V CZ 52/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:08-03-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CZ 52/12
POSTANOWIENIE
Dnia 21 listopada 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (sprawozdawca)
SSN Dariusz Zawistowski
w sprawie z powództwa D. F.-B.
przeciwko M. A.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 21 listopada 2012 r.,
zażalenia pozwanej na orzeczenie o kosztach, zawarte w wyroku Sądu
Okręgowego w O.
z dnia 27 grudnia 2011 r.,
uchyla postanowienie o kosztach postępowania
odwoławczego zawarte w pkt III (trzecim) wyroku i w tym
zakresie przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi
Okręgowemu w O., pozostawiając mu rozstrzygnięcie
o kosztach postępowania zażaleniowego przed Sądem
Najwyższym.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem zawartym w wyroku z dnia 27 grudnia 2011r.
Sąd Okręgowy w O. zniósł wzajemnie pomiędzy stronami koszty postępowania
odwoławczego.
Postanowienie to zaskarżyła zażaleniem pozwana M. A., zarzucając
naruszenie art. 98, 99 i 100 k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie zasady
wzajemnego zniesienia kosztów, zamiast zasady stosunkowego ich rozdziału.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest zasadne. Zgodnie z zasadą zawinienia oraz
odpowiedzialności za wynik procesu z art. 98 § 1 k.p.c., strona przegrywająca
sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne
do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Wyjątek od tej reguły zawiera art.
100 k.p.c., w którym wyrażona została zasada kompensaty kosztów procesu.
Zgodnie z nią, w razie częściowego uwzględnienia żądania lub obrony sąd może
orzec o wzajemnym zniesieniu kosztów, stosunkowym ich rozdziale lub obciążeniu
jednej ze stron obowiązkiem zwrotu całości kosztów. Ten wybór procesowy winien
być podyktowany względami słuszności, których nie należy utożsamiać
z dowolnością. Podjęcie decyzji wymaga ustalenia zakresu, w jakim każda ze stron
utrzymała się z dochodzonym żądaniem lub podjętą obroną, rozmiaru
poniesionych przez nie kosztów (sumy kosztów) oraz wysokości kosztów
przypadających na każdą z nich, stosownie do wyniku sporu. Dopiero rozważenie
tych wyliczeń zezwala na ocenę, czy adekwatną do wyniku sporu i wysokości
poniesionych kosztów jest zasada wzajemnego zniesienia, którą należy
przyjmować za podstawę orzeczenia, jeśli żądanie uwzględnione zostało w około
połowie, przy mniej więcej równej wysokości poniesionych przez strony kosztów.
Powyższa wykładnia pojęcia reguły kompensacyjnej wynika z ugruntowanego
i podzielanego w niniejszej sprawie stanowiska Sądu Najwyższego
(por. postanowienia Sądu najwyższego z dnia 28 lutego 1985 r., II CZ 21/85,
niepubl.; z dnia 10 maja 1985 r., II CZ 56/85, niepubl.; wyrok z dnia 11 grudnia
2007 r., I PK 157/07, OSNP 2009/3-4/33). Stosunkowy rozdział kosztów procesu
może być uznany za usprawiedliwiony w okolicznościach konkretnej sprawy, jeśli
3
różnica, zarówno w zakresie utrzymania się z żądaniem lub obroną, jak
i w rozmiarze poniesionych kosztów, jest istotna i zniesieniu ich sprzeciwiałyby się
względy słuszności. Zastosowanie go wymaga również dokonania opisanych
wyliczeń, spełniających określone kryteria wyodrębnione przez judykaturę Sądu
Najwyższego (zob. m.in. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 16 października
1987 r., I CZ 126/97, niepubl.; z dnia 31 stycznia 1991 r., II CZ 255/90, OSPiKA
1991/11-12/530 i wyrok z dnia 21 lutego 2002 r., I PKN 932/00, OSNP 2004/4/63).
Zaskarżone postanowienie nie zawiera precyzyjnej argumentacji, która spełniałaby
powołane powyżej kryteria i uzasadniałaby dokonany wybór wzajemnego zniesienia
kosztów postępowania odwoławczego. Powyższe uniemożliwia dokonanie oceny
czy decyzja ta była miarodajnym osądem, adekwatnie rozważającym względy
słuszności, wynik sporu i wysokość kosztów poniesionych przez strony.
Z uwagi na powyższe względy zaskarżone postanowienie należało uchylić
w oparciu o art. 39815
§ 1 w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. i sprawę przekazać
Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania. Orzeczenie o kosztach
postępowania zażaleniowego pozostawione zostało końcowemu rozstrzygnięciu na
podstawie art. 108 § 2 w związku z art. 391 § 1, art. 3941
§ 3 i art. 39821
k.p.c.
db
POSTANOWIENIE
Dnia 21 listopada 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (sprawozdawca)
SSN Dariusz Zawistowski
w sprawie z powództwa D. F.-B.
przeciwko M. A.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 21 listopada 2012 r.,
zażalenia pozwanej na orzeczenie o kosztach, zawarte w wyroku Sądu
Okręgowego w O.
z dnia 27 grudnia 2011 r.,
uchyla postanowienie o kosztach postępowania
odwoławczego zawarte w pkt III (trzecim) wyroku i w tym
zakresie przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi
Okręgowemu w O., pozostawiając mu rozstrzygnięcie
o kosztach postępowania zażaleniowego przed Sądem
Najwyższym.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem zawartym w wyroku z dnia 27 grudnia 2011r.
Sąd Okręgowy w O. zniósł wzajemnie pomiędzy stronami koszty postępowania
odwoławczego.
Postanowienie to zaskarżyła zażaleniem pozwana M. A., zarzucając
naruszenie art. 98, 99 i 100 k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie zasady
wzajemnego zniesienia kosztów, zamiast zasady stosunkowego ich rozdziału.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest zasadne. Zgodnie z zasadą zawinienia oraz
odpowiedzialności za wynik procesu z art. 98 § 1 k.p.c., strona przegrywająca
sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne
do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Wyjątek od tej reguły zawiera art.
100 k.p.c., w którym wyrażona została zasada kompensaty kosztów procesu.
Zgodnie z nią, w razie częściowego uwzględnienia żądania lub obrony sąd może
orzec o wzajemnym zniesieniu kosztów, stosunkowym ich rozdziale lub obciążeniu
jednej ze stron obowiązkiem zwrotu całości kosztów. Ten wybór procesowy winien
być podyktowany względami słuszności, których nie należy utożsamiać
z dowolnością. Podjęcie decyzji wymaga ustalenia zakresu, w jakim każda ze stron
utrzymała się z dochodzonym żądaniem lub podjętą obroną, rozmiaru
poniesionych przez nie kosztów (sumy kosztów) oraz wysokości kosztów
przypadających na każdą z nich, stosownie do wyniku sporu. Dopiero rozważenie
tych wyliczeń zezwala na ocenę, czy adekwatną do wyniku sporu i wysokości
poniesionych kosztów jest zasada wzajemnego zniesienia, którą należy
przyjmować za podstawę orzeczenia, jeśli żądanie uwzględnione zostało w około
połowie, przy mniej więcej równej wysokości poniesionych przez strony kosztów.
Powyższa wykładnia pojęcia reguły kompensacyjnej wynika z ugruntowanego
i podzielanego w niniejszej sprawie stanowiska Sądu Najwyższego
(por. postanowienia Sądu najwyższego z dnia 28 lutego 1985 r., II CZ 21/85,
niepubl.; z dnia 10 maja 1985 r., II CZ 56/85, niepubl.; wyrok z dnia 11 grudnia
2007 r., I PK 157/07, OSNP 2009/3-4/33). Stosunkowy rozdział kosztów procesu
może być uznany za usprawiedliwiony w okolicznościach konkretnej sprawy, jeśli
3
różnica, zarówno w zakresie utrzymania się z żądaniem lub obroną, jak
i w rozmiarze poniesionych kosztów, jest istotna i zniesieniu ich sprzeciwiałyby się
względy słuszności. Zastosowanie go wymaga również dokonania opisanych
wyliczeń, spełniających określone kryteria wyodrębnione przez judykaturę Sądu
Najwyższego (zob. m.in. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 16 października
1987 r., I CZ 126/97, niepubl.; z dnia 31 stycznia 1991 r., II CZ 255/90, OSPiKA
1991/11-12/530 i wyrok z dnia 21 lutego 2002 r., I PKN 932/00, OSNP 2004/4/63).
Zaskarżone postanowienie nie zawiera precyzyjnej argumentacji, która spełniałaby
powołane powyżej kryteria i uzasadniałaby dokonany wybór wzajemnego zniesienia
kosztów postępowania odwoławczego. Powyższe uniemożliwia dokonanie oceny
czy decyzja ta była miarodajnym osądem, adekwatnie rozważającym względy
słuszności, wynik sporu i wysokość kosztów poniesionych przez strony.
Z uwagi na powyższe względy zaskarżone postanowienie należało uchylić
w oparciu o art. 39815
§ 1 w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. i sprawę przekazać
Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania. Orzeczenie o kosztach
postępowania zażaleniowego pozostawione zostało końcowemu rozstrzygnięciu na
podstawie art. 108 § 2 w związku z art. 391 § 1, art. 3941
§ 3 i art. 39821
k.p.c.
db