
zawieszenia obwinionej w czynnościach służbowych.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy - Sąd Dyscyplinarny orzekł jak
w sentencji.
6