Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 140/12
POSTANOWIENIE
Dnia 7 grudnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Barbara Myszka (przewodniczący)
SSN Józef Frąckowiak (sprawozdawca)
SSN Marta Romańska
w sprawie z powództwa M. W.
przeciwko PGE Dystrybucja Spółce Akcyjnej z siedzibą w L.
o odszkodowanie i zadośćuczynienie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 7 grudnia 2012 r.,
zażalenia pełnomocnika powoda
na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 16 kwietnia 2012 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie.
2
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 16 kwietnia 2012 r. Sąd Okręgowy
odrzucił zażalenie, wniesione przez adwokata J. T. – pełnomocnika ustanowionego
z urzędu dla M. W., na postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 22 marca 2012 r.,
w którym Sąd ten oddalił wniosek pełnomocnika o przyznanie mu wynagrodzenia
za pomoc prawną świadczoną z urzędu.
Zarzucając Sądowi Okręgowemu naruszenia art. 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c. oraz
art. 394 § 1 pkt 9 k.p.c., skarżący wniósł o „zmianę zaskarżonego postanowienia
poprzez przyjęcie do rozpoznania jego zażalenia na postanowienie z dnia 22 marca
2012 r.”
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Stosując tylko literalną wykładnię art. 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c. (w brzmieniu
obowiązującym do dnia 2 maja 2012 r.) można, tak jak to zrobił Sąd Okręgowy,
uznać, że niedopuszczalne jest zażalenie do Sądu Najwyższego na postanowienie
sądu drugiej instancji rozstrzygające o wniosku pełnomocnika o przyznaniu mu
kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.
Z drugiej strony należy zauważyć, że postanowieniem z dnia 22 marca
2012 r. Sąd Okręgowy orzekał po raz pierwszy o kosztach udzielonej z urzędu
pomocy prawnej. Odrzucenie zażalenia na to postanowienie złożone do Sądu
Najwyższego, prowadziłoby do sytuacji, gdy sprawa o wynagrodzenie przez Skarb
Państwa pełnomocnika z urzędu, byłaby wbrew temu co wynika z art. 78
Konstytucji, rozpoznana, bez wyraźnej podstawy prawnej, tylko przez jedną
instancję.
Należy także wskazać, że przyznawane od Skarbu Państwa wynagrodzenie
pełnomocnika z urzędu nie może być zaliczone do kosztów sądowych. W tej
sytuacji brak wyraźnego przyznania możliwości zaskarżenia postanowienia
o przyznaniu pomocy prawnej udzielonej z urzędu stanowi lukę prawną, którą aby
pozostać w zgodzie ze standardem konstytucyjnym, należy wypełnić.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że jeżeli argumenty ważące na
dopuszczeniu przez ustawodawcę zaskarżalności określonego postanowienia
mogą być skutecznie podniesione w odniesieniu do postanowienia, na które
3
zażalenia nie przewidziano, uzasadnione jest zastosowanie w drodze analogiae
legis przepisu przewidującego w podobnej sytuacji zażalenie (por. m.in.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 grudnia 1965 r. I CZ 101/65, OSNCP
1966, nr 10, poz. 169 oraz uchwały Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 1988 r.,
III CZP 95/88, OSNCP 1989, nr 12, poz. 203, z dnia 22 stycznia 1998 r., III CZP
69/97, OSNC 1998, nr 7-8, poz. 111, z dnia 24 września 2003 r., III CZP 58/03,
OSNC 2004, nr 11, poz. 173, z dnia 28 sierpnia 2008 r., III CZP 65/08, OSNC 2009,
nr 7-8, poz. 112, z dnia 20 listopada 2008 r., III CZP 111/08, OSNC 2009, nr 10,
poz. 138 i uchwała z dnia 20 maja 2011, III CZP 14/11, OSNC 2012/1/2).
Biorąc pod uwagę powyższe, należy uznać, że dopuszczalne jest przyjęcie,
iż w okolicznościach przedmiotowej sprawy istnieje luka w prawie, która może
zostać wypełniona przez odwołanie się do instytucji analogii z ustawy. Wobec tego
można zastosować art. 394 § 1 pkt 9 k.p.c. w drodze analogii i opowiedzieć się
wyjątkowo za dopuszczalnością zaskarżenia przez pełnomocnika z urzędu
postanowienia sądu w przedmiocie oddalenia wniosku o przyznanie mu kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu. Z tych względów Sąd
Najwyższy orzekł jak w sentencji swojego postanowienia (art. 39815
§ 3 k.p.c. w zw.
z art. 3941
§ 3 k.p.c.).

II CZ 140/12

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia