Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UK 121/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 7 grudnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Romualda Spyt (przewodniczący)
SSN Beata Gudowska (sprawozdawca)
SSN Krzysztof Staryk
w sprawie z wniosku P. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki
Komandytowej w W.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.
z udziałem zainteresowanego P. L.
o podleganie ubezpieczeniu społecznemu,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 7 grudnia 2012 r.,
skargi kasacyjnej organu rentowego od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 2 grudnia 2011 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi
Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania i orzeczenia o
kosztach postępowania kasacyjnego.
2
Uzasadnienie
„P., spółka z o.o. Spółka Komandytowa w W.” zadeklarowała ubezpieczenie
emerytalne, rentowe i wypadkowe wspólnika (komandytariusza) P. L. od dnia 25
października 2006 r. do dnia 31 grudnia 2008 r. Decyzją Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych, Oddział w W. z dnia 31 grudnia 2010 r. stwierdzono obowiązek jego
ubezpieczenia od dnia 9 sierpnia 2006 r. Decyzja ta została zmieniona wyrokiem
Sądu Okręgowego - Sądu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 5 lipca 2011 r., który
uwzględnił odwołanie spółki i ustalił, że P. L. nie podlegał obowiązkowo
ubezpieczeniom społecznym jako komandytariusz wcześniej niż od dnia, w którym
został zgłoszony do ubezpieczeń. Sąd ustalił, że spółka została wpisana do
Krajowego Rejestru Sądowego w dniu 16 września 2005 r. P. L. wstąpił do niej jako
komandytariusz na podstawie aktu notarialnego sporządzonego w dniu 9 sierpnia
2006 r., a fakt ten został ujawniony w Krajowym Rejestrze Sądowym w dniu 25
października 2006 r. Sąd pierwszej instancji ustalił również, że P. L. został
wykreślony z rejestru z dniem 24 sierpnia 2010 r. Wskazując na art. 6 ust. 1 pkt 5 w
związku z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie
ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.)
oraz na uznanie – w myśl art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy – wspólników spółki
komandytowej za prowadzących pozarolniczą działalność, wywiódł, że pojęcie
„osoba prowadząca działalność pozarolniczą" w rozumieniu art. 13 pkt 4 ustawy o
systemie ubezpieczeń społecznych jest zdefiniowane w art. 2 ustawy z dnia 2 lipca
2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 173, poz. 1807).
Wnioskował, że prowadzenie pozarolniczej działalności przez pozostawanie
wspólnikiem spółki komandytowej wywołuje skutek w postaci podlegania
ubezpieczeniom społecznym, który powstaje z mocy prawa i trwa przez cały czas
istnienia przesłanek określonych w art. 13 pkt 4 ustawy systemowej, niezależnie od
woli wspólników i ukształtowania przez nich stosunków wewnętrznych spółki. Sąd
pierwszej instancji powiązał uzyskanie statusu wspólnika, stanowiącego przesłankę
objęcia ubezpieczeniem, z chwilą wpisania komandytariusza do rejestru. W jego
ocenie, czas między powołaniem spółki a jej zarejestrowaniem w Krajowym
Rejestrze Sądowym ma znaczenie tylko z punktu widzenia wierzycieli (art. 114
3
k.s.h.); wspólnik zaczyna wykonywanie pozarolniczej działalności, o której mowa w
art. 13 ust 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, od chwili wpisu i od tej
chwili podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.
Wyrokiem z dnia 2 grudnia 2011 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację organu
ubezpieczeń społecznych. Nie podzielił zarzutu odnoszącego się do naruszenia
przepisów prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 6 ust. 1 pkt 5 w związku z
art. 12 ust. 1, art. 8 ust. 6 pkt 4, art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych, art. 102, art. 109 § 1 i 2 oraz art. 114 k.s.h. przez błędne przyjęcie, że
status wspólnika uzyskuje się z dniem wpisania do rejestru przedsiębiorców
Krajowego Rejestru Sądowego, a nie przez przystąpienie do spółki. Sąd drugiej
instancji podzielił pogląd prawny Sądu pierwszej instancji i zaaprobował jego
ustalenia, uznając, że P. L., komandytariusz, prawidłowo został objęty
obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi od dnia 25 października 2006 r. tj. od
dnia wpisania go do Krajowego Rejestru Sądowego jako komandytariusza, a nie od
dnia przystąpienia do spółki (podpisania umowy w formie aktu notarialnego).
Skarga kasacyjna Zakładu Ubezpieczeń Społecznych została oparta na
podstawie naruszenia prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 2a ust. 2 pkt
1, art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 8 ust. 6 pkt 4 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie
ubezpieczeń społecznych w związku z art. 2 § 1 i § 2 ustawy z dnia 14 lutego
1991 r. Prawo o notariacie (Dz.U. z 2008 r. Nr 189, poz. 1158), art. 14-17 ustawy z
dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U. z 2007 r. Nr 168,
poz. 1186 ze zm.) przez przyjęcie, że P. L. nie uzyskał statusu wspólnika i osoby
prowadzącej działalność pozarolniczą w chwili złożenia oświadczenia o
przystąpieniu do prowadzącej działalność gospodarczą spółki „P.". Skarżący
twierdził, że właśnie z tym dniem, czyli 9 sierpnia 2006 r. powstał obowiązek
objęcia go ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi i wypadkowym. Wskazał
także na błąd w wykładni art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych
polegający na przyjęciu, że przepis ten nie ma zastosowania do P. L. w okresie od
podpisania przez niego umowy o przystąpieniu do spółki komandytowej do dnia
wpisania zainteresowanego do rejestru przedsiębiorców, oraz art. 114 k.s.h. w
związku z art. 14-17 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze
Sądowym, podnosząc, że wpis do rejestru przedsiębiorców wspólnika, który
4
przystąpił do prowadzącej działalność gospodarczą spółki komandytowej, nie
decyduje o jego statusie; istotne dla niego są zasady dokonywania zmian umowy
spółki określone w art. 9 k.s.h.
Skarżący organ ubezpieczeń społecznych wniósł o uchylenie wyroku Sądu
Apelacyjnego i orzeczenie co do istoty sprawy przez ustalenie, że P. L. podlegał
obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym oraz wypadkowemu po
uzyskaniu statusu komandytariusza spółki „P.", w okresie od dnia 9 sierpnia 2006 r.
do dnia 24 października 2006 r.
W odpowiedzi na skargę spółka „P.” wniosła o jej oddalenie, wskazując że
podleganie przez wspólnika spółki komandytowej obowiązkowo ubezpieczeniom
społecznym w okresie od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności pozarolniczej
do czasu jej zaprzestania, należy odnosić do okresu posiadania statusu wspólnika
w spółce prowadzącej (wykonującej) działalność gospodarczą, a nie do faktycznego
uczestniczenia w działalności przedsiębiorstwa (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13
września 2010 r., II UK 82/10, OSNP 2012 nr 1-2, poz. 21). Uzyskanie statusu
wspólnika spółki komandytowej, który – jak stwierdziła – należy oceniać zgodnie z
art. 114 k.s.h., powiązała z chwilą wpisu wspólnika wraz z jego sumą komandytową
do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, zważywszy, że wpis
komandytariusza do rejestru przedsiębiorców ma charakter konstytutywny.
Zdaniem replikującej spółki, nie zachodzi zarzucane w skardze kasacyjnej
naruszenie art. 9 k.s.h. przez jego niezastosowanie, gdyż oświadczenie o
przystąpieniu do spółki w dniu jego złożenia staje się skuteczne w stosunkach
wewnętrznych spółki, nie można przypisywać mu szczególnej doniosłości prawnej
przekreślającej znaczenie skutków wynikających z art. 114 k.s.h.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
„P., spółka z o.o. Spółka Komandytowa w W.” została wpisana do Krajowego
Rejestru Sądowego w dniu 16 września 2005 r., a P. L. przystąpił do niej w
charakterze komandytariusza w wyniku umowy zawartej w formie aktu notarialnego
z dnia 9 sierpnia 2006 r., po rozpoczęciu przez spółkę prowadzenia pozarolniczej
działalności gospodarczej. Do rejestru przedsiębiorców został wpisany w dniu 25
5
października 2006 r. i od tego dnia został zgłoszony do ubezpieczeń emerytalnego,
rentowych i wypadkowego.
Spór, zapoczątkowany odwołaniem spółki od decyzji Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych, dotyczył okresu podlegania przez komandytariusza ubezpieczeniami
społecznymi, a w szczególności chwili, od której stał się on podmiotem
ubezpieczeń, określonym w art. 6 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 8 ust. 6 pkt 4 i art. 13
pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Rozstrzygnięcie tego sporu
wymagało wstępnego stwierdzenia, że dla obowiązku ubezpieczenia społecznego
komandytariusza spółki komandytowej jako osoby prowadzącej działalność
pozarolniczą nie ma znaczenia oświadczenie w deklaracji ubezpieczeniowej;
obowiązek ten wynika z przepisów bezwzględnie obowiązujących, a ubezpieczenie
społeczne następuje z mocy prawa (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 6
grudnia 1990 r., III UZP 21/90, OSP 1991, nr 7-8, poz. 172 z gl. częściowo
krytyczną T. Gregorczuk, Przegląd Sądowy 1991 z. 5-6 oraz wyroki Sądu
Najwyższego z dnia 7 lutego 2002 r., II UKN 48/01, niepubl. i z dnia 19 marca
2007 r., III UK 133/06, OSNP 2008, nr 7-8, poz. 114).
O objęciu ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi wspólników spółek
osobowych – spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej tworzonych na
podstawie kodeksu spółek handlowych, oraz wspólników jednej tylko ze spółek
kapitałowych – jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, o których
stanowi art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy, decyduje prowadzenie przez nich działalności
pozarolniczej, której zakres pojęciowy nie pokrywa się ściśle z zakresem
prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o swobodzie
prowadzenia działalności gospodarczej. Pojęcie „prowadzenia działalności
pozarolniczej” nie zostało zdefiniowane w art. 6 ust. 1 pkt 5; treść normatywną tego
przepisu uzupełnia art. 8 ust. 6 ustawy, w którym określono podmioty i wymieniono
warunki, na których podmioty te podlegają ubezpieczeniom społecznym. Podmioty
wymienione w tym przepisie charakteryzują się różnym statusem prawnym. Są to
osoby prowadzące działalność pozarolniczą na podstawie przepisów o działalności
gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, a także twórcy i artyści, osoby
prowadzące działalność w zakresie wolnego zawodu, wspólnicy spółek osobowych
(cywilnej, jawnej, komandytowej lub partnerskiej), wspólnicy jednoosobowej spółki z
6
ograniczoną odpowiedzialnością, a także osoby prowadzące niepubliczne szkoły,
placówki lub ich zespoły, na podstawie przepisów o systemie oświaty.
Na tle art. 8 ust. 6 ustawy systemowej należy stwierdzić, że prowadzenie
działalności pozarolniczej jest pojęciem niepokrywającym się z prowadzeniem
działalności gospodarczej, o której stanowi art. 2 ustawy o swobodzie o działalności
gospodarczej jako o zarobkowej działalności wytwórczej, budowlanej, handlowej,
usługowej lub poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż, z
uwzględnieniem działalności zawodowej, wykonywanych w sposób zorganizowany i
ciągły. Ustawa systemowa odwołuje się do definicji ujętej w art. 2 ustawy o
swobodzie działalności gospodarczej tylko w art. 8 ust. 6 pkt 1, a pozostałych
punktach tego przepisu odnosi się do osób prowadzących działalność w różnych
formach organizacyjno-prawnych, z których nie wszystkie wykonują działalność
gospodarczą sensu stricto. Także nie wszyscy przedsiębiorcy w rozumieniu art. 4
ust. 1 ustawy o działalności gospodarczej są podmiotami ubezpieczenia z tytułu
prowadzenia działalności pozarolniczej, gdyż ubezpieczeniem społecznym objęte
są wyłącznie osoby fizyczne, co wyłącza osoby prawne i jednostki organizacyjne
niebędące osobami prawnymi, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną,
wykonujące we własnym imieniu działalność gospodarczą.
W konkluzji tych rozważań należy stwierdzić, że podleganie ubezpieczeniom
społecznym przez komandytariusza spółki prawa handlowego nie pozostaje w
związku z prowadzeniem przez niego działalności gospodarczej, ściśle związanej z
wpisem do Krajowego Rejestru Sądowego (por. art. 114 k.s.h. w związku z art. 14-
17 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym). Spółka komandytowa (art. 102 k.s.h.)
to spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną
firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik
odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej
jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona. Spółka ta, jako osobowa
spółka prawa handlowego, nie ma osobowości prawnej, lecz może we własnym
imieniu nabywać prawa, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana (art. 8
k.s.h.), więc jest podmiotem określonym w art. 331
k.c. W wyniku organizacyjnego i
majątkowego wyodrębnienia od wspólników, spółka, a nie wspólnicy prowadzi
7
przedsiębiorstwo pod własną firmą, więc spółka, nie wspólnicy jest przedsiębiorcą
w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.
Wspólnicy osobowych spółek prawa handlowego podlegali obowiązkowi
ubezpieczenia społecznego na podstawie ustawy z dnia 18 grudnia 1976 r. o
ubezpieczeniu osób prowadzących działalność gospodarczą (tj. Dz.U. z 1989 r. Nr
46, poz. 250) jako osoby fizyczne wykonujące działalność prowadzoną przez kilka
osób w ramach jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej
(ubezpieczeniu podlegała każda z tych osób – art. 1 ust. 2 ustawy). Było to
rozwiązanie odpowiednie do regulacji ówcześnie obowiązującego kodeksu
handlowego, zachowującego moc w zakresie przepisów o spółce jawnej (art. 75-
142 k.h.), spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (art. 158-306 k.h.) i spółce
akcyjnej (art. 307-497 k.h.); przepisy o spółce komandytowej zostały przywrócone
przez ustawę zmieniającą z dnia 31 sierpnia 1991 r. (Dz.U. Nr 94, poz. 418). W
pierwotnym brzmieniu obowiązującej od dnia 1 stycznia 1999 r. ustawy systemowej
nie wymieniono osób, które – w różnych formach – wykonują działalność
gospodarczą, lecz zakreślono krąg podmiotów podlegających obowiązkowi
ubezpieczenia przez odesłanie do przepisów o działalności gospodarczej i innych
przepisów szczególnych. Wspólnicy spółek osobowych byli więc traktowani jako
podmioty gospodarcze w pojęciu art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o
działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 41, poz. 324).
Z wejściem w życie w dniu 1 stycznia 2001 r. ustawy z dnia 19 listopada
1999 r. – Prawo działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 101, poz. 1178 ze zm.)
przedsiębiorcę zdefiniowano jako osobę fizyczną, osobę prawną oraz niemającą
osobowości prawnej spółkę prawa handlowego. Jednocześnie w kodeksie spółek
handlowych, który właśnie zaczął obowiązywać, ustanowiono – jako spółki
osobowe – spółkę jawną, partnerską, komandytową i spółkę komandytowo-akcyjną
(art. 4 pkt 1 k.s.h.) oraz postanowiono, że spółki, a nie ich wspólnicy prowadzą
przedsiębiorstwo pod własną firmą oraz że tylko one mogą we własnym imieniu
nabywać prawa, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywane. W tak
ukształtowanym stanie prawnym wspólnicy spółek jawnych, komandytowych i
partnerskich – nie będąc przedsiębiorcami – przestali być uznawani za osoby
prowadzące działalność, także na gruncie przepisów ubezpieczeniowych. W
8
judykaturze prezentowany był później pogląd, że decydowało to o wyłączeniu
wspólników spółek osobowych z ubezpieczenia społecznego w okresie od dnia 1
stycznia 2001 r. do dnia 31 grudnia 2002 r. (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia
25 stycznia 2005 r., I UK 157/04, OSNP 2005, nr 17, poz. 274 i z dnia 16 czerwca
2002 r., I UK 335/04, OSNP 2006, nr 3-4, poz. 63).
Ustawą z dnia 18 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 241, poz. 2074 ze
zm.) dodano art. 8 ust. 6 pkt 4, który zaczął obowiązywać od dnia 1 stycznia 2003 r.
W ocenie projektodawców, ustanowienie tego przepisu nie spowodowało istotnej
zmiany prawa, a jedynie utrzymanie stanu sprzed nowelizacji przepisów o
działalności gospodarczej (Sejm IV kadencji, druk nr 700), jednakże Sąd Najwyższy
ocenił wprowadzenie omawianej regulacji jako istotną zmianę merytoryczną w
kierunku zgodnym z zasadą powszechności ubezpieczenia i równego traktowania
ubezpieczonych w zakresie objęcia obowiązkiem ubezpieczenia (por. wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 12 maja 2005 r., I UK 258/04, OSNP 2006, nr 3-4, poz. 58 z gl.
P. Bielskiego, Prawo Spółek 2006, z. 9; podobnie w uchwale składu siedmiu
sędziów Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2006 r., I UZP 4/05, OSNP 2006, nr
19-20, poz. 304). Polemikę dotyczącą obowiązku ubezpieczenia w zw. z
niewykazywaniem przez wspólników spółek osobowych cech przedsiębiorcy
określonych w art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej zakończyło
wskazanie przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 22 lutego 2006 r. (I UZP 4/05,
OSNP 2006, nr 19-20, poz. 304), że objęcie ich ubezpieczeniem społecznym
nastąpiło w drodze zabiegu włączającego ich działalność do zbiorczego tytułu
„działalności pozarolniczej”.
W wyroku z dnia 13 września 2010 r. (II UK 82/10, OSNP 32012/1-2, poz.
21) Sąd Najwyższy wypowiedział pogląd przywoływany przez Sąd drugiej instancji,
że obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym podlega każdy będący osobą
fizyczną wspólnik spółki komandytowej zawiązanej w celu prowadzenia działalności
gospodarczej i prowadzącej taką działalność. Fragment uzasadnienia tego wyroku,
w którym Sąd Najwyższy stwierdził, że „podleganie przez wspólnika spółki
komandytowej ubezpieczeniom społecznym w okresie od dnia rozpoczęcia
wykonywania działalności pozarolniczej do dnia zaprzestania jej wykonywania
9
należy odnosić do statusu wspólnika w spółce prowadzącej (wykonującej)
działalność gospodarczą, a nie do faktycznego uczestniczenia w działalności
przedsiębiorstwa” należy interpretować w powiązaniu z określeniem chwili, w której
komandytariusz staje się wspólnikiem, bez powiązania jego statusu ze statusem
przedsiębiorcy, którym jest spółka. W tym przedmiocie Sąd Najwyższy stwierdził,
że osoba przystępująca w charakterze komandytariusza do prowadzącej już
działalność spółki komandytowej podlega obowiązkowym ubezpieczeniem
społecznym od dnia złożenia notarialnego oświadczenia o przystąpieniu do spółki
(por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2012 r., II UK 18/12, niepubl., z dnia
23 października 2012 r., II UK 75/12, niepubl.).
Istotnym elementem uzasadnień tych wyroków, rozstrzygających, w jakiej
chwili komandytariusz uzyskuje status wspólnika, prowadzący do objęcia go
ubezpieczeniami społecznymi z mocy ustawy, czy następuje to z chwilą
przystąpienia do spółki, czy też w chwilą wpisania go do rejestru przedsiębiorców,
jest konstatacja, że stosunek komandytariusza do osób trzecich nie jest jedynym
wyznacznikiem jego statusu w spółce, istotne bowiem z tego punktu widzenia są
również jego prawa i obowiązki wynikające ze stosunków wewnętrznych spółki
(art. 120 i następne k.s.h.), które powstają od chwili przystąpienia do spółki.
Pojęciem „prowadzenie działalności pozarolniczej” obejmowane jest przede
wszystkim prowadzenie spraw i reprezentowanie spółki, czyli działania w interesie
wspólnym, w ramach stosunku korporacyjnego, bez wynagrodzenia (por. art. 38-40
i 45-47 k.s.h.). Obowiązek ubezpieczenia społecznego nie jest jednak
warunkowany wykonywaniem takich czynności, lecz wynika wyłącznie z
członkostwa w spółce prawa handlowego. Świadczenie usług na rzecz spółki
będące przedmiotem wkładu (art. 14 § 1 k.s.h.) stanowi odrębną podstawę
ubezpieczenia społecznego przewidzianego w art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy
systemowej.
Przyjęcie na siebie stosownych zobowiązań następuje w dniu przystąpienia
do spółki, kiedy określa się wkład wnoszony przez nowego komandytariusza i jego
wartość (art. 105 pkt 4 k.s.h.), co ma z kolei bezpośredni wpływ na jego udział w
zyskach (art. 123 § 1 k.s.h.). Od tej chwili komandytariusz uczestniczy w
przedsięwzięciu gospodarczym, jakim jest prowadzenie przedsiębiorstwa w formie
10
spółki komandytowej i staje się podmiotem praw i obowiązków w stosunkach
wewnętrznych spółki. Z tego względu za trafny należy uznać pogląd, że
komandytariusz staje się wspólnikiem już od chwili przystąpienia do spółki
komandytowej, natomiast odpowiada za jej zobowiązania istniejące w chwili
wpisania go do rejestru i od dnia wpisania; wpis do rejestru nie tworzy statusu
przystępującego do spółki wspólnika, ale go potwierdza i ujawnia wobec osób
trzecich, w takim zaś przypadku wpis do rejestru nie spełnia roli prawotwórczej.
Reguły wynikające z art. 114 k.s.h. nie mogą przesądzać daty powstania
obowiązku ubezpieczenia społecznego. Należy w tym miejscu podkreślić, że
zasady odpowiedzialności wobec osób trzecich za zobowiązania wynikające z
działalności stanowiącej tytuł ubezpieczeń społecznych nie kształtują w żaden
sposób warunków podlegania tym ubezpieczeniom przez osoby fizyczne.
W wyniku tych rozważań trzeba stwierdzić, że zgodnie z art. 4 pkt 2 lit. d
ustawy systemowej, płatnikiem składek nie jest spółka komandytowa, lecz wspólnik
jako ubezpieczony zobowiązany do opłacenia składek na własne ubezpieczenia
społeczne ustanowione jako obowiązkowe wobec wspólników spółek handlowych w
art. 8 ust. 6 pkt 4 tej ustawy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2005 r.,
I UK 258/04, OSNP 2006, nr 3-4, poz. 58 z glosą P. Bielskiego, Prawo Spółek 2006
nr 9 oraz uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego
2006 r., I UZP 4/05, OSNP 2006 nr 19-20, poz. 304). Stwierdzenie to powinno mieć
wpływ na określenie ról procesowych stron postępowania, a w szczególności
właściwe wskazanie zainteresowanego (art. 47711
k.p.c.).
Z tych względów Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok i przekazał
sprawę do ponownego rozpoznania (art. 39815
§ 1 k.p.c.).